خواص درمانی گیاهان دارویی قدرتمند
انواع گیاهان دارویی برای هزاران سال، منبعی برای شفا در جوامع محلی در سراسر جهان بوده‌اند؛ که هنوز هم به عنوان یک روش مراقبت بهداشتی اولیه برای 85٪ از جمعیت جهان استفاده می‌شود. علاوه بر این، این گیاهان به عنوان منبعی برای کشف دارو عمل می‌کنند و بخش بزرگی از تمامی داروهای مصنوعی از آنها به دست می‌آید. به‌طور سنتی، گیاهان زیادی برای بیماری‌های مربوط به فصول مختلف استفاده می‌شود. برای نجات جان انسان‌ها نیازی اساسی به ترویج آنها وجود دارد. اگرچه استفاده از داروهای شیمیایی و سنتی در نیم قرن اخیر به اوج خود رسیده است، اما به علت مضر بودن برای بدن، انسان‌ها دوباره به مصرف گیاهان دارویی روی آوردند. به خوبی روشن است که استفاده از گیاهان دارویی، در طول تاریخ، بهترین روش برای درمان بیماری‌ها است.
آنچه در این مقاله می‌خوانیم:
- کاربرد گیاهان دارویی
- تفاوت مصرف گیاهان دارویی با داروی گیاهی
- مزیت‌های مصرف داروهای گیاهی بر داروهای شیمیایی
- نام انواع گیاهان دارویی رایج
- بهترین و پرکاربردترین گیاهان دارویی
- عوارض احتمالی مصرف گیاهان دارویی
- نتیجه‌گیری
- پرسش و پاسخ
کاربرد گیاهان دارویی
از جمله کاربردهای گیاهان دارویی یکی این است که می‌توانیم از آنها به عنوان دارو، و همچنین غذا استفاده کنیم؛ و در برخی موارد، کاربرد عطر را نیز برای ما دارد. استفاده از گیاهان دارویی از دیرباز برای انسان‌ها رایج بوده است. به طور مثال، می‌توانیم درخت نمدار را نام ببریم که از گل‌های آن به عنوان آرامبخش استفاده می‌شود؛ در حالی که برگ‌های آن خاصیت ملین دارد. همانطور که گفتیم از بعضی از گیاهان دارویی، نه تنها برای درمان استفاده می‌شود؛ بلکه برای مصارف غذایی هم کاربرد دارند (به عنوان مثال: زنجبیل خشک و عناب). جالب است بدانید یکی از کاربرد‌هایی که گیاه دارویی دارد، فقط و فقط به جزء دارویی گیاه مربوط می‌شود؛ نه کل گیاه! از دیگر عجایب مربوط به گیاهان دارویی، می‌توان گفت که حتی پوست بعضی از گیاهان نیز خاصیت دارویی دارد؛ به طور مثال، نه تنها خود انار، بلکه پوست آن نیز برای بدن کاربردی است.
کپسول کات رفلاکس بهتا دارو 30 عدد
105,000 تومان
قرص جویدنی پپتی لاک الحاوی 30 عدد
78,000 تومان
شربت آنتی رفلاکس بی باریج اسانس 120 میلی لیتر
56,300 تومان
خرید محصولات مرتبط با جدیدترین تحقیقات درباره خواص درمانی گیاهان دارویی
تفاوت مصرف گیاهان دارویی با داروی گیاهی
اکثر مردم گیاهان دارویی و داروی گیاهی را با هم یکی می‌دانند ولی این دو با هم تفاوت بسیاری دارند.
- گیاه دارویی به بخشی از گیاه می‌گویند که پس از خشک کردن یا همانطور بدون تغییر، در مغازه‌ها و عطاری‌ها برای مصرف مردم به فروش می‌رسد. گیاهانی مثل زیره سبز، رازیانه، چوب دارچین و مانند این‌ها، گیاهان دارویی به شمارمی‌روند که شناخته شده‌اند و خواص درمانی آنها مورد تأیید است. معمولاً استفاده از این نوع گیاهان کم‌ضرر است.
- داروی گیاهی، محصولی را می‌گویند که با استفاده از فرایند‌هایی بر روی گیاهان دارویی در کارخانه‌های داروسازی تبدیل به دارو می‌شود. حال که تفاوت گیاهان دارویی و داروی گیاهی را دانستیم، باید بدانیم که عطاری‌ها فقط حق فروش گیاهان دارویی را دارند؛ نه داروهای گیاهی!
