سرماخوردگی یا آنفولانزا؟ علائم را بشناسید

علائم سرماخوردگی چیست؟

علائم سرماخوردگی معمولاً با گلودرد شروع می‌شود که معمولاً پس از یک یا دو روز بهبود می‌یابد. بیمار با بروز علائم در بینی، آبریزش بینی و احتقان همراه با سرفه در روزهای چهارم و پنجم همراه است. تب در بزرگسالان به ندرت مشاهده می‌شود، اما ممکن است دچار تب خفیف شوند. کودکانی که دچار سرماخوردگی می‌شوند اغلب علائم تب دارند.

افرادی که به سرماخوردگی دچار می‌شوند علائم بیماری در بینی هم بروز می‌یابد، بدین ترتیب که بینی در چند روز اول پر از ترشحات آبکی است که این ترشحات بعدا غلیظ و تیره‌تر می‌شوند. وجود مخاط تیره در بینی طبیعی است و معمولاً به این معنی نیست که بدن شما دچار یک عفونت باکتریایی مانند عفونت سینوسی شده است. صدها ویروس مختلف ممکن است باعث علائم سرماخوردگی شوند.

علائم سرماخوردگی تا چه مدت ادامه دارد؟

علائم سرماخوردگی معمولا تا یک هفته ادامه دارد. در سه روز اول که علائم سرماخوردگی را دارید، بیماری شما مسری است. این بدان معناست که شما می‌توانید سرماخوردگی را به دیگران منتقل کنید، بنابراین در منزل بمانید و استراحت لازم را داشته باشید. اگر علائم سرماخوردگی بعد از یک هفته بهبود نیافت، ممکن است بدن شما دچار عفونت باکتریایی شده است، به این معنی که ممکن است به آنتی بیوتیک نیاز داشته باشید.

گاهی اوقات ممکن است علائم سرماخوردگی را با «رینیت آلرژیک» (تب یونجه) یا عفونت سینوسی اشتباه بگیرید. اگر علائم سرماخوردگی به سرعت شروع شود و بعد از یک هفته بهبود یابد، معمولاً فرد دچار سرماخوردگی شده است نه آلرژی. در صورتی که احساس می‌کنید علائم سرماخوردگی شما بعد از یک هفته بهتر نشد، با پزشک خود مشورت کنید تا علائم را برای تشخیص آلرژی یا سینوزیت بررسی کند.

علائم شایع آنفولانزا 

علائم آنفولانزا معمولاً شدیدتر از علائم سرماخوردگی هستند و به سرعت ظاهر می‌شوند. علائم آنفولانزا شامل گلودرد، تب، سردرد، درد عمومی و درد عضلانی، احتقان و سرفه است. آنفولانزای خوکی به ویژه با استفراغ و اسهال نیز همراه است. بیشتر علائم آنفولانزا به تدریج طی دو تا پنج روز بهبود می‌یابند، اما این غیر معمول نیست که برای یک هفته یا بیشتر احساس خستگی کنید. یکی از عوارض شایع آنفولانزا، ذات الریه است، به ویژه در افراد جوان، مسن یا افرادی که مشکلات ریوی یا قلبی دارند. اگر متوجه تنگی نفس شده‌اید، به پزشک خود اطلاع دهید. یکی دیگر از علائم شایع ذات الریه، تب است که پس از یک یا دو روز بهبودی، دوباره عود می‌کند.

درست مانند ویروس‌های سرماخوردگی، ویروس‌های آنفولانزا از طریق غشاهای مخاطی بینی، چشم‌ها یا دهان وارد بدن شما می‌شوند. هر بار که دست خود را به یکی از این قسمت‌ها لمس می‌کنید، ممکن است خود را به ویروس آلوده کنید، بدین علت است که شستشوی مداوم دست‌ها و عاری نگه داشتن از میکروب‌ها جهت جلوگیری از بروز علائم این بیماری‌ها تاکید می‌شود.

