سینوزیت چیست ؛ [ علائم و راه های درمان را بشناسیم ]

سینوزیت چیست

سینوزیت، التهاب یا عفونت غشاهای مخاطی داخل بینی و سینوس‌های اطراف بینی است که با علائمی مانند درد در صورت، گرفتگی بینی و ترشح از بینی همراه می‌باشد. علت بروز این بیماری، بسته به انواع مختلف آن متفاوت است. سینوزیت حاد عمدتاً توسط ویروس‌ها، مانند سرماخوردگی یا آنفولانزا بروز می‌یابد که از مجاری هوایی فوقانی به سینوس‌ها سرایت می‌کند. همچنین این بیماری می‌تواند توسط باکتری‌ها نیز ایجاد شود. سینوزیت می‌تواند حاد (کوتاه مدت) یا مزمن (طولانی مدت) باشد. سینوزیت زمانی مزمن است که 12 هفته یا بیشتر ادامه داشته باشد.

انواع سینوزیت

 سینوزیت شامل 4 نوع متفاوت می‌باشد که از لحاظ شدت و میزان درگیر شدن فرد درجه بندی می‌شوند. انواع سینوزیت عبارتند از:

سینوزیت حاد

به عنوان یک التهاب داخلی یک یا چند سینوس اطراف بینی تشخیص داده می‌شود. این نوع معمولاً به عنوان عفونت سینوس‌ها شناخته شده و ناشی از عوامل مختلفی مانند عفونت‌های ویروسی یا باکتریایی، آلرژی‌ها، انسداد مجرای سینوسی و تغییرات در فشار هوا باشد. علائم کمتر از 4 هفته ادامه داشته و با مراقبت مناسب بهتر می‌شود.

سینوزیت نیمه حاد

فشار صورت، آبریزش بینی و احتقان از علائم شایع التهاب سینوس است که به آن سینوزیت نیز می‌گویند. زمانی که علائم تا 12 هفته ادامه داشته باشد، سینوزیت از حالت حاد به نوع سینوزیت نیمه حاد تغییر می‌کند. سینوزیت، التهاب سینوس‌های پارانازال است.

سینوزیت مزمن

 نوعی التهاب در حفره‌های سینوسی یا عفونت سینوس‌ها است که علائم آن مثل درد در ناحیه صورت، آبریزش بینی و مخاط غلیظ زرد یا سبز رنگ در بینی، بیش از 12 هفته باقی می‌مانند. بسته به شرایط و وضعیت بیمار نوع درمان سینوزیت مزمن متفاوت خواهد بود. در صورتی که عفونت‌های حاد، درمان نشده و عود کنند، به سینوزیت مزمن تبدیل می‌شود.

سینوزیت عودکننده

سینوزیت عودکننده یک تشخیص بالینی است که در طول سال، 4 دوره یا بیشتر در طول سال فرد را درگیر می‌کند که در فواصل بین دوره‌ها، فرد علائم خاصی را تجربه نمی‌کند. این نوع ممکن است چندین مرتبه در طول سال فرد را درگیر کند و ممکن است به دلایل مختلفی از جمله پولیپ و انحراف بینی و آلرژی مزمن رخ دهد. 

خرید بهترین اسپری بینی و سینوس از داروخانه حاتم

علت سینوزیت

علت سینوزیت بسته به نوع سینوزیت متفاوت است. سینوزیت حاد عمدتاً توسط ویروس‌ها، مانند سرماخوردگی یا آنفولانزا ایجاد می‌شود که از مجاری هوایی فوقانی به سینوس‌ها سرایت می‌کند. این بیماری می‌تواند توسط باکتری‌ها نیز ایجاد شود، اما تنها تعداد کمی از موارد، ناشی از باکتری‌هایی است که سینوس‌ها را آلوده می‌کنند. یک دندان عفونی یا عفونت قارچی نیز گاهی اوقات می‌تواند باعث التهاب سینوس‌ها شود.علت سینوزیت مزمن ممکن است ناشناخته یا مربوط به آلرژی، عفونت یا پولیپ بینی باشد.

