فاموتیدین (famotidine)
نامهای تجاری رایج در ایران: فاموتد، فاموسد، مداتیدین، پپسومید، فاموکید، فاموور و لوسیدامین
نام ژنریک: فاموتیدین (Famotidine)
دسته دارویی: داروهای گوارشی؛ داروهای مهارکننده اسید معده و ضد زخم معده؛ آنتاگونیست گیرنده H2 هیستامین.
(گیرنده H2 هیستامین در دیواره معده قرار دارد و فاموتیدین با مهار این گیرنده، اسید تولید شده در معده را کاهش میدهد.)
توضیحات محصول
قرص فاموتیدین در واقع یک آنتی اسید است که بر روی سلولهای ترشحکننده اسید در دیواره معده اثر کرده و اسید بیش از حد ترشح شده در معده را کاهش میدهد، بنابراین سوزش سر دل و درد معده را برطرف میکند. از داروهای مشابه قرص فاموتیدین در این دسته، رانیتیدین و سایمتیدین هم پرمصرف هستند. جهت درمان مشکلات عادی تا شدید گوارشی، قرص فاموتیدین یکی از پرمصرفترین داروها میباشد که توسط شرکتهای متفاوتی در ایران تولید میشود. این دارو به صورت قرص خوراکی فاموتیدین 40 و فاموتیدین 20 میلی گرم و سوسپانسیون در داروخانهها موجود است و فروش آن بدون نسخه پزشک نیز مجاز میباشد. همچنین، با نسخه پزشک آمپول فاموتیدین در دسترس بیمار قرار میگیرد.
باید بدانید که در حالت عادی بعد از صرف غذا در معده، اسید به میزان لازم ترشح میشود. این اسید به هضم غذا کمک کرده و سلامت دستگاه گوارش را تضمین میکند اما گاهی در اثر مصرف غذای خیلی چرب یا تند، غذای دارای طبع سرد، پرخوری، خوردن مایعات وسط وعده غذایی، استرس، بیماری خاص یا خوابیدن بلافاصله بعد از خوردن غذا و … اسید معده بیشتر از حالت طبیعی در معده ترشح شده و به دنبال آن حجم زیاد اسید و محتویات معده به سمت بالای معده فشار آورده و باعث ورم معده و حتی فشار به قلب و سوزش سر دل و درد معده میشود. و از آن بدتر این حجم بالای اسید از معده به سمت مری و حتی گلو بالا آمده و موجب رفلاکس (به اصطلاح عامیانه؛ ترش کردن) و احساس مدام حضور خلط در گلو (مخصوصاً خلط سفید و زرد)، تلخی دهان، سوزش گلو ، سرفه و سردرد معدوی و نداشتن اشتها و حالت تهوع و … میشود. چنانچه این علائم درمان نشوند و برای مدت طولانی ادامه داشته باشند مشکلاتی مانند التهاب معده، زخم گوارشی و تحریک میکروب معده (H pylori) و رفلاکس مداوم و معده دردهای عصبی و … را موجب میشوند. بنابراین چون میخواهیم فاموتیدین، اسید تولید شده در معده را کاهش دهد، باید بعد از غذا مصرف شود.
