علائم هشداردهنده را جدی بگیرید!
سکته قلبی از شایع‌ترین عارضه‌های قلبی است که زمانی که جریان خون به بخشی از عضله قلب به طور ناگهانی مسدود میشود، اتفاق می‌افتد. معمولاً تجمع پلاک در شریان‌های قلب (بیماری عروق کرونر) باعث انسداد جریان خون میشود. پلاک در واقع یک ماده چرب و سخت است که با گذشت زمان در شریان‌ها جمع شود و آنها را باریک یا مسدود کند. علائم هشداردهنده سکته قلبی شامل تنگی نفس، درد قفسه سینه، حالت تهوع و همچنین سرگیجه باشد. در برخی افراد ممکن است هیچ علائمی وجود نداشته باشد. اگر فکر میکنید ممکن است دچار سکته قلبی شده باشید، فوراً به متخصص مراجعه کنید. سکته قلبی یکی از رایج‌ترین بیماری‌های قلبی و یکی از اصلی‌ترین عوامل مرگ‌ومیر در دنیاست و متأسفانه افراد بسیار زیادی به این مشکل دچار میشوند. اقدامات جهت درمان سریع و فوری می‌تواند به نجات جان شما و کاهش یافتن میزان آسیب به عضله قلب کمک کند.
آنچه در این مقاله می‌خوانیم:
- سکته قلبی چگونه اتفاق می افتد؟
- سکته قلبی
- ایسکمی میوکارد
- علائم سکته قلبی
- عوامل خطر سکته قلبی
- سکته قلبی خاموش
- علائم سکته قلبی خاموش
- تشخیص بیماری
- درمان سکته قلبی
- تغییر سبک زندگی و اقدامات پیشگیرانه
- نتیجه گیری
- پرسش و پاسخ
سکته قلبی چگونه اتفاق می افتد؟
سکته قلبی در واقع هنگامی اتفاق می‌افتد که جریان خون به بخشی از عضله قلب مسدود شود. دو دلیل اصلی که باعث بروز این عارضه میشوند شامل موارد زیر می‌باشد:
سکته قلبی
لخته خونی: شریان‌های قلب (عروق کرونری) اکسیژن رسانی و انتقال مواد مغذی را به عضله قلب انجام می‌دهند. در صورتی که رسوبات چربی (پلاک) در یکی از این شریان‌ها تجمع یابند، می‌تواند باعث باریک یا مسدود شدن شریان شود. برخی اوقات، این امکان وجود دارد که یک لخته خونی در محل پلاک تشکیل شود و کاملا جریان خون را مسدود کند. این وضعیت به عنوان سکته قلبی شناخته میشود.
علائم سکته قلبی: درد در قفسه سینه، حالت تنگی نفس، حالت تهوع، احساس سرگیجه، تعرق و اضطراب.
ایسکمی میوکارد
عدم جریان کافی خون: در برخی اوقات، ممکن است بدون ایجاد لخته خونی، جریان خون کافی به عضله قلب نرسد که به دلایل دیگری مانند اسپاسم عروق کرونری، افت فشار خون یا سایر شرایط ایجاد شود.
علائم ایسکمی میوکارد: علائمی مشابه سکته قلبی دارد، اما احتمالا درد قفسه سینه خفیف‌تر بوده یا بصورت کوتاه مدت تر باشد.
سایر علل سکته قلبی عبارتند از:
- لخته شدن خون
- اسپاسم عروق کرونری (شریان‌هایی که خونرسانی به قلب را انجام می‌دهند)
- کاردیومیوپاتی ( نوعی بیماری عضله قلب)
- نقص مادرزادی قلب
علائم سکته قلبی
با توجه به اینکه افرادی که دچار سکته قلبی میشوند در شرایط حادی قرار می‌گیرند، آگاهی داشتن نسبت به علائم هشداردهنده این عارضه بسیار حائز اهمیت می‌باشد. رایج‌ترین علائم سکته قلبی شامل موارد زیر می‌باشد:
- درد قفسه سینه، که ممکن است به صورت فشار، فشردگی یا درد احساس شود و به بازو، دندان، پشت، گردن، فک و… نیز سرایت میکند.