تشخیص علائم آنفولانزا و سرماخوردگی 

چگونه متوجه شوید که علائم آنفولانزا یا سرماخوردگی دارید؟ بسیاری از کارشناسان می‌گویند دمای بدن خود را اندازه بگیرید. علائم آنفولانزا اغلب شبیه علائم سرماخوردگی با احتقان بینی، سرفه، درد و بی حالی همراه است. اما در سرماخوردگی به ندرت بیمار علائم تب بالای 38.3 درجه را دارد. وقتی که دچار آنفولانزا می‌شوید، همراه با علائم آنفولانزا، احتمالاً در ابتدا دچار تب خواهید شد و احساس ناراحتی دارید. دردهای بدن و عضله نیز در آنفولانزا شایع‌تر است. این جدول می‌تواند به تشخیص علائم سرماخوردگی یا آنفولانزا کمک کند:

زمان مراجعه به پزشک

اگر از قبل علائم آنفولانزا یا سرماخوردگی دارید، در صورت داشتن هر یک از علائم شدید زیر، حتما به پزشک خود مراجعه کنید: 

علائم شایع آنفولانزا و سرماخوردگی

• تب مداوم: تبی که بیشتر از سه روز ادامه داشته باشد می‌تواند نشانه عفونت باکتریایی دیگری باشد که باید درمان شود.
• بلع دردناک: اگرچه گلودرد ناشی از سرماخوردگی یا آنفولانزا می‌تواند باعث ناراحتی خفیف شود، درد شدید می‌تواند به معنای گلودرد استرپتوکوکی باشد که نیاز به درمان توسط پزشک دارد.
• سرفه مداوم: وقتی سرفه بمدت دو یا سه هفته ادامه داشته باشد، می‌تواند برونشیت باشد که ممکن است به آنتی بیوتیک نیاز داشته باشد. آبریزش بینی یا سینوزیت نیز می‌تواند منجر به سرفه مداوم شود. علاوه بر این، آسم یکی دیگر از دلایل سرفه‌های مداوم است.
• احتقان و سردرد مداوم: زمانی که سرماخوردگی و آلرژی باعث احتقان و انسداد مجاری سینوسی می‌شود، می‌تواند منجر به عفونت سینوسی (سینوزیت) شود. اگر بعد از یک هفته درد اطراف چشم و صورت همراه با ترشح غلیظ بینی دارید، ممکن است عفونت باکتریایی داشته باشید و احتمالاً به آنتی بیوتیک نیاز داشته باشید. 

نکته: اکثر عفونت‌های سینوسی نیازی به آنتی بیوتیک ندارند. چون سینوزیت در واقع التهاب و ورم سینوس ها بوده و عفونت نمی باشد. بنابراین برای درمان التهاب سینوس باید از داروهای کاهنده التهاب استفاده نمود. برای مثال اسپری بینی مومتازون یا آزمیکس اف یا…

علائم شایع در بزرگسالان

در برخی موارد، ممکن است لازم باشد فوراً به مراقبت های پزشکی مراجعه کنید. در بزرگسالان، علائم شدید عبارتند از:

• درد شدید قفسه سینه
• سردرد شدید
• تنگی نفس
• سرگیجه
• گیجی
• استفراغ مداوم

علائم شایع در کودکان

برخی علائم سرماخوردگی بیشتر در کودکان رایج است و اقدامات لازم جهت درمان و مراجعه به پزشک انجام دهید. علائم شایعی که در کودکان مشاهده می‌شود، عبارتند از:

• دشواری در تنفس یا تنفس سریع
• پوست کبود
• عدم نوشیدن مایعات کافی
• بی حالی و عدم تعامل عادی
• تحریک پذیری یا ناراحتی شدید
• علائمی که در حال بهبود بودند و سپس به طور ناگهانی وخیم شدند
• تب همراه با راش پوستی

درمان آنفولانزا و سرماخوردگی

اکثر داروهای سرماخوردگی و آنفولانزا باعث کاهش وبهبودی علائم می‌شوند و بر ویروس های خاصی که باعث بیماری می‌شوند.تاثیری ندارند. داروها بطور کامل برای درمان نمی‌توانند موثر باشند، اما در بهبود علائم کمک می‌کنندو احساس بهتری در شما ایجاد کنند یا دوره بیماری شما را کوتاه‌تر می‌‌کنند.

