شپش سر
شپش، نوعی حشره ریز است که بر روی ساقه موها و نزدیک ریشه مو قرار گرفته و از خون پوست سر انسان تغذیه میکند. در اغلب موارد، شپش سر کودکان دختر را مبتلا میکند و شیوع و گسترش آن معمولاً از طریق انتقال مستقیم از موهای یک شخص به موی فرد دیگر میباشد. شپش نوعی ماده چسبنده تولید میکند که هر تخم را محکم به پایه ساقه مو در کمتر از 1/4 اینچ (5 میلی متر) از پوست سر میچسباند. اما باید این نکته را بدانید که شپش سر بعنوان عامل انتقال بیماریهای عفونی باکتریایی یا ویروسی شناخته نشده است. برای کنترل و درمان این عارضه، داروهای زیادی در دسترس هستند؛ اما نکته مهم، رعایت اصول بهداشتی و انجام دستورالعملها برای رهایی مو و پوست سر از شپش و تخم آن است. همچنین برخی داروهای خانگی برای کنترل و درمان آلودگیهای شپش مو توصیه شده اند، اما شواهد بالینی برای اثربخشی آنها وجود ندارد.

آنچه در این مقاله میخوانیم:
- شپش سر چیست؟
- علائم شپش سر چیست؟
- راههای انتقالی شپش سر
- جلوگیری از انتشار شپش سر
- چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
- تشخیص شپش سر چگونه انجام میشود؟
- عوارض شپش سر چیست؟
- درمان خانگی شپش سر
- شانه کردن موهای مرطوب با شانه شپش
- شپش از چی بدش میاد؟ عوامل خفه کننده
- درمان فوری شپش با سرکه
- آیا شپش سر باعث ریزش مو میشود؟
- نتیجهگیری
- پرسش و پاسخ
شپش سر چیست؟
شپش سر از خون پوست سر تغذیه میکند. شپش ماده شپش ماده روزانه 6 تا 10 تخم میگذارد و این تخمها را به ساقههای مو میچسباند. اگر فردی دچار شپش سر شود، دلیل بر عدم رعایت بهداشت فردی یا محیط زندگی نامناسب نیست. شپش ناقل بیماریهای باکتریایی یا ویروسی نیست. داروهای بدون نسخه و تجویزی میتوانند به درمان شپش سر کمک کنند. دستورالعملهای درمان را به دقت دنبال کنید تا پوست سر و مو، از شر شپش و تخمهای آنها خلاص شود. مردم همچنین از درمانهای خانگی یا طبیعی برای از بین بردن شپش سر استفاده میکنند؛ اما شواهد بالینی کمی وجود دارد که نشان دهد آنها مؤثر هستند.
- چرخه زندگی شپش : شپش سه مرحله را طی میکند.
- تخمهایی که پس از 6 تا 9 روز از تخم خارج میشوند.
- پورهها، اشکال نابالغ شپش که پس از 9 تا 12 روز بالغ میشوند.
- شپش بالغ که میتواند 3 تا 4 هفته زنده بماند.
علائم شپش سر چیست؟
علائم و نشانههای شایع شپش سر ممکن است شامل موارد زیر باشد:
علائم شپش در سر | توضیحات |
---|---|
خارش | از شایعترین علامت شپش سر خارش پوست سر، گردن و گوش است. این یک واکنش آلرژیک به نیش شپش است. هنگامی که فردی برای اولین بار به شپش سر مبتلا میشود، ممکن است به مدت 4 تا 6 هفته خارش ایجاد نشود. |
تخم شپش (شپش) روی ساقه مو | شپشها به ساقه مو میچسبند و ممکن است به سختی دیده شوند؛ زیرا بسیار ریز هستند. آنها به راحتی در اطراف گوش و خط موی گردن دیده میشوند. تشخیص خالهای خالی ممکن است آسانتر باشد، زیرا رنگ آنها روشنتر و دورتر از پوست سر هستند. |
زخم روی پوست سر، گردن و شانهها | خاراندن میتواند منجر به برآمدگیهای کوچک و قرمز شود که گاهی ممکن است با باکتری عفونی شود. |
راههای انتقالی شپش سر
شپش سر میخزد، اما نمیتواند بپرد یا پرواز کند.
راه انتقال:
- شپش سر اغلب از طریق تماس مستقیم سر به سر، از فردی به فرد دیگر سرایت میکند
- گاها از سطوح دیگر به مو قابل انتقال است چون شپش بدون وجود خون حدودا به مدت 2 ساعت میتواند زنده بماند.