مزیت‌های مصرف داروهای گیاهی بر داروهای شیمیایی
داروهای ساخته شده از انواع گیاهان دارویی، مزیت‌های فراوانی بر داروهای شیمیایی دارند. شاید یکی از دلایل محبوب شدن این داروها در این رو‌زها، همین برتری‌ها باشد. مهم‌ترین مزایای داروهای گیاهی نسبت به داروهای شیمیایی به شرح زیر هستند:
- اغلب داروهای گیاهی نسبت به داروهای شیمیایی، سمیت بسیار کمتری دارند.
- در کنار کاهش سمیت، ماهیت فعل و انفعال در ترکیبات گیاهان ممکن است منجر به تأثیرات دارویی بالاتر شود. اگرچه باید توجه داشت که همه داروهای گیاهی ایمن نیستند و باید با تجویز و مشورت پزشک به مصرف برسند.
- داروهای گیاهی معمولاً ارزان قیمت هستند.
- داروهای گیاهی می‌توانند در برابر پاتوژن‌های (عامل عفونت) مقاوم به داروهای شیمیایی مؤثر باشند و مقاومت دارویی رخ نمی‌دهد.
- برخی بیماری‌ها ممکن است با داروهای شیمیایی امروزی قابل درمان نباشند. تأثیرات درمانی تعداد بسیار زیادی از داروهای گیاهی بر روی این گونه بیماری‌ها، ممکن است هنوز ناشناخته باشد.
- داروهای گیاهی دارای ارزش اقتصادی هستند و فرصت‌های تجاری را افزایش می‌دهند.
نام انواع گیاهان دارویی رایج
بابونه | خردل | درخت چای | بریوفیلوم |
چریش | گل همیشه بهار | جنتیانا زرد برگ | گیلاس زمستانی |
تولسی | زنجبیل | جینسینگ سیبری | کنگر فرنگی |
نعنا | آویشن کوهی | اکیناسه | بادرنجبویه |
آلوئه ورا | باکوپا | بیدمشک بزرگ | نعنا تند |
شنبلیله | اسطوخودوس | گیاه مارش مالو (گل ختمی) | کالاندولا |
علف لیمو | گیاه رزماری | استویا | گوتوکلا |
خوس (علف وتیور) | زردچوبه | ساگارگوتا | یام چینی |
آجوین | مریم گلی | برگ نگوندو | گل گاوزبان |
سیر | خولان دریا | کاستوس | آویشن شیرازی |
چندین مورد مهم توضیح داده می‌شود:
- نعنا: دارای طبع گرم با خاصیت رفع نفخ و دلپیچه و درد و سردی و اسپاسم معده و رفع رفلاکس و حالت تهوع
- آلوئه ورا: دارای طبع گرم بوده و به صورت خوراکی و موضعی کاربرد دارد:
- خوراکی: برای تقویت سیستم ایمنی و بهبود سرماخوردگی و کاهش رفلاکس و سرکوب میکروب معده و یبوست و سندرم روده تحریک پذیر
- موضعی: برای ترمیم پوست و رفع جای لک و سوختگی و التهاب و یک آبرسان خوب
- شنبلیله: دارای طبع گرم بوده و برای رفع کیست تخمدان و تقویت قوای جنسی و کاهش قند و چربی و کاهش خطر سرطان سینه و افزایش اشتها و وزن و رفع نفخ کاربرد دارد
- علف لیمو: دارای طبع گرم بوده و در محصولات موضعی به آبرسانی و رفع التهاب پوست کمک میکند.