آنچه در این مقاله میخوانیم :
- اشکال دارویی فاموتیدین
- قرص فاموتیدین 20 (Famotidine 20 mg Tab)
- قرص فاموتیدین 40 (Famotidine 40 mg Tab)
- پودر برای تهیه سوسپانسیون خوراکی (شربت فاموتیدین برای کودکان)
- آمپول فاموتیدین
- بهترین زمان مصرف فاموتیدین
- مقدار و نحوه صحیح مصرف فاموتیدین
- موارد مصرف فاموتیدین
- مکانیسم اثر فاموتیدین
- مصرف در دوران بارداری و شیردهی
- هشدار مصرف فاموتیدین
- موارد احتیاط
- فارماکوکینتیک فاموتیدین
- عوارض جانبی فاموتیدین
- تداخلات دارویی فاموتیدین
- توصیههای دارویی فاموتیدین
- داروهای همگروه فاموتیدین
- شرایط نگهداری فاموتیدین
- شرکتهای دارویی تولیدکننده فاموتیدین
- پرسش و پاسخ
ویدئوی توضیحات سرکار خانم دکتر ذنوبی در رابطه با داروی فاموتیدین
اشکال دارویی فاموتیدین
- قرص فاموتیدین ۲۰ (FAMOTIDINE 20 MG TAB)
- قرص فاموتیدین ۴۰ (FAMOTIDINE 40 MG TAB)
- پودر برای تهیه سوسپانسیون خوراکی (شربت فاموتیدین برای کودکان)
- آمپول فاموتیدین
آمپول فاموتیدین از دسته H2 بلاکرها میباشد که از طریق بلوک گیرنده H2 باعث کاهش ترشح اسید معده میشود. به همین علت در درمان اولسر پپتیک (زخم گوارشی = peptic ulcer disease)، رفلاکس گاستروفاژیال (بازگشت اسید از معده به مری = Gastroesophageal reflux disease)، سندرم زولینگر- الیسون (افزایش ترشح اسید معده در اثر تومور ترشح کننده گاسترین = Zollinger-Ellison Syndrome (ZES))، آدنومای اندوکرینی (تومور خوش خیم غدد درون ریز = Endocrine Adenoma) مورد استفاده قرار میگیرد. به طور کلی فاموتیدین برای کنترل ترشح اسید معده در بیماران استفاده میشود. همچنین به عنوان پروفیلاکسی از آسپیراسیون (ورود هر نوع مایع مثل خلط و بزاق و … به درون ریه) در شرایط بی هوشی نیز استفاده میشود.
بهترین زمان مصرف فاموتیدین
اگر جهت درمان رفلاکس (در اصطلاح عامیانه، «ترش کردن») فاموتیدین 20 یا فاموتیدین 40 یک بار در روز تجویز شده باشد،
از آنجایی که علائم بالا بودن اسید معده مانند ترش کردن، رفلاکس، سوزش گلو، سرفه، خلط، حالت تهوع، تلخی دهان، نداشتن اشتها و … اغلب صبحها پس از بیدار شدن بروز میکند بهترین زمان مصرف آن شبها پیش از خواب است به این دلیل که معمولاً اوج ترشح اسید معده شب تا صبح است که بدن به حالت درازکش قرار دارد و اسید از معده به مری بالا میآید. بنابراین بهترین زمان مصرف آن قبل از خواب شبانه بوده که از افزایش بیش از حد اسید معده جلوگیری کند. این دارو میتواند قبل یا بعد از غذا مصرف شود و با غذا تداخل ندارد.
راهنماییهای عمومی :
- در صورت حساسيت به يكی از داروهای اين دسته دارویی مانند سايمتيدين، فاموتيدين، نیزاتیدین و رانيتيدين، پزشک را مطلع سازید.
- با مصرف این دارو در مدت زمان کوتاه در کودکان عارضه جانبی خاصی مشاهده نشده است.
- در سالمندان عارضه منگی و گيجی بيشتر ديده میشود.
- در صورت مصرف همزمان ساير داروها مانند آمینوفیلین، آنتی کوآگولانتها، کافئین، متوپرولول، اوکسی تریفیلین، فنی توئین، پروپرانولول، تئوفیلین، ضد افسردگیهای سه حلقهای، ایتراکونازول و کتوکونازول پزشک را مطلع سازید.
- در صورت ابتلا به هرگونه بيماری مانند بيماریهای کلیوی و کبدی، فنيل كتونوريا، پورفیریا و ضعف سيستم ايمنی پزشک را مطلع سازید.
