عوارض مصرف آنتی بیوتیک
از ۷۰ سال پیش تا کنون، آنتی بیوتیک هایی که دارای خواص ضدمیکروبی هستند، در درمان بیماری های عفونی ناشی از میکروب ها ،باکتری ها، ویروس ها و انگل ها تاثیرات زیادی داشته اند. اما مصرف بی رویه و گسترده از این آنتی بیوتیک های ضد میکروبی، موجب سازگاری و مقاوت برخی میکروب ها در برابر این داروها می گردد.
طبق آمار مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها (CDC)، در آمریکا حداقل ۲ میلیون نفر در سال به باکتری های مقاوم به دارو مبتلا می شوند و هرساله حدود ۲۳۰۰۰ نفر از این بیماران جان خود را از دست می دهند.
آنچه در این مقاله می خوانیم :
- مقاومت آنتی بیوتیکی چیست؟
- انواع آنتی بیوتیک ها و مکانیسم اثر آن ها
- تخریب کننده دیواره سلول
- مهار کننده بیو سنتز پروتئین ها
- پیشگیری از ایجاد مقاومت آنتی بیوتیکی
- عوامل ایجاد کننده مقاومت آنتی بیوتیکی
- عوارض جانبی آنتی‌بیوتیک‌ها
- ارتباط مصرف آنتی بیوتیک ها و افزایش احتمال مقاومت باکتریایی
- آنتی بیوتیک ها باید مطابق دستور پزشک مصرف شوند
- دلایل عدم اثر آنتی‌بیوتیک‌ها
- نظر سازمان غذا و دارو(FDA) در مورد عوارض مصرف آنتی بیوتیک
- نتیجه گیری
- پرسش و پاسخ
مقاومت آنتی بیوتیکی چیست؟
از اصطلاح «مقاومت آنتی بیوتیکی» نوعی مقاومت به دارو تعریف می شود که در آن میکروارگانیسم های عامل بروز بیماری (باکتری ها، قارچ ها، انگل ها و یا ویروس ها) دیگر نسبت به داروهایی که قبلا به آنها حساس بوده اند مقاوم می شوند، به عبارت دیگر به درمان آنتی بیوتیکی پاسخ نمی دهد.
در واقع مقاومت آنتی‌بیوتیکی (Antibiotic Resistance) به پدیده‌ای گفته میشود که طی آن میکروارگانیسم‌هایی مانند باکتری‌ها نسبت به اثرات آنتی‌بیوتیک‌ها غیرحساس می‌شوند، به طوری که آنتی‌بیوتیک‌ها دیگر قادر به مهار رشد یا نابودی آنها نیستند. این مقاومت عمدتاً در نتیجه‌ی تغییرات ژنتیکی اتفاق می‌افتد، از جمله:
- جهش‌های ژنی (Genetic mutations)
- کسب ژن‌های مقاومت از سایر باکتری‌ها از طریق انتقال افقی ژن (مثل ترانسفورماسیون، ترانسداکشن یا کونژوگاسیون)
مکانیسم‌های مقاومت شامل موارد زیر هستند:
- کاهش نفوذ دارو به داخل سلول باکتری
- افزایش فعالیت پمپ‌های خروجی (Efflux pumps) که دارو را از سلول خارج می‌کنند
- تغییر جایگاه هدف دارو، به طوری که دارو دیگر نتواند به پروتئین یا آنزیم خاص متصل شود
- تخریب یا تغییر شیمیایی دارو توسط آنزیم‌های باکتریایی (مثلاً β-لاکتامازها که آنتی‌بیوتیک‌های β-لاکتامی را غیرفعال می‌کنند)
مقاومت آنتی‌بیوتیکی یک معضل بزرگ جهانی است، زیرا:
- درمان عفونت‌های شایع را دشوارتر میکند
- نیاز به استفاده از داروهای قوی‌تر یا ترکیبی را افزایش میدهد
- طول مدت بستری شدن بیماران و هزینه‌های درمانی را بالا می‌برد
- نرخ مرگ و میر مرتبط با عفونت‌ها را افزایش میدهد
سازمان بهداشت جهانی (WHO) مقاومت آنتی‌بیوتیکی را یکی از بزرگ‌ترین تهدیدات برای سلامت عمومی بشر در قرن 21 معرفی کرده است.