- تنگی نفس
- داشتن حالت تهوع یا استفراغ و دل درد
- حالت سرگیجه یا سبکی سر
- تعریق ناگهانی شدید
- اضطراب و تپش قلب
گاها این علائم به طور ناگهانی بروز میکند و در برخی افراد علائم از چند ساعت یا چند روز یا چند هفته قبل از وقوع سکته قلبی، بروز میکند. همچنین ممکن است به دلیل کاهش جریان خونرسانی به قلب ؛ به دفعات، احساس درد یا فشار روی قفسه سینه یا تنگی نفس به مدت 2 تا 20 دقیقه اتفاق بیفتد که با استراحت درمان نمیشود.
عوامل خطر سکته قلبی
برخی شرایط و همچنین وضعیت پزشکی می‌توانند خطر احتمال بروز سکته قلبی را در افراد افزایش دهند. عوامل خطر سکته قلبی عبارتند از:
- سن. احتمال خطر سکته قلبی با زیاد شدن سن، افزایش می‌یابد.
- جنس. مردان بیشتر از زنان دچار سکته قلبی میشوند.
- سابقه خانوادگی. در صورتی که سابقه سکته قلبی یا بیماری قلبی در خانواده خود دارید، در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به این عارضه هستید.
- فشار خون بالا. یکی از مهمترین عوامل خطر سکته قلبی، فشار خون بالا است.
- کلسترول بالا. در صورتی که سطح کلسترول LDL (کلسترول "بد") بالا باشد، می‌تواند خطر سکته قلبی را افزایش دهد.
- دیابت. این بیماری احتمال خطر سکته قلبی را افزایش میدهد.
- چاقی. چاقی افراد بعنوان یک عامل خطر برای سکته قلبی محسوب میشود.
- سیگار کشیدن. استعمال سیگار خطر سکته قلبی را به میزان قابل توجهی افزایش میدهد.
- عدم فعالیت بدنی. بی تحرکی و عدم فعالیت بدنی بعنوان عامل خطر برای سکته قلبی شناخته شده است.
- رژیم غذایی ناسالم. برنامه غذایی و رژیم غذایی ناسالم، سرشار از چربی‌های اشباع شده و کلسترول، می‌تواند خطر سکته قلبی را افزایش دهد.
- استرس. استرس خطر سکته قلبی را افزایش میدهد.
سکته قلبی خاموش
سکته قلبی خاموش نوعی سکته قلبی می‌باشد که بدون هیچ علائم مشخص و قابل توجهی اتفاق می‌افتد. دلیل بروز این نوع سکته، این است که عضله قلبی که دچار مشکل شده، سیگنال‌های درد را به مغز ارسال نمی‌کند. سکته قلبی خاموش می‌تواند به اندازه یک سکته قلبی معمولی خطرناک باشد و علاوه براین تشخیص آن دشوارتر است. به همین دلیل آگاهی از عوامل خطر سکته قلبی حائز اهمیت می‌باشد و در صورت مشاهده هرگونه علائمی، به دنبال مراقبت‌های پزشکی باشید.
علائم سکته قلبی خاموش
سکته قلبی خاموش عارضه خطرناکی است زیرا اغلب علائم یا علائم قابل توجهی ایجاد نمی کند و به راحتی با شرایط دیگر اشتباه گرفته میشود. با این حال، برخی از افراد ممکن است علائم خفیف یا غیر قابل توجهی را تجربه کنند. این علائم عبارتند از:
- علائم شبه آنفولانزا. خستگی، بدن درد و احساس ناخوشی عمومی.
- ناراحتی در قفسه سینه یا قسمت بالایی پشت. ممکن است مانند یک عضله تحت فشار باشد.
- درد فک، بازو یا قسمت بالای کمر: مشابه ناراحتی که در هنگام سکته قلبی معمولی تجربه میشود، اما شدت کمتری دارد.
- تنگی نفس. این حالت در زنان شایع‌تر است و می‌تواند بدون درد قفسه سینه رخ دهد.
- سرگیجه یا سبکی سر. این علائم نیز می‌تواند در برخی افراد وجود داشته باشد.
تشخیص بیماری
پزشک متخصص با انجام معاینه فیزیکی، سابقه پزشکی و آزمایش‌هایی مانند الکتروکاردیوگرام (EKG)، سکته قلبی را تشخیص میدهد. همچنین ممکن است سایرآزمایش‌ها، مثل اکوکاردیوگرافی یا آنژیوگرافی عروق کرونری، برای ارزیابی بیشتر قلب توسط متخصص انجام شود.