علل و عوامل ایجاد کننده سینوزیت عبارتند از:

• عفونت قارچی یا باکتریایی یا ویروسی
• آلرژی
• انحراف تیغه بینی: موجب تجمع ترشحات و انسداد مجاری
• پولیپ بینی: رشد غیر طبیعی بافت داخل بینی و انسداد مجاری
• سرماخوردگی مکرر
• آلودگی هوا و تورم جدار داخلی بینی
• شنا یا غواصی: ورود آب به مجاری تنفسی و بروز التهاب یا عفونت
• ضعف سیستم ایمنی یا مصرف داروهای سرکوب کننده ایمنی در بیماری خودایمنی و …

علائم سینوزیت چیست؟

علائم سینوزیت شامل درد و فشار در سر و صورت همراه با گرفتگی یا گرفتگی بینی است. علائم دیگر شامل تخلیه از بینی یا پشت گلو، کاهش حس بویایی، گوش درد و دندان درد است. در کودکان اغلب با  علائم سرفه نیز همراه است. شایع‌ترین علائم سینوزیت شامل موارد زیر می‌باشد:

• درد، تورم و حساسیت و احساس سنگینی در اطراف گونه‌ها، چشم‌ها یا پیشانی یا سر
• گرفتگی بینی
• کاهش حس بویایی
• مخاط سبز یا زرد از بینی یا تجمع آن پشت حلق
• سردرد سینوسی
• تب: دمای بالای 38 درجه سانتیگراد یا بیشتر
• دندان درد
• بوی بد دهان: به دلیل ترشحات جمع شده پشت حلق
• سرفه مخصوصا شبانه به دلیل تجمع ترشحات پشت حلق
• خستگی یا بی حالی به دلیل وجود التهاب در بدن

تشخیص بیماری

پزشک در مورد علائم فعلی بیمار و مدت زمان درگیر شدن فرد، سوالاتی را می‌پرسد و معاینه فیزیکی نیز انجام خواهد داد. اگر سینوزیت حاد دارید، احتمالاً به هیچ آزمایش دیگری نیاز نخواهید داشت. اما در صورتی که روش‌های درمانی موثر نبود، دچار سینوزیت مزمن هستید یا عوارض جانبی دارید، ممکن است به آزمایش‌های بیشتری نیاز داشته باشید.

روش های تشخیص سینوزیت:

• معاینه فیزیکی و شرح حال: معاینه حلق و آخر زبان و معاینه انتهای بینی با نور و بررسی وجود تورم یا انسداد یا پولیپ یا مخاط رنگی
• سابقه آلرژی خانوادگی یا سرماخوردگی یا عفونت مکرر
• اندوسکوپی بینی: مشاهده دقیق انتهای بینی به وسیله لوله باریک دوربین دار با نور
• سی تی اسکن: مشاهده دقیق سینوس ها از نظر التهاب یا عفونت یا تورم
• کشت مخاط بینی: جهت تشخیص دقیق عامل عفونت و تجویز آنتی بیوتیک مناسب

درمان سینوزیت

انواع روش‌های درمان سینوزیت شامل درمان‌ غیردارویی، دارو‌های ضداحتقان، اسپری‌های بینی و حتی جراحی‌ها است. برای درمان سینوزیت حاد، ممکن است درمان دارویی، محلول و اسپری بینی استامینوفن، ایبوپروفن و آسپرین داروهای ضدآلرژی آنتاگونیست لوکوترین مانند مونته‌لوکاست، برای سینوزیت‌های مرتبط به آلرژی، داروهایی مانند مونته‌لوکاست برای کاهش التهاب و کاهش واکنش‌های آلرژیک در مجاری تنفسی و برای سینوزیت‌های قارچی، راه‌های درمان خانگی سینوزیت ممکن است تجویز شوند. اما برای انواع سینوزیت، پزشک متخصص گوش حلق بینی، با انجام معاینات و تشخیص نوع سینوزیت، داروهای مناسب را تجویز می‌کند. روش درمان سینوزیت به نوع حاد یا مزمن آن بستگی دارد. شستشوی بینی همراه با اسپری بینی استروئیدی ممکن است علائم را تسکین دهد.

