پارکینسون چیست؟ | نشانه ها، علائم و درمان آن

پارکینسون  چیست؟

بیماری پارکینسون یک اختلال پیشرونده است که سیستم عصبی و قسمت‌هایی از بدن که توسط اعصاب کنترل می شود را تحت تاثیر قرار می‌دهد. علائم بیماری به آرامی شروع می‌شود. اولین علامت ممکن است احساس لرزش نامحسوس در یک دست باشد. لرزش دست زجو علائم شایع است، اما این اختلال همچنین ممکن است باعث سرعت یافتن یا کند شدن حرکت شود. در مراحل اولیه بیماری پارکینسون،  علائم ممکن است در صورت شما کمتر ظاهر شده یا اصلاً ظاهر نشود. ممکن است هنگام راه رفتن بازوهای شما تکان نخورند. گفتار شما ممکن است نرم یا نامفهوم شود. علائم بیماری پارکینسون با پیشرفت بیماری در طول زمان وخیم‌تر می‌شود. اگرچه بیماری پارکینسون قابل درمان نیست، اما مصرف برخی داروها ممکن است علائم شما را به میزان قابل توجهی بهبود بخشند. گاهی اوقات، پزشک متخصص شما ممکن است عمل جراحی را برای تنظیم مناطق خاصی از مغز و بهبود علائم شما پیشنهاد کند.

علائم بیماری پارکینسون

علائم بیماری پارکینسون برای هرکسی می‌تواند متفاوت باشد. علائم اولیه ممکن است خفیف باشد و مورد توجه قرار نگیرد. علائم، اغلب از یک طرف بدن شروع می‌شود و معمولاً در طرف دیگر شدت می‌یابد. علائم پارکینسون ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• لرزش : لرزش ریتمیک، که لرزش نامیده می‌شود، معمولاً در یک اندام، اغلب دست یا انگشتان شما شروع می‌شود. می‌توانید انگشت شست و سبابه خود را به جلو و عقب مالش دهید. این عمل به عنوان لرزش قرصی شناخته می‌شود. ممکن است دست شما در حالت استراحت بلرزد. هنگام انجام وظایف ممکن است لرزش کاهش یابد.
• حرکت آهسته: معروف به بیماری «برادی کینزی». با گذشت زمان، بیماری پارکینسون ممکن است حرکت شما را کند نموده و  انجام کارهای ساده را دشوار و وقت گیر کند. ممکن است هنگام راه رفتن‌، قدم‌های شما کوتاه‌تر شوند. ممکن است بلندشدن از روی صندلی سخت باشد. هنگام تلاش برای راه رفتن، ممکن است پاهای خود را بکشید یا به هم بزنید.
• سفتی عضلات: سفتی عضلات ممکن است در هر قسمتی از بدن شما رخ دهد. سفت شدن ماهیچه‌ها می‌تواند دردناک باشد و دامنه حرکتی شما را محدود کند.
• اختلال در وضعیت و تعادل:  وضعیت بدن شما ممکن است خمیده شود یا ممکن است در اثر بیماری پارکینسون زمین بخورید یا مشکلات تعادلی داشته باشید.
• از دست دادن حرکات خودکار: ممکن است توانایی شما در انجام حرکات ناخودآگاه کاهش یافته باشد، از جمله پلک زدن، لبخند زدن یا چرخاندن دستان خود هنگام راه رفتن.
• تغییر گفتار: ممکن است قبل از صحبت کردن، آهسته یا سریع صحبت کنید،یا کلماتی را جا انداخته یا تردید کنید. در واقع گفتار معمولی شما، یکنواخت می‌شود.

علت بیماری پارکینسون چیست

در بیماری پارکینسون، سلو‌ل‌های عصبی خاصی به نام نورون‌ها در مغز به تدریج تجزیه می‌شوند یا می‌میرند. بسیاری از علائم پارکینسون به دلیل از دست دادن نورون‌هایی است که یک پیام‌رسان شیمیایی در مغز شما به نام دوپامین تولید می‌کنند. هنگامی‌ که سطح دوپامین کاهش می‌یابد، باعث فعالیت نامنظم مغز و بروز مشکلات حرکتی و سایر علائم بیماری پارکینسون می‌شود.

