همه چیز درباره اگزما ؛ علت + روش‌های درمانی

اگزما پوستی چیست؟

اگزمای پوستی یکی از شایع‌ترین بیماری‌های التهابی پوست، که با عنوان درماتیت آتوپیک( درماتیت پوستی) نیز شناخته شده است.  اگزما نوعی از بیماری‌های پوستی است که باعث می شود نواحی پوست دچار خارش، خشکی و پوسته پوسته شدن، زبری و ترک خوردگی، درد، تحریک و لکه ی ملتهب پوستی و… شود. نوزادان(مخصوصا روی صورت)، کودکان و بزرگسالان ممکن است به اگزما مبتلا شوند. علت اگزما پوستی شامل سیستم ایمنی بدن، عوامل ژنتیکی و عوامل محیطی مانند آلرژن‌ها و محرک‌های مختلف می‌شود. درمان اگزما پوستی شامل داروهای درمان قطعی، درمان خانگی، روغن‌ها و پمادهای مخصوص می‌شود.

علت اگزما پوستی

نکته: سعی کنید محل بروز اگزما(به هر علتی) را به هیچ عنوان نخارانید. چون خاراندن آن ناحیه موجب سوزش و خارش بیشترخواهد بود و همچنین در صورت زخم شدن آن محل، احتمال بروز عفونت پوستی بسیار افزایش می یابد.

-نکته: برای تشخیص اگزما آزمایش خون خاصی وجود ندارد و فقط با معاینه و تشخیص پزشک، بروز اگزما قابل تایید است؛ اما برای تشخیص عامل اگزما معمولا تست پچ(patch) انجام میشود. اگرچه این گونه آزمایش های پوستی همیشه دقیق نیستند اما این تست میتواند واکنش های پوستی تاخیری که بعد از روزها ایجاد میشود را نیز تشخیص دهد؛ بدین صورت که بدون نیاز به سوزنف آن عامل آلرژن یا حساسیت زا که به آن مشکوک هستیم را بر تکه های کوچکی قرار داره و روی قسمت خاصی از پوست قرار میدهند. معمولا آن عامل آلرژی زا را همراه با حدودا 20 نمونه دیگر مثل مواد لاتکس و  مواد نگهدارنده، دارو، عطر و رنگ مو، رزین ها و فلزها و…به مدت 48 ساعت روی قسمت خاصی از پوست مخصوصا بازو یا پشت قرار میدهند( در این مدت استحمام و تعریق شدید ممنوع است). پس از 48 ساعت این تکه ها از روی پوست برداشته شده و در صورت بروز واکنش و التهاب پوستی آن ناحیه، حساسیت تایید میگردد.

علائم اگزما پوستی

شایع‌ترین علائم اگزما می‌تواند در افراد مختلف، متفاوت باشد. این علائم عبارتند از:

• زبری و خشکی و پوسته پوسته شدن
• لکه های ملتهب یا  قرمز
• خارش و ترک پوست

ممکن است فقط نواحی کوچکی از پوست دچار خشکی شده که هر از گاهی خارش دارند یا اینکه بخش‌های التهابی زیادی در سراسر پوست بدن خود مشاهده کنید. همچنین ممکن است خارش مداوم داشته باشید.

درماتیت پوستی در کدام نواحی بروز می‌یابد

اگزما می‌تواند در هر جایی از بدن شما ظاهر شود. بروز این بیماری بیشتر در دست به ویژه  انگشتان، آرنج یا زانو شایع است. همچنین این احتمال وجود دارد که روی صورت و پوست سر خود مشاهده کنید.

تغییر رنگ پوست

بخشی از پوست شما که تحت تأثیر اگزما قرار گرفته است نیز ممکن است تغییر رنگ دهد که ممکن است پس از بهبود اگزما رخ دهد. افرادی با پوست تیره، بیشتر این تغییرات را مشاهده می‌کنند. با گذشت زمان پوست شما به رنگ طبیعی خود باز می‌گردد.

علائم اگزما پوستی در شرایط حاد

علائم اگزما پوستی ممکن است برای مدتی کاهش یافته یا بهتر شوند. اما درگیر شدن مجدد پوست به این عارضه می‌تواند در هر زمان رخ دهد. در این مرحله علائم عود می‌کنند. عود بیماری ممکن است 2 یا 3 بار در ماه اتفاق بیفتد.

1)احساس مداوم خارش در پوست

خارش پوست از علائم اگزما است. سعی کنید هنگامی که احساس خارش در پوست خود دارید، پوستتان را نخارانید. ممکن است پوستتان بیشتر تحریک شده و بطور مداوم احساس خارش پیدا کنید. خاراندن پوست می‌تواند باعث شدیدتر شدن احساس خارش پوستی، خونریزی در پوست، بروز سایر عفونت‌ها، مشکل در خواب و همچنین عدم تمرکز شود.

