آبله مرغان

ویدئوی توضیحات سرکار خانم دکتر ذنوبی در رابطه با آبله مرغان و روش های درمان آن

آبله مرغان چیست؟

آبله مرغان یک بیماری ناشی از ویروس واریسلا زوستر (VZV) است که باعث ایجاد بثورات خارش دار همراه با تاول‌های کوچک پر از مایع می‌شود. این بیماری در افرادی که واکسن آبله مرغان نزده‌اند یا قبلاً  به این بیماری مبتلا نشده‌اند، به راحتی سرایت می‌کند. آبله مرغان در گذشته یک مشکل گسترده بود، اما امروزه واکسن از کودکان در برابر آن محافظت می‌کند. روشی مطمئن برای پیشگیری از بیماری آبله مرغان و سایر مشکلات سلامتی که ممکن است در اثر این بیماری رخ دهد، استفاده از واکسن است.

علائم آبله مرغان

10 تا 21 روز پس از قرار گرفتن در معرض ویروس واریسلا زوستر، بثورات ناشی از آبله مرغان ظاهر می شود، بنابراین دوره نهفتگی یا کمون آبله مرغان حداکثر3 هفته می‌باشد. بهبود بثورات اغلب حدود 5 تا 10 روز طول می کشد. علائم دیگری که ممکن است از  1 تا 2 روز قبل از بروز بثورات  ظاهر شوند عبارتند از:

• تب
• از دست دادن اشتها
• سردرد و حالت تهوع
• خستگی و احساس ناخوشی عمومی

هنگامی که راش آبله مرغان ظاهر می‌شود، از سه مرحله عبور می‌کند:

• بروز پاپول: برآمدگی‌ها و جوش‌های قرمز تا صورتی که در طی چند روز اول  ایجاد می‌شوند و بعد از چند روز از بین می‌روند.
• بروز وزیکول: بعد از خوب شدن پاپول‌ها، تاول‌های کوچک پر از مایع به نام وزیکول که در حدود یک روز تشکیل می‌شوند، سپس می‌ترکند و نشت می کنند.
• بروز دلمه:  بعد از باز شدن وزیکول‌ها، دلمه‌ها (ضایعه روی زخم در حال بهبود) تشکیل می‌شوند و بعد از مدتی بهبود پیدا می‌کنند.

حتی ممکن است برآمدگی، تاول و دلمه را همزمان باهم داشته باشید.  به طور معمول از 48 ساعت قبل از ظاهر شدن بثورات تا معمولا 7 روز بعد از ظهور اولین تاول‌ها، می‌توانید ویروس را به افراد دیگر منتقل کنید. ویروس تا زمانی که تمام تاول‌های ترکیده پوسته نشوند، مسری باقی می‌ماند. به طور کلی، در کودکان سالم، این بیماری به طور خفیف رخ می‌دهد. اما گاهی اوقات، بثورات می‌توانند تمام بدن را بپوشانند. تاول ممکن است در گلو و چشم هم ایجاد شود. آنها همچنین ممکن است در بافتی تشکیل شوند که داخل مجرای ادرار، مقعد و واژن را می‌پوشاند.

علت آبله مرغان

ویروسی به نام واریسلا زوستر باعث آبله مرغان می‌شود. این بیماری از طریق تماس مستقیم با بثورات قابل گسترش می‌باشد. همچنین زمانی که فرد مبتلا به آبله مرغان سرفه یا عطسه می‌کند و شما قطرات هوا را تنفس می‌کنید نیز، می‌تواند گسترش یابد.

عوامل خطر ابتلا به آبله مرغان

در صورتی که قبلاً واکسن آبله مرغان تزریق نکرده‌اید یا این بیماری را نگرفته‌اید، خطر ابتلا به ویروسی که باعث آبله مرغان می‌شود، بیشتر است. برای افرادی که در مراکز مراقبت از کودک یا مدرسه کار می‌کنند بسیار مهم است که واکسینه شوند. اکثر افرادی که در برابر آبله مرغان مصون هستند، قبلاً به آبله مرغان مبتلا شده‌اند یا واکسن را دریافت کرده‌اند. اگر واکسن زده‌اید و هنوز به آبله مرغان مبتلا می‌شوید، علائم اغلب خفیف‌تر هستند. ممکن است تاول‌های کمتری داشته باشید که همراه با تب خفیف یا بدون تب باشد. بعضی افراد ممکن است به بیماری آبله مرغان بیش از یک بار مبتلا شوند، اما این اتفاق نادر است.