انواع آنتی بیوتیک ها و مکانیسم اثر آن ها
آنتی بیوتیک ها شامل انواع مختلفی هستند که بر اساس مکانیسم اثرشان تقسیم بندی می شوند.
| گروه آنتی بیوتیکی: | مکانیسم اثر بر باکتری: | مانند: |
| بتالاکتام ها | مهار سنتز دیواره سلولی (بلاک آنزیم های ترانس پپتیداز) | پنی سیلین ها - سفالوسپورین ها - کارباپنم ها - مونوباکتام ها |
| گلیکوپپتیدها | مهار سنتز دیواره سلولی (چسبیدن مستقیم به پیش سازهای پپتیدوگلیکان) | وانکومایسین - تیکوپلانین |
| آمینوگلیکوزیدها | مهار سنتز پروتئین | جنتامایسین - آمیکاسین - توبرامایسین |
| تتراسایکلین ها | مهار سنتز پروتئین | تتراسایکلین - داکسی سایکلین |
| ماکرولیدها | مهار سنتز پروتئین | اریترومایسین - کلاریترومایسین - آزیترومایسین |
| فلوئوروکینولون ها | مهار آنزیم های دخیل در تکثیر DNA | سیپروفلوکساسین - لووفلوکساسین |
| سولفونامیدها | مهار سنتز اسید فولیک | سولفامتوکسازول |
| اگزازولیدینون ها | مهار سنتز پروتئین | لینزولاید |
| پلی میکسین ها | تخریب غشا سلولی | پلی میکسین B و E |
| ریفامپین | مهار سنتز RNA | ریفامپین |
مثال :تخریب کننده دیواره سلول
سلول باکتری توسط خارجی ترین پوششاش یعنی دیواره سلولی محافظت می شود. جنس این دیواره از پپتیدوگلیکان است و آنزیم مرتبط به سنتز آن، به اختصار (BPB) نام دارد. آنتی بیوتیک هایی که بخش دیواره سلولی را هدف قرار می دهند، بر پایه مداخله با عملکرد این آنزیم ساخته شده اند که در آخر منجر به مهار تشکیل دیواره سلولی و تخریب باکتری می شوند.
مهار کننده بیو سنتز پروتئین ها
سلول باکتری به منظور بقای خود نیازمند تکثیر پروتئین های مورد نیاز می باشد. سنتز این پروتئین ها به واسطه ساختاری به نام ریبوزوم و برخی فاکتور های درون سلولی صورت می گیرد. دومین دسته از آنتی بیوتیک ها ریبوزوم باکتری را هدف قرار داده و سبب مهار سنتز پروتئین های آن می شوند. بعنوان مثال، «کلیندامایسین» و «تتراسایکلین» از این دسته هستند.
پیشگیری از ایجاد مقاومت آنتی بیوتیکی
- مصرف صحیح آنتی‌بیوتیک‌ها
- آنتی‌بیوتیک‌ها فقط باید طبق تجویز پزشک مصرف شوند.
- خود درمانی و مصرف آنتی‌بیوتیک بدون نسخه ممنوع است.
- از مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها برای درمان عفونت‌های ویروسی (مثل سرماخوردگی و آنفلوآنزا) خودداری شود.
- تکمیل دوره درمان
- دوره درمان آنتی‌بیوتیکی باید به طور کامل تکمیل شود، حتی اگر علائم بیماری بهبود یابد.
- قطع زودهنگام دارو میتواند منجر به ایجاد مقاومت در باکتری‌ها شود.