اغلب در خانواده یا در بین کودکانی که در مدرسه یا از طریق بازی با سایرین در ارتباط هستند، شایع است. اگرچه نادر است اما حشرات میتوانند از طریق وسایل شخصی از فردی به فرد دیگر سرایت کنند، مانند:
- کلاه و روسری
- برس و شانه
- لوازم جانبی مو
- هدفون
- بالش، حوله و اثاثه یا لوازم داخلی
شپش سر نیز ممکن است زمانی که اقلام لباس در کنار هم نگهداری میشود، پخش شود. به عنوان مثال، کلاه یا روسری که به یک قلاب آویزان شده یا در کمد مدرسه نگهداری میشود، میتواند به عنوان وسیله نقلیه برای پخش شپش عمل کند. اما حیوانات خانگی مانند سگ و گربه نقشی در انتشار شپش سر ندارند.
جلوگیری از انتشار شپش سر
جلوگیری از انتشار شپش سر در میان کودکان در مراکز نگهداری از کودکان و مدارس دشوار است؛ زیرا تماس بسیار نزدیک وجود دارد. احتمال انتشار غیرمستقیم از وسایل شخصی اندک است. با این حال، برای کمک به جلوگیری از گسترش شپش سر، ممکن است به کودک خود بگویید:
- لباسها را به قلابی جدا از لباسهای کودکان دیگر آویزان کنید.
- از به اشتراک گذاشتن شانه، برس، کلاه و روسری خودداری کنید.
- از دراز کشیدن روی تختها، کاناپهها یا بالشهایی که در تماس با فرد مبتلا به شپش سر بوده است خودداری کنید.
- در صورت نیاز به اشتراکگذاری، لازم نیست از استفاده مشترک از پوشش محافظ برای ورزش و دوچرخه سواری خودداری کنید.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر مشکوک هستید که شما یا فرزندتان شپش سر دارید، قبل از شروع درمان به یک پزشک مراجعه کنید. پزشک شما یا فرزندتان میتواند وجود شپش سر را تأیید کند.
چیزهایی که اغلب با شپش سر اشتباه میشوند، عبارتند از:
- شوره سر
- باقیمانده از محصولات مو
- دانههای بافت موی مرده روی ساقه مو
- کثیفی یا سایر زبالهها
- سایر حشرات کوچک موجود در مو
تشخیص شپش سر چگونه انجام میشود؟
استاندارد طلایی برای تشخیص آلودگی فعال شپش، شناسایی پوره یا شفیره زنده و یا شپش بالغ است. دستورالعملها توصیه میکنند که به بررسی موهای مرطوب که با محصولات نرمکننده مو نرم و روان شدهاند، بپردازید. موی کودک را با شانه دندانهدار (شانه شپش) از پوست تا انتهای مو را به آرامی و با دقت شانه کنید. اگر هیچ شپش زندهای پیدا نکردید، مدتی بعد دوباره موی کودکتان را معاینه کنید. پزشک نیز موهای کودکتان را بررسی خواهد کرد. برای پیدا کردن شپشها، پزشک ممکن است از نور ویژهای استفاده کند، که باعث میشود شپشها به رنگ آبی دیده شوند. اما شناسایی شپشها لزوما تشخیص آلودگی فعال را تأیید نمیکند. شپش زنده برای زنده ماندن و رشدکردن نیاز به نزدیک بودن به پوست سر دارد. شپشهایی که بیش از حدود ۱/۵ اینچ (تقریبا ۳ سانتیمتر) از پوست سر فاصله دارند، احتمالا مرده یا تخمخالی شپش هستند. در صورت شک به شپش، میتوان برای تعیین زندهبودن، آن را زیر میکروسکوپ مورد بررسی قرار داد. اگر هیچ شپش زندهای وجود نداشته باشد، احتمالا بقایای آلودگی گذشته هستند و نه شواهدی از آلودگی فعال جدید نیست.
عوارض شپش سر چیست؟
اگر کودک دارای خارش پوست سر ناشی از ابتلا به این عارضه است و پوست سرش را میخاراند، ممکن است پوست سر زخم شود و عفونت ایجاد شود. در برخی دیگر از کودکان ممکن است راش آزاردهنده ایجاد شود. خاراندن زیاد میتواند عفونت باکتریایی ایجاد کند. گاهی پزشک برای عفونت پوست آنتیبیوتیک تجویز میکند تا از شدت آن کاسته شود.