2)خطر عفونت

بخشی از پوست که دچار اگزما شده، بیشتر در معرض خطر عفونت است که می‌تواند باعث تشدید اگزما شود. برخی از علائم عفونت شامل اگزما حاد، خروج مایعی که از پوست، تشکیل یک پوسته زرد روی سطح پوست یا دیدن لکه‌های کوچک زرد مایل به سفید، متورم و دردناک شدن پوست درجه حرارت بالا (تب) و احساس خوب نبودن می‌باشد.

خرید بهترین ژل شستشوی صورت از داروخانه حاتم

انواع اگزما پوستی

انواع مختلفی از اگزما وجود دارد که ممکن است در افراد مختلف، نوعی از آن بروز یابد.

1.اگزمای آتوپیک (درماتیت)

نوع اصلی اگزما که گاهی اوقات درماتیت یا اگزمای آتوپیک نامیده می‌شود که از هر 10 کودک، 2 نفر و از هر 10 بزرگسال ،1 نفر را مبتلا می‌کند. در این نوع، معمولاً عامل سابقه خانوادگی وجود دارد و افرادی که اگزمای آتوپیک دارند احتمالاً به آسم یا تب یونجه نیز مبتلا می‌شوند.در واقع سیستم ایمنی با تولید بیش از حد سلول های پوست موجب بروزالتهاب پوستی و  اگزما میشود.

2.اگزمای دیسکوئید

این نوع اگزما، به عنوان «اگزما نومولار» و «درماتیت دیسکوئید» شناخته می‌شود و لکه‌های دایره ای یا بیضی شکل اگزما روی پوست خود مشاهده می‌کنید.

3.درماتیت تماسی

 این نوع اگزما، در اثر تماس یک عامل محرک خارجی با پوست شما بروز می‌یابد و باعث اگزما می‌شود.

4.اگزمای واریسی

اگزمای واریسی به عنوان «اگزمای وریدی یا استاز» شناخته می‌شود، معمولاً روی ساق پاهای شما تأثیر می‌گذارد و به این دلیل اتفاق می‌افتد که جریان خون از طریق رگ‌های پای شما به سختی انجام می‌شود. این نوع اگزما، در افراد 65 ساله و بالاتر شایع‌تر است.

5.اگزمای دیسیدروتیک (Dyshidrotic یا اگزمای پومفولیکس)

تاول‌های ریز در کف دست‌ها و کناره‌های انگشتان ایجاد می‌شود.

خرید بهترین روغن تقویت کننده پوست و مو از داروخانه حاتم

درمان اگزما پوستی

با شروع علائم اولیه و مشاهده آنها، به پزشک متخصص مراجعه نمائید و اقدامات لازم جهت درمان را انجام دهید. همچنین با رعایت برخی نکات مراقبت‌های شخصی، رژیم غذایی و انجام ورزش می‌توانید تا حد زیادی به درمان وضعیت پوستی خود کمک کنید.

درمان دارویی

داروی موضعی

1) اگر اگزمای معمولی است، ممکن است پزشک یک محصول مرطوب کننده مناسب  برای رطوب رسانی به پوست شما توصیه کند برای مثال مرطوب کننده حاوی اوره، اوسرین، شی باتر، هیالورونیک اسید یا دکسپانتول و.. 

2) اگر اگزمای شما دچار خارش گردید، در وهله اول ممکن است پزشک  یک محصول رطوبت رسان و ضدخارش بدون کورتون توصیه کند برای مثال کرم اگزاسین، دکسپانتنول، کرم یا لوسیون کالامین، کرم کالندولا یا کالندولا پلاس یا کالندیت ای، کرم اگزاسین، پماد کامودرما، کرم درماتین، کرم جی، پماد رکوبیزول، پماد تاکرولیموس و انواع ترمیم کننده ها و…

3) اگر اگزمای شما دچار خارش شدید شد، ممکن است پزشک در کنار مرطوب کننده، کرم یا پماد یا لوسیون حاوی کورتون تجویزکند برای مثال هیدروکورتیزون، بتامتازون، مگاکورت، تریامسینولون، تریامسینولون ان ان، کلوبتازول، ژانوناید و فلوئوسینولون و…

4) اگر پوست شما دچار ترک‌ شد، ممکن است پزشک برای پیشگیری از عفونت استفاده از پانسمان‌های مرطوب یا کرم و پماد ضدعفونت را توصیه کند برای مثال موپیروسین، تتراسایکلین، مترونیدازول موضعی و … 

5) اگر اگزمای شما شدید و مقاوم و حتی شبه پسوریازیس باشد، ممکن است پزشک در کنار مرطوب کننده و کورتون، موضعی تاکرولیموس 03/ یا 1/ درصد یا پیمکرولیموس 1 درصد تجویزکند.

نکته:اگر اگزمای پوست در ناحیه اطراف چشم باشد باید همه تجویزها مناسب ناحیه حساس چشم باشد برای مثال برای خشکی ساده اطراف چشم:مرطوب کننده مخصوص اطراف چشم یا ویتامین آ چشمی_  برای خارش یا پوسته پوسته شدن شدید اطراف چشم:بتامتازون یا هیدروکورتیزون چشمی_  برای ترک اطراف چشم:تتراسایکلین یا جنتامایسین چشمی  مورد استفاده قرار میگیرد.