- عدم استفاده بی‌رویه در عفونت‌های ساده
- آنتی‌بیوتیک‌ها نباید برای عفونت‌های ویروسی مانند گلودرد ویروسی یا سرفه استفاده شوند.
- آموزش به عموم و بیماران
- آموزش مردم و بیماران در خصوص خطرات و پیامدهای استفاده نادرست از آنتی‌بیوتیک‌ها.
- کادر درمان باید به طور شفاف و دقیق در مورد نحوه مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها توضیح دهند.
- رعایت بهداشت فردی و اجتماعی
- شستن مرتب دست‌ها، ضدعفونی کردن سطوح، استفاده از ماسک در زمان بیماری و جلوگیری از انتقال عفونت‌ها.
- در صورت ابتلا به بیماریهای عفونی، باید از تماس با افراد دیگر خودداری شود.
- واکسیناسیون
- واکسیناسیون به عنوان پیشگیری از بیماری‌ها باعث کاهش نیاز به مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها میشود.
- واکسن‌هایی مانند آنفلوآنزا و ذات‌الریه می‌توانند به کاهش ابتلا و در نتیجه مصرف آنتی‌بیوتیک کمک کنند.
- مراقبت از بیماران در بیمارستان‌ها
- در بیمارستان‌ها باید از مصرف بی‌رویه آنتی‌بیوتیک‌ها جلوگیری شود و استفاده از آنها تحت نظارت دقیق باشد.
- ضدعفونی کردن ابزار پزشکی، ایزوله کردن بیماران آلوده و اقدامات بهداشتی دیگر ضروری است.
- کاهش استفاده از آنتی‌بیوتیک در کشاورزی و دامداری
- استفاده بی‌رویه از آنتی‌بیوتیک‌ها در دام‌ها و کشاورزی باید محدود شود.
- باکتریهای مقاوم به آنتی‌بیوتیک‌ها می‌توانند از طریق مصرف محصولات دامی به انسان منتقل شوند.
- مراقبت از داروهای ترکیبی
- استفاده از داروهای ترکیبی به جای یک آنتی‌بیوتیک واحد در برخی موارد میتواند مقاومت را کاهش دهد.
- این داروها باید تحت نظر پزشک مصرف شوند.
- پایش و نظارت بر مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها
- نظارت دقیق بر مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها و ارزیابی وضعیت مقاومت در باکتری‌ها ضروری است.
- باید پایش و نمونه‌برداری‌های منظم از بیماران برای شناسایی مقاومت‌های جدید انجام شود.
- پژوهش و توسعه داروهای جدید
- تحقیق و توسعه در زمینه آنتی‌بیوتیک‌های جدید و مؤثر برای مقابله با باکتریهای مقاوم ضروری است.
- این تحقیقات باید بر روی داروهای نوین و مکانیسم‌های جدید درمانی متمرکز باشند.
- اطلاع‌رسانی و هماهنگی بین کشورهای مختلف
- همکاری بین‌المللی در مقابله با بحران مقاومت آنتی‌بیوتیکی از اهمیت بالایی برخوردار است.
- تبادل اطلاعات و تجربیات میان کشورها میتواند به مقابله با مقاومت آنتی‌بیوتیکی کمک کند.
پس اگر به بیماری ویروسی مبتلا شده اید از پزشک تقاضای آنتی بیوتیک نکنید و پزشک را برای تجویز آنتی بیوتیک تحت فشار قرار ندهید. دوره درمان برای هر نوع بیماری را، حتی در صورت بهبودی تکمیل کنید. در غیر اینصورت باکتری ها بطور کامل از بین نمی روند و باکتریهای باقیمانده سبب ایجاد عفونت مجدد شده که در این صورت امکان مقاومت بیماری وجود دارد و شاید دیگر به آنتی بیوتیک ها پاسخ ندهند. از مصرف آنتی بیوتیکهایی که در طولانی مدت نگه داشته اید، خودداری کنید و برای روز مبادا ذخیره نکنید. زیرا آنتی بیوتیک، فقط برای بیماری و عفونت تشخیص داده شده توسط پزشک و صرفاً برای دوره مشخصی تجویز شده است.