درمان خانگی شپش سر
شانه کردن موهای مرطوب با شانه شپش
شانهکردن موهای مرطوب با شانههای نازک و دندانهدار ممکن است باعث برداشتن شپش و برخی از تخمها شود. تحقیق بر اثربخشی این روش قاطع نیست. مو باید مرطوب باشد و باید چیزی برای روانکردن مو، مانند نرمکنندهی مو اضافه کنید. حداقل ۲ بار در هر دفعه کل مو را از پوست سر تا انتهای مو شانه کنید. این فرایند باید هر ۳ تا ۴ روز یک بار برای حداقل ۲ هفته تکرار شود تا زمانی که شپش بیشتری یافت نشود.

خرید بهترین شامپوی ضد شپش از داروخانه حاتم
شپش از چی بدش میاد؟ عوامل خفه کننده
تعدادی از محصولات خانگی برای درمان آلودگی شپش مورد استفاده قرار میگیرند. نحوهی کار آنها اینگونه است که این محصولات به موها اعمال میشوند و شپش و تخمهای شپش را از هوا محروم میکنند. کلاهی که کل سر را بپوشاند، پوشیده میشود و در طول شب روی سر باید قرار گیرد. شواهد کمی از اثر بخشی این محصولات در دسترس است. محصولات مورد استفاده برای این منظور عبارتاند از:
- سس مایونز
- روغن زیتون
- کره
- وازلین
- اسفند
توجه داشته باشید که از محصولات قابل اشتعال، مانند نفت سفید یا بنزین، برای کشتن شپش و تخم شپش هرگز نباید استفاده شود.
درمان فوری شپش با سرکه
یکی از روشهایی که در درمان شپش سر کاربرد دارد، درمان با سرکه است. اگر به دنبال روشهای خانگی برای درمان شپش سر هستید، میتوانید این روش را امتحان کنید. ترکیبات مختلفی با سرکه برای رفع شپش پیشنهاد میشود. یک دستورالعمل این است که سرکه را با رزماری مخلوط کنید و سر را به آن آغشته کنید.
در دستورالعمل دیگری ترکیب سرکه و روغن چای پیشنهاد شده است. برخی افراد نیز سرکه خالص را برای درمان شپش سر پیشنهاد میکنند. بهتر است سرکه به مدت یک ساعت روی سر بماند و سپس شسته شود. دقت کنید که این روش نمیتواند بهعنوان درمان اصلی استفاده شود.
انواع موضعی های ضد شپش: | |
شامپو نکسترین (حاوی پرمترین 1%): | دارای کمترین سمیت و عارضه و کمترین جذب پوستی - شروع اثرگذاری در 10 دقیقه - مناسب نوزاد 2 ماه به بالا در کل دوران بارداری و شیردهی حداکثر 2 بار قابل استفاده است. در کنار این محلول، از درمان های خانگی مانند سرکه و مایونز و… استفاده نکنید. چون اثر محلول را کاهش میدهد. روش مصرف: ابتدا مو را با یک شامپوی معمولی بدون نرم کننده بشویید. بعد از گرفتن آب مو، یک شامپوی کامل برای موهای بلند و نصف شامپو برای موهای کوتاه به کل سر استعمال نمایید. پس از 10 دقیقه سر را به خوبی آبکشی نموده و تا دو روز از شستن سر بپرهیزید. از آنجایی که ممکن است در مو ها تخم شپش وجود داشته باشد که یک هفته بعد سر از تخم بیرون می آورند، باید یک هفته بعد مجددا همین درمان را تکرار کنید. موهای شانه شده و بدون گره را به صورت دسته بندی جدا با شانه مخصوص از کف سر تا انتهای مو شانه کرده و هر بار با دستمال کاغذی شپش ها را از شانه جدا کنید و دستمال را دور بیندازید. بعد از هر بار شانه کردن، ضدعفونی کردن شانه را فراموش نکنید؛ بدین منظور باید دندانه های شانه را داخل آب گرم یا سرکه سفید قرار دهید. |