داروی خوراکی

1) اگر اگزمای شما دچار خارش گردید، در وهله اول ممکن است پزشک  یک داروی آنتی هیستامین تجویز کند مثل فکسوفنادین و نئوتادین و لوراتادین و هیدروکسی زین و….

2) اگر اگزمای شما دچار خارش شدید و بی تاب کننده شد، ممکن است پزشک  در کنار آنتی هیستامین یک داروی کورتون خوراکی تجویز کند مثل قرص هیدروکورتیزون و قرص بتامتازون و قرص پردنیزولون و…

نکته: در همه مراحل اگزما مصرف کپسول اگزوتین درمکس و  درموسیس کلاژن پلاس هیالورونیک اسید و… بسیار مفید می باشد و سرعت بهبود اگزما را چندین برابر میکند.

مراقبت‌های پوستی

• تمیزکردن پوست. روزانه حداقل یک بار به مدت 5 تا 10 دقیقه با آب ولرم –نه داغ دوش بگیرید.
• مرطوب کردن. به منظور رطوبت رسانی پوست، کل بدن (نه فقط نواحی اگزما) را با یک مرطوب کننده ماساژ دهید.
•  پس از حمام کردن، پوست را با یک حوله به آرامی خشک کنید و آن را کمی مرطوب کنید.

رژیم غذایی

رژیم غذایی مناسب می‌تواند در کنترل و درمان اگزما پوستی کمک کند. اگرچه درمان قطعی برای اگزما وجود ندارد، اما مصرف برخی غذاها و بروز حساسیت‌های غذایی می‌تواند باعث تحریک اگزما شود. برخی از مواد غذایی که در بهبود وضعیت پوست موثر هستند، عبارت‌اند از:

• ماهی‌های روغنی: مصرف انواع ماهی‌های روغنی مانند سالمون و شاه‌ماهی، دارای اسیدهای چرب امگا ۳ است که دارای خاصیت ضد التهابی قوی هستند.
• کوئرستین: کوئرستین یک فلاونول طبیعی است که در سبزیجات، میوه‌ها، گیاهان و گل‌ها یافت می‌شود. این ماده نوعی آنتی‌اکسیدان و آنتی‌هیستامین قوی است که به کاهش التهاب و میزان هیستامین در بدن کمک می‌کند.
• مصرف غذاهای سرشار از فیبر: وجود فیبر دربرنامه غذایی می‌تواند به بهبود سلامت دستگاه گوارش و جلوگیری از تغذیه‌های نامناسب کمک کند.

به طور کلی، برای درمان این عارضه پوستی توصیه می‌شود رژیم غذایی خود را طبق مشاوره پزشک تنظیم کنید. اگر دچار اگزما هستید، مشاوره با پزشک متخصص می‌تواند به بهبود وضعیت پوست شما کمک کند.

نتیجه گیری

درماتیت پوستی یکی از شایع‌ترین بیماری‌های التهابی پوست است که باعث می شود نواحی پوست دچار خارش، خشکی، ترک خوردگی، درد و تحریک شود. شایع‌ترین علت اگزما پوستی شامل برخی عوامل محیطی، ژنتیک، استفاده از برخی مواد شوینده حساسیت زا و عفونت باکتریایی می‌باشد که در صورت عدم درمان، ممکن است تحت تاثیر برخی عوامل تشدید شود. درمان اگزما پوستی شامل داروهای درمان قطعی، درمان خانگی، روغن‌ها و پمادهای مخصوص می‌شود که علاوه بر این، با اصلاح سبک زندگی و کنترل عوامل محیطی‌ می‌توان تا حدود زیادی آن را کنترل کرد.

پرسش و پاسخ

1. آیا اگزما مسری است؟

خیر، اگزما مطلقاً مسری نیست. کودکان مبتلا به این بیماری باید اجازه داشته باشند که به طور معمول با دوستان خود بازی کنند.

2. روش قطعی درمان اگزما پوستی چیست؟

درمان قطعی برای اگزما وجود ندارد. با کنترل عوامل محرک زا، درمان دارویی و تغییر سبک زندگی تا حد زیادی می‌توان به کنترل بیماری کمک کرد.

3. تفاوت اگزما و پسوریازیس چیست؟
برخی اوقات ممکن است  این دو بیماری پوستی بجای هم اشتباه گرفته شوند. یکی از اصلی‌ترین تفاوت‌‌های آن‌ها نوع خارش پوستی است. در اگزما، پوست فقط دچار خارش شدید می‌شود، اما در بیماری پسوریازیس علاوه بر احساس خارش، حس گزیدگی یا سوزش هم وجود دارد. در بیماری پسوریاسیس، ضخامت و التهاب پوستی بیشتر می‌شودکه معمولا این بیماری نواحی بدن مانند آرنج، زانو، پوست سر و صورت و کف دست‌وپا را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
 

منبع

Eczema Causes and Treatment