جدیدترین تحقیقات درباره خواص درمانی گیاهان دارویی

کاربرد گیاهان دارویی

از جمله کاربرد‌های گیاهان دارویی یکی این است که می‌توانیم از آن‌ها به عنوان دارو، همچنین به عنوان غذا استفاده کنیم؛ و در برخی موارد، کاربرد عطر را نیز برای ما دارد. استفاده از گیاهان دارویی از دیرباز برای انسان‌ها رایج بوده است. به طور مثال، می‌توانیم درخت نمدار را نام ببریم که از گل‌های آن به عنوان آرامبخش استفاده می‌شود؛ در حالی که برگ‌های آن خاصیت ملین دارد. همانطور که گفتیم از بعضی از گیاهان دارویی، نه تنها برای درمان استفاده می‌شود؛ بلکه برای مصارف غذایی هم کاربرد دارند (به عنوان مثال: زنجبیل خشک و عناب). جالب است بدانید یکی از کاربرد‌هایی که گیاه دارویی دارد، فقط و فقط به جزء دارویی گیاه مربوط می‌شود؛ نه کل گیاه! از دیگر عجایب مربوط به گیاهان دارویی، می‌توان گفت که حتی پوست بعضی از گیاهان نیز خاصیت دارویی دارد؛ به طور مثال، نه تنها خود انار، بلکه پوست آن نیز برای بدن کاربردی است.

تفاوت مصرف گیاهان دارویی با داروی گیاهی

اکثر مردم گیاهان دارویی و داروی گیاهی را با هم یکی می‌دانند ولی این دو با هم تفاوت بسیاری دارند. گیاه دارویی به بخشی از گیاه می‌گویند که پس از خشک کردن یا همان‌طور بدون تغییر، در مغازه‌ها و عطاری‌ها برای مصرف مردم به فروش می‌رسد. گیاهانی مثل زیره سبز، رازیانه، چوب دارچین و مانند این‌ها، گیاهان دارویی به شمارمی‌روند که شناخته شده‌اند و خواص درمانی آنها مورد تأیید است. معمولاً استفاده از این نوع گیاهان کم‌ضرر است اما داروی گیاهی، محصولی را می‌گویند که با استفاده از فرایند‌هایی بر روی گیاهان دارویی در کارخانه‌های داروسازی تبدیل به دارو می‌شود. حال که تفاوت گیاهان دارویی و داروی گیاهی را دانستیم، باید بدانیم که عطاری‌ها فقط حق فروش گیاهان دارویی را دارند؛ نه داروهای گیاهی!

مزیت‌های مصرف داروهای گیاهی بر داروهای شیمیایی

داروهای ساخته شده از انواع گیاهان دارویی، مزیت‌های فراوانی بر داروهای شیمیایی دارند. شاید یکی از دلایل محبوب شدن این داروها در این رو‌زها، همین برتری‌ها باشد. مهم‌ترین مزایای داروهای گیاهی نسبت به داروهای شیمیایی به شرح زیر هستند:

•  اغلب داروهای گیاهی نسبت به داروهای شیمیایی، سمیت بسیار کمتری دارند.
• در کنار کاهش سمیت، ماهیت فعل و انفعال در ترکیبات گیاهان ممکن است منجر به تأثیرات دارویی بالاتر شود. اگرچه باید توجه داشت که همه داروهای گیاهی ایمن نیستند و باید با تجویز و مشورت پزشک به مصرف برسند.
• داروهای گیاهی معمولاً ارزان قیمت هستند.
• داروهای گیاهی می‌توانند در برابر پاتوژن‌های مقاوم به داروهای شیمیایی مؤثر باشند.
• برخی بیماری‌ها ممکن است با داروهای شیمیایی امروزی قابل درمان نباشند. تأثیرات درمانی تعداد بسیار زیادی از داروهای گیاهی بر روی این گونه بیماری‌ها، ممکن است هنوز ناشناخته باشد.
•  داروهای گیاهی دارای ارزش اقتصادی هستند و فرصت‌های تجاری را افزایش می‌دهند.

