سیتالوپرام: [نحوه مصرف + هشدارها + عوارض + تداخلات دارویی]

اشکال دارویی سیتالوپرام

• قرص سیتالوپرام 10 (Citalopram HBR 10 MG FC TAB)
• قرص سیتالوپرام 20 (Citalopram HBR 20 MG FC TAB)
• قرص سیتالوپرام 40 (Citalopram HBR 40 MG FC TAB)

نکاتی که قبل از استفاده باید بدانید

در تصمیم‌گیری برای استفاده از یک دارو، خطرات مصرف دارو باید در مقابل فواید آن سنجیده شود. این تصمیمی است که شما و پزشکتان خواهید گرفت. برای این دارو موارد زیر باید در نظر گرفته شود:

آلرژی

اگر تا به حال هر گونه واکنش غیرعادی یا آلرژیک به این دارو یا هر داروی دیگری داشته‌اید، به پزشک خود اطلاع دهید. همچنین اگر انواع دیگری از آلرژی دارید، مانند غذاها، رنگ‌ها، مواد نگهدارنده یا حیوانات، به پزشک خود اطلاع دهید. برای محصولات بدون نسخه، برچسب یا ترکیبات بسته را به دقت بخوانید.

اطفال

مطالعات مناسبی در مورد ارتباط سن با اثرات سیتالوپرام در جمعیت کودکان انجام نشده است. ایمنی و اثربخشی ثابت نشده است.

سالمندان

استفاده از داروی سیتالوپرام در افراد مسن توصیه نمی‌شود، زیرا تنظیم دوز با قدرت دوز موجود این دارو امکان‌پذیر نیست. مطالعاتی که تا به امروز انجام شده است، مشکلات خاصی مربوط به مصرف دارو در سالمندان نشان داده نشده که سودمندی سیتالوپرام را در افراد مسن محدود کند. با این حال، بیماران مسن بیشتر به هیپوناترمی (سدیم پایین در خون) مبتلا هستند، که ممکن است برای بیمارانی که سیتالوپرام دریافت می‌کنند، نیاز به احتیاط و تنظیم دوز داشته باشد.

شیردهی

استفاده از داروی سیتالوپرام در دوران شیردهی منع دارد. مطالعات بر روی زنان شیرده اثرات مضر داروی سیتالوپرام بر روی نوزادان را نشان داده است. باید جایگزینی برای این دارو تجویز شود یا در حین استفاده از این دارو شیردهی را قطع کنید.

تداخلات دارویی

اگرچه برخی داروها به هیچ وجه نباید با هم استفاده شوند، در موارد دیگر ممکن است دو داروی مختلف با هم استفاده شوند.  در این موارد، پزشک شما ممکن است بخواهد دوز را تغییر دهد یا اقدامات احتیاطی دیگری لازم باشد. هنگامی که شما از این دارو استفاده می‌کنید، بسیار مهم است که پزشک بداند که آیا شما از داروهای ذکر شده در زیر استفاده می کنید یا خیر.

استفاده از داروی سیتالوپرام با هر یک از داروهای زیر توصیه نمی‌شود. پزشک شما ممکن است تصمیم بگیرد که شما را با این دارو درمان نکند یا برخی از داروهای دیگری را که مصرف می‌کنید، تغییر دهد.

• فلوکونازول
• کتوکونازول
• لینزولاید
• متوکلوپرامید
• پیموزاید
• سلژیلین
• تیوریدازین
• زیپراسیدون

استفاده از این دارو با هر یک از داروهای زیر معمولاً توصیه نمی‌شود، اما ممکن است در برخی موارد مورد نیاز باشد. اگر هر دو دارو با هم تجویز شوند، پزشک ممکن است دوز یا تعداد دفعات مصرف یک یا هر دو دارو را تغییر دهد.

