سریع‌ترین روش‌های تشخیص و درمان یبوست

علائم یبوست

علائم یبوست، در جدول زیر آمده است. داشتن دو یا بیشتر از این علائم، به مدت سه ماه یا بیشتر، نشانه «یبوست شدید» است.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

در صورت داشتن یبوست با هر یک از شرایط زیر با پزشک خود قرار ملاقات بگذارید:

• علائمی که بیش از سه هفته طول بکشد
• علائمی که انجام فعالیت‌های روزمره را دشوار می‌کند
• خونریزی از راست روده یا خون روی دستمال توالت
• وجود خون در مدفوع یا مدفوع سیاه
• سایر تغییرات غیرعادی در شکل یا رنگ مدفوع
• درد معده که متوقف نمی‌شود
• کاهش وزن بدون تلاش

خرید بهترین داروی درمان یبوست از داروخانه حاتم

علل بروز یبوست

الگوهای حرکات روده، از فردی به فرد دیگر متفاوت است. محدوده معمول، سه بار در روز، تا سه بار در هفته است. بنابراین مهم است که بدانید چه چیزی برای شما معمولی است. به طور کلی، یبوست زمانی رخ می‌دهد که مدفوع، در روده بزرگ (که کولون نیز نامیده می‌شود)، به آرامی حرکت می‌کند. اگر مدفوع به آرامی حرکت کند، بدن، آب زیادی از مدفوع، جذب می‌کند؛ و این امر باعث می‌شود که مدفوع، به صورت سفت، خشک و به سختی دفع شود.

• علل مرتبط با سبک زندگی : حرکت آهسته مدفوع، ممکن است زمانی اتفاق بیفتد که فرد مبتلا به یبوست…:
  • مایعات کافی ننوشد.
  • فیبر غذایی کافی نخورد.
  • به طور منظم تمرین نکند.
  • زمانی که میل به دفع مدفوع دارد، از توالت استفاده نکند.

• داروها : یبوست ممکن است یکی از عوارض جانبی برخی داروها، به ویژه مسکن‌های مخدر باشد. سایر داروهایی که ممکن است باعث یبوست شوند، عبارتند از برخی از داروهایی که بیماری‌ها و شرایط زیر را درمان می‌کنند:
  • درد
  • فشار خون بالا
  • تشنج
  • افسردگی
  • اختلالات سیستم عصبی
  • آلرژی

• مشکلات عضلات کف لگن : ماهیچه‌هایی که اندام‌های پایین تنه را بالا نگه می‌دارند، «عضلات کف لگن» نامیده می‌شوند. توانایی شل‌کردن این ماهیچه‌ها و همچنین پایین آوردن آن‌ها، برای دفع مدفوع از راست روده، ضروری است. مشکلات ناشی از ضعف یا هماهنگی این عضلات، می‌تواند باعث یبوست مزمن شود.

• انسداد در روده بزرگ یا رکتوم : آسیب یا تغییر در بافت‌های روده بزرگ یا رکتوم می‌تواند عبور مدفوع را مسدود کند. همچنین، تومورهای روده بزرگ، راست روده یا بافت‌های مجاور، می‌توانند باعث انسداد شوند.

• عوامل دیگر : شرایط مختلفی می‌توانند بر عملکرد عضلات، اعصاب یا هورمون‌های دخیل در دفع مدفوع، تأثیر بگذارند. یبوست مزمن، ممکن است با عوامل مختلفی مرتبط باشد، از جمله:
  • سندرم روده تحریک‌پذیر
  • دیابت
  • اسکلروز چندگانه
  • اختلال در عملکرد یا آسیب عصبی
  • تیروئید پرکار - کم‌کاری تیروئید
  • بیماری پارکینسون
  • بارداری

گاهی اوقات علت یبوست مزمن را نمی‌توان یافت.