نام انواع گیاهان دارویی رایج

بهترین و پرکاربردترین گیاهان دارویی

• بابونه : گل بابونه به راحتی توسط گلبرگ‌های سفیدش و عطر تندی که دارد، قابل تشخیص است و دارای خواص درمانی فوق‌العاده‌ای است از جمله آن‌ها می‌توان به مقابله با افسردگی و اضطراب، کاهش درد و التهاب، تقویت هضم غذا، درمان سرطان، رفع احتقان، کاهش حلقه‌های تیره در اطراف چشم، کمک به داشتن پوست سالم، روشن کردن پوست، کمک به داشتن لثه‌ها و دندان‌های سالم، جلوگیری از بروز مشکلات قلبی، رهایی از مشکلات قاعدگی، درمان سوزش و خارش، ضد حساسیت، ضد میکروب، مؤثر در برابر سردردهای میگرنی، تقویت سیستم ایمنی بدن، کمک به بهبود دیابت، آرامش اعصاب و رفع بی‌خوابی، تسکین درد عضلات و مفاصل، حفظ سلامت بدن در هنگام ابتلا به کبد چرب و درمان سرماخوردگی و گلودرد اشاره کرد.
• زنجبیل : این گیاه، دارای خواص بسیاری است؛ خواصی همچون آنتی‌بیوتیک بودن، ضد سرطان، ضد ویروس، ضد قارچ و ضد باکتری بودن. این گیاه همچنین یک آنتی اکسیدان قوی می‌باشد. مصرف این گیاه باعث کم شدن رادیکال‌های آزاد (که باعث سرطان می‌شوند) می‌گردد. همچنین سیستم ایمنی بدن را قوی می‌کند و سبب بهبود گردش خون در بدن می‌شود. برای درمان بیماری‌هایی همچون سرماخوردگی و گلودرد، همچنین برای تنظیم اشتها و تنظیم قندخون از این گیاه استفاده می‌شود. کسانی که فشارخون یا مشکل قلبی دارند و از داروهای این بیماری‌ها استفاده می‌کنند، حتماً باید قبل از مصرف زنجبیل، با پزشک خود مشورت کنند.

• دارچین: این گیاه دارای خواص ضدعفونی‌ کننده است که باعث می‌شود به عنوان یک ماده نگهدارنده طبیعی مورد استفاده قرار گیرد. دارچین، خواصی همچون ضدباکتریایی، ضدالتهابی، تسکین‌دهنده درد و ضد‌میکروبی دارد. می‌توانیم برای مبارزه با اختلالات عصبی و بیماری‌های قلبی از دارچین که حاوی آنتی‌اکسیدان است، استفاده کنیم. همچنین برخی افراد از دمنوش دارچین استفاده می‌کنند و پودر آن را نیز به عنوان ادویه در غذا به کار می‌برند.
• آویشن : از آویشن، برای درمان سرماخوردگی و گلودرد استفاده می‌کنند؛ زیرا برگ آویشن دارای خاصیت آنتی بیوتیکی و ضد قارچی است.
• مرزنجوش : این گیاه دارای رایحه عطرآگین و طبعی گرم است که می‌تواند برای تقویت سیستم عصبی و روح و روان مفید باشد. معمولاً از برگ، گل و جوانه مرزنجوش استفاده می‌شود. همچنین مصرف این گیاه می‌تواند باعث کاهش وسواس فکری شود. این گیاه یکی از پر مصرف‌ترین گیاهان دارویی در بین مردم است.
• اسطوخودوس : گیاهی است آرامش‌بخش و به علت داشتن رایحه بسیار خوب در حوزه آروماتراپی (رایحه درمانی) مورد استفاده قرار می‌گیرد. اسطوخودوس به علت داشتن خواص تسکین و آرامش‌بخشی که روی اعصاب دارد، مورد استفاده قرار می‌گیرد.