عوارض آبله مرغان

آبله مرغان اغلب یک بیماری خفیف است؛ اما می‌تواند جدی باشد و منجر به مشکلات سلامتی دیگری از جمله موارد زیر شود:

• مشکلاتی در پوست، استخوان، مفاصل یا جریان خون آلوده ناشی از باکتری و عفونت‌های باکتریایی پوست
• کم آبی بدن، زمانی که آب و سایر مایعات در بدن کم می‌شود
• پنومونی، بیماری در یک یا هر دو ریه
• تورم مغز به نام آنسفالیت
• سندرم شوک سمی
• سندرم ری، یک آسیب مغزی که باعث استفراغ، کاهش هوشیاری، تشنج یا حمله‌های عصبی، تغییرات شخصیتی و گیجی می‌شود این بیماری باعث تورم در مغز و کبد شده اما در کودکان زردی ایجاد نمی‌کند. این بیماری مخصوصاً در کودکان و نوجوانانی که در هنگام آبله مرغان آسپرین مصرف می‌کنند ممکن است اتفاق بیفتد.

گروه‌های در معرض خطر ابتلا به آبله مرغان

گروه‌هایی که بیشتر در معرض خطر عوارض آبله مرغان هستند عبارتند از:

• به طور کلی نوزادان، مخصوصا نوزادانی که مادرانشان هرگز آبله مرغان یا واکسن آن را نگرفته‌اند. این امر شامل کودکان زیر 1 سال است که هنوز واکسن را تزریق نکرده‌اند
• نوجوانان و بزرگسالان
• زنان بارداری که آبله مرغان نگرفته‌اند
• افرادی که سیگار می‌کشند
• افراد مبتلا به اچ آی وی(ایدز) یا سرطان که داروهای اثرگذار روی سیستم ایمنی بدن را مصرف می‌کنند
• افراد مبتلا به یک بیماری مزمن مانند آسم که از داروهایی استفاده می‌کنند که پاسخ ایمنی را آرام می‌کند. یا کسانی که به دلیل پیوند عضو و برای محدود کردن عملکرد سیستم ایمنی دارو مصرف می‌کنند.

واکسن آبله مرغان تا چه اندازه تأثیر دارد؟

• واکسن آبله مرغان بهترین راه برای پیشگیری از آبله مرغان است. در ایالات متحده، کارشناسان CDC گزارش می دهند که دو دوز واکسن بیش از 90 درصد از بیماری جلوگیری می کند. حتی اگر بعد از دریافت واکسن نیز به این بیماری مبتلا شوید، علائم ممکن است بسیار خفیف‌تر باشد. 
• دو واکسن آبله مرغان، در ایالات متحده مجوز استفاده دارند: 

الف) Varivax فقط حاوی واکسن آبله مرغان است. در ایالات متحده می‌توان از آن برای واکسینه کردن افراد 1 ساله یا بالاتر استفاده کرد. 

ب) ProQuad واکسن آبله مرغان را با واکسن سرخک، اوریون و سرخجه ترکیب می‌کند. این واکسن که MMRV نیز نامیده می‌شود را می توان در ایالات متحده برای کودکان 1 تا 12 ساله استفاده کرد.

• در ایالات متحده، کودکان دو دوز واکسن آبله مرغان را دریافت می کنند: اولی بین 12 تا 15 ماهگی و دومی بین 4 تا 6 سالگی. 
• برای برخی از کودکان بین 12 تا 23 ماه، واکسن ترکیبی MMRV ممکن است خطر تب و تشنج ناشی از واکسن را افزایش دهد. در مورد مزایا و معایب استفاده از واکسن‌های ترکیبی از ارائه دهنده مراقبت‌های بهداشتی کودک خود بپرسید. 
• کودکان 7 تا 12 ساله که واکسینه نشده‌اند باید دو دوز از واکسن واریسلا دریافت کنند. دوزها باید حداقل به فاصله سه ماه داده شوند. 
• افراد 13 ساله یا بالاتر که واکسینه نشده‌اند باید دو دوز تکمیلی واکسن را، با فاصله حداقل چهار هفته دریافت کنند. 
• اگر خطر ابتلا به آبله مرغان بیشتر است، تزریق واکسن از اهمیت بیشتری برخوردار است. این شامل کارکنان مراقبت‌های بهداشتی، معلمان، کارکنان مراقبت از کودکان، مسافران بین‌المللی، پرسنل نظامی، بزرگسالانی که با کودکان خردسال زندگی می کنند و همه زنان غیرباردار در سنین باروری می‌شود.