دارو را در ساعاتی که توسط پزشک یا داروساز معین شده، مصرف کنید. آنتی بیوتیک ها زمانی مؤثر خواهند بود که به طور منظم مصرف شوند. حتی اگر علایم شما یکسان باشد آنتی بیوتیک های مصرفی خود را به دیگران پیشنهاد نکنید، زیرا ممکن است برای آنها مناسب نباشد. در مورد نحوه مصرف صحیح آنتی بیوتیک ها با پزشک یا داروساز مشاوره کنید. مصرف نادرست این داروها می تواند جذب آنها را تحت تاثیر قرار داده و باعث کاهش یا حذف اثر آنها شود.
عوامل ایجاد کننده مقاومت آنتی بیوتیکی
- – استفاده از آنتی بیوتیک ها در بیماریهای ویروسی
- عدم استفاده از آنتی بیوتیک طبق دستور پزشک
- – کامل نکردن دوره درمان
- خود درمانی
عوامل ایجادکننده مقاومت آنتی‌بیوتیکی با توضیح کامل تر:استفاده بی‌رویه و نادرست از آنتی‌بیوتیک‌ها مصرف خودسرانه آنتی‌بیوتیک‌ها بدون تجویز پزشک. مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها برای درمان بیماریهای ویروسی مثل سرماخوردگی، آنفلوآنزا و سرفه. استفاده بیش از حد و بی‌ملاحظه از آنتی‌بیوتیک‌ها در درمان عفونت‌های جزئی. قطع زودهنگام دوره درمان قطع کردن زودهنگام دارو در حالی که هنوز باکتری‌ها در بدن وجود دارند، باعث بقای باکتریهای مقاوم به آنتی‌بیوتیک میشود. دوره‌های درمان طولانی و دوزهای پایین مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها در دوره‌های طولانی یا دوزهای پایین میتواند موجب انتخاب باکتریهای مقاوم شود. استفاده از آنتی‌بیوتیک‌ها در کشاورزی و دامداری استفاده بی‌رویه از آنتی‌بیوتیک‌ها در کشاورزی و دامداری برای رشد سریع‌تر و پیشگیری از بیماری‌ها در حیوانات. این آنتی‌بیوتیک‌ها ممکن است از طریق مصرف محصولات دامی به انسان منتقل شوند. انتقال ژن مقاومت بین باکتری‌ها باکتری‌ها می‌توانند ژن‌های مقاومت به آنتی‌بیوتیک‌ها را از یکدیگر دریافت کنند و مقاومت‌ها سریع‌تر گسترش می‌یابند. عدم رعایت بهداشت و کنترل عفونت‌ها عدم رعایت بهداشت فردی، عدم ضدعفونی کردن سطوح و ابزارها و انتقال عفونت‌های بیمارستانی که باعث استفاده بی‌رویه از آنتی‌بیوتیک‌ها میشود. عوامل ژنتیکی باکتری‌ها برخی از باکتری‌ها به طور طبیعی به آنتی‌بیوتیک‌ها مقاوم هستند یا می‌توانند به سرعت این ویژگی را از طریق جهش‌ها یا انتقال ژن دریافت کنند. کمبود نظارت بر مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها عدم وجود نظارت و پایش دقیق بر مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها، به ویژه در بیمارستان‌ها و جامعه. مصرف بی‌رویه و نادرست آنتی‌بیوتیک‌ها منجر به مقاومت باکتری‌ها میشود. مقاومت متقاطع برخی باکتری‌ها به چندین آنتی‌بیوتیک مختلف مقاومت پیدا می‌کنند که این میتواند ناشی از مقاومت متقاطع باشد، یعنی باکتری به چندین دسته از داروها مقاوم میشود. مقاومت طبیعی باکتری‌ها بعضی از باکتری‌ها به طور طبیعی در برابر آنتی‌بیوتیک‌ها مقاوم هستند و به راحتی می‌توانند این ویژگی را به دیگر باکتری‌ها انتقال دهند. |