- بيمارانی كه دارو را بدون تجويز پزشک برای سوزش سر دل (ترش كردن)، زخم معده و سوء هاضمه مصرف میکنند:
- حداكثر دوز روزانه را به طور پيوسته بيش از 2 هفته مصرف نكنيد مگر آن كه پزشک تجويز كرده باشد.
- اگر در بلع مشكل داريد يا درد شكمی مداوم داريد فوراً به پزشک مراجعه كنيد؛ زيرا اين علائم ممكن است نشانههای موارد جدیتری باشد كه نياز به درمان متفاوتی دارد.
- بيمارانی كه اين داروها را با تجويز پزشک دريافت میكنند:
- اگر به صورت يک بار در روز تجويز شده، موقع خواب مصرف شود مگر آن كه به نحو ديگری تجويز شده باشد.
- اگر به صورت 2 بار در روز تجويز شده، يك دوز را صبح و ديگری را موقع خواب مصرف كنيد.
- اگر به صورت چند بار در روز تجويز شده، دوزها را همراه غذا و موقع خواب مصرف كنيد تا بهترين اثر ديده شود.
- ممكن است چندين روز طول بكشد تا اثر اين داروها در كاهش درد معده ديده شود. برای كمک به اثر اين داروها در كاهش درد معده میتوانيد یک نوع آنتی اسيد دیگر مثل امپرازول و پنتوپرازول و … نیز مصرف كنيد؛ مگر آنكه پزشک شما آن را منع كرده باشد و بايد بين مصرف آنتی اسيد و فاموتیدین، در صورت مصرف همزمان این داروها، نيم تا يک ساعت فاصله بگذاريد.
- دوره درمان را كامل كنيد حتی اگر احساس بهبودی نسبی میكنيد. همچنين، در طول دوره درمان با پزشک خود تماس داشته باشيد تا بهتر بتواند زمان قطع دارو را مشخص كند.
- در صورت فراموش کردن یک نوبت مصرف دارو، به محض به یاد آوردن آن را مصرف کنید؛ ولی اگر زمان تقریبی مصرف نوبت بعدی فرا رسیده باشد، از مصرف این نوبت خودداری کنید و روال معمول دارویی خود را ادامه دهید و مقدار مصرف را نیز دو برابر نکنید.
- سوسپانسیون فاموتیدین را حتماً قبل از مصرف به خوبی تکان دهید.
- برای کاهش نیاز به مصرف فاموتیدین، وزن خود را کم کنید. سیگار را ترک کنید. حداقل 4 ساعت قبل از خواب چیزی نخورید. مصرف نوشیدنی الکل دار، کافئین دار یا شکلات را به حداقل برسانید. حجم وعده غذایی خود را کم کنید و وعده غذایی خود را به آرامی صرف کنید.
مقدار و نحوه صحیح مصرف فاموتیدین
مقادیر ذکر شده در زیر مقدار متوسط مصرف است و مقدار دقیق را پزشک تعیین میکند (فاموتیدین قرص 20 و 40 میلی گرم دارد).
برای سالمندان، بالغين و نوجوانان:
|
برای کودکان:
سن 1 ماه تا 3 ماه: 5/ تا 1 میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن. قبل خواب شب به مدت 8 هفته سن 3 ماه تا 1 سال: 5/ تا 1 میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن. دوبار در روز به مدت 8 هفته سن 1 سال تا 16 سال: 5/ تا 1 میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن. دوبار در روز (حداکثر 40 میلی گرم دو بار در روز) 2. درمان شرایط پاتولوژیک كه معده اسيد زيادی توليد میكند (Pathological hypersecretory conditions): سن 1 سال تا 16 سال: 5/ تا 1 میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن. قبل خواب شب یا دو بار در روز (حداکثر روزانه 40 میلی گرم ) |
موارد مصرف فاموتیدین
- درمان علائم بالا بودن اسید معده مانند ترش کردن، رفلاکس، سوزش گلو، سرفه، خلط ، حالت تهوع، تلخی دهان و نداشتن اشتها و … که اغلب صبحها پس از بیدار شدن بروز میکند.