 آمیودارون، آمی تریپتیلین، آمفتامین، آناگرلید، آپیکسابان، آریپیپرازول، آسپرین، آستمیزول، آزیترومایسین، بوپرنورفین، بوپروپیون، بوسرلین، بوسپیرون، کاربامازپین، سلکوکسیب، کلروکین، کلرفنیرامین، کلرپرومازین، سیلوستازول، سایمتیدین،، سیپروفلوکساسین، کلاریترومایسین، کلومیپرامین، کلوپیدوگرل، کلوزاپین، کوکائین، کدئین، دزیپرامین، دسموپرسین، دکستروآمفتامین، دکسترومتورفان، دیکلوفناک، دیفنوکسیلات، دی پیریدامول، دومپریدون، دونپزیل، داکسپین، دولوکستین، انوکساپارین، اریترومایسین، اس سیتالوپرام، اس امپرازول، فاموتیدین، فنتانیل، فینگولیمود، فلکائینید، فلوکستین، فلووکسامین، فورموترول، گالانتامین، گنادورلین، گوسرلین، گرانیسترون، هالوپریدول، هپارین، هیدروکینیدین، هیدروکسی آمفتامین، هیدروکسی کلروکین، هیدروکسی تریپتوفان، هیدروکسی زین، ایبوپروفن، ایمی پرامین، ایندومتاسین، ایتراکونازول، کتوپروفن، کتورولاک، لانزوپرازول، لووفلوکساسین، لیس دگزامفتامین، لیتیوم، مفنامیک اسید، ملوکسیکام، مپریدین، متاکسالون، متادون، مت آمفتامین، متوترکسات، متیل فنیدیت، مترونیدازول، میفپریستون، میرتازاپین، میزولاستین، مدافینیل، مورفین، موکسی فلوکساسین، ناپروکسن، نورتریپتیلین، اکتروتید، افلوکساسین، اولانزاپین، امپرازول، اندانسترون، تریاک، آلکالوئیدهای تریاک، اکس کاربازپین، اکسی کدون، پاپاورین، پاروکستین، پرفنازین، فنوباربیتال، پیروکسیکام، پریمیدون، پروکائین آمید، پروکلروپرازین، پرومتازین، کوتیاپین، کینیدین، رانولازین، ریسپریدون، ریواروکسابان، ریزاتریپتان، سالیسیلیک اسید، سرترالین، سیبوترامین، سدیم سالیسیلات، سولیفناسین، سوتالول، سوماتریپتان، سونیتینیب، تاکرولیموس، تاموکسیفن، تیکاگرلور، تولمتین، تولترودین، توپیرامات، ترامادول، ترازودون، تریمیپرامین، تریپتورلین، تریپتوفان،  ونلافاکسین،  وریکونازول، وارفارین، زولمیتریپتان

استفاده از این دارو با هر یک از داروهای زیر ممکن است باعث افزایش خطر عوارض جانبی خاص شود، اما استفاده از هر دو دارو ممکن است بهترین درمان برای شما باشد. اگر هر دو دارو با هم تجویز شوند، پزشک ممکن است دوز یا تعداد دفعات مصرف یک یا هر دو دارو را تغییر دهد.

• جینکو
• ریفامپین

برخی از داروها را نباید در زمان خوردن غذا یا خوردن انواع خاصی از غذا یا در حوالی آن استفاده کرد زیرا ممکن است تداخل ایجاد شود. استفاده از الکل یا تنباکو با برخی داروها نیز ممکن است باعث بروز تداخلات شود. تعاملات زیر بر اساس اهمیت بالقوه آنها انتخاب شده اند و لزوماً همه را شامل نمی شوند.

نکته: به طور کلی تداخل سیتالوپرام با داروهای ضد انعقاد و پیموزاید و لینزولاید و سلژیلین و الکل و ماری جوانا و  تداخل مصرف همزمانی با اس سیتالوپرام و داروهای شل کننده عضلانی و ضد حساسیت و خواب آور را در نظر داشته باشید.

