علائم و درمان رفلاکس اسید در نوزادان

چه چیزی باعث رفلاکس اسید در نوزادان و کودکان می‌شود؟

فلاکس در نوزادان بیشتر به دلیل عدم هماهنگی مناسب دستگاه گوارش رخ می‌دهد. بسیاری از نوزادان مبتلا به GERD سالم هستند؛ با این حال، برخی از نوزادان ممکن است مشکلاتی داشته باشند که بر اعصاب، مغز یا ماهیچه‌های آنها تأثیر می‌گذارد. به گفته مرکز ملی پاکسازی اطلاعات بیماری‌های گوارشی، سیستم گوارشی نابالغ کودک معمولاً مشکل ساز است و در بیشتر نوزادان تا اولین سالگرد تولدشان این بیماری بهبود می‌یابد.

در کودکان بزرگتر، علل رفلاکس اغلب مشابه مواردی است که در بزرگسالان مشاهده می‌شود. همچنین، اگر کودک در دوران نوزادی رفلاکس را تجربه کند، بعد نیز در معرض خطر ابتلا به این بیماری است. هر چیزی که باعث شل شدن دریچه عضلانی بین معده و مری (اسفنکتر تحتانی مری یا LES) شود یا هر چیزی که فشار زیر LES را افزایش دهد، می‌تواند باعث ریفلاکس شود.

عوامل خاصی نیز ممکن است در ایجاد GERD نقش داشته باشند، از جمله چاقی، پرخوری، خوردن غذاهای تند یا سرخ شده، نوشیدن کافئین، و داروهای خاص. همچنین به نظر می‌رسد که یک جزء ارثی در GERD وجود دارد، زیرا در برخی خانواده‌ها شایع‌تر از سایرین است.

علائم GERD در نوزادان و کودکان چیست؟

شایع‌ترین علائم رفلاکس معده در نوزادان و کودکان عبارتند از:

• استفراغ مکرر
• سرفه یا خس خس مکرر و مداوم در حین یا بعد از تغذیه
• امتناع از خوردن یا مشکل در غذا خوردن (خفگی یا بند آوردن دهان در هنگام تغذیه)
• سوزش سر دل، درد شکم یا رفتار کولیکی (گریه مکرر و بی قراری) همراه با تغذیه یا بلافاصله پس از آن
• نارسایی و بلع مجدد
• شکایت از طعم ترش در دهان خود، به خصوص در صبح
• آب دهان بیش از حد معمول
• گریه و ناآرامی
• تحریک پذیری
• مشکل در خوابیدن
• مشکلات تغذیه
• افزایش وزن ناکافی

علائم ممکن است با مشکلات دیگری مانند تنگی پیلور نیز مشترک باشند. این مورد یک وضعیت جدی است که باعث سفت شدن غیرعادی عضله می‌شود که از تخلیه مناسب معده جلوگیری می‌کند. پزشک باید تنگی پیلور را که باعث استفراغ شدید می‌شود، ارزیابی کند.

بسیاری از علائم دیگر گاهی اوقات ناشی از GERD است، اما اغلب اوقات، واقعاً مطمئن نیستیم که آیا رفلاکس واقعاً آنها را ایجاد می‌کند یا خیر. سایر مشکلاتی که در کودکان خردسال و نوزادان دیده می‌شود و ممکن است به دلیل این بیماری باشند عبارتند از:

• قولنج
• رشد ضعیف
• مشکلات تنفسی یا خس خس سینه
• ذات‌الریه مکرر

گزینه‌های درمان رفلاکس اسید در کودک شما به سن و شدت علائم او بستگی دارد. تغییرات سبک زندگی و مراقبت در منزل گاهی اوقات می‌تواند به خوبی جواب دهد، اما همیشه پزشک کودک خود را در جریان بگذارید.