لوسیون آیوروکا (حاوی آیورمکتین): | شروع اثرگذاری در 10 دقیقه - مناسب نوزاد 6 ماه به بالا - این ماده ضد انگل باعث فلج شدن شپش و عدم تغذیه و مرگ آن در بارداری و شیردهی توصیه نمیشود. روش مصرف: ابتدا مو را با یک شامپوی معمولی بدون نرم کننده بشویید. بعد از گرفتن خیسی و خشک شدن کامل مو، یک لوسیون کامل به کل سر استعمال نمایید. پس از 10 دقیقه سر را به خوبی آبکشی نموده و تا دو روز از شستن سر بپرهیزید. از آنجایی که ممکن است در مو ها تخم شپش وجود داشته باشد که یک هفته بعد سر از تخم بیرون می آورند، باید یک هفته بعد مجددا همین درمان را تکرار کنید. موهای شانه شده و بدون گره را به صورت دسته بندی جدا با شانه مخصوص از کف سر تا انتهای مو شانه کرده و هر بار با دستمال کاغذی شپش ها را از شانه جدا کنید و دستمال را دور بیندازید. بعد از هر بار شانه کردن، ضدعفونی کردن شانه را فراموش نکنید؛ بدین منظور باید دندانه های شانه را داخل آب گرم یا سرکه سفید قرار دهید. |
لوسیون دای لیس (حاوی دایمتیکون): | حاوی ماده غیر سمی - مناسب نوزاد 1 سال به بالا - این ماده باعث خفه شدن شپش ها و مرگ آنها میشود. - مناسب مقاومت به پرمترین در بارداری و شیردهی منع مصرف ندارد. روش مصرف: لوسیون را بر روی موی خشک، از ریشه تا نوک مو بمالید. مطمئن شوید که کل سر مخصوصا کف سر به لوسیون کاملا آغشته شده است. سپس اجازه دهید تا لوسیون روی سر به طور طبیعی خشک شود. یک کیسه بزرگ روی سر بکشید چون باید حداقل 8 ساعت مثلا شب تا صبح این لوسیون روی مو بماند. و پس از آن با آب و شامپو به خوبی شستشو دهید. از آنجایی که ممکن است در موها تخم شپش وجود داشته باشد که یک هفته بعد سر از تخم بیرون می آورند، باید یک هفته بعد مجددا همین درمان را تکرار کنید. موهای شانه شده و بدون گره را به صورت دسته بندی جدا با شانه مخصوص از کف سر تا انتهای مو شانه کرده و هر بار با دستمال کاغذی شپش ها را از شانه جدا کنید و دستمال را دور بیندازید. بعد از هر بار شانه کردن، ضدعفونی کردن شانه را فراموش نکنید؛ بدین منظور باید دندانه های شانه را داخل آب گرم یا سرکه سفید قرار دهید. |
لوسیون داینولایس (حاوی دایمتیکون): | حاوی ماده غیر سمی - مناسب نوزاد 6 ماه به بالا - این ماده باعث خفه شدن شپش ها و مرگ آنها میشود. - مناسب مقاومت به پرمترین در بارداری و شیردهی منع مصرف ندارد. روش مصرف: لوسیون را بر روی موی خشک، از ریشه تا نوک مو بمالید. مطمئن شوید که کل سر مخصوصا کف سر به لوسیون کاملا آغشته شده است. سپس اجازه دهید تا لوسیون روی سر به طور طبیعی خشک شود. یک کیسه بزرگ روی سر بکشید چون باید حداقل 8 ساعت مثلا شب تا صبح این لوسیون روی مو بماند. و پس از آن با آب و شامپو به خوبی شستشو دهید. از آنجایی که ممکن است در موها تخم شپش وجود داشته باشد که یک هفته بعد سر از تخم بیرون می آورند، باید یک هفته بعد مجددا همین درمان را تکرار کنید. موهای شانه شده و بدون گره را به صورت دسته بندی جدا با شانه مخصوص از کف سر تا انتهای مو شانه کرده و هر بار با دستمال کاغذی شپش ها را از شانه جدا کنید و دستمال را دور بیندازید. بعد از هر بار شانه کردن، ضدعفونی کردن شانه را فراموش نکنید؛ بدین منظور باید دندانه های شانه را داخل آب گرم یا سرکه سفید قرار دهید. |