- پیشگیری و درمان ترشح بیش از حد اسید معده به هر علتی مانند مصرف غذای خیلی چرب یا تند، غذای دارای طبع سرد، پرخوری، استرس، بیماری خاص یا خوابیدن بلافاصله بعد از خوردن غذا و ….
- درمان زخمهای خوشخيم معده و دوازدهه، زخم ناشی از برگشت محتويات معده به مری و سندرم زولينگر- اليسون (افزایش ترشح اسید معده در اثر تومور ترشحکننده گاسترین = Zollinger-Ellison Syndrome (ZES)) به كار میرود.
- پیشگیری و درمان سوزش سردل و سوء هاضمه و شرایطی که محتویات معده به سمت بالای معده فشار آورده و باعث ورم معده و حتی فشار به قلب میشود.
- درمان احساس مدام حضور خلط در گلو (مخصوصاً خلط سفید و زرد)، سوزش گلو ، سرفه و سردرد معدوی (سردرد ایجاد شده به دلیل بالا بودن اسید معده).
- پیشگیری از تحریک میکروب معده (H pylori)، رفلاکس مداوم، التهاب معده و معده دردهای عصبی
- درمان ورم معده (Gastritis = ورم معده یعنی التهاب، فرسایش، زخم سطحی یا تخریب غشا جدار داخلی معده که در اثر بالا بودن طولانی مدت اسید معده ممکن است ایجاد شود)
- کاهش خطر ایجاد التهاب روده و معده (gastrointestinal) که در اثر مصرف طولانی مدت از مسکنهای NSAID و داروهای ضد انعقاد و … ممکن است ایجاد شود.
مکانیسم اثر فاموتیدین
اين دارو از طريق رقابت با هيستامين در سطح گيرندههای H2 در سلولهای جداره معده، ترشح پايهای اسيد معده و همچنین محرکهای ترشح اسيد معده را مهار میكند مانند تحریک ترشح اسيد توسط غذا یا پنتاگاستريل (مشابه هورمون گاسترین سلولهای مسئول ترشح اسید معده را وادار به ترشح اسید میکند) و … .
مصرف در دوران بارداری و شیردهی
- بارداری:
فاموتیدین در بارداری رده B بوده. بنابراین بی خطر است و به جنین آسیبی وارد نمیکند و برای درمان انواع ناراحتی گوارشی، مخصوصاً برای رفلاکسهای پیوسته شایع در ماههای اول بارداری که به دلیل افزایش سطح پروژسترون ایجاد میشوند و برای رفلاکسهای پیوسته شایع در ماههای آخر بارداری که به دلیل افزایش سایز جنین و افزایش فشار به معده و روده ایجاد میشوند، داروی مناسبی میباشد.
- شیردهی:
این دارو در شیر مادر ترشح میشود و مصرف آن در دوران شیردهی توصیه نمیشود مگر اینکه منافع استفاده از آن بیش از مضرات دارو باشد. لذا در صورت مصرف دارو، با پزشک مشورت نمایید.
هشدار مصرف فاموتیدین
- بيمارانی كه به سايمتيدين عدم تحمل نشان میدهند، ممكن است اين دارو را نيز تحمل نكنند.
- در صورت وجود مشکل در كار كبد يا كليه، با احتياط مصرف شود.
- مصرف غذای پرچرب و پرخوری نیز میتواند باعث کاهش اثر درمانی این داروها شود.
- عموماً برای این دسته دارویی نیاز به مصرف طولانی مدت نمیباشد و مصرف تا زمان بهبودی بیمار است؛ اما با توجه به شدت بیماری و نوع آن، طول درمان با این دارو متفاوت است.