روش‌های درمانی بستگی به علائم شما دارد که برخی موارد در ادامه مطالب ذکر شده‌اند:

• گرفتگی بینی. اگر گرفتگی بینی یا سینوس دارید، یک ضداحتقان می‌تواند کمک کند. در صورت داشتن آبریزش بینی یا ترشحات بینی یا خارش و آبریزش چشم، آنتی هیستامین می‌تواند موثر باشد. هر دوی این داروها ممکن است با داروهای دیگر مانند داروهایی که بیماری قلبی را درمان می‌کنند، کمی تداخل داشته باشند و در صورتی ک فرد دارای فشار خون بالا باشد ممکن است فشار خون را بدتر کنند. قبل از مصرف داروها حتما از پزشک یا داروساز خود بپرسید که کدام یک برای شما بهتر است.

• سرفه‌های مداوم. سرفه‌های گاه به گاه نیاز به درمان دارد. داروهای ضد سرفه با هزاران ترکیب ضد احتقان، آنتی‌هیستامین، مسکن، ضد تب، ضد سرفه و خلط آور موجود می‌باشد. از داروساز خود بپرسید که کدام گزینه برای شما مناسب است.

• تب. در صورتی که بیمار با علائم تب همراه باشد، برای کاهش درجه تب برای افرادی که بسیار جوان یا مسن هستند و کسانی که دارای شرایط پزشکی خاصی مانند بیماری قلبی یا بیماری ریوی هستند. طبق توصیه پزشک داروی کاهش دهنده تب مصرف کنید. افراد جوان، از جمله آنهایی که در اوایل 20 سالگی هستند، باید از مصرف آسپرین اجتناب کنند. داروهای حاوی استامینوفن و ایبوپروفن مناسب هستند که به اشکال دارویی خوراکی و شیاف مقعدی و تزریقی در بازار موجود میباشند. هر نوع دارو خطرات خاص خود را دارد، بنابراین قبل از مصرف، با پزشک یا داروساز خود صحبت کنید که کدام یک برای شما مناسب است.

• گلودرد. برای کاهش علائم گلودرد، برخی از داروها مانند استامینوفن، آب نبات گلودرد و غرغره کردن نیز می‌توانند به طور موقت گلودرد را تسکین دهند.

نکته: قبل از مصرف هر دارو، حتی داروهای بدون نسخه، پزشک مصرف دارو را برای شما تایید کند. بیش از چند روز از آب نبات گلودرد یا غرغره استفاده نکنید. این داروها می‌توانند نشانه‌های گلودرد استرپتوکوکی، یک عفونت باکتریایی که باید با آنتی بیوتیک درمان شود، پنهان کنند.

چندین مثال از داروهای مناسب درمان علائم سرماخوردگی :