چگونه رفلاکس در نوزادان و کودکان تشخیص داده می‌شود؟

معمولاً تاریخچه پزشکی که والدین گفته‌اند برای تشخیص GERD توسط پزشک کافی است، به خصوص اگر مشکل به طور مرتب رخ دهد و باعث ناراحتی شود. نمودار رشد و تاریخچه رژیم غذایی نیز مفید است. اگر علائم علیرغم مصرف دارو ادامه یافت، آزمایشات بیشتری توصیه می‌شود. برای تشخیص ممکن است راهکارها شامل موارد زیر باشند:

• بلع باریم یا سری GI بالایی. این کار یک آزمایش اشعه ایکس ویژه است که از باریم برای برجسته کردن مری، معده و قسمت فوقانی روده کوچک استفاده می‌کند. این آزمایش ممکن است هرگونه انسداد یا باریک شدن در این نواحی را شناسایی کند.
• کاوشگر pH. در طول آزمایش، از کودک شما خواسته می‌شود که یک لوله بلند و نازک با یک کاوشگر در نوک آن ببلعد که به مدت 24 ساعت در مری باقی می‌ماند. نوک آن معمولاً در قسمت پایین مری قرار می‌گیرد و سطح اسیدهای معده را اندازه می‌گیرد. همچنین به تعیین اینکه آیا مشکلات تنفسی نتیجه GERD است یا خیر کمک می‌کند.
• آندوسکوپی دستگاه گوارش فوقانی. این کار با استفاده از یک آندوسکوپ (لوله و دوربین نازک، منعطف و روشن) انجام می‌شود که به پزشک اجازه می‌دهد مستقیماً به داخل مری، معده و قسمت فوقانی روده کوچک نگاه کند.
• مطالعه تخلیه معده. برخی از افراد مبتلا به GERD تخلیه آهسته معده دارند که ممکن است به رفلکس اسید کمک کند. در طول این آزمایش، کودک شما شیر می‌نوشد یا غذای مخلوط با یک ماده شیمیایی رادیواکتیو می‌خورد. این ماده شیمیایی با استفاده از دوربین مخصوص از طریق دستگاه گوارش دنبال می‌شود.

درمان رفلاکس اسید در نوزادان و کودکان

روش‌های مختلفی برای سبک زندگی وجود دارد که می‌توانید برای رفلاکس اسید در نوزادان و کودکان بزرگتر امتحان کنید:

برای نوزادان:

• پس از شیر دادن کودک را به مدت 30 دقیقه در حالت عمودی نگه دارید.
• تغذیه کودک را با غلات غلیظ کنید (این کار را بدون تأیید پزشک انجام ندهید).
• به کودک خود مقدار کمتری غذا و در دفعات بیشتر بدهید.
• غذای جامد را امتحان کنید (با تأیید پزشک).

آنها را روی صندلی ماشین قرار ندهید.

برای کودکان بزرگتر:

• سر تخت کودک را بالا بیاورید.
• کودک را حداقل تا دو ساعت بعد از غذا در حالت ایستاده نگه دارید.
• به جای سه وعده غذایی زیاد، چندین وعده غذایی کوچک در طول روز سرو کنید.
• مطمئن شوید که کودک شما پرخوری نمی‌کند.
• غذاها و نوشیدنی‌هایی را که به نظر می‌رسد رفلاکس کودک شما را بدتر می‌کنند، محدود کنید، مانند غذاهای پرچرب، سرخ شده یا تند، کربناته و کافئین.
• فرزندتان را به ورزش منظم تشویق کنید.

اگر رفلاکس شدید باشد یا بهتر نشود، پزشک ممکن است دارو را توصیه کند.

چگونگی و زمان غذا دادن به کودک

اگر فکر می‌کنید کودکتان رفلاکس اسید معده دارد، می‌توانید درمان‌های خانگی زیر را امتحان کنید.