- از مصرف این دارو خودداری کنید اگر: مشکل در بلع یا بلع دردناک دارید و همچنین در صورت وجود استفراغ خونی، اسهال خونی یا مدفوع خونی.
- در صورت ایجاد اختلال شدید در نوار قلب؛ مصرف فاموتیدین باید حتماً با کسب اجازه از پزشک باشد.
- در صورت کمبود ویتامین ب 12 در بدن، از مصرف فاموتیدین خودداری فرمایید و داروی آنتی اسید از خانواده دارویی دیگری زیر نظر پزشک مصرف کنید.
- در صورت وجود سرطان بدخیم گوارش که تسکین علائم در درمان بیماری تأثیری ندارد، مصرف فاموتیدین فقط با اجازه پزشک مجاز خواهد بود.
موارد احتیاط
- بعضی تستهای آزمايشگاهی با اين دارو تداخل دارند، بنابراين قبل از انجام تستهای آزمايشگاهی زير، پزشك را مطلع سازید:
- تستهای پوستی برای تشخيص آلرژی.
- تستهای تعيين مقدار اسيد توليدی توسط معده.
- از مصرف بعضی غذاها و نوشيدنیها مثل آب، مركبات و نوشیدنیهای حاوی کربنات كه باعث تحریک معده میشوند و میتوانند بيماری را تشديد كنند، پرهيز كنيد.
- سيگار كشيدن با افزايش مقدار اسيد توليدشده توسط معده، اثر درمانی اين دارو را كم میكند، اين اثر در هنگام شب بيشتر ديده میشود. بنابراین هنگام مصرف اين دارو، به طور کامل سيگار را به طور كامل ترک كنيد يا حداقل بعد از مصرف آخرين دوز روزانه، سيگار نكشيد.
- در صورتی كه با مصرف دارو علائم بيماری تشديد شد یا بهبودی حاصل نشد، پزشک را مطلع سازید.
فارماکوکینتیک فاموتیدین
اين دارو به سرعت ولی به طور ناقص حدود 45-40 درصد از مجرای گوارش جذب میگردد و به ميزان كمی در اولين عبور كبدی خود متاليزه میگردد. اتصال دارو به پروتئينهای پلاسما كم است و بيشتر دارو، به صورت تغييرنيافته از كليه و ادرار دفع میگردد.
شروع اثر دارو: 1 ساعت
اوج اثر دارو: 1 تا 3 ساعت (اوج اثر دارو از روش تزریق بعد از نیم ساعت است)
مدت ماندگاری اثر دارو: 10 تا 12 ساعت
عوارض جانبی فاموتیدین
- عوارض شایع (%10<):
- سیستم اعصاب مرکزی: بی قراری
- گوارشی: استفراغ
- عوارض نسبتاً شایع (%10-1):
- سیستم اعصاب مرکزی: سردرد، سرگیجه
- گوارشی: اسهال، یبوست، انتروکولیت نکروزان (آسیب مخاط گوارش و حتی پارگی روده در نوزادان کم وزن = Necrotizing enterocolitis)
- موضعی: تحریک محل تزریق
فاموتیدین نسبت به سایر داروهای همگروه خود، از عوارض کمتری برخوردار است؛ اما ممکن است اسهال یا یبوست و نفخ شکمی یا سردرد و سرگیجه خفیفی را تجربه کنید که میتوانید با مشورت داروساز خود راهکار بهبود آنها را بیابید.
هر دارو به موازات اثر درمانی مطلوب ممکن است باعث بروز عوارض ناخواسته نیز بشود؛ اگرچه تمام این عوارض در یک فرد دیده نمیشود. در صورت رخ دادن هر یک از عوارض جانبی زیر باید فوراً به پزشک مراجعه کرد.