- سیر: دارای طبع گرم بوده و به صورت خوراکی و موضعی کاربرد دارد:
- خوراکی: برای کنترل قند و چربی و فشار خون و جلوگیری از انعقاد خون کاربرد دارد
- موضعی و واژینال: برای ضدعفونی کردن و رفع درد و التهاب کاربرد دارد
- گل همیشه بهار: دارای طبع گرم بوده و به صورت خوراکی و موضعی کاربرد دارد:
- خوراکی: برای رفع زخم گوارشی و رفلاکس کاربرد دارد
- موضعی: برای رفع التهاب پوست و ترمیم زخم و آسیب پوستی و اگزما و عرق سوزی و زخم بستر کاربرد دارد
- زنجبیل: دارای طبع گرم و برای رفع حالت تهوع و تقویت قوای جنسی
- آویشن کوهی: دارای طبع گرم و برای رفع سرماخوردگی و سرفه و گلودرد و عفونت های تنفسی کاربرد دارد
- آویشن شیرازی: دارای طبع گرم و برای رفع سرماخوردگی و سرفه و گلودرد و عفونت های تنفسی و گوارشی کاربرد دارد
- اسطوخودوس: دارای طبع گرم برای رفع اضطراب و استرس و بهبود خواب و نفخ کاربرد دارد
- گیاه رزماری: دارای طبع گرم و برای رفع شوره سر و ریزش مو و افزایش رشد و ضخامت مو کاربرد دارد
- زردچوبه: دارای طبع گرم و برای رفع درد و التهاب مفصل کاربرد دارد
- مریم گلی: دارای طبع گرم و برای رفع اسهال و نفخ و گرگرفتگی و ضد التهاب کاربرد دارد
- درخت چای: دارای طبع سرد و برای رفع عفونت و التهاب و شوره و شپش و کمک به رشد مو و آبرسانی کاربرد دارد
- جینسینگ سیبری: دارای طبع گرم و برای افزایش انرزی و دقت و تمرکز و کاهش استرس و تقویت قوای جنسی کاربرد دارد
- اکیناسه: دارای طبع گرم و برای تقویت سیستم ایمنی کاربرد دارد
- گیاه مارش مالو (گل ختمی): دارای طبع سرد و برای رفع سرفه و التهاب تنفسی و التهاب و ورم معده
- کنگر فرنگی: دارای طبع گرم و برای کاهش کلسترول و قند و چربی کبد و صفرا و سوهاضمه کاربرد دارد
- بادرنجبویه: دارای طبع گرم و برای رفع نفخ و بی اشتهایی و کمک به حفظ آرامش و خواب خوب کاربرد دارد
- خارخاسک(تریبولوس): دارای طبع گرم و برای تقویت قوای جنسی و ادراری تناسلی و انرژی زایی و کنترل قند خون کاربرد دارد
- کرنبری: دارای طبع سرد و برای پیشگیری و درمان عفونت مجاری ادراری کاربرد دارد
- دم اسب: دارای طبع سرد و برای پیشگیری از عفونت مجری ادراری و سنگ کلیه و به عنوان ادرار آور برای کنترل فشار خون کاربرد دارد
- زغال اخته: دارای طبع سرد و برای حفظ سلامت چشم از آب مروارید و افزایش جریان خونرسانی به مویرگ های چشم کاربرد دارد
بهترین و پرکاربردترین گیاهان دارویی
| بابونه | گل بابونه به راحتی توسط گلبرگ‌های سفیدش و عطر تندی که دارد، قابل تشخیص است و دارای خواص درمانی فوق‌العاده‌ای است از جمله آنها می‌توان به مقابله با افسردگی و اضطراب، کاهش درد و التهاب، تقویت هضم غذا، درمان سرطان، رفع احتقان، کاهش حلقه‌های تیره در اطراف چشم، کمک به داشتن پوست سالم، روشن کردن پوست، کمک به داشتن لثه‌ها و دندان‌های سالم، جلوگیری از بروز مشکلات قلبی، رهایی از مشکلات قاعدگی، درمان سوزش و خارش، ضد حساسیت، ضد میکروب، مؤثر در برابر سردردهای میگرنی، تقویت سیستم ایمنی بدن، کمک به بهبود دیابت، آرامش اعصاب و رفع بی‌خوابی، تسکین درد عضلات و مفاصل، حفظ سلامت بدن در هنگام ابتلا به کبد چرب و درمان سرماخوردگی و گلودرد اشاره کرد. |