تغذیه مکرر

کودک شما ممکن است بیشتر در معرض رفلاکس باشد، و این احتمال زمانی افزایش می‌یابد که معده‌اش بیش از حد پر باشد. تغذیه کم و در دفعات بیشتر می‌تواند به کمتر شدن احتمال رخ دادن رفلاکس کمک کند. معده تا حدی پر، فشار کمتری بر اسفنکتر تحتانی مری (LES) وارد می‌کند. LES حلقه ماهیچه‌ای است که از بازگشت غذا از معده به مری جلوگیری می‌کند. فشار روی این عضله باعث از دست دادن کارایی آن می‌شود و به محتویات معده اجازه می‌دهد تا به گلو برود. رشد قدرت LES در سال اول به زمان نیاز دارد، بنابراین بسیاری از نوزادان اغلب به طور طبیعی تف می‌کنند.

تغییرات رژیم غذایی

اگر در حال شیردهی هستید، ممکن است کودک شما از تغییر در رژیم غذایی شما سود ببرد. برخی افراد می‌گویند که قطع کردن تخم مرغ و محصولات لبنی کمک کننده است، اما هنوز تحقیقات کافی برای تأیید این موضوع وجود ندارد. تغییر شیر خشک ممکن است به نوزادانی که با شیر خشک تغذیه می‌شوند، کمک کند. اگر به فکر ایجاد هرگونه تغییر در رژیم غذایی یا شیر خشک هستید، ابتدا با پزشک کودک خود مشورت کنید.

تغذیه در حالت ایستاده

اگر می‌توانید به کودک خود در وضعیت عمودی شیر بدهید و حدود 30 دقیقه پس از شیر دادن در این وضعیت نگه دارید. این کار می‌تواند از برگشت اسید معده جلوگیری کند.

بررسی اندازه بطری شیر و سرشیشه

اگر از بطری شیر برای تغذیه کودک استفاده می‌کنید، سرشیشه را در تمام مدت شیردهی پر از شیر نگه دارید تا از بلعیدن هوا جلوگیری شود. انواع سرشیشه‌ها را امتحان کنید، از ‌سرشیشه‌هایی با سوراخ‌های بزرگتر که باعث جریان بیش از حد شیر می‌شوند، اجتناب کنید.

غلیظ کردن شیر یا شیر خشک

با تأیید پزشک اطفال، افزودن مقدار کمی غلات کودک به شیر خشک یا شیر مادر می‌تواند روشی برای کاهش آب دهان باشد. تصور می‌شود که غلیظ کردن غذا به جلوگیری از ریزش محتویات معده به مری کمک می‌کند، اما هیچ مدرکی مبنی بر تسکین سایر علائم رفلاکس وجود ندارد.

وضعیت خواب نوزاد

همیشه کودک خود را به پشت روی یک تشک سفت بخوابانید. مطمئن شوید که گهواره یا محل خواب فاقد پتوهای ضخیم، بالش یا اسباب بازی‌ها باشد. کمی زمان بین خواب و غذا خوردن کودک در نظر بگیرید.

دارو و جراحی

اگر تغییرات سبک زندگی کمکی نکرد، متخصص اطفال ممکن است تحقیقات بیشتری را در مورد سایر علل علائم کودک شما توصیه کند.

داروها

اگرچه افراد به طور مکرر از داروهایی برای درمان رفلاکس اسید استفاده می‌کنند، اما مطالعات منبع معتبر نشان نداده است که این داروها همیشه مؤثر هستند. علاوه بر این، مصرف دارو ممکن است با عوارض جانبی نامطلوب مانند عفونت‌های گوارشی، رشد بیش از حد باکتری‌ها، مشکلات سلامت استخوان و تداخلات دارویی همراه باشد. یک نگرانی ویژه در مورد این داروها نیز خطر عفونت است. اسید معده به طور طبیعی از بدن در برابر موجودات خطرناک موجود در آب و غذا محافظت می‌کند. کاهش اسید معده ممکن است خطر ابتلا به این عفونت‌ها را در نوزاد افزایش دهد. با پزشک خود در مورد برنامه درمانی بر اساس شدت علائم مشورت کنید. آنها دارویی را توصیه می‌کنند که به بهترین وجه برای کودک مناسب باشد.