علت بیماری پارکینسون ناشناخته است، اما به نظر می‌رسد عوامل متعددی در آن نقش دارند، از جمله:

• ژن‌ها: محققان تغییرات ژنتیکی خاصی را شناسایی کرده‌اند که از جمله عوامل بیماری پارکینسون محسوب می‌شوند. اما این موارد غیر معمول هستند، مگر در موارد نادری که بسیاری از اعضای خانواده تحت تاثیر بیماری پارکینسون قرار دارند. با این حال، به نظر می‌رسد تغییرات ژنی خاص، خطر ابتلا به بیماری پارکینسون را افزایش می‌دهد، اما خطر نسبتاً کمی برای بیماری پارکینسون برای هر یک از این نشانگرهای ژنتیکی وجود دارد.
• محرک‌های زیست محیطی: قرار گرفتن در معرض سموم خاص یا عوامل محیطی ممکن است خطر ابتلا به بیماری پارکینسون پیشرفته (مرحله نهایی بیماری) را افزایش دهد، اما این خطر کم است. 

محققان همچنین خاطرنشان کرده اند که تغییرات زیادی در مغز افراد مبتلا به بیماری پارکینسون رخ می‌دهد، اگرچه دلیل این تغییرات مشخص نمی‌باشد. این تغییرات عبارتند از:

• وجود اجسام لوی: توده‌هایی از مواد خاص در سلول‌های مغز، نشانگرهای میکروسکوپی بیماری پارکینسون هستند. این اجسام لوی نامیده می‌شوند و محققان معتقدند این اجسام لوی سرنخ مهمی از علت بیماری پارکینسون دارند.
• آلفا سینوکلئین: اگرچه مواد زیادی در اجسام لوی یافت می‌شود، دانشمندان معتقدند که یکی از مهم‌ترین آنها، پروتئین طبیعی و گسترده‌ای به نام آلفا سینوکلئین است که به آن a-synuclein نیز می‌گویند و در تمام اجسام لوی به شکل انباشته یافت می‌شود که نمی‌توانند تجزیه شوند. این موضوع در حال حاضر، یک سرنخ مهم برای محققان بیماری پارکینسون است. محققان، پروتئین آلفا سینوکلئین را در مایع نخاعی افرادی پیدا کرده‌اندکه به مرحله پیشرفته بیماری پارکینسون رسیده‌اند.

علائم رایج بیماری پارکینسون

عوارض بیماری پارکینسون

عوارض بیماری پارکینسون اغلب شامل موارد زیر می‌باشدکه ممکن است قابل درمان باشد:

مشکلات فکری

بیمار ممکن است مشکلات شناختی مانند زوال عقل و درگیری‌های فکری را تجربه کند. این عوارض معمولاً در مراحل پیشرفته بیماری پارکینسون رخ می‌دهند. چنین مشکلات شناختی معمولاً با داروها برطرف نمی‌شوند.

افسردگی و تغییرات عاطفی

 فرد بیمار ممکن است حالات افسردگی را تجربه نماید، گاهی اوقات در مراحل اولیه بیماری. پیگیری درمان برای علائم افسردگی، می‌تواند مدیریت چالش‌های دیگر بیماری پارکینسون را آسان‌تر کند. همچنین بیمار ممکن است، تغییرات احساسی دیگری مانند ترس، اضطراب یا از دست دادن انگیزه را تجربه کند. تیم مراقبت های بهداشتی شما ممکن است برای درمان این علائم، داروهایی را برای شما تجویز کند.

مشکلات بلع

بیماران ممکن است با پیشرفت بیماری، در بلع دچار مشکل شوند. ممکن است به دلیل کندی بلع، بزاق در دهان جمع شده و منجر به ترشح آب دهان شود.

مشکلات جویدن و خوردن: مشکلات جویدن و خوردن بیماری پارکینسون در مراحل پایانی بر ماهیچه های دهان تأثیر می گذارد و جویدن را دشوار می کند. این می تواند منجر به خفگی و تغذیه نامناسب شود.