چه عواملی ممکن است خطر ابتلا به یبوست مزمن را افزایش دهند؟

عواملی که می‌توانند خطر ابتلا به یبوست مزمن را افزایش دهند، عبارتند از:

• سالمند بودن
• زن بودن
• فعالیت بدنی کم یا نداشتن فعالیت بدنی
• داشتن یک بیماری روانی، مانند افسردگی یا اختلال خوردن

عوارض یبوست شدید

عوارض یبوست شدید عبارتند از:
 

• بافت‌های متورم اطراف مقعد که به آن بواسیر نیز می‌گویند.
• پاره شدن بافت‌های مقعد که به آن شقاق مقعدی نیز می‌گویند.
• مدفوع سفت به داخل روده بزرگ می‌رود که نهفتگی مدفوع نیز نامیده می‌شود.
• بافت‌های در معرض رکتوم که از دهانه مقعد خارج شده‌اند که پرولاپس رکتوم نیز نامیده می‌شود.

روش‌های پیشگیری از ابتلا به یبوست 

نکات زیر می‌تواند به شما در پیشگیری از ابتلا به یبوست کمک کند:
 

• غذاهای پر فیبر از جمله سبزیجات، میوه‌ها، لوبیاها و غذاهای سبوس‌دار مصرف کنید.
• غذاهای حاوی فیبر کم، مانند غذاهای فرآوری شده، لبنیات و گوشت را کمتر مصرف کنید.
• به مقدار زیاد مایعات بنوشید.
• فعال بمانید و به طور منظم ورزش کنید.
• میل به دفع مدفوع را نادیده نگیرید.
• یک برنامه منظم برای دفع مدفوع، به خصوص بعد از غذا ایجاد کنید.

روش‌های تشخیص یبوست

علاوه بر انجام یک معاینه فیزیکی عمومی، پزشک شما احتمالاً در طول قرار ملاقات شما موارد زیر را از شما می‌خواهد که انجام دهید:

• به آرامی شکم خود را فشار دهید تا درد، حساسیت یا توده‌های نامنظم را بررسی کنید.
• به بافت مقعد و پوست اطراف آن نگاه کنید.
• از انگشت پوشیده با دستکش، برای بررسی وضعیت رکتوم و عضلات مقعد استفاده کنید.

همچنین از شما سؤالاتی درمورد سابقه پزشکی، رژیم غذایی، عادات ورزشی و مدفوع شما پرسیده می‌شود. برای برخی افراد، اطلاعات این قرار ملاقات ممکن است برای تشخیص و درمان یبوست کافی باشد. برای افراد دیگر، ممکن است یک یا چند آزمایش اضافی برای کمک به تیم مراقبت‌های بهداشتی، برای درک ماهیت یا علت یبوست و درنهایت درمان یبوست مورد نیاز باشد.

• تست‌های آزمایشگاهی : پزشک شما ممکن است نمونه‌هایی از خون شما را برای آزمایش بیماری‌ها یا شرایطی که می‌تواند باعث یبوست شود، به آزمایشگاه بفرستد.
  • آندوسکوپی : پزشک شما ممکن است روشی به نام آندوسکوپی را تجویز کند. یک لوله کوچک با دوربین به داخل روده بزرگ، هدایت می‌شود. این روش می‌تواند وضعیت روده بزرگ یا وجود بافت‌های نامنظم را آشکار کند. ممکن است قبل از این روش، رژیم غذایی محدودی داشته باشید؛ از تنقیه استفاده کنید؛ یا محلول‌هایی بنوشید که روده بزرگ شما را پاک می‌کند. به طور کلی دو نوع آزمایش وجود دارد:
  • کولونوسکوپی : معاینه رکتوم و کل کولون است.
  • سیگموئیدوسکوپی : معاینه رکتوم و قسمت تحتانی کولون است که به آن کولون سیگموئید یا نزولی نیز می‌گویند.