عمل جراحی

اگر داروها و تنظیم شیوه زندگی به کاهش علائم کودک کمک نکند، ممکن است جراحی لازم باشد. در حین عمل، جراح LES را سفت می‌کند و آن را پایدارتر می‌کند تا اسید کمتری به مری برگردد. نیاز به این نوع جراحی، به‌ویژه در نوزادان، نادر است. پزشکان معمولاً روشی به نام فوندوپلیکاسیون را برای نوزادانی که رفلاکس آن‌ها باعث مشکلات شدید تنفسی می‌شود یا از رشدشان جلوگیری می‌کند، پیشنهاد می‌کنند.

نتیجه‌گیری

رفلاکس اسید معده (GERD) در نوزادان و کودکان می‌تواند با علائم ناراحت کننده و عوارض قابل توجهی همراه باشد که بر رشد و کیفیت زندگی آن‌ها تأثیر می‌گذارد. درک علل، علائم و گزینه‌های درمانی این بیماری به والدین و پزشکان کمک می‌کند تا اقدامات پیشگیرانه و مراقبتی مؤثری را اتخاذ کنند. با تغییرات ساده در شیوه تغذیه و سبک زندگی، بسیاری از علائم GERD در نوزادان قابل کنترل هستند. در موارد شدیدتر، مشاوره با پزشک و استفاده از داروها یا حتی در صورت نیاز، مداخلات جراحی ممکن است ضروری باشد. نهایتاً، آگاهی از این بیماری و مراقبت به‌موقع می‌تواند به بهبود و رشد سالم کودکان کمک کند و از بروز مشکلات جدی در آینده جلوگیری کند.

پرسش و پاسخ

1. رفلاکس نوزاد چیست و چرا اتفاق می‌افتد؟

رفلاکس معده در نوزادان یک مشکل گوارشی شایع است که در آن محتویات معده به مری بازمی‌گردند. این اتفاق به دلیل ضعف عضله‌ای که در انتهای مری قرار دارد و به نام "اسفنکتر تحتانی مری" شناخته می‌شود، رخ می‌دهد. این عضله معمولاً از بازگشت غذا از معده به مری جلوگیری می‌کند، اما در نوزادان به دلیل تکامل نیافته بودن دستگاه گوارش، این اسفنکتر نمی‌تواند به طور کامل از بازگشت محتویات معده جلوگیری کند. در نتیجه، مواد معده به مری برگشته و موجب احساس سوزش و تحریک می‌شود. این مشکل به خصوص در نوزادان زیر ۶ ماه بسیار شایع است زیرا دستگاه گوارش آن‌ها هنوز در حال رشد و تکامل است. معمولاً این نوع رفلاکس خود به خود در سنین بالاتر بهتر می‌شود.

2. آیا رفلاکس معده در نوزادان خطرناک است؟

در بیشتر موارد، رفلاکس معده در نوزادان مشکلی جدی به حساب نمی‌آید و خود به خود برطرف می‌شود. این وضعیت معمولاً به عنوان "رفلاکس فیزیولوژیکی" شناخته می‌شود که یک امر طبیعی است و بیشتر نوزادان در برخی از مراحل رشد خود آن را تجربه می‌کنند. با این حال، در صورتی که رفلاکس به صورت مزمن و با علائم شدیدی همچون استفراغ مداوم، کاهش وزن، مشکل در تغذیه یا حساسیت به درد ادامه یابد، ممکن است نیاز به درمان پزشکی داشته باشد. در چنین مواردی، پزشک می‌تواند درمان‌های دارویی یا تغییرات رژیمی برای کمک به کاهش علائم توصیه کند. از سوی دیگر، رفلاکس معده در صورت عدم درمان می‌تواند منجر به مشکلات جدی‌تر مانند التهاب مری (اوزوفاژیت) شود که نیاز به توجه فوری دارد.