سایر مشکلات پزشکی

وجود سایر مشکلات پزشکی ممکن است بر استفاده از این دارو تأثیر بگذارد. در صورت داشتن هر گونه مشکل، به خصوص موارد زیر، حتماً به پزشک خود اطلاع دهید:

• اختلال دوقطبی (اختلال خلقی همراه با شیدایی و افسردگی)
• مشکلات خونریزی
• گلوکوم
• هیپوناترمی (سدیم کم در خون)
• شیدایی
• تشنج - با احتیاط استفاده شود. ممکن است شرایط را بدتر کند
• برادی کاردی (ضربان قلب کند)
• حمله قلبی
• نارسایی قلبی
• مشکلات ریتم قلب (به عنوان مثال، سندرم مادرزادی QT طولانی)
• هیپوکالمی (کم بودن پتاسیم در خون)
• هیپومنیزیمی (منیزیم کم در خون) - با احتیاط مصرف شود. ممکن است باعث بدتر شدن عوارض جانبی شود
• بیماری کلیوی
• بیماری کبد - با احتیاط مصرف شود. اثرات جانبی ممکن است به دلیل حذف کندتر دارو از بدن افزایش یابد

استفاده مناسب

این دارو را فقط طبق دستور پزشک مصرف کنید که تا حد امکان برای سلامتی شما مفید باشد. بیشتر از دوز توصیه شده، تعداد دفعات بیشتر و همچنین، مدت زمان بیشتری نسبت به دستور پزشک مصرف نکنید. سیتالوپرام ممکن است با یا بدون غذا مصرف شود. اگر پزشک به شما گفت که آن را در زمان خاصی مصرف کنید، دستورالعمل‌های پزشک خود را دنبال کنید.

شروع اثر این دارو ممکن است بین 1 تا 4 هفته طول بکشد و اثر کامل خود را طی چندین هفته بعد نشان میدهد.

دوز مصرفی

دوز این دارو برای بیماران مختلف متفاوت خواهد بود. دستورات پزشک یا دستورالعمل‌های روی برچسب را دنبال کنید. اطلاعات زیر فقط شامل دوزهای متوسط ​​این دارو است. اگر دوز مناسب برای شما متفاوت است، آن را تغییر ندهید، مگر اینکه پزشک به شما بگوید که این کار را انجام دهید. مقدار دارویی که مصرف می‌کنید به قدرت دارو بستگی دارد. همچنین، تعداد دوزهایی که هر روز مصرف می‌کنید، زمان مجاز بین دوزها، و مدت زمانی که دارو را مصرف می‌کنید به مشکل پزشکی که دارو را برای آن استفاده می‌کنید، بستگی دارد.

دوز قرص سیتالوپرام برای افسردگی:

• بزرگسالان - در ابتدا، 20 میلی گرم یک بار در روز، صبح یا عصر مصرف شود. پزشک ممکن است دوز شما را در صورت نیاز تنظیم کند. با این حال، دوز معمولاً بیش از 40 میلی گرم در روز نیست.
• بزرگسالان مسن - 20 میلی گرم یک بار در روز، صبح یا عصر مصرف شود.
• کودکان - مصرف و دوز باید توسط پزشک تعیین شود.

نکته: دوزهای بیش از 40 میلی گرم سیتالوپرام در روز به دلیل خطر بیماری قلبی( طولانی شدن QT)  توصیه نمی شود؛ و حتی اثربخشی اضافی با دوزهای بیش از 40 میلی گرم در روز در آزمایشات بالینی نشان داده نشده است. و به همین دلیل برای افراد بالای 60 سال،دوزهای بیش از 20 میلی گرم سیتالوپرام در روز  توصیه نمی شود

چندین مثال از دوز تجویزی داروی سیتالوپرام:

دوز فراموش شده

اگر یک نوبت از این دارو را فراموش کردید، در اسرع وقت آن را مصرف کنید. با این حال، اگر تقریباً زمان نوبت بعدی فرا رسیده است، دوز فراموش شده را رها کنید و به برنامه دوز معمولی خود بازگردید. دوزها را دو برابر نکنید.