| زنجبیل | این گیاه، دارای خواص بسیاری است؛ خواصی همچون آنتی‌بیوتیک بودن، ضد سرطان، ضد ویروس، ضد قارچ و ضد باکتری بودن. این گیاه همچنین یک آنتی اکسیدان قوی می‌باشد و برای کاهش درد و التهاب به صورت موضعی کاربرد دارد. مصرف این گیاه باعث کم شدن رادیکال‌های آزاد (که باعث سرطان می‌شوند) می‌گردد. همچنین سیستم ایمنی بدن را قوی میکند و سبب بهبود گردش خون در بدن می‌شود. برای درمان بیماری‌هایی همچون سرماخوردگی و گلودرد، همچنین برای تنظیم اشتها و تنظیم قندخون از این گیاه استفاده می‌شود. کسانی که فشارخون یا مشکل قلبی دارند و از داروهای این بیماری‌ها استفاده می‌کنند، حتماً باید قبل از مصرف زنجبیل، با پزشک خود مشورت کنند. |
| دارچین | این گیاه دارای خواص ضدعفونی کننده است که باعث می‌شود به عنوان یک ماده نگهدارنده طبیعی مورد استفاده قرار گیرد. دارچین، خواصی همچون ضدباکتریایی، ضدالتهابی، تسکین‌دهنده درد و ضد‌میکروبی دارد. می‌توانیم برای مبارزه با اختلالات عصبی و بیماری‌های قلبی از دارچین که حاوی آنتی‌اکسیدان است، استفاده کنیم. همچنین برخی افراد از دمنوش دارچین استفاده می‌کنند و پودر آن را نیز به عنوان ادویه در غذا به کار می‌برند. |
| آویشن | از آویشن، برای درمان سرماخوردگی و گلودرد استفاده می‌کنند؛ زیرا برگ آویشن دارای خاصیت آنتی بیوتیکی و ضد قارچی است. |
| مرزنجوش | این گیاه دارای رایحه عطرآگین و طبعی گرم است که می‌تواند برای تقویت سیستم عصبی و روح و روان مفید باشد. معمولاً از برگ، گل و جوانه مرزنجوش استفاده می‌شود. همچنین مصرف این گیاه می‌تواند باعث کاهش وسواس فکری شود. این گیاه یکی از پر مصرف‌ترین گیاهان دارویی در بین مردم است. |
| اسطوخودوس | گیاهی است آرامش‌بخش و به علت داشتن رایحه بسیار خوب در حوزه آروماتراپی (رایحه درمانی) مورد استفاده قرار می‌گیرد. اسطوخودوس به علت داشتن خواص تسکین و آرامش‌بخشی که روی اعصاب دارد، مورد استفاده قرار می‌گیرد. |
| چای سبز | چای سبز یکی از سرشارترین منابع آنتی‌اکسیدان‌های طبیعی به شمار می‌رود. اگرچه بیشتر مردم آن را به عنوان یک نوشیدنی لاغر کننده می‌شناسند، اما فواید آن بسیار گسترده‌تر است. کاتچین‌ها و اپی‌گالوکاتچین گالات (EGCG) موجود در چای سبز باعث تقویت سیستم ایمنی بدن، کاهش التهاب، حفاظت از سلول‌های بدن در برابر آسیب‌های اکسیداتیو و پیشگیری از برخی سرطان‌ها می‌شوند. مصرف منظم چای سبز می‌تواند به بهبود سلامت قلب، کاهش کلسترول بد خون (LDL)، افزایش متابولیسم بدن و حتی بهبود سلامت پوست کمک کند. علاوه بر این، برخی مطالعات پیشنهاد کرده‌اند که نوشیدن چای سبز ممکن است خطر ابتلا به آلزایمر و پارکینسون را کاهش دهد. |
بنابراین حضور گیاهان دارویی در انواع مکمل ها مانند:
- مکمل های درمان نفخ و دلپیچه اغلب حاوی: نعنا فلفلی - آویشن شیرازی - زیره سیاه - شیرین بیان - گشنیز - رازیانه - بادرنجبویه و…
- مکمل های درمان رفلاکس اغلب حاوی: زنیان - شیرین بیان - آلوئه ورا و…
- مکمل های درمان یبوست اغلب حاوی: سنا - اسفرزه(پسیلیوم) - شیر خشت - انجیر - آلو - کاسیا آنگستیفولیا - ریشه کنجاک - روغن کرچک و گلسیرین و پارافین و…
- مکمل های درمان اسهال اغلب حاوی: بارهنگ - مرزه - گوارگام و…
- مکمل های درمان هموروئید اغلب حاوی: گیاه هاماملیس - مورد - تره - مورد و بابونه - شاه بلوط هندی - گیاه باتچرز بروم - ملیلوتوس - کوله خاس و…