سرم ضد شپش LS (حاوی دایمتیکون + اسطوخودوس + ایزوپروپیل میریستات): | حاوی ماده غیر سمی - مناسب نوزاد 2 سال به بالا - نابودی شپش بالغ در 1دقیقه و تخم شپش در 8 ساعت - مناسب مقاومت به پرمترین و بی عارضه تر در بارداری و شیردهی توصیه نمیشود. ایزوپروپیل میریستات با از بین بردن موم دور حشره و بستن منافذ تنفسی آن موجب از دست رفتن آب بدن حشره و خفه شدن او میشود. روش مصرف: سرم را روی کل موهای خشک و موهای پشت گوش اسپری کنید و ماساژ دهید و پس از 30 دقیقه موها را به خوبی شانه کنید. سپس اجازه دهید تا لوسیون روی سر به طور طبیعی خشک شود. یک کیسه بزرگ روی سر بکشید چون باید حداقل 8 ساعت مثلا شب تا صبح این لوسیون روی مو بماند. و پس از آن با آب و شامپو به خوبی شستشو دهید. از آنجایی که ممکن است در موها تخم شپش وجود داشته باشد که یک هفته بعد سر از تخم بیرون می آورند، باید 7 تا 10 روز بعد مجددا همین درمان را تکرار کنید. موهای شانه شده و بدون گره را به صورت دسته بندی جدا با شانه مخصوص از کف سر تا انتهای مو شانه کرده و هر بار با دستمال کاغذی شپش ها را از شانه جدا کنید و دستمال را دور بیندازید. بعد از هر بار شانه کردن، ضدعفونی کردن شانه را فراموش نکنید؛ بدین منظور باید دندانه های شانه را داخل آب گرم یا سرکه سفید قرار دهید. |
محلول ضد شپش نایلیس (حاوی سایکومتیکون + اکالیپتوس + ایزوپروپیل میریستات و…): | حاوی ماده غیر سمی - مناسب نوزاد 2 سال به بالا - ایزوپروپیل میریستات با از بین بردن موم دور حشره و بستن منافذ تنفسی آن موجب از دست رفتن آب بدن حشره و خفه شدن او میشود. در بارداری و شیردهی منع مصرف ندارد. روش مصرف: ابتدا مو را با یک شامپوی معمولی بدون نرم کننده بشویید. بعد از گرفتن آب مو، یک محلول کامل به کل سر استعمال نمایید. پس از 10 دقیقه سر را به خوبی آبکشی نموده و تا دو روز از شستن سر بپرهیزید. از آنجایی که ممکن است در مو ها تخم شپش وجود داشته باشد که یک هفته بعد سر از تخم بیرون می آورند، باید یک هفته بعد مجددا همین درمان را تکرار کنید. موهای شانه شده و بدون گره را به صورت دسته بندی جدا با شانه مخصوص از کف سر تا انتهای مو شانه کرده و هر بار با دستمال کاغذی شپش ها را از شانه جدا کنید و دستمال را دور بیندازید. بعد از هر بار شانه کردن، ضدعفونی کردن شانه را فراموش نکنید؛ بدین منظور باید دندانه های شانه را داخل آب گرم یا سرکه سفید قرار دهید. |
محلول ضد شپش نو لایس (حاوی اکالیپتوس): | حاوی ماده غیر سمی - شروع اثرگذاری در 10 دقیقه - مناسب نوزاد 6 ماه به بالا - حاوی اکالیپتوس و بنزیل الکل به دلیل وجود اکالیپتوس در آن، در بارداری و شیردهی بهتر است استفاده نشود مگر با اجازه پزشک. درمان کامل در 3 بار استفاده: یکبار الان و سپس 7 روز بعد و سپس 14 روز بعد از الان روش مصرف: ابتدا مو را با یک شامپوی معمولی بدون نرم کننده بشویید. بعد از گرفتن آب مو، مقدار لازم از محلول را به کل سر استعمال نمایید. پس از 10 دقیقه سر را به خوبی آبکشی نموده و تا دو روز از شستن سر بپرهیزید. از آنجایی که ممکن است در مو ها تخم شپش وجود داشته باشد که یک هفته بعد سر از تخم بیرون می آورند، باید یک هفته بعد مجددا همین درمان را تکرار کنید و سپس 7 روز پس از آن نیز تکرار کنید. موهای شانه شده و بدون گره را به صورت دسته بندی جدا با شانه مخصوص از کف سر تا انتهای مو شانه کرده و هر بار با دستمال کاغذی شپش ها را از شانه جدا کنید و دستمال را دور بیندازید. بعد از هر بار شانه کردن، ضدعفونی کردن شانه را فراموش نکنید؛ بدین منظور باید دندانه های شانه را داخل آب گرم یا سرکه سفید قرار دهید. |
شامپو لایس فری سریتا (حاوی آلوئه ورا و اسطوخودوس و…):