شرایط نگهداری

دارو را در ظرف دربسته در دمای اتاق، دور از حرارت، رطوبت و نور مستقیم نگهداری کنید. از یخ زدگی نگهداری شود.

دور از دسترس کودکان نگهداری شود.

داروهای تاریخ گذشته یا داروهایی که دیگر مورد نیاز نیستند را نگه ندارید.

موارد احتیاط

عوارض جانبی

یک دارو در کنار اثرات مورد نیاز خود ممکن است عوارض ناخواسته‌ای نیز ایجاد کند. اگرچه همه این عوارض جانبی ممکن است رخ ندهند، اما در صورت بروز ممکن است به مراقبت‌های پزشکی نیاز داشته باشند.

در صورت بروز هر یک از عوارض جانبی زیر فوراً با پزشک خود مشورت کنید:

عوارض رایج‌تر:

• تغییر یا مشکل در ترشح مایع منی
• از دست دادن حافظه

عوارض کمتر رایج:

• تحریک
• تاری دید
• گیجی
• کاهش علاقه به رابطه جنسی
• تب
• ناتوانی در داشتن یا حفظ نعوظ
• افزایش دفعات ادرار یا مقدار ادرار تولید شده
• از دست دادن توانایی جنسی، میل، انگیزه یا عملکرد
• تغییرات قاعدگی
• بثورات پوستی یا خارش
• مشکل در تنفس

عوارض نادر:

• تغییر رفتار شبیه به مستی
• خونریزی لثه
• حساسیت یا بزرگ شدن سینه یا ترشح غیرعادی شیر (در زنان)
• تأخیر یا ناتوانی در ارگاسم
• اسهال
• مشکل در تمرکز
• سرگیجه یا غش
• خواب آلودگی
• افزایش گرسنگی
• افزایش تشنگی
• ضربان قلب نامنظم
• کمبود انرژی
• بی حالی
• خونریزی بینی
• رفلکس‌های بیش فعال
• ادرار دردناک
• هماهنگی ضعیف
• لکه‌های بنفش یا قرمز روی پوست
• افزایش وزن سریع
• چشم‌های قرمز یا تحریک شده
• قرمزی، حساسیت، خارش، یا سوزش پوست
• تشنج
• لرزیدن
• ضربان قلب آهسته یا نامنظم (کمتر از 50 ضربه در دقیقه)
• گلو درد
• بی‌حوصلگی
• عرق کردن
• تورم صورت، مچ پا یا دست‌ها
• صحبت کردن یا رفتار کردن با هیجان که نمی‌توانید کنترل کنید
• حرکات یا حالات غیرعادی یا ناگهانی بدن یا صورت
• خستگی یا ضعف غیرمعمول

احتمال بروز مشخص نیست:

• کمر درد یا پا درد
• مدفوع سیاه و قیری رنگ
• تاول، لایه برداری یا شل شدن پوست
• نفخ
• مدفوع خونی
• درد یا سفتی قفسه سینه
• سردرگمی در زمان، مکان یا شخص
• یبوست
• سرفه
• ادرار تیره شده
• تنفس دشوار یا سریع
• مشکل در بلع
• ضربان قلب سریع، آهسته یا نامنظم
• تورم عمومی بدن
• تورم کندو مانند روی صورت، پلک‌ها، لب‌ها، زبان یا گلو
• کهیر، خارش
• اختلال هوشیاری، از گیجی تا کما
• سوء هاضمه
• درد مفاصل یا ماهیچه
• از دست دادن اشتها
• از دست دادن کنترل مثانه
• از دست دادن هوشیاری
• گرفتگی عضلانی، اسپاسم، سفتی، یا انقباض
• نعوظ دردناک یا طولانی مدت آلت تناسلی
• پوست رنگ پریده
• نعوظ آلت تناسلی، مکرر یا مداوم
• پف یا تورم پلک‌ها یا اطراف چشم‌ها، صورت، لب‌ها یا زبان
• غش مکرر
• ضایعات پوستی قرمز، اغلب با یک مرکز بنفش
• حرکت ریتمیک عضلات
• دیدن، شنیدن یا احساس چیزهایی که وجود ندارند
•  زخم‌ها یا لکه‌های سفید در دهان یا روی لب‌ها
• درد معده
• تورم سینه‌ها یا تولید غیرمعمول شیر
• حساسیت، درد، تورم، گرمی، تغییر رنگ پوست و رگ‌های سطحی برجسته در ناحیه آسیب دیده
• تکان دادن کل بدن
• انقباض، چرخش، حرکات تکراری کنترل نشده زبان، لب‌ها، صورت، بازوها یا پاها
• حرکات تند یا چرخشی کنترل نشده
• هیجان غیر معمول
• استفراغ خون یا موادی که شبیه تفاله قهوه است
• زرد شدن چشم یا پوست

