نشانه‌های بیماری‌های خودایمنی و روش‌های درمان آنها
بیماری‌های خودایمنی گروهی از اختلالات پیچیده هستند که در آن سیستم ایمنی بدن به‌جای دفاع از بدن در برابر عوامل خارجی، به اشتباه به بافت‌های سالم حمله می‌کند. این بیماری‌ها می‌توانند بخش‌های مختلفی از بدن مانند مفاصل، پوست، اندام‌های داخلی و سیستم عصبی را تحت تأثیر قرار دهند. از جمله رایج‌ترین بیماری‌های خودایمنی می‌توان به آرتریت روماتوئید، لوپوس، دیابت نوع ۱، پسوریازیس و ام‌اس (MS) اشاره کرد.
علت دقیق بروز بیماری‌های خودایمنی هنوز مشخص نیست، اما عواملی مانند ژنتیک، عفونت‌ها، استرس، تغذیه نامناسب و قرار گرفتن در معرض سموم می‌توانند در ایجاد آن نقش داشته باشند. تشخیص این بیماری‌ها معمولاً دشوار است، زیرا علائم آنها ممکن است با سایر بیماری‌ها اشتباه گرفته شود. با این حال، آزمایش‌های تخصصی مانند آزمایش آنتی‌بادی‌های خودایمنی، آزمایش ANA و تست‌های التهابی به تشخیص دقیق‌تر کمک می‌کنند.
در این مقاله، به بررسی انواع بیماری‌های خودایمنی، علائم رایج، روش‌های تشخیص و گزینه‌های درمانی می‌پردازیم. همچنین، نکاتی در مورد پیشگیری و مدیریت این بیماری‌ها از طریق تغییر سبک زندگی، تغذیه سالم و روش‌های درمانی مدرن ارائه خواهیم داد. اگر به دنبال اطلاعات جامع و دقیق درباره این بیماری‌ها هستید، تا پایان این مطلب با ما همراه باشید.
آنچه در این مقاله می‌خوانیم:
- بیماری خود ایمنی چیست؟
- انواع بیماری‌های خود ایمنی
- آرتریت روماتوئید (Rheumatoid Arthritis - RA)
- لوپوس اریتماتوز سیستمیک (Systemic Lupus Erythematosus - SLE)
- بیماری التهابی روده (Inflammatory Bowel Disease - IBD)
- اسکلروزیس چندگانه (Multiple Sclerosis - MS)
- دیابت نوع 1 (Type 1 Diabetes)
- سندرم گیلن باره (Guillain-Barre Syndrome - GBS)
- پلی نوروپاتی التهابی مزمن دمیلینه کننده (Chronic Inflammatory Demyelinating Polyneuropathy - CIDP)
- پسوریازیس (Psoriasis)
- آرتریت پسوریاتیک (Psoriatic Arthritis)
- بیماری گریوز (Graves' disease)
- تیروئیدیت هاشیموتو (Hashimoto's thyroiditis)
- میاستنی گراویس (Myasthenia Gravis)
- اسکلرودرما (Scleroderma - Systemic Sclerosis)
- واسکولیت (Vasculitis)
- بیماری شوگرن (Sjögren’s Syndrome)
- شایع‌ترین بیماری خود ایمنی کدام است؟
- علت بیماری‌های خود ایمنی
- علائم بیماری‌های خود ایمنی
- تشخیص بیماری‌های خود ایمنی
- آزمایش خون
- آزمایش ادرار (Urinalysis)
- تصویربرداری پزشکی
- درمان بیماری‌های خود ایمنی
- داروها
- تغییرات سبک زندگی
- نتیجه‌گیری
- پرسش و پاسخ
بیماری خود ایمنی چیست؟
بیماری‌های خود ایمنی زمانی رخ می‌دهند که سیستم ایمنی بدن شما بیش از حد فعال شده و به بافت‌های خود بدن حمله کرده و به آنها آسیب می‌زند.