درمان سکته قلبی
پس از تشخیص عارضه سکته قلبی، اقدامات فوری جهت درمان سکته قلبی انجام میشود که روش‌های درمانی بر اساس شدت آن متفاوت است. درمان‌های رایج عبارتند از:
- تجویز دارو جهت پیشگیری از بروز مجدد سکته قلبی و کاهش خطر حمله قلبی و بستری شدن در بیمارستان. مانند:
- کپسول پرفورم آپ: بعد از صبحانه یک عدد
- آنژیوپلاستی: رفع تنگی و مسدود شدن عروق قلب
- جراحی بای‌پس قلب: عمل قلب باز برای رفع انسداد عروق نزدیک به قلب
- تجویز دارو پس از ترخیص از بیمارستان و گذراندن دوره حاد بیماری، برای حل کردن لخته خونی، کاهش درد قفسه سینه و بهبود جریان خون به قلب، توسط متخصص که باید طبق دستورالعمل و گاها تا پایان عمر مصرف شود
مانند:
- داروهای ضد انعقاد: معمولا آسپرین همراه با یک ضد انعقاد دیگر مثل تیکاگرلور یا کلوپیدوگرل یا…
| آسپرین |
|
| کلوپیوگرل |
|
| تیکاگرلور |
|
| آپیکسابان |
|
| ریواروکسابان |
|
- داروهای کاهش دهنده کلسترول:
| آتورواستاتین |
|
| رزوواستاتین |
|
| ازتیمایب |
|
| لوواستاتین |
|
| سیمواساتین |
|
- داروهای تنظیم ضربان قلب:
| پروپرانول | دوز مصرفی روزانه در افراد مختلف متفاوت است- دوز 10 و 20 و 40 میلی گرم - معمولا تا دو سال بعد از ترخیص مصرف میشود- نام تجاری: ایندرال برای درمان اضطراب و لرزش دست نیز تجویز میشود. |
| بیزوپرولول | دوز مصرفی روزانه در افراد مختلف متفاوت است- دوز 2.5 و 5 و 10 میلی گرم - معمولا تا دو سال بعد از ترخیص مصرف میشود- نام تجاری: بیزوفار، کنکور، بیسوتا ، روبتا ، بتالکو ، پرولی زکس |
| متوپرولول | دوز مصرفی روزانه در افراد مختلف متفاوت است- دوز 50 و 100 میلی گرم - معمولا تا دو سال بعد از ترخیص مصرف میشود- نام تجاری: متورال50 |
| آتنولول | دوز مصرفی روزانه در افراد مختلف متفاوت است- دوز 50 و 100 میلی گرم - معمولا تا دو سال بعد از ترخیص مصرف میشود |
| سوتالول | دوز مصرفی روزانه در افراد مختلف متفاوت است- دوز 40 و 80 و 160 میلی گرم |
| کارودیلول | دوز مصرفی روزانه در افراد مختلف متفاوت است- دوز 6.25 و 12.5 و 25 میلی گرم- نام تجاری: کوریول، کارویلول، کاردیول، اینوتیو با کاهش ضربان قلب، فشار خون را نیز کاهش میدهد- درمان کمکی در نارسایی قلبی- زمان حمله قلبی نباید استفاده شود. |
| ایوابرادین | دوز مصرفی روزانه در افراد مختلف متفاوت است- دوز 5 و 7.5 میلی گرم- نام تجاری: برادیکس در نارسایی قلبی مزمن به کاهش ضربان قلب کمک میکند. |
- داروهای ضد آنژین قلبی:
| نیتروگلیسیرین آهسته رهش | دوز مصرفی روزانه در افراد مختلف متفاوت است- دوز 2.6 و 6.4 میلی گرم - نام تجاری: نیتروکاردین، سوستاک |
| نیتروگلیسیرین زیر زبانی | دوز مصرفی روزانه در افراد مختلف متفاوت است- دوز 0.4 میلی گرم - نام تجاری: نیتروپرل، نیفی ژل- برای فشار خون خیلی بالا و درد قفسه سینه |
| ایزوسورباید مونو نیترات | دوز مصرفی روزانه در افراد مختلف متفاوت است- دوز 50 میلی گرم- نام تجاری: مونونیترال- برای دردقفسه سینه نیز تجویز میشود. |
| ایزوسورباید دی نیترات | دوز مصرفی روزانه در افراد مختلف متفاوت است- دوز 10 و 40 میلی گرم- نام تجاری: ایزورباید ، ایزوکور ، ایزوکت- برای دردقفسه سینه نیز تجویز میشود. |