لوسیون لایس فری سریتا (حاوی روغن درخت چای و اسطوخودوس و…): | حاوی ماده غیر سمی - مناسب نوزاد 1 سال به بالا - به واسطه وجود آلوئه ورا و روغن درخت چای خارش سر نیز برطرف میشود. استفاده همزمان شامپو و تونیک ضد شپش سریتا قوی ترین راه از بین بردن شپش میباشد چون لوسیون مانع اتصال شپش به تار مو شده و شامپو از بین برنده شپش میباشد. به دلیل وجود ترکیبات گیاهی در آن، در بارداری و شیردهی بهتر است استفاده نشود مگر با اجازه پزشک. روش مصرف: بهتر است قبل از حمام و استفاده از شامپوی ضد شپش، ابتدا روی موهای خشک، مقداری از تونیک ضد شپش لایس فری سریتا را به کل کف سر و موهای خود اسپری کنید و حداقل به مدت 15 دقیقه، موهای خود را مدام شانه کنید. پس از 15 دقیقه، موهای خود را خیس کرده و شامپو را به طور مستقیم بر روی پوست کف سر و کل موهای سر و پشت گوش و گردن خود بریزید و ماساژ دهید تا کف کند. سپس موهای خود را مرتبا به مدت 15 دقیقه شانه کنید. توصیه می شود پس از هر بار کشیدن شانه، آن را با آب داغ بشویید تا آلودگی را به دیگر قسمت های سر پخش نکنید. حال موهای خود را زیر آب ولرم شستشو داده و شانه کنید. از آنجایی که ممکن است در مو ها تخم شپش وجود داشته باشد که یک هفته بعد سر از تخم بیرون می آورند، باید یک هفته بعد مجددا همین درمان را تکرار کنید و سپس 7 روز پس از آن نیز تکرار کنید. موهای شانه شده و بدون گره را به صورت دسته بندی جدا با شانه مخصوص از کف سر تا انتهای مو شانه کرده و هر بار با دستمال کاغذی شپش ها را از شانه جدا کنید و دستمال را دور بیندازید. بعد از هر بار شانه کردن، ضدعفونی کردن شانه را فراموش نکنید؛ بدین منظور باید دندانه های شانه را داخل آب گرم یا سرکه سفید قرار دهید. |
شامپو و روغن ضد شپش نلا (حاوی روغن درخت چای و نارگیل و…): | حاوی روغن درخت چای و روغن نارگیل و روغن میخک(جریان خونرسانی به پوست کف سر را افزایش میدهد) - مناسب نوزاد 6 ماه به بالا استفاده همزمان شامپو و روغن ضد شپش نلا قوی ترین راه از بین بردن شپش میباشد چون روغن مانع اتصال شپش به تار مو شده و شامپو از بین برنده شپش میباشد. در بارداری و شیردهی منع مصرف ندارد. روش مصرف: روغن نلا را روی کل موهای خشک و موهای پشت گوش استعمال کرده و ماساژ دهید و پس از 30 دقیقه موها را به خوبی شانه کنید و با آب گرم و شامپوی نلا به خوبی شستشو دهید. باید 3 روز بعد مجددا همین درمان را تکرار کنید. موهای شانه شده و بدون گره را به صورت دسته بندی جدا با شانه مخصوص از کف سر تا انتهای مو شانه کرده و هر بار با دستمال کاغذی شپش ها را از شانه جدا کنید و دستمال را دور بیندازید. بعد از هر بار شانه کردن، ضدعفونی کردن شانه را فراموش نکنید؛ بدین منظور باید دندانه های شانه را داخل آب گرم یا سرکه سفید قرار دهید. |
شامپو لیندان (حاوی گاما بنزن هگزاکلراید): | حاوی گاما بنزن هگزاکلرایدبه عنوان یک آنتی بیوتیک موضعی - مناسب نوزاد 2 سال به بالا - لیندان نوعی حشره کش ارگانوکلری است که انتقال پیام عصبی در بندپایان انگلی را مهار میکند و به دلیل عوارض نادر عصبی(سمیت نورولوژیک و حتی تشنج در استفاده طولانی مدت) و مقاومت به دارو و عدم اثرگذاری، انتخاب اول برای درمان شپش نیست. از آنجایی که جذب سیستمیک بالایی دارد در افراد با بیماری های پوستی مانند درماتیت و پسوریازیس و… منع مصرف دارد و حتی افراد معمولی باید هنگام استفاده از لیندان از دستکش(به جز دستکش لاتکس) استفاده کنند. در بارداری و شیردهی بهتر است استفاده