به طور طبیعی، سیستم ایمنی بدن شما پروتئین‌هایی به نام آنتی‌بادی تولید می‌کند که برای محافظت از بدن در برابر مواد مضر مانند ویروس‌ها، سلول‌های سرطانی و سموم عمل می‌کنند. اما در بیماری‌های خود ایمنی، سیستم ایمنی نمی‌تواند تفاوت بین مهاجمین و سلول‌های سالم بدن را تشخیص دهد.
پزشکان بیش از 100 بیماری خود ایمنی مختلف را شناسایی کرده‌اند که در مجموع بیش از 24 میلیون نفر در ایالات متحده را تحت تأثیر قرار می‌دهد. علت یا عامل دقیق این بیماری‌ها مشخص نیست. درمان معمولاً بر کاهش فعالیت سیستم ایمنی متمرکز است.
قرص جوشان زینک و ب کمپلکس نیچرز پلنتی 20 عدد
75,900 تومان
کپسول ب کمپلکس هلث برست 60 عدد
243,000 تومان
کپسول ان ای دی پلاس نوتراکس 30 عدد
660,000 تومان
خرید محصولات مرتبط با بیماری خود ایمنی: علل، علائم و روش‌های درمان
انواع بیماری‌های خود ایمنی
در ادامه مطالب برخی از بیماری‌های خود ایمنی آورده شده است که به توضیح آنها می‌پردازیم.
آرتریت روماتوئید (Rheumatoid Arthritis - RA)
آرتریت روماتوئید یک بیماری خود ایمنی و التهابی مزمن است که در آن سیستم ایمنی بدن به پوشش مفاصل حمله کرده و باعث التهاب، تورم و درد می‌شود. در صورت عدم درمان، این بیماری می‌تواند به تدریج به تخریب دائمی مفاصل منجر شود. علائم آرتریت روماتوئید:
این بیماری درمان قطعی ندارد، اما برخی داروها می‌توانند فعالیت بیش از حد سیستم ایمنی را کاهش داده و از تخریب مفاصل جلوگیری کنند. درمان‌های رایج شامل موارد زیر است:
|
لوپوس اریتماتوز سیستمیک (Systemic Lupus Erythematosus - SLE)
لوپوس یک بیماری خود ایمنی چندسیستمی است که در آن آنتی‌بادی‌های خود ایمنی به بافت‌های مختلف بدن حمله می‌کند. این بیماری می‌تواند مفاصل، ریه‌ها، سلول‌های خونی، اعصاب و کلیه‌ها را تحت تأثیر قرار دهد. علائم لوپوس:
لوپوس درمان قطعی ندارد، اما مدیریت علائم و کاهش حملات بیماری از طریق داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی امکانپذیر است. درمان‌های رایج شامل موارد زیر است:
برای کنترل بهتر این بیماری، مشورت با پزشک متخصص و رعایت سبک زندگی سالم توصیه می‌شود. |
بیماری التهابی روده (Inflammatory Bowel Disease - IBD)
بیماری التهابی روده یک اختلال خودایمنی مزمن است که در آن سیستم ایمنی به پوشش داخلی روده‌ها حمله می‌کند. کولیت زخمی (Ulcerative Colitis) و بیماری کرون دو نوع اصلی IBD هستند که باعث التهاب شدید، اسهال مزمن، خونریزی مقعدی، درد شکم و کاهش وزن می‌شوند. علائم IBD:
داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی (به صورت خوراکی یا تزریقی)، داروهای ضدالتهابی برای کاهش التهاب رودهريال رژیم غذایی خاص و تغییر سبک زندگی در درمان این بیماری مؤثر هستند. |
اسکلروزیس چندگانه (Multiple Sclerosis - MS)
مولتیپل اسکلروزیس (MS) یک بیماری خودایمنی عصبی است که در آن سیستم ایمنی به غلاف میلین در سلول‌های عصبی حمله کرده و باعث اختلال در انتقال پیام‌های عصبی می‌شود. این بیماری می‌تواند به تدریج بر عملکرد حرکتی، بینایی و تعادل فرد تأثیر بگذارد. علائم MS:
درمان MS شامل موارد زیر است:
|
دیابت نوع 1 (Type 1 Diabetes)
دیابت نوع 1 یک اختلال خودایمنی متابولیکی است که در آن آنتی‌بادی‌های بدن به سلول‌های تولید کننده انسولین در پانکراس حمله می‌کنند و باعث کاهش یا توقف تولید انسولین می‌شوند. افراد مبتلا به این بیماری برای ادامه زندگی نیاز به تزریق انسولین دارند. علائم دیابت نوع 1:
افراد مبتلا به دیابت نوع 1 نیاز به تزریق انسولین برای کنترل سطح قند خون دارند. رژیم غذایی سالم و مدیریت مصرف کربوهیدرات‌ها، و فعالیت بدنی منظم برای کنترل قند خون نیز در درمان این بیماری مؤثر هستند. |
سندرم گیلن باره (Guillain-Barre Syndrome - GBS)
سندرم گیلن باره (GBS) یک بیماری خود ایمنی عصبی نادر اما جدی است که در آن سیستم ایمنی بدن به اعصاب محیطی حمله می‌کند. این بیماری باعث ضعف عضلانی ناگهانی شده و می‌تواند به فلج موقت منجر شود. در موارد شدید، عضلات کنترل کننده تنفس نیز تحت تأثیر قرار می‌گیرند و نیاز به مراقبت‌های ویژه پزشکی پیدا می‌شود. علائم GBS:
درمان GBS شامل موارد زیر است:
|
پلی نوروپاتی التهابی مزمن دمیلینه کننده (Chronic Inflammatory Demyelinating Polyneuropathy - CIDP)
CIDP نوعی بیماری خود ایمنی مزمن و نادر است که به سیستم عصبی حمله کرده و باعث ضعف عضلانی طولانی‌مدت می‌شود. این بیماری شباهت زیادی به سندرم گیلن-باره (GBS) دارد، اما برخلاف گیلن-باره که معمولاً به‌صورت حاد ظاهر می‌شود، علائم CIDP مزمن و طولانی‌مدت هستند. این بیماری در صورت عدم درمان به‌موقع، می‌تواند منجر به ضعف شدید عضلانی و حتی وابستگی به ویلچر در حدود ۳۰٪ از مبتلایان شود. علائم CIDP:
روش‌های درمان CIDP شامل تزریق ایمونوگلوبولین داخل وریدی (IVIg)، پلاسمافرزیس برای کاهش التهاب و حمله سیستم ایمنی، استروئیدها و داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی، فیزیوتراپی و تمرینات توان‌بخشی است که به کاهش علائم و جلوگیری از پیشرفت بیماری کمک می‌کنند. |
پسوریازیس (Psoriasis)
پسوریازیس یک بیماری خود ایمنی پوستی است که در آن سلول‌های سیستم ایمنی (T-Cells) به اشتباه سلول‌های پوست را تحریک به رشد سریع می‌کنند. این روند باعث ایجاد پلاک‌های ضخیم و پوسته‌پوسته روی سطح پوست می‌شود که اغلب ظاهر نقره‌ای یا قرمز دارند. علائم پسوریازیس:
موارد زیر می‌تواند در درمان پسوریازیس مؤثر باشد:
پسوریازیس یک بیماری مزمن است، اما با روش‌های درمانی مناسب می‌توان علائم آن را کنترل کرد. |
آرتریت پسوریاتیک (Psoriatic Arthritis)
آرتریت پسوریاتیک یک بیماری التهابی است که در برخی از افراد مبتلا به پسوریازیس رخ می‌دهد. در این بیماری، سلول‌های پوستی با سرعت بیش از حد تکثیر می‌شوند و منجر به تشکیل پلاک‌های ملتهب و پوسته‌پوسته روی پوست می‌گردند. این بیماری همچنین می‌تواند مفاصل را درگیر کند و باعث درد و تورم در آنها شود. علائم آرتریت پسوریاتیک:
روش‌های زیر برای درمان آرتریت پسوریاتیک می‌توانند مفید باشند:
تشخیص و درمان زودهنگام می‌تواند به جلوگیری از آسیب دائمی مفاصل و بهبود کیفیت زندگی بیماران کمک کند. |
بیماری گریوز (Graves' disease)
بیماری گریوز یکی از شایع‌ترین اختلالات خودایمنی تیروئید است که در آن سیستم ایمنی بدن آنتی‌بادی‌هایی تولید می‌کند که غده تیروئید را تحریک کرده و منجر به ترشح بیش از حد هورمون‌های تیروئیدی (پرکاری تیروئید) می‌شود. علائم بیماری گریوز:
پزشکان برای کنترل این بیماری از روش‌های مختلفی استفاده می‌کنند، از جمله: ✅ داروهای ضد تیروئید مانند متی‌مازول (Methimazole) برای کاهش تولید هورمون‌های تیروئیدی ✅ ید رادیواکتیو برای تخریب سلول‌های بیش‌فعال تیروئید ✅ جراحی (تیروئیدکتومی) برای برداشتن بخشی یا کل غده تیروئید در موارد شدید انتخاب روش درمانی بسته به شدت بیماری و شرایط بیمار متفاوت است. |
تیروئیدیت هاشیموتو (Hashimoto's thyroiditis)
تیروئیدیت هاشیموتو یک بیماری خودایمنی مزمن است که در آن سیستم ایمنی بدن به غده تیروئید حمله کرده و سلول‌های تولید کننده هورمون تیروئید را به تدریج تخریب می‌کند. این روند باعث کاهش سطح هورمون‌های تیروئیدی و در نهایت کم‌کاری تیروئید (هیپوتیروئیدیسم) می‌شود. این بیماری معمولاً به‌آرامی و طی ماه‌ها یا حتی سال‌ها پیشرفت می‌کند. علائم این بیماری شامل موارد زیر است:
این بیماری درمان قطعی ندارد، اما مصرف روزانه هورمون تیروئید مصنوعی (لووتیروکسین) می‌تواند سطح هورمون‌ها را تنظیم کرده و عملکرد طبیعی بدن را بازگرداند. |
میاستنی گراویس (Myasthenia Gravis)
میاستنی گراویس یک بیماری خود ایمنی عصبی-عضلانی است که در آن آنتی‌بادی‌های بدن به گیرنده‌های عصبی حمله کرده و مانع از انتقال صحیح سیگنال‌های عصبی به عضلات می‌شوند. این وضعیت باعث ضعف عضلانی می‌شود که با فعالیت بدنی تشدید شده و با استراحت بهبود می‌یابد موارد زیر علائم میاستنی گراویس می‌باشد:
رایج‌ترین دارو برای کنترل این بیماری پیریدوستیگمین (Mestinon) است که به بهبود عملکرد عصبی-عضلانی کمک می‌کند. در برخی موارد، پزشکان داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی یا پلاسمافرز (تصفیه خون برای حذف آنتی‌بادی‌های مضر) را تجویز می‌کنند. |
اسکلرودرما (Scleroderma - Systemic Sclerosis)
اسکلرودرما که با نام اسکلروز سیستمیک نیز شناخته می‌شود، یک بیماری خودایمنی مزمن است که باعث التهاب و تولید بیش از حد کلاژن در پوست و اندام‌های داخلی می‌شود. این رشد غیرطبیعی کلاژن باعث سفت شدن و ضخیم شدن پوست و در موارد شدید، آسیب به رگ‌های خونی و ارگان‌های حیاتی مانند قلب، ریه‌ها و کلیه‌ها می‌شود. علائم اسکلرودرما:
برای درمان اسکلرودرما موارد زیر می‌تواند مؤثر باشد:
اگرچه درمان قطعی برای اسکلرودرما وجود ندارد، اما با کنترل علائم می‌توان از پیشرفت بیماری جلوگیری کرد. |
واسکولیت (Vasculitis)
واسکولیت یک گروه از بیماری‌های خودایمنی است که باعث التهاب و آسیب به رگ‌های خونی می‌شود. بسته به اینکه کدام اندام‌ها تحت تأثیر قرار گیرند، علائم می‌توانند بسیار متنوع باشند. این بیماری می‌تواند خفیف تا شدید و حتی تهدید کننده زندگی باشد. علائم واسکولیت:
درمان واسکولیت شامل موارد زیر است:
تشخیص زودهنگام و درمان مناسب می‌تواند به کاهش آسیب‌های دائمی ناشی از واسکولیت کمک کند. |
بیماری شوگرن (Sjögren’s Syndrome)
بیماری شوگرن یک بیماری خودایمنی مزمن است که غدد تولید کننده مایعات بدن مانند غدد بزاقی و اشکی را مورد حمله قرار می‌دهد. این امر منجر به خشکی شدید چشم‌ها و دهان می‌شود، اما ممکن است سایر بخش‌های بدن، از جمله مفاصل و پوست را نیز تحت تأثیر قرار دهد. علائم بیماری شوگرن:
درمان بیماری شوگرن می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
|
شایع‌ترین بیماری خود ایمنی کدام است؟
پزشکان در مورد شایع‌ترین بیماری خود ایمنی توافق نظر ندارند. از آنجایی که انواع زیادی از این بیماری‌ها وجود دارد، روش مشخصی برای گزارش آنها وجود ندارد. علاوه بر این، بسیاری از بیماری‌های خود ایمنی تشخیص دشواری دارند، بنابراین ممکن است افراد مبتلا باشند اما از آن بی‌اطلاع باشند. با این حال، برخی از رایج‌ترین انواع بیماری‌های خود ایمنی عبارتند از:
- دیابت نوع ۱
- مولتیپل اسکلروزیس (MS)
- آرتریت روماتوئید (RA)
- لوپوس
- بیماری کرون
- پسوریازیس
علت بیماری‌های خود ایمنی
علت دقیق بیماری‌های خود ایمنی هنوز ناشناخته است، اما دانشمندان نظریاتی درباره عوامل محرک آن دارند:
- مصرف برخی داروها: برخی داروها می‌توانند تغییراتی در بدن ایجاد کنند که سیستم ایمنی را دچار اشتباه کند. به‌خصوص، داروهایی مانند استاتین‌ها، آنتی‌بیوتیک‌ها و داروهای فشار خون می‌توانند اثرگذار باشند. برای درک بهتر عوارض جانبی این داروها، با پزشک خود مشورت کنید.
- ژنتیک: برخی از بیماری‌های خود ایمنی در خانواده‌ها شایع‌تر هستند، بنابراین اگر در خانواده شما سابقه این بیماری‌ها وجود داشته باشد، خطر ابتلا در شما نیز بیشتر است. همچنین، برخی ژن‌های خاص ممکن است احتمال ابتلا را افزایش دهند، اما ژنتیک به‌تنهایی برای بروز بیماری کافی نیست.
- عفونت‌ها: برخی میکروارگانیسم‌ها مانند ویروس‌ها و باکتری‌ها می‌توانند تغییراتی در بدن ایجاد کنند که باعث حمله سیستم ایمنی به خود شود. این احتمال در افرادی که از نظر ژنتیکی مستعد بیماری‌های خود ایمنی هستند، بیشتر است.
برخی فاکتورها می‌توانند احتمال ابتلا به بیماری‌های خود ایمنی را افزایش دهند، از جمله:
✅ سیگار کشیدن
✅ قرار گرفتن در معرض سموم (مانند آلودگی هوا یا مواد شیمیایی خطرناک)
✅ جنسیت (۷۸٪ از افراد مبتلا به بیماری‌های خود ایمنی خانم هستند)
✅ چاقی
علائم بیماری‌های خود ایمنی
علائم بیماری‌های خود ایمنی بسته به نوع و محل بیماری متفاوت هستند، اما برخی از علائم رایج عبارتند از:
- خستگی مداوم
- تب‌های مکرر
- احساس بیماری عمومی
- درد و تورم مفاصل
- مشکلات پوستی (مانند قرمزی یا جوش‌های پوستی)
- درد معده یا مشکلات گوارشی
- تورم غدد لنفاوی
در صورت مشاهده این علائم، بهتر است با پزشک مشورت کنید تا در صورت نیاز، اقدامات درمانی لازم انجام شود.