مشکلات اختلالات خواب

  افراد مبتلا به بیماری پارکینسون اغلب دچار مشکلات خواب هستند، از جمله بیدار شدن مکرر در طول شب، زود بیدار شدن یا به خواب رفتن در طول روز. همچنین ممکن است موقع خواب یا در هنگام خواب دیدن، دچار حرکات سریع چشم  شوند. مصرف دارو ممکن است مشکلات خواب بیماران را بهبود بخشند.

مشکلات مثانه

بیماران مبتلا به پارکینسون ممکن است دچار مشکلات مثانه شوند، از جمله عدم توانایی در کنترل ادرار یا مشکل در ادرار کردن.

یبوست 

یبوست بسیاری از افراد مبتلا به بیماری پارکینسون، عمدتاً به دلیل کندی دستگاه گوارش، دچار یبوست می‌شوند. 

فشار خون 

بیمار به دلیل تغییر و افت ناگهانی فشار خون (افت فشار خون ارتواستاتیک) ممکن است احساس سرگیجه یا سبکی سر داشته باشد.

اختلال عملکرد بویایی

عملکرد بویایی در بیماران مبتلا به پارکینسون ممکن است دچارمشکلاتی شده و در شناسایی بوهای خاص یا تفاوت بین بوها مشکل داشته باشند.

درد

برخی از افراد مبتلا به بیماری پارکینسون درد را در نواحی خاص یا در سراسر بدن خود تجربه می‌کنند.

پیشگیری از بیماری پارکینسون

از آنجایی که علت پارکینسون ناشناخته است، هیچ راه اثبات شده‌ای برای پیشگیری از این بیماری وجود ندارد. برخی تحقیقات نشان داده‌اند که ورزش منظم هوازی، ممکن است خطر ابتلا به بیماری پارکینسون را کاهش دهد. برخی تحقیقات دیگر نشان داده است که افرادی که کافئین مصرف می‌کنند(موجود در قهوه، چای و کولا)، کمتر از افرادی که مصرف کافئین ندارند، به میزان بیشتری به بیماری پارکینسون مبتلا می‌شوند. همچنین، مصرف چای سبز با کاهش خطر ابتلا به بیماری پارکینسون مرتبط است. با این حال، هنوز مشخص نیست که آیا کافئین از ابتلا به پارکینسون محافظت می‌کند یاخیر. در حال حاضر، شواهد کافی در مورد تاثیر مصرف نوشیدنی‌های کافئین دار در حفاظت از پارکینسون وجود ندارد.

عوامل خطر

عوامل خطر برای بیماران پارکینسون عبارتند از:

• سن: افراد جوان به ندرت بیماری پارکینسون را تجربه می‌کنند. این بیماری معمولاً در اواسط یا اواخر زندگی شروع شده و خطر آن با افزایش سن افزایش می‌یابد. افراد معمولاً در حدود سن 60 سالگی یا بالاتر به این بیماری مبتلا می‌شوند. اگر یک فرد جوان به بیماری پارکینسون مبتلا باشد، انجام مشاوره ژنتیک ممکن است در تصمیم گیری‌های تنظیم خانواده برای وی مفید باشد. موقعیت‌های شغلی، اجتماعی و عوارض دارویی نیز با افراد مسن مبتلا به پارکینسون متفاوت است و نیاز به ملاحظات خاصی دارد.
• وراثت: اگر از خویشاوندان نزدیک، فردی مبتلا به بیماری پارکینسون باشد، احتمال ابتلا به این بیماری را در خانواده افزایش می‌دهد. با این حال، احتمال مبتلا شدن شما کم می‌باشد. مگر اینکه بستگان زیادی در خانواده خود مبتلا به بیماری پارکینسون باشند.
• ارتباط جنسی: مردان بیشتر از زنان در معرض ابتلا به بیماری پارکینسون هستند.
• قرار گرفتن در معرض سموم: قرار گرفتن مداوم در معرض علف کش‌ها و آفت کش‌ها ممکن است خطر ابتلا به بیماری پارکینسون را به میزان اندکی افزایش دهد.