نشود مگر با اجازه پزشک. شامپوی لیندان برای از بین بردن شپش و لوسیون لیندان برای از بین بردن گال(انگل پوستی) مورد استفاده قرار میگیرد. روش مصرف: قبل از استفاده کردن از شامپوی لیندان بهتر است ابتدا در حمام با یک شامپوی دیگر موها را شسته و سپس به خوبی خشک کنید. یک ساعت بعد از حمام کردن مقدار مناسبی از این شامپو را بر روی کل موهای سر و پشت گوش ماساژ دهید. بعد از 4 دقیقه مقداری آب بر روی موها ریخته و ماساژ دهید تا کف کند. سپس موها را به خوبی شسته و خشک کنید و به خوبی شانه نمایید. از آنجایی که ممکن است در مو ها تخم شپش وجود داشته باشد که یک هفته بعد سر از تخم بیرون می آورند، باید یک هفته بعد مجددا همین درمان را تکرار کنید. موهای شانه شده و بدون گره را به صورت دسته بندی جدا با شانه مخصوص از کف سر تا انتهای مو شانه کرده و هر بار با دستمال کاغذی شپش ها را از شانه جدا کنید و دستمال را دور بیندازید. بعد از هر بار شانه کردن، ضدعفونی کردن شانه را فراموش نکنید؛ بدین منظور باید دندانه های شانه را داخل آب گرم یا سرکه سفید قرار دهید.
برای موارد بسیار مقاوم توصیه شده که در کنار استفاده از لیندان، آنتی بیوتیک کوتریموکسازول هر 12 ساعت با معده پر(منع مصرف در فاویسم) مصرف شود. |
نکاتی که باید هنگام استفاده از موضعی ضد شپش رعایت شود:
- پیش از شروع درمان ابتدا باید موها و پوست سر و پشت گوش همه اعضای خانواده بررسی گردد و افراد مبتلا به شپش، به طور همزمان در یک روز درمان را آغاز کنند.
- قبل از درمان برای باز کردن گره ها از یک شانه معمولی استفاده کنید و این شانه باید هر بار پس از مصرف به طور کامل داخل آب گرم یا سرکه سفید تمیز گردد.
- قبل از مصرف محصولات ضد شپش، به هیچ عنوان از نرم کننده ها استفاده نکنید.
- قبل از مصرف اغلب فرآورده های ضد شپش را تکان دهید.
- تمامی اعضای خانواده باید از استفاده از لوازم شخصی مشترک با دیگر اعضا و یا دوستان (مانند شانه، برس، ابزارهای حالت دهنده مو، کلاه، حوله، لباس و... ) پرهیز کنند.
- تمام لباسهایی که 48 ساعت قبل از درمان پوشیده شده اند، ملحفه ها و… بیمار باید با آب داغ شسته شود یا خشکشویی شده و 20 دقیقه در یک محیط داغ قرار داده شوند و با اسپری کردن محلول دورکننده حشرات درمین به تمام سطوح اتاق و لباس ها، شپش را از سطوح و البسه دور کنید و یا دو هفته در یک کیسه پلاستیکی مهر و موم شده و سپس به صورت عادی شسته شوند.
- لوازمی مانند پتو، الیاف داخلی و صندلی های ماشین که قابلیت شستشو یا خشکشویی ندارند باید به طور کامل جارو کشی شوند و به اسپری درمین آغشته گردند.
- شانه، برس و سایر لوازم مراقبت از مو را می توان از طریق خیس کردن در آب داغ (دمای بالاتر از 54 درجه سانتی گراد) به مدت 5-10 دقیقه ضدعفونی کرد.
- تمامی افراد مشکوک خانواده فرد مبتلا نیز همزمان باید درمان شوند.
- برای جلوگیری از گسترش آلودگی، شانه و برس را نیز با شامپو یا محلول ضدشپش بشویید.
- از تماس محلول یا شامپو با چشم و دهان خودداری کنید.
- از مصرف شامپو یا محلول ضد شپش بطور معمولی و مرتب اجتناب شود.
- از مصرف دارو روی زخم های باز، خراشیدگی و بریدگی ها اجتناب کنید.
- پس از استفاده از این محصول، تا یک روز از نزدیک شدن به آتش و شعله و کشیدن سیگار خودداری کنید.
- پس از استفاده از محصولات ضد شپش، از مصرف سایر داروهای موضعی مراقبت ازمو و پوست سر بپرهیزید.