• تست‌های تصویربرداری : بسته به علائم شما، پزشک شما ممکن است تصویربرداری با اشعه ایکس را تجویز کند. اشعه ایکس، می‌تواند محل وجود مدفوع در روده بزرگ و مسدودشدن روده بزرگ را نشان دهد. برای تشخیص شرایطی که ممکن است باعث یبوست شوند، ممکن است به آزمایش‌های تصویربرداری مانند سی‌تی اسکن یا ام آر آی نیاز باشد.

• تست حرکت مدفوع : پزشک شما ممکن است آزمایشی را تجویز کند که حرکت مدفوع را از طریق روده بزرگ ردیابی می‌کند. این مطالعه ترانزیت کولورکتال نامیده می‌شود. چنین مطالعاتی عبارتند از:
  • مطالعه نشانگر پرتوپاک : این روش اشعه ایکس، نشان می‌دهد که گلوله‌های ریز از یک قرص تا چه اندازه از روده بزرگ، طی یک دوره زمانی عبور کرده‌اند.
  • سینتی گرافی : این مطالعه، شامل خوردن یک وعده غذایی با مواد رادیواکتیو ریز است که در حین حرکت در روده بزرگ، با فناوری خاصی ردیابی می‌شوند.

• آزمایش رکتوم و مقعد : آزمایش‌های دیگری ممکن است برای اندازه‌گیری این‌که راست روده و مقعد، خوب کار می‌کنند و این‌که فرد چقدر می‌تواند مدفوع دفع کند، استفاده شود.
  • مانومتری آنورکتال : یک لوله باریک و انعطاف‌پذیر به مقعد و رکتوم وارد می‌شود. پس از بادشدن یک وسیله کوچک بادکنکی، مقعد به عقب کشیده می‌شود. این روش، هماهنگی عضلات مورد استفاده برای دفع مدفوع را اندازه‌گیری می‌کند.
  • تست اخراج بالن : این آزمایش، مدت زمانی را که برای بیرون راندنِ یک بالون کوچک پر از آب در رکتوم لازم است، اندازه‌گیری می‌کند. این آزمایش، همچنین اطلاعاتی را درمورد این‌که عضلات، چقدر خوب کار می‌کنند یا کنترل می‌شوند، ارائه می‌دهد.
  • دفکوگرافی : این تست، برای تقلید از دفع مدفوع طراحی شده است. ماده غلیظی که با فناوری تصویربرداری قابل ردیابی است، در رکتوم قرار می‌گیرد. تصاویر اشعه ایکس یا MRI می‌توانند اطلاعاتی را درمورد چگونگی عملکرد راست روده و مقعد، در هنگام دفع ماده مانند مدفوع، نشان دهند.

درمان یبوست

درمان یبوست، معمولاً با تغییر رژیم غذایی و سبک زندگی، که به منظور افزایش سرعت حرکت مدفوع در روده بزرگ است، شروع می‌شود. همچنین، پزشک شما ممکن است داروهای مصرفی شما را در صورتی که باعث ایجاد یبوست یا بدتر شدن آن شوند، تغییر دهد. اگر این تغییرات، به درمان یبوست کمکی نکرد؛ ممکن است درمان‌های دیگری لازم باشد.

تغییر رژیم غذایی و سبک زندگی برای درمان یبوست

پزشک، ممکن است تغییرات زیر را برای درمان یبوست شما توصیه کند:

• برای درمان یبوست از رژیم غذایی پر فیبر استفاده کنید : فیبر به مدفوع حجم می‌دهد و به آن کمک می‌کند تا مایعات را نگه دارد. این عوامل به مدفوع، شکل و وزن مناسب برای حرکت در روده بزرگ می‌دهد. غذاهای غنی از فیبر که به درمان یبوست کمک می‌کنند، عبارتند از میوه‌ها، سبزیجات، لوبیا و نان سبوس‌دار، غلات و برنج. برای جلوگیری از نفخ و گاز، فیبرِ غذایی را به آرامی افزایش دهید. (دستورالعمل‌های غذایی برای آمریکایی‌ها، 25 تا 34 گرم فیبر در روز را بسته به کالری توصیه‌شده روزانه، توصیه می‌کنند.)
• نوشیدن مقدار زیادی آب به درمان یبوست کمک می‌کند : برای درمان یبوست، آب و نوشیدنی‌های بدون کافئین بنوشید. این امر، مدفوع را نرم نگه می‌دارد و از نفخ و گازهایی که با افزایش فیبر غذایی، ممکن است ایجاد شوند، جلوگیری می‌کند.
• برای درمان یبوست، بیشتر روزهای هفته ورزش کنید : فعالیت بدنی منظم، به بهبود حرکت مدفوع از طریق روده بزرگ و درنتیجه درمان یبوست، کمک می‌کند. سعی کنید بیشتر روزهای هفته ورزش کنید. اگر قبلاً ورزش نکرده‌اید، با پزشک خود در مورد راه‌های ایمن برای شروع ورزش، صحبت کنید.
• برای درمان یبوست از عادات خوب روده استفاده کنید : از میل به دفع مدفوع اجتناب نکنید. برای دفع مدفوع برنامه داشته باشید. به عنوان مثال، سعی کنید 15 تا 45 دقیقه بعد از غذا مدفوع کنید؛ زیرا هضم، به حرکت مدفوع در روده بزرگ، کمک می‌کند.

آلو خشک، از دیرباز برای درمان یا پیشگیری از یبوست، استفاده می‌شده است. آلوها، منبع خوبی از فیبر هستند؛ همچنین، به طور طبیعی، دارای عواملی هستند که مایعات را به روده بزرگ می‌کشند.

ملین‌های درمان یبوست

ملین‌ها، داروهایی هستند که به حرکت مدفوع در روده بزرگ و درنهایت به درمان یبوست کمک می‌کنند. هر ملین، تا حدودی متفاوت عمل می‌کند. موارد زیر، بدون نسخه، در دسترس هستند:

• مکمل‌های فیبر : مکمل‌های فیبر به حفظ مایعات مدفوع کمک می‌کند. سپس مدفوع، نرم‌تر و راحت‌تر دفع می‌شود. مکمل‌های فیبر، شامل پسیلیوم، کلسیم پلی‌کربوفیل و متیل سلولز است.
• اسموتیک‌ها : ملین‌های اسمزی، با افزایش میزان مایعات آزادشده در روده، به حرکت مدفوع در روده بزرگ، کمک می‌کنند. به عنوان مثال، می‌توان به هیدروکسید منیزیم خوراکی، سیترات منیزیم، لاکتولوز و پلی اتیلن گلیکول اشاره کرد.
• محرک‌ها : محرک‌ها، باعث سفت‌شدن دیواره‌های روده می‌شوند و مدفوع را مجبور به حرکت می‌کنند. این محرک‌ها، عبارتند از: بیزاکودیل و سنوزیدها.
• روان‌کننده‌ها : روان‌کننده‌هایی مانند روغن معدنی، مدفوع را قادر می‌سازد تا راحت‌تر در روده بزرگ حرکت کند.
• نرم‌کننده‌های مدفوع : نرم‌کننده‌های مدفوع، مانند دوکوزات سدیم و کلسیم دوکوزات اجازه می‌دهند مایعات بیشتری به مدفوع کشیده شود.

تنقیه و شیاف برای درمان یبوست

تنقیه، مایعی است که به آرامی به داخل راست روده پمپاژ می‌شود تا به دفع مدفوع و درمان یبوست کمک کند. هنگامی که سایر درمان‌ها مؤثر نیستند، ممکن است از تنقیه استفاده شود. اگر رکتوم با مدفوع، مسدود شده باشد، پزشک شما ممکن است از یکی از این موارد، استفاده کند. برخی نیز، بدون نسخه در دسترس هستند. مایع، ممکن است یکی از موارد زیر باشد:

• آب لوله کشی
• آب شیر با صابون ملایم
• روغن معدنی

شیاف، یک جسم کوچک لوله‌ای شکل است که در رکتوم قرار می‌گیرد تا دارو را تحویل دهد. شیاف، در دمای بدن، ذوب می‌شود و دارو را آزاد می‌کند. شیاف، برای یبوست، ممکن است یکی از موارد زیر را داشته باشد:

• ملین اسمزی
• ملین محرک
• ملین روان‌کننده

داروهای تجویزی درمان یبوست

در صورتی که سایر درمان‌ها مؤثر واقع نشوند، پزشک شما ممکن است داروهای دیگری را برای درمان یبوست تجویز کند. این داروها شامل موارد زیر می‌شود:

• پلکاناتید
• پروکالوپراید

اگر یبوست ناشی از داروهای ضد درد اپیوئیدی باشد، ممکن است از داروی نسخه‌ای برای درمان یبوست استفاده کنید که اثر اوپیوئیدها را بر حرکت مدفوع از طریق روده بزرگ، مسدود می‌کند. این داروها شامل موارد زیر می‌شود:

• متیل نالترکسون
• نالدمدین
• نالوکسگل

تمرین عضلات لگن برای درمان یبوست

آموزش بیوفیدبک، شامل کار با یک درمانگر است که از وسایلی برای کمک به یادگیری آرام‌کردن عضلات و هماهنگ‌کردن استفاده از عضلات در لگن، رکتوم و مقعد استفاده می‌کند. این تمرینات، ممکن است مشکلات مربوط به یبوست مزمن را اصلاح کند.

حسگرهایی که در رکتوم و روی پوست قرار دارند، همچنان که درمانگر به شما کمک می‌کند تمرین‌های مختلف را انجام دهید، بازخوردی را به صورت صدا یا نور بر روی دستگاه، ارائه می‌کنند. این نشانه‌ها، به شما کمک می‌کنند تا عضلات مورد نیاز برای دفع مدفوع را کنترل کنید.

درمان یبوست شدید با عمل جراحی

جراحی، ممکن است برای اصلاح آسیب یا بی‌نظمی در بافت‌ها یا اعصاب کولون یا رکتوم ضروری باشد. جراحی معمولاً تنها زمانی انجام می‌شود که سایر روش‌های درمان یبوست مزمن، جواب نداده باشند.

برای درمان یبوست چه بخوریم

برای درمان یبوست، باید از رژیم غذایی پر فیبر استفاده کنید. فیبر به نرم شدن مدفوع و افزایش حرکات روده کمک می‌کند. برخی از غذاهای پر فیبر مفید برای درمان یبوست، عبارتند از:

• میوه‌ها : مانند آلو، سیب، گلابی، کیوی، انجیر، آلوبخارا، و موز
• سبزیجات : مانند کلم بروکلی، اسفناج، هویج، کدو سبز، و لوبیا سبز
• غلات کامل : مانند جو دوسر، برنج قهوه‌ای، و نان سبوس‌دار
• حبوبات : مانند عدس، لوبیا، و نخود

علاوه بر فیبر، نوشیدن آب کافی نیز برای درمان یبوست ضروری است. آب به نرم شدن مدفوع و تسهیل دفع آن کمک می‌کند. توصیه می‌شود روزانه 8-10 لیوان آب بنوشید. در اینجا چند نمونه از غذاهایی که می‌توانید برای درمان یبوست در رژیم غذایی خود بگنجانید، آورده شده است:

• صبحانه : یک کاسه جو دوسر با میوه‌های تازه و آجیل
• ناهار : سالاد سبزیجات با مرغ کبابی و نان سبوس‌دار
• شام : خورش لوبیا با برنج قهوه‌ای

همچنین، ورزش منظم نیز می‌تواند به درمان یبوست کمک کند. ورزش به تحریک حرکات روده کمک می‌کند. توصیه می‌شود حداقل 30دقیقه در روز ورزش کنید. اگر با تغییر رژیم غذایی و سبک زندگی خود، نتوانستید یبوست خود را درمان کنید، با پزشک خود مشورت کنید. پزشک ممکن است دارو یا روش‌های دیگری را برای درمان یبوست شما تجویز کند.