اگر عفونت باکتریایی دارید، ممکن است مصرف آنتی بیوتیک و همچنین برخی داروهای دیگر موثر باشد. زمانی که سینوزیت مزمن یا شدید فرد را درگیر نموده و با داروها بهبود نمی‌یابد، ممکن است به جراحی نیاز باشد. درمان سینوزیت معمولاً شامل ترکیبی از اقدامات خودمراقبتی و درمان‌های پزشکی است. در اینجا چند توصیه کلی وجود دارد:

• استراحت و مصرف مایعات گرم: موجب رقیق شدن ترشحات درون بینی و خارج شدن آن و جلوگیری از انسداد بینی خواهد شد
• استفاده از بخور گرم ساده یا ریختن چند قطره محلول اکالیپتوس در بخور
• شستشوی مخاط بینی با آب نمک یا دستگاه اسگالش (دستگاه سینوس شور) یا سرم نمکی و لوله ایریگیشن

درمان دارویی

• مسکن‌های بدون نسخه مانند استامینوفن یا ایبوپروفن و… می‌توانند به کاهش درد و تب کمک کنند.
• آنتی هیستامین ها مانند لوراتادین و نئوتادین و فکسوفنادین و هیدروکسی زین و…. می توانند به کاهش آبریزش و التهاب و خارش و عطسه و… کمک کنند.
• داروهای ضد احتقان خوراکی یا قطره یا اسپری بینی ممکن است به طور موقت گرفتگی بینی را تسکین دهند، اما برای جلوگیری از احتقان مجدد نباید بیش از چند روز استفاده شوند.
  • شربت سودوافدین: هر 8 ساعت یک قاشق غذاخوری
  • قطره بینی فنیل افرین: هر 8 ساعت 2 قطره در بینی فقط تا 3 روز
• کورتیکواستروئیدهای خوراکی یا موضعی بینی می‌توانند التهاب مجرای بینی را کاهش دهند.  چندین مثال( با صلاح دید پزشک):
  • قرص پردنیزولون 5 میلی گرم: بعد از صبحانه یک عدد
  • اسپری بینی مومتازون: هر 8 ساعت یک پاف در بینی
• در صورت مشکوک شدن به عفونت باکتریایی یعنی تب بالا یا تداوم بیماری به بیش از 10 روز، ممکن است آنتی بیوتیک تجویز شود، اما در برابر عفونت‌های ویروسی موثر نیستند. چندین مثال( با صلاح دید پزشک):
  • آنتی بیوتیک آزیترومایسین500 میلی گرم: هر 24 ساعت یک عدد با آب زیاد و معده پر
  • آنتی بیوتیک سفیکسیم 400 میلی گرم: هر 24 ساعت یک عدد با آب زیاد و معده پر
  • آنتی بیوتیک آموکسی سیلین 500 میلی گرم: هر 8 ساعت یک عدد با آب زیاد و معده پر
  • آنتی بیوتیک کوآموکسی کلاو 625 میلی گرم: هر 8 ساعت یک عدد با آب زیاد و معده پر
  • آنتی بیوتیک تاوانکس 500 میلی گرم: هر 24 ساعت یک عدد با آب زیاد و معده پر - در موارد بسیار حاد که به بدن بیمار به انواع آنتی بیوتیک ها مقاوم شده است.