عوارض جانبی آنتی‌بیوتیک‌ها عبارتند از:
1. عوارض گوارشیتهوع و استفراغ اسهال (که ممکن است در اثر تغییر در فلور طبیعی باکتریهای روده ایجاد شود) درد شکم نفخ و درد معده 2. واکنش‌های آلرژیکخارش یا کهیر تورم صورت، زبان یا گلو (که میتواند منجر به مشکل تنفسی شود) آنافیلاکسی (واکنش آلرژیک شدید و تهدیدکننده زندگی که در صورت عدم درمان فوری میتواند خطرناک باشد) 3. تأثیر بر کبد و کلیههابرخی آنتی‌بیوتیک‌ها ممکن است باعث کاهش عملکرد کبد یا آسیب به کلیه‌ها شوند، به خصوص در صورت مصرف طولانی‌مدت. یرقان (زرد شدن پوست یا چشم‌ها) در اثر آسیب کبدی. 4. اختلالات خونیکاهش تعداد گلبول‌های سفید خون (که باعث ضعف سیستم ایمنی میشود) کاهش تعداد گلبول‌های قرمز خون (که ممکن است منجر به کم‌خونی شود) افزایش احتمال خون‌ریزی به دلیل اختلال در انعقاد خون 5. آسیب به سیستم عصبیبرخی آنتی‌بیوتیک‌ها ممکن است باعث سردرد، سرگیجه، یا اختلالات خواب شوند. مصرف برخی از آنتی‌بیوتیک‌ها، به ویژه آمینوگلیکوزیدها، میتواند به سیستم عصبی آسیب برساند و باعث مشکلاتی مانند سوزش یا بی‌حسی در اندام‌ها شود. 6. اثر بر فلور میکروبی طبیعی بدناستفاده نادرست یا طولانی‌مدت از آنتی‌بیوتیک‌ها میتواند به عدم تعادل در میکروب‌های مفید بدن منجر شود. این میکروب‌ها در روده، پوست و سایر نواحی بدن زندگی می‌کنند و از ما در برابر عفونت‌ها محافظت می‌کنند. مصرف بی‌رویه آنتی‌بیوتیک‌ها میتواند باعث رشد باکتریهای مقاوم شود و حتی موجب عفونت‌های ثانویه مانند کاندیدیاز (عفونت قارچی) شود. 7. افزایش مقاومت آنتیبیوتیکیاستفاده بی‌رویه و نادرست از آنتی‌بیوتیک‌ها باعث مقاومت باکتری‌ها به درمان‌های آنتی‌بیوتیکی میشود، که یکی از مشکلات جدی سلامت جهانی است. این مسئله باعث میشود که درمان عفونت‌های معمولی بسیار سخت‌تر و پیچیده‌تر شود. 8. مسمومیت با داروهای خاصبرخی آنتی‌بیوتیک‌ها ممکن است به سمیت کبدی یا کلیوی منجر شوند، به ویژه اگر فرد بیماریهای مزمن کبدی یا کلیوی داشته باشد. نکات مهم:عوارض جانبی معمولاً در افرادی که به طور صحیح از آنتی‌بیوتیک‌ها استفاده نمیکنند یا به دارو حساسیت دارند، بیشتر مشاهده میشود. در صورتی که هر کدام از این عوارض رخ دهد، باید مصرف آنتی‌بیوتیک را متوقف کرد و فوراً به پزشک مراجعه کرد. |
ارتباط مصرف آنتی بیوتیک ها و افزایش احتمال مقاومت باکتریایی:
1. انتخاب باکتریهای مقاوم
وقتی آنتی‌بیوتیک مصرف می‌کنیم، این داروها به‌طور عمده باکتریهای حساس به دارو را از بین می‌برند. اما باکتریهای مقاوم که توانایی مقابله با آنتی‌بیوتیک را دارند، به راحتی زنده می‌مانند و تکثیر می‌شوند. این تکثیر باعث میشود که در نهایت جمعیت باکتری‌ها بیشتر و بیشتر به دارو مقاوم شوند.