| رانولازین | برای درمان آنژین مزمن پایدار و دردهای قفسه سینه و بهبود جریان خونرسانی به عروق قلبی دوز مصرفی روزانه در افراد مختلف متفاوت است-دوز 500 میلی گرم- نام تجاری: زینارو، رانولاز، رالیزا |
| دیلتیازم | دیلتیازم 60 و 120 میلی گرم- برای درمان آنژین ناپایدار و آریتمی و فشار خون بالا- شل کننده عضلات قلب و دیواره عروق |
| وراپامیل | وراپامیل 40 و 80 میلی گرم- برای درمان آنژین ناپایدار و آریتمی و فشار خون بالا- شل کننده عضلات قلب و دیواره عروق- کمک به درمان میگرن |
- داروهای پیشگیری از آریتمی فوق بطنی:
| آمیودارون |
|
| مگزلیتین |
|
| دیگوکسین |
|
- داروهای کنترل کننده فشار خون:
| لوزارتان |
|
| والسارتان |
|
| تلمیزارتان |
|
| اپروسارتان(توتن) |
|
| کاپتوپریل |
|
| انالاپریل |
|
| لیزینوپریل |
|
| آملودیپین |
|
| نیفدیپین |
|
| متوپرولول سوکسینات |
|
| متیل دوپا |
|
| پرازوسین |
|
| ترازوسین |
|
- داروهای کنترل کننده فشار خون و ادرارآور:
| هیدروکلروتیازید |
|
| تریامترن اچ |
تریامترن یک مدر نگهدارنده پتاسیم است و مناسب کنترل فشار خون در افرادی که به دلیل مصرف سایر داروهای مدر، دچار کمبود پتاسیم شده اند. بنابراین در افرادی که دچار افزایش پتاسیم خون هستند، منع مصرف دارد. |
| آمیلوراید اچ |
آمیلوراید یک مدر نگهدارنده پتاسیم است و مناسب کنترل فشار خون در افرادی که به دلیل مصرف سایر داروهای مدر، دچار کمبود پتاسیم شده اند. بنابراین در افرادی که دچار افزایش پتاسیم خون هستند، منع مصرف دارد. |
| اینداپامید |
|
| اسپیرونولاکتون |
اسپیرونولاکتون یک مدر نگهدارنده پتاسیم است و مناسب کنترل فشار خون در افرادی که به دلیل مصرف سایر داروهای مدر، دچار کمبود پتاسیم شده اند از آنجایی که اسپیرون لاکتون یک آنتی آندروژن است، برای درمان آکنه و پرمویی خانم ها و ادم و سندرم تخمدان پلی کیستیک و ریزش موی هورمونی |
| اپلرنون |
دفع کننده سدیم از ادرار و کاهش دهنده فشار خون |
| فروزماید |
|
- داروهای درمان بیماری عروقی محیطی:
| پنتوکسی فیلین |
|
- داروهای کنترل اسید معده (در کنار داروهای قلبی):
| پنتوپرازول |
|
- داروهای جلوگیری از سکته قلبی و مغزی:
| کپسول پرفورم آپ |
|
- داروهای گیاهی: معمولا به تنهایی تجویز میشوند چون با اغلب داروهای بالا تداخل دارند.
| نام دارو: | مشخصات: |
| قرص گارسین |
|
| قرص گارلینووس |
|
| قرص آلیکوم |
|
| آلیوم اس |
|
| قطره استراگل |
|
| قرص وازوگل |
|
کپسول اکتیوا ولبینگ سیرکولیشن |
|
| کپسول هایپوفار |
|
| کپسول بلودپرکسیر |
|
| قرص و قطره کراتاگوس |
|
| قرص کراتاگل |
|
| قرص کاردیوتون |
|
| کپسول روکاردین |
|
| قرص وستولوکس |
|
| قرص واسکوویتا |
|
| کپسول سیناکرHTS |
|
تغییر سبک زندگی و اقدامات پیشگیرانه
بدلیل شرایط حاد عارضه سکته قلبی، برخی راهکارها، اقدامات و تغییر سبک زندگی جهت پیشگیری از سکته قلبی توصیه میشوند که هر فرد برای حفظ سلامت قلب باید به آنها توجه داشته باشد. در ادامه مطالب، چند روش برای پیشگیری از سکته قلبی و بیماری‌های قلبی عروقی آمده است:
- تحرک و فعالیت بدنی. تحرک، فعالیت بدنی و ورزش منظم می‌تواند در بهبود عملکرد قلب و عروق موثر باشد.