نتیجه‌گیری

یبوست یک مشکل رایج است که می‌تواند به دلایل مختلفی ایجاد شود. علائم یبوست عبارتند از : دفع مدفوع کمتر از سه بار در هفته؛ مدفوع سفت، خشک یا توده‌ای؛ زور زدن یا درد هنگام دفع مدفوع؛ احساس این که تمام مدفوع دفع نشده است. درمان یبوست معمولاً با تغییر رژیم غذایی و سبک زندگی شروع می‌شود. اگر این تغییرات کمکی نکرد، ممکن است دارو یا روش‌های دیگری برای درمان یبوست لازم باشد. این تغییرات ممکن است شامل افزایش مصرف فیبر، نوشیدن مایعات بیشتر، ورزش منظم و ایجاد برنامه منظم برای دفع مدفوع باشد. اگر این تغییرات مؤثر واقع نشوند، ممکن است برای درمان یبوست، به استفاده از ملین‌ها، تنقیه یا داروهای تجویزی، نیاز باشد.

پرسش و پاسخ

1. بهترین راه برای درمان یبوست چیست؟

درمان یبوست به علت آن بستگی دارد. اگر یبوست ناشی از رژیم غذایی کم فیبر، کم‌آبی بدن یا عدم فعالیت بدنی باشد، تغییر رژیم غذایی و سبک زندگی معمولاً می‌تواند به درمان یبوست کمک کند. اگر یبوست ناشی از یک بیماری پزشکی باشد، درمان بیماری ممکن است به درمان یبوست نیز کمک کند. اگر تغییرات رژیم غذایی و سبک زندگی و درمان بیماری مؤثر نبودند، ممکن است پزشک دارویی برای درمان یبوست تجویز کند.

2. عوارض یبوست شدید چیست؟

عوارض یبوست شدید عبارتند از : بافت‌های متورم اطراف مقعد که به آن بواسیر نیز می‌گویند؛ پاره شدن بافت‌های مقعد که به آن شقاق مقعدی نیز می‌گویند؛ مدفوع سفت به داخل روده بزرگ می‌رود که نهفتگی مدفوع نیز نامیده می‌شود؛ بافت‌های در معرض رکتوم که از دهانه مقعد خارج شده‌اند که پرولاپس رکتوم نیز نامیده می‌شود.

3. اگر دچار یبوست شدم، چه کاری باید انجام دهم؟

اگر دچار یبوست شده‌اید، ابتدا سعی کنید با تغییر رژیم غذایی و سبک زندگی خود، آن را درمان کنید. اگر این تغییرات کمکی نکرد، با پزشک خود برای درمان یبوست مشورت کنید. پزشک ممکن است دارو یا روش‌های دیگری را برای درمان یبوست شما تجویز کند.

4. برای یبوست شدید چکار کنیم؟

پزشکان اغلب افزایش مصرف فیبر، مصرف زیاد مایعات و همچنین ورزش منظم را توصیه می‌کنند. در موارد شدید همچنین استفاده از انواع داروهای ملین و نرم کننده‌های مدفوع و تنقیه یا شیاف توصیه می‌شود.

5. چکار کنیم یبوست نگیریم؟

مصرف خوراکی‌های سرشاز از فیبر مانند انواع میوه، سبزیجات و غلات کامل، اضافه کردن آلو و غلات سبوس‌دار به رژیم غذایی، نوشیدن آب به مقدرا کافی، اجتناب از مصرف الکل و کافئین (باعث کم آبی بدن شوند)، اضافه کردن پروبیوتیک‌ها به رژیم غذایی، داشتن فعالیت فیزیکی و ورزش منظم و کنترل  استرس.

منبع

New Researches about Constipation