پیشگیری از علائم آنفولانزا و سرماخوردگی

مهمترین اقدام برای پیشگیری از سرماخوردگی و آنفولانزا شستن مکرر دست‌ها است. شستن دست‌ها با آب گرم و صابون به مدت حداقل 20 ثانیه به شما کمک می‌کند که پوست دست‌های خود را عاری از میکروب‌ها نگه دارید. در صورتی که دچار سرماخوردگی شده‌اید، شما می‌توانید سرماخوردگی را به دیگران منتقل کنید، بنابراین در منزل بمانید و استراحت لازم را داشته باشید. علاوه بر شستن دست‌ها برای جلوگیری از علائم آنفولانزا یا سرماخوردگی و استراحت، می‌توانید برای پیشگیری از آنفولانزای فصلی، واکسن آنفولانزا نیز دریافت کنید. فعالیت آنفولانزای فصلی درفصل‌های پاییز و زمستان به اوج خود می‌رسد. در عرض دو هفته پس از دریافت واکسن آنفولانزا، آنتی بادی‌هایی در بدن ایجاد می‌شوند و بدن را در برابر آنفولانزا محافظت می‌کنند. در صورتی که کودکان برای اولین بار از واکسن استفاده می‌کنند، نیاز به دو دوز دارند که با فاصله زمانی یک ماهه، دریافت می‌کنند. اگر در معرض فردی با علائم آنفولانزا قرار گرفته باشید، داروهای ضد ویروسی همچنین ممکن است به پیشگیری از آنفولانزا کمک کنند.

انواع واکسن آنفولانزا در ایران

همانگونه که در مطالب فوق ذکر شد، با نزدیک شدن فصل سرما، دریافت واکسن آنفولانزا می‌تواند باعث مصونیت و حفاظت افراد جامعه ( بجز افرادی که برای آنها منع شده) از ابتلا به ویروس آنفولانزا شود. بیماری آنفولانزا نوعی  بیماری ویروسی می‌باشد و به همین دلیل واکسن تولید شده، از ویروس آنفولانزا تهیه شده است. واکسن موجود در کشور ما از ویروس غیر فعال آنفولانزا ساخته شده که از آنتی ژن‌های سطح ویروس تهیه شده است.

در ساخت واکسن آنفولانزا معمولا از سه نوع آنتی ژن سطح ویروس با عنوان سه ظرفیتی و برخی واکسن‌های دیگر از چهار نوع آنتی ژن سطح ویروس با عنوان چهار ظرفیتی استفاده می‌شود. این واکسن‌ها غیرفعال هستند، ترکیبات آن فقط از اجزای ویروس ساخته شده‌اند و کاربری آن فقط از سن شش ماه به بالا می‌باشد. در مورد واکسن‌های چهار ظرفیتی، توصیه شده است که برای افراد زیر ۳ سال مورداستفاده قرار گیرد. حداقل سن واکسن در ایران شش ماهگی در نظر گرفته می‌شود.

جهت آشنایی با انواع واکسن آنفولانزا، در ادامه مطالب سه نوع واکسن موجود در ایران شامل واکسن‌های اینفلوواک، واکسی گریپ و فلوگارد معرفی شده‌اند که افراد واجد شرایط می‌توانند این واکسن‌ها را دریافت کنند. 

• واکسن آنفولانزا هلندی اینفلوواک (3 ظرفیتی و 4 ظرفیتی). این واکسن محصول کشور هلند می‌باشد که از ویروس غیرفعال آنفولانزا ساخته شده و تاثیرات چشمگیری در پیشگیری از بیماری آنفولانزا دارد. واکسن هلندی آنفولانزا برای افراد بالای ۶ ماه مورداستفاده قرار می‌گیرد. 

واکسن آنفولانزا هلندی اینفلوواک

• واکسن آنفولانزا فرانسوی واکسی گریپ (4 ظرفیتی). این واکسن محصول کشور فرانسه است که این نوع واکسن نیز از ویروس غیرفعال تهیه شده و کاربرد آن برای افراد بالای ۶ ماه است. دریافت این واکسن برای شما یا فرزندانتان از سن 6 ماهگی موثر است و کمک می‌کند تا در برابر آنفولانزا مصون بمانید.

واکسن آنفولانزا فرانسوی واکسی گریپ

• واکسن آنفولانزا ایرانی فلوگارد (4 ظرفیتی). واکسن ایرانی و نوترکیب با عنوان فلوگارد که افراد بالای ۱۸ سال می‌توانند آن را دریافت کنند. مزیت این نوع واکسن‌ها شامل سرعت بالای تولید آن، اثربخشی بیشتر و همچنین حساسیت کمتر آن نسبت به نسل‌های قدیمی‌تر واکسن است.

