زینک برای کودکان و فواید و اثرات آن

زینک چیست؟

زینک یا روی یک ماده معدنی ضروری است که نقش مهمی در تقویت سیستم ایمنی، بهبود زخم‌ها، رشد طبیعی بدن و سلامت عمومی دارد. همچنین بر حس چشایی و بویایی تأثیر می‌گذارد. بدن انسان قادر به تولید زینک نیست، بنابراین باید آن را از طریق مواد غذایی یا مکمل‌ها دریافت کند. منابع غذایی سرشار از زینک شامل صدف خوراکی، گوشت، حبوبات و لبنیات هستند.

اهمیت زینک برای کودکان

برای رشد و تکامل کودکان مصرف زینک بسیار ضروری است. این ماده معدنی به عملکرد صحیح سیستم ایمنی، تقسیم سلولی و بهبود زخم‌ها کمک می‌کند. همچنین نقش مهمی در رشد قدی، تقویت حافظه و یادگیری دارد. کمبود زینک در کودکان می‌تواند باعث مشکلاتی مانند کاهش اشتها، تأخیر در رشد، ضعف سیستم ایمنی و افزایش خطر ابتلا به بیماری‌ها شود.

انواع زینک

اگر قصد خرید مکمل زینک را داشته باشید، متوجه خواهید شد که این ماده در اشکال مختلفی موجود است. برای افزایش قابلیت جذب زینک، این ماده معمولاً با یک ترکیب یا اسید آمینه دیگر پیوند می‌خورد که به آن "کی‌لِیت" شدن می‌گویند.

• زینک گلوکونات: رایج‌ترین نوع زینک است که با اسید گلوکونیک ترکیب شده و اغلب در مکمل‌ها و قرص‌های مکیدنی یافت می‌شود. تحقیقات نشان می‌دهند که این نوع زینک می‌تواند طول مدت سرماخوردگی را کاهش دهد.
• زینک سیترات: این شکل از زینک با اسید سیتریک ترکیب شده است و از نظر میزان جذب، شباهت زیادی به زینک گلوکونات دارد.
• زینک پیکولینات: این نوع روی یا زینک با اسید پیکولینیک ترکیب شده است. مطالعات نشان می‌دهند که ممکن است نسبت به سایر اشکال زینک جذب بهتری داشته باشد، به همین دلیل اغلب برای درمان کمبود روی استفاده می‌شود.
• زینک استات: این نوع زینک نیز با اسید سیتریک پیوند خورده است و معمولاً در داروهای درمان سرماخوردگی مانند قرص‌های مکیدنی استفاده می‌شود. برخی تحقیقات نشان داده‌اند که زینک استات ممکن است در کوتاه کردن دوره سرماخوردگی، عملکرد بهتری نسبت به زینک گلوکونات داشته باشد.
• زینک اکسید: این شکل از روی در صورت مصرف خوراکی، جذب کمتری دارد، به همین دلیل بیشتر به‌صورت موضعی در ضدآفتاب‌ها و سایر محصولات مراقبت از پوست استفاده می‌شود. 

مزایای زینک برای کودکان

مصرف زینک برای کودکان مزایای بسیاری دارد که در ادامه به برخی از آن‌ها اشاره خواهیم کرد.

تقویت سیستم ایمنی

زینک به افزایش قدرت دفاعی بدن کودکان در برابر عفونت‌ها کمک می‌کند و از سرماخوردگی و سایر بیماری‌های شایع جلوگیری می‌کند.

رشد قدی و تکامل جسمی

یکی از مهم‌ترین مزایای زینک برای کودکان، کمک به رشد قدی و تکامل عضلانی آن‌ها است. کمبود زینک در کودکان می‌تواند باعث کوتاهی قد و تأخیر در رشد شود.

بهبود تمرکز و یادگیری

زینک در عملکرد مغزی و بهبود تمرکز و یادگیری کودکان نقش دارد. برخی تحقیقات نشان داده‌اند که زینک می‌تواند به بهبود عملکرد تحصیلی و کاهش علائم بیش‌فعالی کمک کند.

تسریع روند بهبود زخم‌ها

کودکان معمولاً در معرض بریدگی و زخم‌های سطحی هستند. زینک به بازسازی سریع‌تر سلول‌ها و بهبود زخم‌ها کمک می‌کند.

سلامت پوست و مو

زینک از بروز مشکلات پوستی مانند اگزما و جوش جلوگیری می‌کند و در رشد سالم موها مؤثر است.