2. مصرف بی‌رویه یا نادرست
مصرف خودسرانه و بدون تجویز پزشک، دوره‌های درمان ناتمام (مثلاً قطع مصرف آنتی‌بیوتیک قبل از پایان دوره درمان) یا استفاده از دوز پایین از آنتی‌بیوتیک‌ها باعث میشود که باکتری‌ها نتوانند به طور کامل از بین بروند. در چنین شرایطی، حتی باکتری‌هایی که نسبت به دارو مقاوم‌تر هستند، می‌توانند زنده بمانند و در نتیجه مقاومت آنها به دارو تقویت شود.
3. مقاومت متقاطع
بعضی از باکتری‌ها ممکن است به یک آنتی‌بیوتیک خاص مقاوم شوند، اما این مقاومت میتواند به آنتی‌بیوتیک‌های مشابه نیز منتقل شود. این پدیده به نام مقاومت متقاطع شناخته میشود.
برای مثال، یک باکتری که به آنتی‌بیوتیک‌های کلاس پنی‌سیلین مقاوم است، ممکن است به داروهای مشابه مانند آمپی‌سیلین یا آموکسی‌سیلین نیز مقاوم شود.
4. انتقال ژن‌های مقاومت
باکتری‌ها می‌توانند ژن‌های مقاومت به یکدیگر منتقل کنند، حتی بین گونه‌های مختلف. این انتقال ممکن است از طریق پلاسمیدها یا ویروس‌ها اتفاق بیفتد.
در نتیجه، حتی باکتری‌هایی که به طور طبیعی مقاوم نیستند، می‌توانند با دریافت این ژن‌ها، به آنتی‌بیوتیک‌ها مقاوم شوند.
5. گسترش مقاومت در جامعه و بیمارستان‌ها
استفاده نادرست از آنتی‌بیوتیک‌ها در بیمارستان‌ها و محیط‌های درمانی میتواند به سرعت باعث گسترش باکتریهای مقاوم در میان بیماران شود.
بیمارانی که سیستم ایمنی ضعیف دارند، بیشتر در معرض ابتلا به این باکتریهای مقاوم هستند و درمان آنها به مراتب سخت‌تر میشود.
6. افزایش عفونت‌های مقاوم
وقتی مقاومت آنتی‌بیوتیکی گسترش پیدا میکند، عفونت‌های مقاوم به درمان افزایش می‌یابند. این باعث میشود که درمان بسیاری از بیماری‌ها دشوارتر شود و برخی از بیماری‌هایی که قبلاً به راحتی با آنتی‌بیوتیک‌ها درمان می‌شدند، دیگر قابل درمان نباشند.
7. کاهش اثرگذاری داروهای آنتی‌بیوتیکی
با افزایش مقاومت، آنتی‌بیوتیک‌های موجود ممکن است دیگر نتوانند به طور مؤثر عفونت‌های باکتریایی را درمان کنند. در این صورت، نیاز به آنتی‌بیوتیک‌های جدید و با مکانیزم‌های متفاوت احساس میشود، که خود این امر به علت افزایش مصرف، مشکلات جدیدی ایجاد میکند.