- موارد نادر:
درد شكمی، درد پشت، پا يا معده، خونريزی يا دلمه روی لب، تاول زدن، سوزش، قرمزی، پوسته شدن يا نازک شدن پوست، تاول در كف دست و كف پا، تغيير در بینایی يا تاری ديد، گيجی، سرفه یا اشكال در بلع، ادرار تیره، گیجی، غش كردن، تند شدن یا ضربان قلب نامنظم و سریع، تب و علائم سرماخوردگی، علائم شبه آنفلوانزا، احساس عمومی ناخوشی يا مريضی، كهير، التهاب عروق خونی، درد مفاصل و درد عضله، مدفوع كم رنگ، تغييرات روانی يا خلق و خو شامل اضطراب، بیقراری، آشفتگی، توهم (دیدن، شنیدن و احساس کردن چیزهایی که وجود خارجی ندارند)، افسردگی روحی، عصبی شدن يا ناراحتیهای روحی شديد، گرفتگی و درد عضلانی، تهوع، استفراغ، بی اشتهايی، پوست انداختن روی پوست، قرمزی یا برانگیختگی چشمها، كوتاه شدن نفس، راش پوستی یا خارش، ضربان قلب آهسته، گلو درد، زخم شدن يا لكههای سفيد بر روی لبها، دهان، يا روی دستگاه تناسلی، اختلال ناگهانی تنفس، تورم صورت، لبها، دهان، زبان يا پلکها، تورم دستها يا پاها، غدد متورم و دردناک، تنگی قفسه سينه، اختلال در تنفس، خونريزی يا كبودی غيرعادی، احساس خستگی و ضعف غيرعادی، تنفس كند يا نامنظم غيرعادی، خس خس سينه، زردشدن پوست و چشمها.
عوارض جانبی زیر نیز ممکن است اتفاق بیفتد که نیاز به توجه پزشکی ندارد. این موارد ممکن است با ادامه مصرف دارو خود به خود از بین بروند، اما در صورتی که ادامه پیدا کردند یا آزاردهنده شدند، باید به پزشک مراجعه کرد:
- موارد با شیوع کمتر یا نادر:
يبوست، اسهال، اشكال در دفع ادرار، كاهش ميل جنسی، گیجی، خشكی دهان و پوست، سردرد، خواب آلودگی، كاهش يا افزايش ادرار، ريزش مو، افزايش تعریق، صدای زنگ يا وزوز در گوش، آبريزش بينی، تورم يا دردناک شدن پستانها در مرد و زن، اختلال در خواب.
تداخلات دارویی فاموتیدین
- مشخصات کلی تداخلات فاموتیدین با داروهای:
- مهارکننده OCT1: مانند داروی ضد دیابت گلوتریو و ….
- مهارکننده CYP1A2 (ضعیف): مانند وراپامیل و …
- قلیایی کننده محیط معده: مانند لانزوپرازول و …
- تداخلات رده X (پرهیز):
سفوروکسیم، داساتینیب
- کاهش اثرات داروها توسط فاموتیدین:
سفوروکسیم، فراوردههای آهن، ایتراکونازول، کتوکونازول (سیستمیک)، مولتی ویتامین/ مینرال (شامل ویتامینهای آ، دی، ای، کا، فولات و آهن)، پوساکونازول
- کاهش اثرات فاموتیدین توسط داروها:
تداخل قابل توجهی مشخص نشده است.
- افزایش اثرات داروها توسط فاموتیدین:
دکس متیلفنیدات، ایتراکونازول، متیلفنیدات، وارنیکلین
- افزایش اثرات فاموتیدین توسط داروها:
اردافتینیب
- تداخل با غذا:
درمان طولانی مدت (بیش از دو سال) ممکن است به اختلال در جذب ویتامین B12 موجود در مواد غذایی و کمبود آن منجر شود.