تشخیص بیماری‌های خود ایمنی
تشخیص بیماری‌های خود ایمنی فرآیندی زمان‌بر است و ممکن است به انجام چندین آزمایش مختلف نیاز داشته باشد. از آنجا که علائم بسیاری از این بیماری‌ها مشابه سایر مشکلات سلامتی هستند، ممکن است ماه‌ها یا حتی سال‌ها طول بکشد تا تشخیص دقیقی حاصل شود.
پزشک ابتدا با بررسی سوابق پزشکی و علائم شروع می‌کند. سپس، برای تأیید بیماری، ممکن است آزمایش‌هایی را تجویز کند که به شناسایی اختلالات خود ایمنی کمک می‌کنند.
آزمایش خون
پزشک از آزمایش‌های خون مختلفی برای بررسی علائم استفاده می‌کند. یکی از رایج‌ترین این آزمایش‌ها، تست غربالگری اتوآنتی‌بادی (Autoantibody Screen) است که به‌دنبال آنتی‌بادی‌های خودایمنی، آنتی‌بادی‌هایی که به بافت‌های بدن شما حمله می‌کنند، می‌گردد.
حضور این آنتی‌بادی‌ها در خون، به‌تنهایی نمی‌تواند تأیید کننده بیماری باشد، اما نقطه شروعی برای تشخیص محسوب می‌شود
برخی دیگر از آزمایش‌های خون که پزشک ممکن است تجویز کند شامل موارد زیر هستند:
✅ آزمایش آنتی‌بادی ضد هسته‌ای (ANA): بررسی وجود آنتی‌بادی‌های خاص در خون
✅ شمارش کامل سلول‌های خون (CBC): بررسی تعداد گلبول‌های قرمز و سفید
✅ سرعت رسوب گلبول‌های قرمز (ESR): بررسی وجود التهاب در بدن
✅ پنل متابولیک جامع: ارزیابی عملکرد کبد و کلیه
✅ آزمایش پروتئین واکنشی C (CRP): بررسی میزان التهاب در بدن
آزمایش ادرار (Urinalysis)
پزشک ممکن است از آزمایش ادرار برای بررسی علائم قابل مشاهده بیماری‌های خود ایمنی استفاده کند. این آزمایش می‌تواند به شناسایی مشکلات کلیوی یا سایر عوارض مرتبط کمک کند.
تصویربرداری پزشکی
در برخی موارد، پزشک از روش‌های تصویربرداری برای تشخیص مشکلات ناشی از بیماری خود ایمنی استفاده می‌کند:
- سونوگرافی و عکس‌برداری با اشعه ایکس (X-ray): بررسی آسیب‌های مفصلی
- ام‌آر‌آی (MRI): شناسایی صدمات عمیق‌تر در بدن
تشخیص به‌موقع بیماری‌های خود ایمنی می‌تواند به کنترل بهتر علائم و جلوگیری از پیشرفت بیماری کمک کند. اگر علائمی دارید که مدت زیادی ادامه داشته‌اند، بهتر است با پزشک متخصص مشورت کنید.
درمان بیماری‌های خود ایمنی
در حال حاضر، درمان قطعی برای بیماری‌های خود ایمنی وجود ندارد، اما روش‌های متعددی برای کنترل واکنش سیستم ایمنی و مدیریت علائم این بیماری‌ها در دسترس هستند.