بنابراین: آنتی بیوتیک باید مطایق دستور پزشک مصرف شود چون:
دلیل عدم تاثیرگذاری آنتی بیوتیک:
|
نظر سازمان غذا و دارو(FDA) در مورد عوارض مصرف آنتی بیوتیک
سازمان غذا و دارو (FDA) به‌طور مداوم در حال ارزیابی ایمنی داروها، از جمله آنتی‌بیوتیک‌ها است و نگرانی‌هایی در مورد عوارض جانبی این داروها دارد. طبق توصیه‌ها و ارزیابی‌های FDA، آنتی‌بیوتیک‌ها می‌توانند عوارض جانبی مختلفی داشته باشند که از خفیف تا شدید متغیر است. در ادامه، به برخی از مهم‌ترین عوارض جانبی آنتی‌بیوتیک‌ها طبق نظر FDA اشاره میشود: 1. آسیب به دستگاه گوارشبسیاری از آنتی‌بیوتیک‌ها می‌توانند عوارض گوارشی مانند تهوع، استفراغ، اسهال و درد شکم ایجاد کنند. این عوارض معمولاً موقتی هستند، اما در برخی افراد ممکن است شدیدتر شوند. مصرف طولانی‌مدت یا نادرست آنتی‌بیوتیک‌ها میتواند به نابودی فلور میکروبی طبیعی روده‌ها منجر شود و مشکلاتی مانند اسهال شدید (حتی اسهال به همراه خون) یا عفونت‌های ثانویه (مثل عفونت‌های قارچی) ایجاد کند. 2. حساسیت‌های پوستی و آلرژیبرخی آنتی‌بیوتیک‌ها می‌توانند باعث واکنش‌های حساسیتی پوستی شوند که از کهیر و خارش تا واکنش‌های جدی‌تر مثل آنافیلاکسی (واکنش آلرژیک شدید) متغیر هستند. آنافیلاکسی میتواند تهدیدکننده حیات باشد و نیاز به درمان فوری دارد. 3. آسیب به کبد و کلیههابرخی از آنتی‌بیوتیک‌ها می‌توانند به کبد و کلیه‌ها آسیب بزنند. این آسیب‌ها ممکن است به صورت زردی پوست یا چشم‌ها (یرقان)، افزایش سطح آنزیم‌های کبدی، یا کاهش عملکرد کلیه‌ها ظاهر شوند. به ویژه آنتی‌بیوتیک‌های آمینوگلیکوزید و سفالوسپورین‌ها ممکن است باعث آسیب به کلیه‌ها شوند. 4. مقاومت آنتیبیوتیکییکی از مهم‌ترین نگرانی‌های FDA در مورد مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها، مقاومت آنتی‌بیوتیکی است. مصرف بیش از حد یا نادرست آنتی‌بیوتیک‌ها میتواند به مقاومت باکتری‌ها به داروها منجر شود، که در نهایت درمان عفونت‌های باکتریایی را سخت‌تر میکند. 5. اثر بر سیستم عصبی مرکزیبرخی از آنتی‌بیوتیک‌ها می‌توانند بر سیستم عصبی تأثیر بگذارند و علائمی مانند سرگیجه، سردرد، تشنج و حواس‌پرتی ایجاد کنند. در موارد نادر، برخی آنتی‌بیوتیک‌ها می‌توانند باعث توهمات یا اضطراب شوند. 6. آسیب به گوش (سمیت شنوایی)برخی از آنتی‌بیوتیک‌ها مانند آمینولیگوزیدها می‌توانند باعث سمیت شنوایی شوند و در نتیجه مشکلاتی مانند کاهش شنوایی یا سرگیجه به وجود آید. این مشکل بیشتر در دوزهای بالای دارو یا مصرف طولانی‌مدت رخ میدهد. 7. عفونت‌های ثانویهمصرف آنتی‌بیوتیک‌ها ممکن است منجر به عفونت‌های قارچی مانند کاندیدیاز یا عفونت‌های سایر باکتریهای مقاوم شود. این عفونت‌ها معمولاً به دلیل کاهش فلور میکروبی طبیعی بدن رخ می‌دهند. 8. واکنش‌های خونیبرخی از آنتی‌بیوتیک‌ها می‌توانند باعث ایجاد اختلال در سیستم خونی شوند، که ممکن است منجر به آنمی (کم‌خونی)، لنفوپنی (کاهش سلول‌های سفید خون) یا ترومبوسیتوپنی (کاهش پلاکت‌ها) شود. |
نتیجه گیری
آنتی بیوتیک ها در صورتی که خودسرانه و بدون دستور پزشک مصرف شوند، موجب مقاومت برخی از میکروب‌ها و باکتری‌ها در مقابل این داروها شده و ممکن است دیگر آنتی بیوتیک تاثیری در بهبود بیماری نداشته باشد و مقاومت آنتی بیوتیکی به وجود آید. در این صورت باکتری‌ها از بین نمی‌روند و رشد آنها متوقف نمیشود، بلکه همچنان رشد و گسترش می‌یابند.