- در صورت تماس با چشم و بینی و… 10-15 دقیقه چشم ها و… را با آب سرد بشویید.
- محصولات ضد شپش را در داخل حمام و جای گرم و مرطوب نگهداری نکنید.
- پس از استعمال فرآورده ضد شپش، شانه زدن با شانه مخصوص دندانه ریز را هر بار به مدت 30 تا 60 دقیقه و هر3 روز یکبار به مدت دو هفته ادامه دهید و پس از آن شانه زدن تا زمانی که دیگر شپش در موها دیده نشد باید ادامه پیدا کند.
آیا شپش سر باعث ریزش مو میشود؟
رشک سر مستقیماً باعث ریزش موهای شما نمیشود. با این حال، ممکن است در طول یا بعد از ابتلا به شپش، مقداری آسیب و شکستگی مو را تجربه کنید. این ریزش مو معمولاً به اثرات ثانویه، از جمله خاراندن مکرر، حساسیت به شپش یا تحریک عمومی پوست سر مربوط میشود.
نتیجهگیری
اگر شک دارید که شما یا فرزندتان با شپش سر آلوده شدهاید، قبل از شروع درمان به دکتر پوست مراجعه کنید. مطالعات نشان میدهد که بسیاری از کودکان برای آلودگی به شپش سر، تحت درمان با داروهای غیر تجویزی و یا داروهای خانگی قرار گرفتهاند در حالی که دارای آلودگی فعال شپش سر نبودهاند.جلوگیری از گسترش شپش در میان کودکان در مراکز مراقبت از کودکان و مدارس دشوار است، زیرا تماسها و ارتباطات بسیار نزدیکی وجود دارد و احتمال انتقال غیرمستقیم از وسایل شخصی کم است. بااینحال، معمولا آویزان کردن لباسهای کودکان بر روی چوب لباسی به صورت جداگانه از لباسهای دیگر کودکان و عدم استفاده از شانه، برس، کلاه و روسری مشترک در پیشگیری از گسترش شپش میتواند مفید باشد. نگرانی در مورد انتقال شپش دلیل خوبی برای استفاده نکردن از کلاه ایمنی در هنگام ورزش و دوچرخهسواری نیست.
پرسش و پاسخ
1- شامپو شپش سر قوی چیست؟
شامپوهایی مخصوص شپش سر وجود دارد که در داروخانهها بدون تجویز پزشک ارائه میشوند. با مصرف این شامپوها به صورت هفتگی و به مدت 2 تا 3 هفته میتوان از شر شپش سر خلاص شد. دقت داشتهباشید که شامپوهای شپش سر عوارض داشته و نباید بیشازحد از آنها استفاده کرد. باید از وجود شپش روی سر مطمئن شوید و سپس از شامپو استفاده کنید. پس از شستشوی سر با شامپو، بهتر است از شانه دندانه ریز استفاده کنید.
2- آیا شپش سر واگیردار است؟ چه کسانی بیشتر شپش میگیرند؟
شپش سر بهسرعت میتواند از سر یک شخص به سر شخص دیگر منتقل شود. در محیطهایی که جمعیت زیادی با هم وقت میگذرانند، مانند مدارس، مراکز نگهداری از کودکان، مسافرخانهها و محل اردوهای ورزشی شپش سر بیشتر دیده میشود. شپش سر به حیوانات خانگی منتقل نمیشود و بالعکس، از آنها نیز به انسان انتقال پیدا نمیکند.
3- چه دارویی برای شپش سر خوب است؟
برای استفاده از داروهای شپش سر، باید حتما با یک متخصص پوست و مو مشورت کنید. برای مثال برای نوزادان و کودکان 2 ماه به بالا لوسیون پرمترین تجویز میشود.
4. برای شپش سر چکار کنیم؟
توصیه میشود کف سر را با روغن زیتون، روغن درخت چای، کره، سس مایونز یا روغن انیسون ماساژ دهید و اجازه دهید روغن به مدت یک شبانهروز روی موها باقی بماند.
5. چرا بعد از درمان شپش سر خارش دارد؟
علت خارش سر پس از استفاده از شامپو شپش یا برخی محصولات دیگر، واکنش بدن شما به شپش است. ممکن است بعد از درمان شپش سر با پیاز یا روغن زیتون نیز همین احساس را داشته باشید.
منبع:
محمد جواد وفایی فرد
06 آبان 1403 در 09:56شپش از چی بدش میاد؟