- مکمل های درمان تهوع اغلب حاوی: زنجبیل - به و…
- مکمل های درمان دندان درد اغلب حاوی: میخک - نعنا فلفلی - مریم گلی و بابونه - کارواکرول - سنبل الطیب و بره موم و…
- مکمل های درمان درد و التهاب استخوان و مفاصل اغلب حاوی: سنجد - زنجبیل - زردچوبه - بوسولیا - پوست درخت بید - آووکادو و سویا - فلفل سیاه - گیاه بشقابی و گیاه کاتچو - غشا پوسته تخم مرغ و…
- مکمل های درمان ضعف سیستم ایمنی اغلب حاوی: سرخارگل(اکیناسه) - قارچ شیتاکه و مایتاکه و گانودرما - بره موم - پروپولیس - الدربری - آندروگرافیس پانیکولاتا - آلوئه ورا و…
- مکمل های درمان بیماری های کبد اغلب حاوی: خارمریم - کنگر فرنگی - قاصدک - عناب - زردچوبه - هلیله و بلیله و آمله و …
- مکمل های درمان بیماری های قلب و فشار خون بالا اغلب حاوی: سیر- زالزالک - زیتون - سرخ ولیک(کراتاگوس) - گوجه فرنگی - مریم گلی و…
- مکمل های درمان عفونت مجاری ادراری و سنگ کلیه اغلب حاوی: کرنبری - دم اسب - گزنه و…
- مکمل های درمان التهاب و هایپرپلازی خوش خیم پروستات: گزنه - نخل دندانه اره ای - روغن دانه کدو و…
- مکمل های درمان قند خون بالا اغلب حاوی: گالگا - دارچین - شنبلیله و…
- مکمل های درمان اعتیاد و کمک به ترک اغلب حاوی: تاتوره - زنجبیل - ریوند چینی - عصاره خشک تلخ بیان و…
- مکمل های درمان چاقی و اضافه وزن اغلب حاوی: قهوه سبز - چای سبز - گارسینیا کامبوجیا - زیره سیاه - زنیان - لیمو ترش - جو دوسر - سرکه سیب - عصاره لوبیا سفید - عصاره برگ بانابا - اسپیرولینا و…
- مکمل های درمان لاغری و نبود اشتها اغلب حاوی: مخمر آبجو - شنبلیله - کاسنی - رزماری - زنجبیل - زردچوبه و…
- مکمل های درمان کیست و تنبلی تخمدان اغلب حاوی: شنبلیله - پنج انگشت - عصاره خشک انار و…
- مکمل های درمان علائم یائسگی اغلب حاوی: پنج انگشت - چای سبز-سویا-کوهوش سیاه - شبدر قرمز - روغن گل مغربی و…
- مکمل های درمان اختلالات خواب اغلب حاوی: سنبل الطیب - بابونه - گل ساعتی - بادرنجبویه - رازک - اسطوخودوس و…
- مکمل های درمان اختلالات مغز و حافظه اغلب حاوی: جینسینگ - جینکوبایلوبا - گوجه فرنگی - زعفران - نسترن - تانسی - گزنه - مریم گلی - گون - بوسولیا(کندر هندی) و…
- مکمل های درمان استرس و افسردگی اغلب حاوی: آشواگاندا - گل ساعتی - بادرنجبویه - سنبل الطیب - اسطوخودوس - رازک - بابونه - گل راعی - زعفران و…
- مکمل های درمان میگرن اغلب حاوی: سنبل الطیب - رازیانه - بید - بادرنجبویه - بابونه - تاناستوم و…
- مکمل های درمان ریزش مو اغلب حاوی: عصاره دم اسب - جینکوبیلوبا - هسته انگور و انار - چای سبز و نخل اره ای - سیر - جینسینگ - علف ارزن و…
- مکمل های درمان سرفه اغلب حاوی: آویشن شیرازی و باغی - گل بنفشه - پلارگونیوم - پلارژین - ختمی و عشقه(پیچک) - خشخاش - شیرین بیان و…
- مکمل های درمان سرماخوردگی اغلب حاوی: نعنا - فلفل دلمه ای - رازیانه - انیسون - میخک - فریتیلاریا سیروزا - و اریوبوتریا جاپنیکا - پلارژین و…
- موضعی های واژینال برای رفع عفونت واژن اغلب حاوی: سیر - بادرنجبویه و مرزنجوش - روغن درخت چای - آویشن شیرازی - سیاه دانه - رازک - مورد و…