داروها
پزشک با توجه به نوع بیماری خود ایمنی، شدت و علائم آن، داروهای مختلفی را تجویز می‌کند. برخی از داروهایی که برای کاهش فعالیت بیش از حد سیستم ایمنی استفاده می‌شوند عبارتند از:
کورتیکواستروئیدها (Steroids): این گروه از داروها معمولاً اولین خط درمان هستند، زیرا به‌سرعت و به‌طور مؤثر واکنش بیش از حد سیستم ایمنی را کاهش می‌دهند. با این حال، آنها می‌توانند کل سیستم ایمنی را سرکوب کنند و عوارض جانبی جدی داشته باشند.
داروهای هدفمند سرکوب کننده ایمنی: برخی داروها فقط بخشی از سیستم ایمنی را هدف قرار می‌دهند و عوارض جانبی کمتری دارند. این داروها ممکن است سلول‌های تولید کننده آنتی‌بادی را مهار کنند یا پروتئین‌های خاصی را که در پاسخ ایمنی نقش دارند، از بین ببرند.
داروهای ضدالتهابی (Anti-inflammatory Drugs): این داروها به کنترل سیستم ایمنی کمک می‌کنند و در عین حال عملکرد اندام‌های بدن را حفظ می‌کنند.
- داروهای ضد TNF: این داروها فاکتور نکروز تومور (TNF) را که باعث التهاب می‌شود، مسدود می‌کنند. برای درمان برخی از انواع آرتریت خود ایمنی و پسوریازیس استفاده می‌شوند.
- داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs): این داروها به کاهش درد، تورم و سفتی مفاصل کمک می‌کنند.
علاوه بر داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی، برخی درمان‌ها مستقیماً برای کاهش علائم و بهبود کیفیت زندگی استفاده می‌شوند، از جمله:
- مسکن‌ها - برای کاهش درد
- داروهای ضدافسردگی و ضداضطراب - برای کنترل تأثیرات روانی بیماری
- تزریق انسولین - برای افراد مبتلا به دیابت نوع ۱
- داروهای خواب‌آور - برای مقابله با مشکلات خواب
- پلاسمافرزیس (Plasma Exchange) - در این روش، بخشی از خون شما گرفته شده، آنتی‌بادی‌های مضر حذف می‌شوند و خون تصفیه شده به بدن بازگردانده می‌شود.
- کرم‌ها و قرص‌های ضدالتهابی برای درمان راش‌های پوستی
- ایمونوگلوبولین داخل وریدی (IVIg) - این فرآورده خونی که حاوی آنتی‌بادی‌های مفید است، می‌تواند عملکرد سیستم ایمنی را اصلاح کند بدون اینکه فعالیت طبیعی آن را به‌طور کامل متوقف کند.
پزشک ممکن است مصرف هورمون تیروئید، انسولین یا ویتامین B12 را تجویز کند، اگر سطح آنها به دلیل بیماری خود ایمنی پایین باشد.
اگر بیماری خود ایمنی شما روی خون تأثیر بگذارد، تزریق خون می‌تواند کمک کننده باشد.
تغییرات سبک زندگی
در کنار مصرف دارو، پزشکان معمولاً اصلاح سبک زندگی را نیز برای مدیریت بهتر بیماری توصیه می‌کنند:
- ورزش و فیزیوتراپی: برای بیماری‌های خود ایمنی که بر ماهیچه‌ها تأثیر می‌گذارند، مانند میوزیت و مولتیپل اسکلروزیس (MS)، ورزش منظم یا فیزیوتراپی مفید است.
- ترک سیگار: برای افراد مبتلا به بیماری‌های خود ایمنی مرتبط با عروق خونی، ترک سیگار می‌تواند تأثیر مثبتی داشته باشد.
نتیجه‌گیری
بیماری‌های خود ایمنی زمانی رخ می‌دهند که سیستم ایمنی به اشتباه به بافت‌های سالم بدن حمله کند. علت دقیق آن هنوز مشخص نیست. درمان‌ها معمولاً با هدف کاهش فعالیت بیش از حد سیستم ایمنی و مدیریت علائم انجام می‌شوند. اگر علائمی از بیماری‌های خود ایمنی دارید، مشورت با پزشک و شروع درمان زودهنگام می‌تواند به کنترل بیماری کمک کند.