تأثیر زینک بر خواب کودکان

زینک نقش مهمی در تنظیم خواب ایفا می‌کند. این ماده معدنی به تولید ملاتونین، هورمون تنظیم کننده خواب، کمک می‌کند. کمبود زینک ممکن است باعث بی‌خوابی یا اختلال در کیفیت خواب کودکان شود. مصرف مواد غذایی سرشار از زینک، مانند لبنیات و مغزها، می‌تواند به بهبود خواب کمک کند.

زینک و اشتهای کودکان

یکی از نشانه‌های کمبود زینک در کودکان کاهش اشتها است. زینک به عملکرد طبیعی گیرنده‌های چشایی و بویایی کمک می‌کند، بنابراین کمبود آن می‌تواند باعث بی‌اشتهایی و کاهش وزن در کودکان شود. مصرف کافی این ماده معدنی می‌تواند باعث بهبود اشتها و دریافت مواد مغذی کافی شود.

زینک و پیشگیری از عفونت‌های مکرر در کودکان

کودکانی که مکرراً دچار عفونت‌های گوش، گلو و دستگاه تنفسی می‌شوند، ممکن است دچار کمبود زینک باشند. زینک با تقویت سیستم ایمنی، از بروز مکرر بیماری‌های عفونی جلوگیری می‌کند.

کمبود زینک در کودکان

علائم کمبود زینک در کودکان عبارتند از:

✅ کاهش اشتها

✅ ضعف سیستم ایمنی و ابتلا به عفونت‌های مکرر

✅ تأخیر در رشد قدی

✅ اختلال در یادگیری و تمرکز

✅ خشکی و مشکلات پوستی

✅ تأخیر در رشد استخوانی

✅ کاهش سطح انرژی و خستگی مفرط

میزان مورد نیاز زینک برای کودکان

مقدار توصیه شده روزانه (RDA) زینک برای کودکان در جدول زیر آمده است.

حداکثر مقدار قابل تحمل مصرف روزانه (UL) زینک در کودکان

مقدار UL بیشترین دوزی است که اکثر افراد می‌توانند بدون مشکل مصرف کنند. هرگز بیش از این مقدار زینک دریافت نکنید مگر با مشورت پزشک. این میزان شامل زینکی است که از مواد غذایی و مکمل‌ها دریافت می‌شود.

مواد غذایی سرشار از زینک برای کودکان

بهترین منابع غذایی زینک شامل موارد زیر هستند:

• گوشت قرمز
• مرغ
• صدف خوراکی (بالاترین میزان روی را دارد)
• لبنیات (مانند شیر و پنیر)
• تخم‌مرغ
• غلات غنی شده
• غلات کامل
• حبوبات و آجیل‌ها (مانند بادام، گردو و تخمه کدو)

نتیجه‌گیری

زینک یکی از مهم‌ترین مواد معدنی برای رشد و سلامت کودکان است. دریافت کافی زینک از طریق رژیم غذایی متعادل، می‌تواند به رشد، تقویت سیستم ایمنی، افزایش تمرکز و سلامت پوست و مو کمک کند. در صورت کمبود زینک، می‌توان با مشورت پزشک از مکمل‌های مناسب استفاده کرد.

پرسش و پاسخ

1. آیا مکمل زینک برای همه کودکان ضروری است؟

در بیشتر موارد، کودکان می‌توانند زینک مورد نیاز خود را از رژیم غذایی دریافت کنند. اما اگر کودک شما دچار کمبود زینک است، بهتر است با پزشک مشورت کنید.

2. آیا مصرف زیاد زینک برای کودکان مضر است؟

بله، مصرف بیش‌ازحد زینک می‌تواند منجر به عوارضی مانند: رفلاکس و معده درد و تهوع، خستگی و ضعف عضلانی و اختلال قاعدگی و کاهش جذب مس و تغییر در پوست و مو شود. بنابراین، نباید از مقدار توصیه شده روزانه تجاوز کرد.

3. بهترین روش دریافت زینک برای کودکان چیست؟

بهترین روش، دریافت زینک از طریق رژیم غذایی است. اگر کودک دچار کمبود زینک باشد، می‌توان از مکمل‌های مخصوص کودکان استفاده کرد، اما حتماً باید تحت نظر پزشک باشد.

4. قرص زینک را کی بخوریم؟

برای کودکان، بهترین زمان مصرف قرص زینک معمولاً بعد از غذا مخصوصا بعد از صبحانه است تا از ناراحتی معده جلوگیری شود. زینک را نباید هم‌زمان با مکمل‌های آهن یا کلسیم داد، زیرا این مواد می‌توانند جذب آن را کاهش دهند. صبح یا بعد از ناهار زمان مناسبی برای مصرف زینک کودکان است. مقدار و نوع مکمل باید طبق سن کودک و توصیه پزشک تعیین شود تا از عوارض مصرف بیش‌ازحد جلوگیری گردد.

منبع:

Children's Zink Supplement