- موضعی های کاهنده درد و التهاب اغلب حاوی: رزماری و اسطوخودوس - سیاه دانه - زنجبیل و زردچوبه - آرنیکا(گل همیشه بهار کوهی) - بابونه - اسانس نعنا و کرفس - فلفل قرمز - اکالیپتوس و…
- موضعی های ترمیم کننده اغلب حاوی: بابونه - گل سرخ - گل همیشه بهار - بابونه آلمانی - عصاره پیاز - ابوخلسا - ریشه گیاه آرنبیا اوکروما - روغن آفتاب گردان - روغن زیتون - آلوئه ورا و…
- موضعی های جوان ساز پوست اغلب حاوی: عصاره هسته انگور - عصاره انار - عصاره‌های گوجه‌فرنگی - دانه انگور - سویا - گل مغربی - آلوئه ورا و…
- اسپری های گیاهی بینی ضدآلرژی اغلب حاوی: اکالیپتوس - رزماری - فلفل - گزنه - نعنا فلفلی - آلوئه ورا و…
عوارض احتمالی مصرف گیاهان دارویی
اگر از گیاهان دارویی استفاده می‌کنید یا قصد استفاده از آنها را دارید، باید به نکات زیر توجه کنید:
- کاهش یا افزایش اثرات دیگر داروها؛ حتماً باید به این امر توجه داشته باشید که مصرف همزمان بعضی از داروها با گیاهان دارویی، مشکلاتی را به وجود می‌آورد و ممکن است تداخل دارویی داشته باشند. همچنین ممکن است مصرف گیاهان دارویی، باعث کاهش یا افزایش اثرات دیگر داروها شود که می‌تواند یکی از عوارض مصرف گیاهان دارویی باشد.
- واکنش بدن؛ حتماً در زمان مصرف همزمان داروهای گیاهی با دیگر داروها باید نظر پزشک خود را پرسید. از دیگر مشکلاتی که می‌تواند ناشی از مصرف گیاهان دارویی باشد، این است که بدن واکنش بدی نشان بدهد. مصرف این گیاهان، برای برخی افراد مناسب نیست؛ مثلاً برای کسانی که مبتلا به بیماری‌های جدی مانند بیماری‌های کلیوی و کبدی هستند، کوچک‌ترین تغییری در بدن آنها بزرگ‌ترین ضرر را به آنان می‌زند.
- تداخل با داروها؛ داروهای گیاهی با داروهای دیگری که افراد مصرف می‌کنند نیز ممکن است تداخل داشته باشد. افرادی که تحت جراحی هستند، باید طبق دستور پزشک و با مشورت آنها به مصرف گیاهان دارویی روی آورند. برای مثال تداخل سیر و زنجبیل با انواع داروها ضد انعقاد مانند زیلت و بریلاووس و … بسیار شایع است و باعث رقیق شدن بیش از حد خون و پاره شدن مویرگ های نازک و خون مردگی در نقاط مختلف پوست بدن و حتی خونریزی داخلی می‌گردد. بنابراین توصیه می‌شود افرادی که از هر کدام از داروهای ضد انعقاد مصرف می‌کنند از مصرف سیر و زنجبیل بپرهیزند.
- عارضه در بارداری و شیردهی؛ زنان باردار یا شیرده در هنگام مصرف باید طبق نظر پزشک پیش بروند، چون بعضی از گیاهان دارویی ممکن است برای آنها مضر باشد.
- عدم مصرف خوسرانه در افراد ضعیف؛ سالمندان یا کودکانی که بدنی بسیار حساس دارند نیز باید طبق دستور پزشک عمل کنند و از مصرف خودسرانه، خودداری کنند.
نتیجه‌گیری در مورد گیاهان دارویی
از زمان قدیم بهترین چیز برای پیشگیری و درمان بیماری‌ها، مصرف گیاهان دارویی بوده است. با این حال، نباید فراموش کرد که همین گیاهان دارویی می‌توانند خود، عامل بیماری شوند. پس در مصرف آنها باید دقت کرد و قبل از داشتن اطلاعات لازم پیش از مصرف، نباید به آنها روی آورد. در دنیای امروز، گیاهان دارویی، نه تنها مصارف دارویی بلکه در جهان تجارت نیز کاربرد دارند و برای برخی از کشور‌ها جنبه تجاری دارند. امروزه به علت افزایش جمعیت و همچنین عوارض جانبی مواد شیمیایی و هزینه بالای داروهای شیمیایی برای درمان، مردم را به مصرف گیاهان دارویی ترغیب می‌کنند.