- تداخلات مهم فاموتیدین:
- مصرف داروهایی که اسید معده را خنثی میکنند مانند شربتهای معده (آلومینیوم ام جی اس، منیزیم هیدروکساید و …) همراه با قرص فاموتیدین باعث کاهش اثر این دارو میشود. به علّت تأثیر فاموتیدین بر روی آنزیمهای کبدی و با توجه به اینکه بسیاری از داروها در بدن توسط کبد از بین میرود؛ بهتر است لیستی از داروهای مصرفی خود را، پیش از مصرف فاموتیدین، در اختیار پزشک یا داروساز قرار دهید.
- از آنجا که کشیدن سیگار مقدار اسید معده را افزایش میشود، ممکن است باعث کاهش اثر قرص فاموتیدین و بدتر شدن علائم شود.
توصیههای دارویی فاموتیدین
1. كشيدن سيگار موجب كاهش اثر اين دارو مي شود. بنابراین هنگام مصرف اين دارو سيگار را به طور كامل ترک كنيد يا حداقل بعد از مصرف آخرين دوز روزانه، سيگار نكشيد.
2. اگر وزن بالایی داشته باشید با کاهش وزن به علت کاهش فشار بر روی معده، ترشح اسید کمتر شده و فاموتیدین بهتر عمل میکند.
3. برای بيماران سالخورده يا مبتلا به نارسايی كبدی يا كليوی ممكن است به كاهش مقدار مصرف دارو نياز باشد.
4. مصرف هر غذایی را که ترشح اسید معده شما را افزایش میدهد و علائمتان را تشدید میکند، محدود نمایید؛ مانند گوجه فرنگی، نعنا، شکلات، غذاهای پر ادویه و نوشیدنیهای گرم، کافئیندار و الکلی و…
5. از مصرف آب و غذای آبکی قبل از خواب خودداری کنید و حداقل نیم تا یک ساعت پس از غذا دراز نکشید چون با مصرف مایعات و غذاهای آبکی در واقع اسید معده رقیقتر میشود که این مسأله سبب تسهیل بازگشت اسید از معده به مری (رفلاکس) میشود .
داروهای همگروه فاموتیدین
سایمتیدین | نیزاتیدین | رانیتیدین |
شرایط نگهداری فاموتیدین
1- دور از رطوبت، نور و در دمای کمتر از 30 درجه سانتی گراد نگهداری شود.
2- از مصرف داروی تاریخ گذشته خودداری شود.
3- دور از دسترس کودکان نگهداری شود.
نتیجهگیری
فاموتیدین یکی از داروهای مهم و مؤثر در کاهش ترشح اسید معده است و بهواسطه مکانیسم عمل خود در بلوک کردن گیرندههای H2، در درمان و پیشگیری از زخمهای معده و دوازدهه، رفلاکس مری، سندرم زولینگر-الیسون و سایر مشکلات مرتبط با اسید معده مورد استفاده قرار میگیرد. اشکال دارویی مختلف این دارو شامل قرص، شربت و آمپول، برای گروههای سنی مختلف و شرایط بالینی متفاوت طراحی شده است. همچنین، زمان و نحوه مصرف این دارو نقش مهمی در افزایش اثربخشی آن دارد. از سوی دیگر، به علت تداخلات دارویی و عوارض جانبی ممکن، مصرف فاموتیدین باید تحت نظر پزشک صورت گیرد و بیماران باید از مصرف خودسرانه و طولانیمدت آن بدون مشورت با پزشک خودداری کنند. در نهایت، رعایت راهنماییهای عمومی و توصیههای دارویی مرتبط با این دارو، میتواند به بهبود سریعتر و کاهش مشکلات ناشی از ترشح بیش از حد اسید معده کمک کند.
پرسش و پاسخ
1. فاموتیدین چیست؟
فاموتیدین یک داروی ضد اسید است که با مهار گیرندههای H2 در سلولهای معده، تولید اسید را کاهش میدهد. این دارو برای درمان زخمهای گوارشی، رفلاکس معده به مری، سوزش سر دل و سایر مشکلات گوارشی ناشی از افزایش تولید اسید معده استفاده میشود.