3. چگونه می‌توان رفلاکس معده نوزاد را درمان کرد؟

درمان رفلاکس معده در نوزادان معمولاً شامل ترکیبی از تغییرات در شیوه زندگی، تغذیه و در برخی موارد، داروها می‌شود. برخی از راهکارهای درمانی شامل موارد زیر است:

• تغذیه صحیح: کاهش حجم وعده‌های غذایی و افزایش تعداد دفعات تغذیه می‌تواند به جلوگیری از پرشدن معده و ایجاد فشار در هنگام خواب کمک کند. همچنین باید از تغذیه نوزاد در حالت خوابیده خودداری کرده و او را در حالت نیمه نشسته (با استفاده از بالش مناسب) بعد از تغذیه نگه دارید.
• تغییر در رژیم غذایی مادر (برای نوزادان شیرخوار): اگر نوزاد از شیر مادر تغذیه می‌کند، ممکن است مصرف برخی غذاهای مادر که ممکن است موجب تحریک رفلاکس در نوزاد شود، نیاز به تغییر داشته باشد. در برخی از موارد، پزشک ممکن است مصرف شیر خشک‌های خاصی که کمتر باعث تحریک معده می‌شوند را توصیه کند.
• داروها: در صورتی که رفلاکس شدید باشد یا نوزاد دچار مشکلات جدی‌تر شود، پزشک ممکن است داروهایی مانند آنتی‌اسیدها یا داروهای مهار کننده اسید معده تجویز کند تا از التهاب مری و سوزش معده جلوگیری کند.

4. آیا رفلاکس معده می‌تواند بر خواب نوزاد تأثیر بگذارد؟

بله، رفلاکس معده می‌تواند تأثیر منفی زیادی بر خواب نوزاد داشته باشد. زمانی که محتویات معده به مری بازمی‌گردند، می‌تواند احساس سوزش و ناراحتی در نوزاد ایجاد کند که این حالت ممکن است باعث بیداری‌های مکرر و اختلال در خواب نوزاد شود. نوزادانی که از رفلاکس رنج می‌برند، ممکن است بعد از تغذیه یا هنگام دراز کشیدن به پشت، دچار ناراحتی و گریه شوند. به همین دلیل، پزشکان توصیه می‌کنند که نوزادان مبتلا به رفلاکس را در حالت عمودی یا نیمه نشسته نگه دارند و از خواباندن نوزاد بر روی شکم یا پشت خودداری کنند. این وضعیت می‌تواند به کاهش علائم رفلاکس کمک کند و نوزاد خواب راحت‌تری داشته باشد.

5. آیا رفلاکس معده نوزاد به بزرگ‌سالی می‌رسد؟

در اکثر نوزادان، رفلاکس معده با رشد و تکامل دستگاه گوارش، به ویژه عضلات اسفنکتر تحتانی مری، خود به خود بهبود می‌یابد و نوزاد دیگر به مشکلات رفلاکس دچار نمی‌شود. این نوع رفلاکس که در نوزادان شایع است، معمولاً تا سن ۱۲ تا ۱۸ ماهگی برطرف می‌شود. اما در برخی موارد، ممکن است رفلاکس معده در سنین بالاتر یا در بزرگ‌سالی نیز ادامه پیدا کند که در این صورت، معمولاً تحت عنوان بیماری رفلاکس معده به مری (GERD) شناخته می‌شود. اگر علائم رفلاکس در نوزاد ادامه پیدا کند یا شدت آن افزایش یابد، توصیه می‌شود که با پزشک متخصص مشورت کنید تا درمان‌های مناسب برای جلوگیری از مشکلات گوارشی بلندمدت صورت گیرد.

منبع:

Symptoms and Treatments of Acid Reflux in Infants