با این تفاسیر حال تصور کنید که یک عفونت ساده برای شما به وجود آید که به راحتی با یک آنتی بیوتیک قابل درمان است اما چون شما قبلا به شکل ناصحیح از آنتی بیوتیک استفاده کرده‌اید، بدن شما مقاوم شده و در برابر مصرف این دارو بهبودی حاصل نمیشود. در این حالت باید از آنتی بیوتیک قوی‌تری استفاده کرد که ممکن است عوارض جانبی ناخوشایندی را برای شما داشته باشد. البته ابتدا باید دید که اصلا آنتی بیوتیک قوی‌تری وجود دارد یا نه.
پرسش و پاسخ
1. آیا آنتی بیوتیک ها عوارض جانبی دارند؟
داروهایی مانند آنتی بیوتیک ها می توانند عوارض جانبی داشته باشند. ناراحتی یا درد معده و مدفوع رقیق از جمله موارد رایج عوارض هستند و به این معنی نیست که شما به آنها حساسیت دارید. اگر علائم پس از اتمام آنتی بیوتیک ادامه یافت، یا اگر دچار بثورات پوستی یا اسهال شدید، فوراً به پزشک خود مراجعه کنید. و به طور کامل:
2. مصرف آنتی بیوتیک چه نقشی در افزایش میزان مقاومت آنتی بیوتیکی دارد؟
استفاده از آنتی بیوتیک عامل مهمی است که باعث افزایش میزان مقاومت آنتی بیوتیکی می شود، زیرا وقتی در معرض آنتی بیوتیک ها قرار می گیرند، باکتری ها می توانند ویژگی های مقاومتی برای فرار از اثرات آنها ایجاد کنند. آنتی بیوتیک ها همچنین می توانند تعداد باکتری هایی را که مقاوم نیستند کاهش دهند و فضای بیشتری را برای تکثیر و گسترش باکتری های مقاوم فراهم کنند.
3. چرا باید آنتی بیوتیکها را مطابق دستور پزشک مصرف کنیم؟
برخی از غذاها مقدار جذب آنتی‌بیوتیک‌ها را کاهش می‌دهند، بنابراین توصیه میشود آنتی‌بیوتیک را دقیقا مطابق با دستور پزشک مصرف کنید.
4. چرا آنتی بیوتیک اثر نمیکند؟
برخی عوامل اغلب موجب بروز مقاومت آنتی‌بیوتیکی می‌شوند: استفاده بیش از حد از آنتی‌بیوتیک‌ها: مصرف آنتی‌بیوتیک زمانی که واقعاً لازم یا مؤثر نیست باعث ایجاد مقاومت آنتی‌بیوتیکی میشود؛ بعنوان مثال اکثر موارد گلودردها ویروسی هستند و آنتی‌بیوتیک کمکی به درمان آنها نمیکند.