- رژیم غذایی مناسب. مصرف مواد غذایی که دارای کمترین میزان چربی اشباع شده، کلسترول و همچنین نمک هستند، می‌تواند به پیشگیری از سکته قلبی کمک کند.
- غربالگری‌های منظم. در افرادی که دارای فشارخون بالا، دیابت و چربی خون بالا هستند، باید غربالگری‌هایی بصورت منظم انجام شود.
- کنترل وزن. در صورتی که وزن متناسب و با توجه به قد و سن حفظ شود، در کاهش خطر سکته قلبی موثر است.
- اجتناب از استعمال سیگار و دخانیات. استعمال سیگار و دخانیات باعث افزایش خطر سکته قلبی میشوند، بنابراین از استعمال سیگار خودداری کنید.
- خواب کافی. داشتن خواب کافی در بهبود سلامت قلب موثر می‌باشد.
- مصرف آب. به میزان لازم آب بنوشید تا از خشکی و ترشح خون جلوگیری کنید.
- درمان بیماری‌های زمینه‌ای. بیماری‌هایی مانند فشارخون، دیابت و چربی خون را کنترل کنید.
توجه به رعایت نکات ذکرشده بسیار مهم است بنابراین به یاد داشته باشید که با انجام این اقدامات، می‌توانید خطر سکته قلبی را به حداقل رسانید.
نتیجه گیری
سکته قلبی زمانی اتفاق می‌افتد که جریان خون به بخشی از عضله قلب به طور ناگهانی مسدود میشود. این امر معمولاً به دلیل ایجاد لخته خونی در یکی از شریان‌های قلب (عروق کرونری) است که اکسیژن و مواد مغذی را به عضله قلب می‌رساند. علائم سکته قلبی شامل درد قفسه سینه، تنگی نفس، داشتن حالت تهوع یا استفراغ، حالت سرگیجه یا سبکی سر، تعریق، اضطراب می‌باشد. با رعایت برخی نکات و تغییر سبک زندگی مانند تحرک و فعالیت بدنی، اجتناب از استعمال سیگار، رژیم غذایی مناسب و انجام غربالگری‌های منظم می‌توانید خطر سکته قلبی را کاهش دهید.
پرسش و پاسخ
1. علائم سکته قلبی چیست؟
یکی از علائم اصلی سکته قلبی احساس فشرده شدن دردناک و سنگین در قفسه سینه است. درد ممکن است محدود به قفسه سینه نباشد و می‌تواند به قسمت بازوها (اغلب بازوی چپ)، گردن، فک و پشت بدن سرایت کند. علائم دیگر عبارتند از ضعف، سرگیجه، تنگی نفس، حالت تهوع، استفراغ و اضطراب شدید است.
2. تفاوت سکته قلبی و نارسایی قلبی چیست؟
سکته قلبی به دلیل مسدود شدن جریان خون به قلب ایجاد میشود که معمولاً نتیجه لخته شدن خون یا به دلیل ایجاد پلاک در شریان‌ها است. نارسایی قلبی زمانی رخ میدهد که قلب قادر به پمپاژ خون به اندازه نیاز بدن نباشد. نارسایی قلبی به این معنی نیست که قلب شما از کار افتاده است. این بدان معنی است که برای کمک به عملکرد بهتر به تقویت نیاز دارد.
3. عوارض سکته قلبی برای افراد شامل چه مواردی است؟
عوارض احتمالی سکته قلبی عبارتند از: ریتم نامنظم یا غیرمعمول قلب (آریتمی)، شوک قلبی، نارسایی قلبی، التهاب بافت کیسه مانند اطراف قلب (پریکاردیت)، ایست قلبی.
4. برای جلوگیری از سکته قلبی چکار کنیم؟
- اجتناب یا ترک سیگار
- برنامه رژیم غذایی متعادل و سالم
- انجام ورزش منظم
- کنترل برخی عارضه‌ها مانند دیابت، سطح کلسترول بالا، فشار خون بالا و سایر شرایط
- کاهش مصرف الکل
- حفظ وزن متناسب بدن
- دوری از استرس یا کنترل آن با روش‌های کاهش استرس
5. چرا سکته قلبی رخ می دهد؟
دلیل بروز سکته قلبی، معمولا مربوط به بیماری‌های عروق کرونر یا همان CHD است. این بیماری‌ها منجر به آسیب شریان‌های اصلی میشوند که وظیفه خونرسانی به قلب را برعهده دارند. این آسیب (آترواسکلروز) معمولا بعلت افزایش سطح کلسترول خون و ایجاد پلاک، رخ میدهد.