برخی از عوارض جانبی ممکن است رخ دهند که معمولاً نیازی به مراقبت پزشکی ندارند. این عوارض جانبی ممکن است در طول درمان از بین بروند زیرا بدن شما با دارو سازگار می‌شود. همچنین، پزشک شما ممکن است بتواند راه های پیشگیری یا کاهش برخی از این عوارض جانبی را به شما بگوید. اگر هر یک از عوارض جانبی زیر ادامه دارد یا آزاردهنده است یا اگر در مورد آنها سؤالی دارید، باپزشک خود مشورت کنید:

عوارض رایج‌تر:

• کاهش میل یا توانایی جنسی
•  خواب آلودگی غیرمعمول و افزایش خمیازه کشیدن

عوارض کمتر رایج:

• بدن درد
• تغییر در حس چشایی
• تداوم زنگ یا وزوز یا سایر صداهای غیرقابل توضیح در گوش
• سردرد (شدید و ضربان دار)
• کاهش شنوایی
• سوزش سردل
• افزایش تعریق
• ریزش یا نازک شدن مو
• عطسه کردن
• گرفتگی یا آبریزش بینی
• احساس سوزن سوزن شدن، سوزش یا خارش روی پوست
• دندان قروچه
• افزایش یا کاهش غیرعادی وزن

عوارض نادر:

• افزایش رشد مو در پیشانی، پشت، بازوها و پاها
• برنزه شدن یا تغییر رنگ آبی مایل به خاکستری پوست

احتمال بروز مشخص نیست:

• کبودی
• کاهش بویایی
• ناتوانی در نشستن
• لکه‌های بزرگ، صاف، آبی یا ارغوانی در پوست
• از دست دادن حس بویایی
• حرکات کنترل نشده چشم

سایر عوارض جانبی که ذکر نشده نیز ممکن است در برخی از بیماران رخ دهد. اگر متوجه عوارض دیگری شدید، با متخصص مراقبت های بهداشتی خود مشورت کنید.

نتیجه‌گیری

مصرف داروی سیتالوپرام نیازمند توجه به چندین جنبه مهم از جمله انتخاب دوز مناسب، آگاهی از تداخلات دارویی و مشکلات پزشکی موجود در بیمار است. این دارو به‌ویژه در افراد مسن و کودکان با احتیاط مصرف می‌شود و ممکن است نیاز به تنظیم دوز دقیق داشته باشد. مصرف سیتالوپرام باید با نظارت دقیق پزشک صورت گیرد تا از بروز عوارض جدی مانند سندرم سروتونین و افزایش تمایلات خودکشی جلوگیری شود. در نهایت، اهمیت پیگیری منظم وضعیت بیمار توسط پزشک برای اطمینان از اثربخشی درمان و کاهش عوارض جانبی، غیرقابل انکار است.