درمان آبله مرغان

• در کودکان سالم، آبله مرغان اغلب نیازی به درمان دارویی ندارد و در بیشتر موارد، بیماری فقط باید دوره خود را طی کند.
• برای کاهش خارش ضایعات، یک ضد خارش موضعی مناسب مانند لوسیون یا کرم کالامین و …  و یک داروی آنتی هیستامین خوراکی مانند فکسوفنادین، نئوتادین، ستیریزین، کتوتیفن، هیدروکسی زین، لوراتادین، آنتی هیستامین دکونژستانت، سیپروهپتادین و … تجویز می‌شود.
• چنانچه خارش‌ها شدید باشند در کنار داروی آنتی هیستامین خوراکی و ضد خارش موضعی، پزشک ممکن است یک کورتون موضعی مانند تریامسینولون ان ان و … نیز تجویز کند.
• زمانی که بیماری شدیدتر باشد، پزشک مجبور به تجویز قرص ضد ویروس آسیکلوویر 200 یا 400 (معمولاً هر 8 ساعت) یا والاسیکلوویر 500 یا 1000 (معمولاً هر 12 ساعت) می‌شود.
• ضایعات را به هیچ عنوان نخارانید چون خاراندن ضایعه‌ها موجب بروز زخم پوستی و عفونت باکتریایی آن محل و ماندن جای اسکار روی پوست خواهد شد.
• آبله مرغان یک بیماری ویروسی است. بنابراین نیاز به درمان با آنتی بیوتیک ندارد (آنتی بیوتیک داروی ضد باکتری است). اما اگر ضایعات خارش دار، بسیار خارانده و زخم شد، برای جلوگیری از ایجاد عفونت باکتریایی محل زخم شده مجبور به استفاده از آنتی بیوتیک مناسب خواهیم بود. پس بیمار باید از مصرف هرگونه داروی خودسرانه مانند آنتی بیوتیک، پروفن، آسپرین، دیکلوفناک و ... خودداری کند. این گونه داروها فقط زیر نظر پزشک استفاده شوند.

نتیجه‌گیری

آبله مرغان یک بیماری ویروسی شایع است که توسط ویروس واریسلا زوستر ایجاد می‌شود و معمولاً با بروز بثورات خارش‌دار و تاول‌های کوچک پر از مایع مشخص می‌شود. این بیماری به راحتی به افرادی که واکسن نزده‌اند یا قبلاً مبتلا نشده‌اند، سرایت می‌کند. واکسیناسیون به عنوان مؤثرترین راه پیشگیری از آبله مرغان شناخته شده و دو دوز واکسن بیش از 90 درصد از ابتلا به این بیماری جلوگیری می‌کند. در موارد ابتلا، بیماری معمولاً به صورت خفیف در کودکان سالم ظاهر می‌شود، اما می‌تواند منجر به عوارض جدی در گروه‌های در معرض خطر شود. استفاده از داروهای ضدخارش و آنتی‌هیستامین‌ها برای کاهش علائم توصیه می‌شود و در موارد شدید، استفاده از داروهای ضد ویروسی ممکن است ضروری باشد. از این رو، آگاهی از علائم، روش‌های پیشگیری و درمان مناسب اهمیت بالایی دارد تا از بروز مشکلات جدی‌تر جلوگیری شود.

پرسش و پاسخ

1. آیا می‌توانید بیش از یک بار به آبله مرغان مبتلا شوید؟
به ندرت در طول زندگی خود دو بار به آبله مرغان مبتلا می‌شوید. وقتی آبله مرغان گرفتید، معمولاً تا آخر عمر در برابر آن مصون هستید. با این حال، کاملاً غیرممکن نیست. اگر سیستم ایمنی بدن شما به شدت ضعیف شده باشد (مثلاً به دلیل پیوند عضو، HIV یا سرطان)، می‌توانید برای بار دوم به آبله مرغان مبتلا شوید.

2. ابله مرغان تا کی سرایت میکند؟

آبله‌مرغان یک بیماری خفیف و شایع است که از طریق سرفه و عطسه فرد بیمار به‌راحتی به فرد دیگر سرایت می‌کند. دوره نهفتگی بیماری، 10 تا 21 روز است و پس از آن، بثورات ظاهر می‌شوند. انتقال این بیماری به سایر افراد، از یک تا دو روز قبل از ظاهر شدن بثورات در فرد مبتلا تا زمانی که تمام ضایعات پوسته‌پوسته شوند، امکان‌پذیر است.

3. برای خارش آبله مرغان چکار کنیم؟

از جمله پمادهای مناسب برای آبله مرغان می‌توان به لوسیون کالامین، وازلین یا یک لوسیون بدون عطر و ضد خارش اشاره کرد. از آنجایی که آبله مرغان توسط یک عامل ویروسی است، دقت داشته باشید که از پمادهای آنتی بیوتیکی روی پوست کودک خود استفاده نکنید؛ مگر با تشخیص و تجویز پزشک مورد استفاده قرار بگیرد.