تشخیص بیماری پارکینسون

در حال حاضر، آزمایش خاصی برای تشخیص بیماری پارکینسون وجود ندارد. تشخیص بیماری، توسط یک متخصص مغز و اعصاب انجام می شود. تشخیص پارکینسون بر اساس سابقه پزشکی، بررسی علائم و معاینه عصبی و فیزیکی می‌باشد.

پزشک متخصص شما ممکن است یک اسکن توموگرافی کامپیوتری با انتشار تک فوتون (SPECT) به نام اسکن انتقال‌دهنده دوپامین (DAT) را پیشنهاد کند. اگر چه انجام توموگرافی، ممکن است بر ابتلا به بیماری پارکینسون کمک کند، اما این علائم و نتایج معاینه عصبی شماست که در نهایت تشخیص صحیح را تعیین می‌کند. اکثر مردم نیازی به اسکن DAT ندارند. پزشک شما ممکن است آزمایش‌هایی مانند آزمایش خون را برای رد سایر شرایطی که ممکن است باعث بروز علائم شما شود، درخواست کند. آزمایشات تصویربرداری - مانند MRI، سونوگرافی مغز و اسکن PET - همچنین ممکن است برای کمک به رد سایر اختلالات مورد استفاده قرار گیرند. تست‌های تصویربرداری، به ویژه برای تشخیص بیماری پارکینسون مفید نیستند. علاوه بر معاینه، پزشک ممکن است داروی کاربیدوپا-لوودوپا (Rytary، Sinemet، و غیره) را که یک داروی بیماری پارکینسون است برای شما تجویز کند. برای دریافت نتیجه بهتر، باید دوز کافی به شما داده شود، زیرا دریافت دوزهای پایین برای یک یا دو روز، قابل اعتماد نیست. بهبود قابل توجه با این دارو اغلب تشخیص شما از بیماری پارکینسون را تایید می‌کند. گاهی اوقات بیماری پارکینسون در مدت زمان طولانی تشخیص داده می‌شود. متخصصان ممکن است جلساتی را با متخصصان مغز و اعصاب، در زمینه اختلالات حرکتی، برای ارزیابی وضعیت و علائم شما در طول زمان و تشخیص بیماری پارکینسون توصیه کنند.

آیا بیماری پارکینسون قابل درمان است؟

بیماری پارکینسون قابل درمان نیست، اما داروها می‌توانند در کنترل علائم، اغلب به طور چشمگیر، موثر باشند. در برخی موارد پیشرفته‌تر، ممکن است جراحی توصیه شود. پزشک متخصص ممکن است تغییرات سبک زندگی، به ویژه انجام ورزش‌های هوازی مداوم را توصیه کند. در برخی موارد، فیزیوتراپی که بر تعادل و کشش تمرکز دارد، توصیه می‌شود.مشاور آسیب شناس گفتار-زبان ممکن است به بهبود مشکلات گفتاری کمک کند.

تغذیه سالم

در حالی که تاثیر هیچ غذا یا ترکیبی از مواد غذایی در درمان بیماری پارکینسون اثبات نشده است، برخی از غذاها ممکن است به کاهش برخی از علائم کمک کنند. به عنوان مثال، خوردن غذاهای سرشار از فیبر و نوشیدن مقدار کافی مایعات می‌تواند به جلوگیری از یبوست که در بیماری پارکینسون شایع است، کمک کند. یک رژیم متعادل، همچنین مواد مغذی مانند اسیدهای چرب امگا 3 را فراهم می‌کند که ممکن است برای افراد مبتلا به پارکینسون مفید باشد.

کنترل علائم بیماری پارکینسون با انجام ورزش

ورزش ممکن است قدرت عضلات، انعطاف پذیری و تعادل شما را افزایش دهد.  ورزش همچنین می‌تواند حال شما را بهبود بخشد و افسردگی یا اضطراب را کاهش دهد. ممکن است پزشک مغز و اعصاب شما، برای دریافت یک برنامه ورزشی مفید، به شما پیشنهاد کند که با یک متخصص طب فیزیکی کار کنید.  همچنین می‌توانید فعالیت‌های روزانه و ورزش‌هایی از قبیل پیاده‌روی، شنا، باغبانی، رقص، ایروبیک آبی یا تمرینات کششی را امتحان کنید.