پرسش و پاسخ

1. آیا سیتالوپرام می‌تواند در دوران بارداری و شیردهی مصرف شود؟  
   مصرف سیتالوپرام در دوران بارداری و شیردهی توصیه نمیشود مگر با احتیاط و تحت نظر پزشک انجام شود. برخی مطالعات نشان داده‌اند که مصرف داروهای ضدافسردگی از جمله سیتالوپرام در دوران بارداری ممکن است خطراتی مانند تولد زودرس یا مشکلات قلبی برای نوزاد را افزایش دهد. اما در مواردی که مزایای دارو برای مادر بیشتر از خطرات احتمالی برای جنین است، پزشک ممکن است تصمیم به ادامه مصرف دارو بگیرد. در دوران شیردهی نیز سیتالوپرام به میزان کمی وارد شیر مادر می‌شود و ممکن است بر نوزاد تأثیر بگذارد، بنابراین مصرف آن باید تحت نظر پزشک صورت گیرد. برای زنانی که داروهای ضد افسردگی را در دوران بارداری قطع می‌کنند و ممکن است در معرض خطر بالای افسردگی پس از زایمان باشند، می‌توان داروها را پس از زایمان دوباره شروع کرد. و به طور کلی توصیه می شودکه هنگام تجویز سیتالوپرام به زنان شیرده احتیاط شود. هنگامی که برای اولین بار داروی ضد افسردگی را در یک زن شیرده شروع می کنید، داروهایی غیر از سیتالوپرام ترجیح داده می شوند. زنانی که در دوران بارداری با سیتالوپرام به طور موفقیت آمیزی تحت درمان قرار گرفته اند، در صورتی که موارد منع مصرف دیگری وجود نداشته باشد، می توانند در دوران شیردهی به مصرف خود ادامه دهند.

2. چگونه می‌توان از علائم قطع مصرف سیتالوپرام جلوگیری کرد؟

برای جلوگیری از علائم قطع مصرف سیتالوپرام، مهم است که دارو را به‌طور ناگهانی قطع نکنید. پزشک معمولاً توصیه می‌کند که دوز دارو به تدریج کاهش یابد تا بدن به آرامی به کاهش سطح دارو عادت کند. علائم ترک ممکن است شامل سرگیجه، تحریک‌پذیری، خواب‌های نامعمول، تعریق و اضطراب باشد. اگر علائم ترک شدید باشند، باید با پزشک مشورت کنید تا برنامه‌ای مناسب برای کاهش دوز دارو تنظیم شود.

3. آیا مصرف سیتالوپرام باعث افزایش یا کاهش وزن می‌شود؟  
سیتالوپرام می‌تواند در برخی افراد باعث تغییر وزن شود. برخی از بیماران ممکن است افزایش وزن را تجربه کنند، در حالی که برخی دیگر ممکن است دچار کاهش وزن شوند. این تغییرات وزنی معمولاً به دلیل تغییر در اشتها، میزان فعالیت بدنی و تغییرات متابولیک بدن است. برای مدیریت وزن در طول مصرف سیتالوپرام، توصیه می‌شود رژیم غذایی متعادل و ورزش منظم داشته باشید و در صورت نگرانی درباره تغییرات وزن، با پزشک خود مشورت کنید.

4. چه مدت باید سیتالوپرام مصرف شود؟

مدت زمان مصرف سیتالوپرام بستگی به نوع و شدت اختلال دارد. در درمان افسردگی، معمولاً توصیه می‌شود که دارو حداقل به مدت شش ماه پس از بهبود علائم مصرف شود تا از بازگشت مجدد افسردگی جلوگیری شود. در برخی موارد، به خصوص اگر سابقه چندین دوره افسردگی وجود داشته باشد، ممکن است نیاز به مصرف طولانی‌مدت یا حتی مادام‌العمر دارو باشد. تصمیم‌گیری درباره مدت زمان مصرف باید حتماً با مشورت پزشک انجام شود و نباید دارو به طور خودسرانه قطع یا تغییر داده شود.

منبع:

Citalopram