واکسن آنفولانزا ایرانی فلوگارد

بدلیل جهش و تغییرات سریع در سویه‌های ویروس آنفولانزا، هر سال، سازمان بهداشت جهانی دریافت واکسن آنفولانزا را به تمام افراد ( بجز افرادی که منع شده اند) توصیه می‌کند. هر ساله شرکت‌های داروسازی مختلف، واکسن‌ها را بر اساس سویه‌های جدید ویروس در آن سال تهیه و در اختیار مردم قرار می‌دهند. بنابراین دریافت سالانه واکسن برای افراد توصیه می‌شود و در صورتی که فردی فقط در سال گذشته واکسن دریافت کرده باشد، فقط پنجاه درصد ایمنی خواهد داشت.

نتیجه گیری

با شروع فصل پاییز، اکثر مردم دچار سرماخوردگی یا آنفولانزا می‌شوند و علائم آنفولانزا در بین مردم بسیار شایع است. معمولا علائمی مانند آبریزش بینی و احتقان همراه با سرفه، سردرد، تب، درد عمومی و عضلانی بدن در افراد مشاهد می‌شود. بدلیل مسری بودن آن، در صورت بروز هرگونه علائم در خانه بمانید و استراحت کنید. با مشاهده علائم آنفولانزا یا سرماخوردگی حتما به پزشک خود مراجعه کنید. پزشک با توجه به شدت بیماری و علائم شما، داروهای کاهش دهنده علائم را تجویز می‌کند که در کنترل علائم و درمان آنفولانزا تا حدودی موثر هستند. برای پیشگیری از ابتلا به بیماری، دست‌های خود را بطور مداوم شستشو دهید و از تماس با افرادی که علائم آنفولانزا یا سرماخوردگی دارند اجتناب کنید. همچنین می‌توانید برای پیشگیری از آنفولانزای فصلی، واکسن آنفولانزا نیز دریافت کنید.

پرسش و پاسخ

1. آیا مصرف آنتی‌بیوتیک برای درمان آنفولانزا موثر است؟

مصرف آنتی‌بیوتیک هیچ تاثیری برای درمان آنفولانزا و سرماخوردگی ندارد. آنتی‌بیوتیک‌ها در واقع ضدباکتری‌ها هستند، در حالی که عامل ایجاد آنفولانزا، ویروس است و آنتی بیوتیک‌ها هیچ تاثیری روی ویروس ندارند.

2. روش‌های مراقبت از فردی که آنفولانزا دارد چیست؟

• از گفتگو و صحبت بصورت رودررو و با فاصله کم با فرد بیمار خودداری کنید.
•  دست ها را مرتباً با آب و صابون بشویید.
•  سطوح را ضد عفونی کنید.
• پس از دست زدن به لباس‌ها، ظروف یا دستمال‌های مورداستفاده فرد بیمار، حتما دست‌ها را بشویید.

3. بهترین روش درمان آنفولانزا چیست؟

روش‌های درمانی مختلفی برای بهبود علائم آنفولانزا وجود دارد. داروهای تجویزی ضدویروس در صورت مصرف همزمان با شروع علائم، دوره بیماری را کوتاه‌تر می‌کنند. این داروها در صورتی بهترین نتیجه را دارند که در طی 48 ساعت اول بعد از شروع علائم مصرف شوند. علاوه بر این سایر داروهای بدون نیاز به نسخه پزشک در بهبود علائم موثر می‌باشند. بعنوان مثال استفاده از داروهای کاهش دهنده تب، مسکن، ضد احتقان و آبریزش بینی و داروهای ضدسرفه به کاهش علائم کمک می‌کنند. باید توجه داشته باشید که این داروها برای درمان آنفولانزا موثر نیستند، بلکه در بهبود و کنترل برخی علائم آن کمک می‌کنند.

منبع

Is It Cold or Flu