پرسش و پاسخ
1. خطرناک‌ترین بیماری خود ایمنی چیست؟
اگرچه مدیریت بیماری‌های خودایمنی در زندگی روزمره چالش‌برانگیز است، اما برخی از آنها می‌توانند کشنده باشند:
- میوکاردیت سلول غول‌پیکر
- یک بیماری نادر اما کشنده که عضله قلب را مورد حمله قرار می‌دهد.
- نرخ مرگ‌ومیر این بیماری طی یک سال، حدود ۷۰٪ است.
- بیماری بافت همبند مختلط (MCTD)
- ترکیبی از چند بیماری خودایمنی مانند لوپوس، اسکلرودرما و پلی‌میوزیت است.
- بسیاری از مبتلایان به این بیماری، سندرم شوگرن نیز دارند.
- می‌تواند مشکلات جدی و حتی مرگبار ایجاد کند.
- آنسفالیت گیرنده ضد NMDA
- اغلب با اختلالات روانی اشتباه گرفته می‌شود.
- این بیماری باعث اختلال در سیگنال‌های مغزی و التهاب مغز می‌شود.
- علائم ممکن است در ابتدا خفیف باشند، اما به‌سرعت پیشرفت کرده و بیمار را نیازمند بستری در بیمارستان می‌کند.
2. چه عواملی باعث بیماری‌های خودایمنی می‌شوند؟
معمولاً یک یا چند عامل محرک در محیط زندگی روزمره می‌توانند باعث شوند که سیستم ایمنی بدن به خودش حمله کند. برخی از عواملی که ممکن است منجر به بیماری خودایمنی شوند، عبارتند از:
- در معرض نور خورشید بودن به مدت طولانی
- برخی از ویروس‌ها
- مواد شیمیایی خاص
- ژنتیک و سابقه خانوادگی
- آسیب یا جراحت بافتی
- ابتلا به یک بیماری خودایمنی دیگر
- قرار گرفتن در معرض سموم و آلودگی‌ها
- مصرف برخی داروها
- چاقی و اضافه وزن
- سیگار کشیدن
3. آیا اگزما یک بیماری خودایمنی است؟
اگرچه سیستم ایمنی بدن در ایجاد اگزما نقش دارد و برخی داروهای سرکوب کننده ایمنی برای درمان آن استفاده می‌شوند، اما به طور کلی یک بیماری خودایمنی محسوب نمی‌شود. دلیل آن این است که در اگزما، سیستم ایمنی به یک هدف خاص در بدن حمله نمی‌کند، برخلاف بیماری‌های خودایمنی که در آنها سیستم ایمنی به اشتباه سلول‌ها و بافت‌های بدن را تخریب می‌کند.
4. آیا بیماری‌های خودایمنی قابل درمان هستند؟
به طور کلی، بیماری‌های خودایمنی درمان قطعی ندارند، اما می‌توان آنها را با داروها و روش‌های درمانی مختلف کنترل کرد. پژوهشگران همچنان در حال تحقیق برای یافتن درمانی قطعی هستند، بنابراین ممکن است در سال‌های آینده پاسخ این پرسش تغییر کند.
5. میانگین امید به زندگی در افراد مبتلا به بیماری‌های خودایمنی چقدر است؟
بیش از ۸۰ نوع مختلف از بیماری‌های خودایمنی وجود دارد و بیشتر آنها کشنده نیستند. در نتیجه، افراد مبتلا به این بیماری‌ها می‌توانند زندگی کاملی داشته باشند و معمولاً امید به زندگی آنها کاهش پیدا نمی‌کند.
6. ۵ نشانه رایج بیماری‌های خودایمنی چیست؟
در مراحل اولیه، برخی بیماری‌های خودایمنی می‌توانند علائم مشابهی داشته باشند. این علائم شامل موارد زیر است:
- خستگی مفرط
- سرگیجه یا احساس سبکی سر
- تب خفیف
- دردهای عضلانی
- التهاب و تورم