عوارض احتمالی مصرف گیاهان دارویی

اگر از گیاهان دارویی استفاده می‌کنید یا قصد استفاده از آن‌ها را دارید، باید به نکات زیر توجه کنید:

• حتماً باید به این امر توجه داشته باشید که مصرف همزمان بعضی از داروها با گیاهان دارویی، مشکلاتی را به وجود می‌آورد و ممکن است تداخل دارویی داشته باشند. همچنین ممکن است مصرف گیاهان دارویی، باعث کاهش یا افزایش اثرات دیگر داروها شود که می‌تواند یکی از عوارض مصرف گیاهان دارویی باشد.
• حتماً در زمان مصرف همزمان داروهای گیاهی با دیگر داروها باید نظر پزشک خود را پرسید. از دیگر مشکلاتی که می‌تواند ناشی از مصرف گیاهان دارویی باشد، این است که بدن واکنش بدی نشان بدهد. مصرف این گیاهان، برای برخی افراد مناسب نیست؛ مثلاً برای کسانی که مبتلا به بیماری‌های جدی مانند بیماری‌های کلیوی و کبدی هستند و کوچک‌ترین تغییری در بدن آن‌ها بزرگ‌ترین ضرر را به آنان می‌زند.
• داروهای گیاهی با داروهای دیگری که افراد مصرف می‌کنند نیز ممکن است تداخل داشته باشد. افرادی که تحت جراحی هستند، باید طبق دستور پزشک و با مشورت آن‌ها به مصرف گیاهان دارویی روی آورند.
• زنان باردار یا شیرده در هنگام مصرف باید طبق نظر پزشک پیش بروند، چون بعضی از گیاهان دارویی ممکن است برای آن‌ها مضر باشد.
• سالمندان یا کودکانی که بدنی بسیار حساس دارند نیز باید طبق دستور پزشک عمل کنند و از مصرف خودسرانه، خودداری کنند.

نتیجه‌گیری

از زمان قدیم بهترین چیز برای پیشگیری و درمان بیماری‌ها، مصرف گیاهان دارویی بوده است. با این حال، نباید فراموش کرد که همین گیاهان دارویی می‌توانند خود عامل بیماری شوند. پس در مصرف آن‌ها باید دقت کرد و قبل از داشتن اطلاعات لازم پیش از مصرف، نباید به آن‌ها روی آورد. در دنیای امروز، گیاهان دارویی، نه تنها مصارف دارویی بلکه در جهان تجارت نیز کاربرد دارند و برای برخی از کشور‌ها جنبه تجاری دارند. امروزه به علت افزایش جمعیت و همچنین عوارض جانبی مواد‌ شیمیایی و هزینه بالای داروهای شیمیایی برای درمان، مردم را به مصرف گیاهان دارویی ترغیب می‌کنند. استفاده از گیاهان دارویی می‌تواند منجر به شادابی و شفاف‌شدن پوست شود.

پرسش و پاسخ

1- آیا دمنوش‌های فله‌ای بهداشتی هستند؟ چگونه ضدعفونی می‌شوند؟

متأسفانه اغلب دمنوش‌های فله‌ای که در بازار عطاران عرضه می‌شوند، دارای بار میکروبی می‌باشند، چون در هنگام برداشت و فرآوری، خوب خشک نشده و در معرض رشد عواملی چون کپک و باکتری قرار می‌گیرند؛ لذا یکی از مهم‌ترین شاخصه‌های یک شرکت تولیدکننده خوب، حذف این عوامل میکروبی می‌باشد. برای ضدعفونی کردن، اقدامات زیادی باید انجام داد؛ مثلا قبل از تولید و در حین تولید و پس از آن، باید کنترل نمود؛ ولی اگر بار میکروبی کنترل نشد، از روش‌هایی همچون بخار آب، گاز اوزون، و پلاسمای سرد می‌توان استفاده کرد.

2- آیا می‌توان دمنوش‌های گیاهی را مانند چای، هر روز، تا روزی سه بار یا بیشتر مصرف کرد؟

قبل از استفاده از هر نوع دمنوش گیاهی حتی چای، باید به خوبی از مزاج خود آگاه بود؛ مثلاً افرادی که گرم مزاج هستند، نباید زیاد از دمنوش‌هایی با طبیعت گرم استفاده کنند. 

منبع:

New Researches about Medicinal Plants