پرسش و پاسخ
1. آیا دمنوش‌های فله‌ای بهداشتی هستند؟ چگونه ضدعفونی می‌شوند؟
متأسفانه اغلب دمنوش‌های فله‌ای که در بازار عطاران عرضه می‌شوند، دارای بار میکروبی می‌باشند، چون در هنگام برداشت و فرآوری، خوب خشک نشده و در معرض رشد عواملی چون کپک و باکتری قرار می‌گیرند؛ لذا یکی از مهم‌ترین شاخصه‌های یک شرکت تولیدکننده خوب، حذف این عوامل میکروبی می‌باشد. برای ضدعفونی کردن، اقدامات زیادی باید انجام داد؛ مثلا قبل از تولید و در حین تولید و پس از آن، باید کنترل نمود؛ ولی اگر بار میکروبی کنترل نشد، از روش‌هایی همچون بخار آب، گاز اوزون، و پلاسمای سرد می‌توان استفاده کرد.
2. آیا می‌توان دمنوش‌های گیاهی را مانند چای، هر روز، تا روزی سه بار یا بیشتر مصرف کرد؟
قبل از استفاده از هر نوع دمنوش گیاهی حتی چای، باید به خوبی از مزاج خود آگاه بود؛ مثلاً افرادی که گرم مزاج هستند، نباید زیاد از دمنوش‌هایی با طبیعت گرم استفاده کنند.
3. آیا گیاه آویشن فقط برای سرماخوردگی مفید است یا خواص درمانی دیگری هم دارد؟
آویشن یکی از پرکاربردترین گیاهان دارویی در طب سنتی و مدرن است. اگرچه بسیاری از مردم آویشن را بیشتر به عنوان درمانی برای سرماخوردگی، گلودرد و سرفه می‌شناسند، اما خواص آن بسیار فراتر است. آویشن دارای ترکیبات ضدباکتریایی، ضدقارچی و ضدالتهابی قوی است. مصرف دمنوش آویشن یا عصاره آن می‌تواند به بهبود مشکلات گوارشی مانند نفخ، سوءهاضمه و عفونت‌های معده کمک کند. همچنین مطالعات نشان داده‌اند که آویشن می‌تواند عملکرد سیستم ایمنی بدن را تقویت کرده و حتی در کاهش اضطراب و افسردگی خفیف مؤثر باشد. به دلیل وجود تیمول (Thymol)، یکی از ترکیبات اصلی آویشن، این گیاه خاصیت آنتی‌اکسیدانی بالایی دارد و می‌تواند از سلول‌های بدن در برابر آسیب‌های اکسیداتیو محافظت کند.
4. آیا زعفران فقط برای خوش‌طعم و رنگ کردن غذاها استفاده می‌شود یا خاصیت دارویی هم دارد؟
زعفران، که به طلای سرخ معروف است، فراتر از یک طعم دهنده یا رنگ طبیعی برای غذاها، یک داروی قوی در طب سنتی محسوب می‌شود. تحقیقات علمی نشان داده‌اند که زعفران دارای اثرات ضدافسردگی قوی است و می‌تواند در بهبود خلق‌وخو مؤثر باشد. ترکیبات فعال موجود در زعفران، به ویژه کروسین و سافرانال، در کاهش علائم اضطراب، افسردگی و حتی سندروم پیش از قاعدگی (PMS) مؤثرند. همچنین مصرف منظم زعفران (در دوزهای مناسب) می‌تواند به بهبود عملکرد قلب، کاهش فشار خون، تنظیم قند خون و تقویت حافظه کمک کند.
5. آیا می‌توان از گیاهان دارویی برای پیشگیری از بیماری‌ها استفاده کرد؟
بله، یکی از کاربردهای مهم گیاهان دارویی، نقش پیشگیرانه آن‌هاست. بسیاری از گیاهان به دلیل داشتن ترکیبات آنتی‌اکسیدانی، ضدالتهابی و تقویت کننده سیستم ایمنی، می‌توانند به بدن کمک کنند تا در برابر عفونت‌ها، بیماری‌های التهابی و حتی برخی سرطان‌ها مقاوم‌تر شود. مثلاً استفاده منظم از چای سبز، زنجبیل، زردچوبه یا آویشن می‌تواند التهاب‌های مزمن را کاهش دهد، سلامت قلب را ارتقا دهد و از بروز برخی بیماری‌های مزمن جلوگیری کند. البته این به معنای جایگزینی کامل گیاهان دارویی با روش‌های درمانی پزشکی نیست؛ بلکه به عنوان مکملی در کنار سبک زندگی سالم مؤثر است.