2. فاموتیدین چگونه عمل میکند؟
فاموتیدین با مهار گیرندههای H2 در سلولهای معده، مانع از اتصال هیستامین به این گیرندهها میشود. هیستامین یکی از هورمونهایی است که باعث تحریک تولید اسید معده میشود. بنابراین، مهار گیرندههای H2 توسط فاموتیدین، تولید اسید معده را کاهش میدهد.
3. فاموتیدین برای چه مواردی استفاده میشود؟
فاموتیدین برای درمان موارد زیر استفاده میشود:
- زخمهای گوارشی، از جمله زخمهای دوازدهه و زخم معده
- رفلاکس معده به مری (GERD)
- سوزش سر دل
- سندرم زولینگر-الیسون (Zollinger-Ellison syndrome) که یک بیماری نادر است که باعث تولید بیش از حد اسید معده میشود
- سندرم روده کوتاه (Short bowel syndrome) که یک بیماری است که در آن بخش زیادی از روده کوچک برداشته میشود
4. فاموتیدین چگونه مصرف میشود؟
فاموتیدین معمولاً به صورت خوراکی مصرف میشود. دوز مصرفی این دارو بسته به شرایط بیمار و نوع دارو متفاوت است. دوز معمول فاموتیدین برای درمان زخمهای گوارشی، 40 میلیگرم یک بار در روز یا 20 میلیگرم دو بار در روز است. دوز معمول فاموتیدین برای درمان رفلاکس معده به مری، 20 میلیگرم دو بار در روز است.
5. عوارض جانبی فاموتیدین چیست؟
فاموتیدین معمولاً عوارض جانبی جدی ایجاد نمیکند. شایعترین عوارض جانبی این دارو عبارتند از: سردرد؛ یبوست؛ اسهال؛ نفخ؛ سرگیجه و …
6. تداخلات دارویی فاموتیدین چیست؟
فاموتیدین میتواند با برخی داروها از جمله موارد زیر تداخل داشته باشد:
- داروهای ضد قارچ مانند کتوکونازول و ایتراکونازول
- داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) همچون آسپرین و ایبوپروفن
- داروهای ضدانعقاد خون مانند وارفارین
- داروهای ضدافسردگی مانند فلوکستین و سرترالین
7. شرایطی که مصرف فاموتیدین در آنها ممنوع است چیست؟
فاموتیدین در موارد زیر نباید مصرف شود:
- حساسیت به فاموتیدین یا سایر داروهای ضد اسید
- بیماری کبد شدید
- بیماری کلیوی شدید
8. فاموتیدین را کی بخوریم؟
برای درمان سوزش سر دل و سوء هاضمه اسیدی، 1 قرص مصرف کنید، مگر اینکه پزشکتان دستور دیگری بدهد. قرصها را به طور کامل بدون جویدن ببلعید. اگر از قرصهای جویدنی استفاده میکنید، کاملاً بجوید و در صورت نیاز یک قرص را ببلعید. فاموتیدین را میتوان همراه با غذا یا بدون غذا مصرف کرد. برای جلوگیری از سوزش سر دل و سوء هاضمه، فاموتیدین را 15 تا 60 دقیقه قبل از خوردن غذا یا نوشیدنی هایی که میتوانند باعث سوء هاضمه شوند مصرف کنید. اگر از فاموتیدین برای درمان سوزش سر دل استفاده میکنید، سعی کنید آن را قبل از غذا مصرف کنید. همچنین میتوانید یک بار در صبح و یک بار در شب اگر سوزش معده بیشتری دارید مصرف کنید.
9. چرا برای کرونا فاموتیدین تجویز میشود؟
در افرادی که مبتلا به کووید-19 شدهاند پاسخ التهابی بدن به ویروس بیش از حد فعال میشود. مطالعات قبلی نشان دادهاند که فاموتیدین با مسدود کردن یک مسیر مولکولی خاص، التهاب را کاهش میدهد.