بیماری پارکینسون می‌تواند احساس تعادل شما را مختل کند و راه رفتن را برای فرد دشوار کند. ورزش می‌تواند تعادل شما را بهبود بخشد.  این پیشنهادات نیز ممکن است به شما کمک کند:

• سعی کنید خیلی سریع حرکت نکنید.
• در هنگام راه رفتن ابتدا پاشنه خود را روی زمین قرار دهید.
• اگر متوجه شدید که بی قرار هستید وضعیت خود را بررسی کنید. بهتر است مستقیم بایستید.
• در حالی که پیاده روی می‌کنید به جای پایین، به جلو نگاه کنید.

نتیجه‌گیری

پارکینسون بیماری عصبی مزمنی است که بر اساس کاهش تولید دوپامین در مغز رخ می‌دهد. این بیماری باعث اختلال در حرکت و کنترل عضلات می‌شود و تاثیرات جدی روی کیفیت زندگی فرد دارد. از جمله روش های درمان پارکینسون می‌توان به مصرف داروها اشاره کرد که به منظور افزایش سطح دوپامین در مغز و کنترل علائم ناخواسته استفاده می‌شوند. درمان فیزیوتراپی و تمرینات حرکتی نیز بهبود قابل توجهی در علائم پارکینسون ایجاد می‌کند. در برخی موارد، جراحی نیز برای کنترل علائم پیشرفته‌تر مورد استفاده قرار می‌گیرد. اگر خودتان یا یکی از عزیزانتان دچار پارکینسون هستید، حتما برای درمان با متخصص مغز و اعصاب مشورت کنید. ممکن است پزشک شما را به دکتر فیزیوتراپی هم ارجاع دهد.

پرسش و پاسخ

1. برای درمان پارکینسون چه باید کرد؟

برای درمان این بیماری با مراجعه به پزشک متخصص، از روش‌های مختلف دارویی، فیزوتراپی، تغییر سبک زندگی و جراحی استفاده می‌شود.

2. بهترین قرص خارجی برای پارکینسون چیست؟

«لوودوپا» یکی از مهم‌ترین داروهای استفاده شده در درمان این بیماری است که به عنوان پیش‌دارو به مغز تزریق شده و تبدیل به دوپامین می‌شود که در مغز بیماران پارکینسونیستی، کم است.

3. طول عمر بیماران پارکینسون چقدر است؟

طول عمر افراد مبتلا به این بیماری بسته به عوامل مختلفی مانند سن بیمار در زمان تشخیص، شدت بیماری، علائم همراه و واکنش به درمان متفاوت است.

4. چقدر طول می‌کشد تا پارکینسون درمان شود؟

درمان این بیماری معمولا به کنترل علائم بیماری و بهبود کیفیت زندگی بیمار بستگی دارد که با تغییر در سبک زندگی مانند ورزش منظم، تغذیه سالم، استرس کمتر و مدیریت مناسب علائم می‌توان به کنترل بیماری کمک کند.

5. چرا پارکینسون میگیریم؟

عواملی مانند ژنتیک، محرک‌های زیست محیطی، وجود  اجسام لوی و انباشتگی آلفا سینوکلئین در تمام اجسام لوی از عوامل اصلی علت بروز این بیماری هستند.

6. برای جلوگیری از پارکینسون چکار کنیم؟

برخی تحقیقات نشان داده اند که ورزش منظم هوازی ممکن است خطر ابتلا به بیماری پارکینسون را کاهش دهد. برخی تحقیقات دیگر نشان داده است که افرادی که کافئین مصرف می‌کنند - که در قهوه، چای و کولا وجود دارد - کمتر از افرادی که آن را نمی‌نوشند به بیماری پارکینسون مبتلا می‌شوند. چای سبز همچنین با کاهش خطر ابتلا به بیماری پارکینسون مرتبط است. با این حال، هنوز مشخص نیست که آیا کافئین از ابتلا به پارکینسون محافظت می‌کند یا به طریق دیگری مرتبط است. در حال حاضر شواهد کافی وجود ندارد که نشان دهد نوشیدن نوشیدنی‌های کافئین دار از پارکینسون محافظت می‌کند.

منبع:

New Researches about Parkinson