خرید بهترین دستگاه شستشوی بینی و سینوس از داروخانه حاتم

درمان خانگی سینوزیت

علاوه بر داروهای تجویز شده توسط متخصص، رعایت برخی نکات و مراقبتهای خانگی در بهبودی و درمان سینوزیت موثر هستند. برخی نکات در مورد درمان خانگی سینوزیت در ادامه آورده شده است:

• به اندازه کافی استراحت کنید و دوش آب گرم و بخار گرم را فراموش نکنید.
• با نوشیدن مایعات زیاد بدن خود را هیدراته نگه دارید و رطوبت رسانی کنید.
• برای مرطوب نگه داشتن مجرای بینی از اسپری‌ها یا قطره‌های بینی نمکی استفاده کنید.
• برای تسکین درد و فشار، از کمپرس گرم روی صورت استفاده کنید.
• هنگام استراحت بصورت سربالا بخوابید.
• روزانه بینی خود را با آب نمک یا دستگاه اسگالش (دستگاه سینوس شور) یا سرم نمکی و لوله ایریگیشن شستشو دهید.
• روزانه ترشحات پشت حلق خود را با غرغره آب نمک رفع کنید.
• استفاده از دستگاه بخور سرد در اتاق.

نتیجه گیری

سینوزیت، التهاب غشاهای مخاطی داخل بینی و سینوس ها می‌باشد که شایع‌ترین علائم سینوزیت شامل درد در صورت، گرفتگی بینی و ترشح از بینی است. علت سینوزیت بسته به نوع سینوزیت متفاوت است. از شایع‌ترین علائم سینوزیت می‌توان به درد و فشار در سر و صورت همراه با گرفتگی یا گرفتگی بینی اشاره کرد. انواع روش‌های درمان سینوزیت شامل درمان غیردارویی، دارو‌های ضداحتقان، اسپری‌های بینی و حتی جراحی‌ها توصیه می‌شود.

پرسش و پاسخ

1. آیا سینوزیت می‌تواند باعث میگرن شود؟

خیر. سینوزیت ارتباطی با میگرن ندارد. اما به طور قطع، سینوزیت می‌تواند سردردهای میگرنی را تشدید کند.

2. تفاوت بین سینوزیت و آلرژی چیست؟

فرق بین سینوزیت با آلرژی (حساسیت) این است که عامل بروز سینوزیت، عفونت سینوس‌ها و گرفتگی بینی در اثر عوامل مختلفی از جمله ویروس‌ها می‌باشد. اما منشاء آلرژی، واکنش سیستم ایمنی بدن نسبت به برخی از آلرژن‌ها و عوامل حساسیت زاست. مهمترین تفاوت بیماری سینوزیت با آلرژی مربوط به شناخت علائم و نشانه‌های آن‌هاست.

3. کدام بیماری‌ها ریسک ابتلا به سینوزیت را افزایش می‌دهند؟

بیماری‌های سرماخوردگی، ابتلا به آلرژی و بیماری‌هایی که با ضعف سیستم ایمنی همراه‌اند، احتمال ابتلا به سینوزیت را افزایش می‌دهند.

4. برای سردرد سینوزیت چکار کنیم؟

داروهای زیر برای بهبود درمان سردرد سینوزیت موثر است: 

• قرص‌های آنتی‌هیستامین مانند لوراتادین
• دیفن‌هیدرامین
• ستریزین و بنادریل
• داروهای مسکن مانند آسپرین، ایبوپروفن، ناپروکسن و استامینوفن
• اسپری‌های بینی شامل اسپری تریامسینولون و اسپری فلوتیکازون
• داروهای دکونژستان به شکل قرص و اسپری مانند استیفد، نئوسینفرین و سودافد و داروهای آنتی‌بیوتیک‌ها

5. برای عفونت سینوزیت چکار کنیم؟

برای درمان عفونت سینوسی برخی راه‌کارها توصیه شده است: بخور برای کاهش درد سینوزیت با استفاده از دستگاه بخور سرد خانگی، دوش آب گرم، اجتناب از دود سیگار، نوشیدن آب به مقدار زیاد و شست‌وشوی بینی.

منبع

Sinusitis Symptoms and Treatment