وقتی گوشی‌ها جایگزین خواب و آرامش میشوند: نگاهی به مشکلات زندگی مدرن
در دنیای امروز، گوشی‌های هوشمند به بخشی جدایی‌ناپذیر از زندگی ما تبدیل شده‌اند. این ابزارهای کوچک راه ارتباط به سوی اطلاعات و ارتباطات به روز و نوین هستند و بعنوان یک تکنولوژی مفید و کارآمد می‌توانند باعث پیشرفت شوند. اما آیا تا به حال به این فکر کرده‌ایم که این همراه همیشگی چه تأثیری بر سلامت جسمی و روانی ما می‌گذارد؟ استفاده مفرط از گوشی‌های همراه می‌تواند پیامدهای جدی به همراه داشته باشد؛ از خستگی چشم و دردهای مزمن گردن گرفته تا ایجاد اختلال در خواب و کاهش تمرکز. در این مقاله، نگاهی دقیق‌تر به مضرات گوشی همراه خواهیم داشت و خواهیم دید که چگونه می‌توان تعادل را در استفاده از این فناوری حفظ کرد.
آنچه در این مقاله می‌خوانیم:
- مضرات گوشی همراه بر سلامت بدن
- اختلالات مغزی
- اختلالات فیزیکی
- اختلالات خواب
- مشکلات بینایی
- فشار چشم
- اختلال اسکلتی - عضلانی
- تاثیرات تشعشات منتشرشده از گوشی‌های همراه
- سرطان
- اختلالات سلامت روان
- اعتیاد به تلفن
- افزایش استرس و اضطراب
- کاهش روابط اجتماعی
- اختلالات شناختی
- مضرات گوشی همراه برای کودکان
- فواید عدم استفاده بیش از حد گوشی همراه
- نتیجه گیری
- پرسش و پاسخ
مضرات گوشی همراه بر سلامت بدن
استفاده بیش از حد از تلفن همراه، منجر به افزایش مشکلات جسمی و روانی می‌گردد. از جمله:
- خشکی چشم، افزایش فشار چشم، تضعیف بینایی، تاری دید و قرمزی و التهاب چشم
- سردرد به دنبال خستگی جسمی و ذهنی و چشمی
- گردن درد، دیسک گردن و کشیده شدن درد تا پشت
- کمردرد، دیسک کمر و التهاب و درد پشت
- افسردگی، اختلالات خلقی و تاثیر سوء اخبار و رویدادهای مختلف بر روحیه فرد
- تنهایی و گوشه نشینی برای گذراندن اوقات خود در فضای جازی و دوری از واقعیت و افراد حقیقی زندگی و مشکل در مهارهات های اجتماعی و عاطفی
- اختلالات خواب در اثر به هم ریختن امواج مغزی تحت تاثیر امواج موبایل
- کاهش حافظه در اثر بی تحرکی و منفعل بودن و دوختن نگاه به گوشی بدون اینکه مغز خود را به چالش بکشیم
مطالعات نشان میدهد که نگاه کردن بیش از حد به صفحه گوشی، به‌ویژه در نوجوانان و بزرگسالان و جوانان، می‌تواند خواب و سلامت روانی را مختل کند و حتی منجر به علائم زوال عقل مانند اختلال در تمرکز و حافظه شود. در حالی که این اختلالات بیشتر با جوانان مرتبط است، اما می‌تواند بر هر قشر جامعه تأثیرگذار باشد و به‌طور جدی بر سلامت روان و همچنین سلامت جسمی تأثیر بگذارد. عوارض از کیفیت خواب ضعیف تا افزایش سطح استرس و افسردگی، می‌تواند اغلب افرادی که به استفاد از گوشی اعتیاد دارند را درگیر کند.
برخی از اثرات منفی استفاده بیش از حد از گوشی که ممکن است رخ دهد عبارتند از: تغییرات در توانایی شناختی، مشکلات در مهارت‌های اجتماعی یا عاطفی، مشکلات خواب و تنبلی ذهنی. همچنین طبق آمارهای گزارش شده، اعتیاد به گوشی منجر به خشکی و خستگی چشم، تاری دید و سردرد میشود. فشار چشم و مشکلات بینایی می‌تواند منجر به مشکلات جدی تری مانند نزدیک بینی و اختلال بینایی دراز مدت شود.
با توجه به مطالعات انجام شده بر تاثیرات استفاده از گوشی همراه بر سلامت بدن، عوارض متعددی گزارش شده اند که در ادامه مطالب به مهمترین عوارض اشاره شده است:
اختلالات مغزی
طبق تحقیقات انجام شده، قشر مغز، که به دلیل نقش حیاتی خود در حافظه و ادراک شناخته شده است، می‌تواند در اثر قرار گرفتن در معرض دستگاه‌های دیجیتال طولانی مدت نازک شود و باعث آسیب مغزی و عملکرد شناختی شود. استفاده بیش از حد از تلفن همراه به افزایش مشکلات جسمی و روانی از جمله فشار چشم، گردن درد، کمردرد، افسردگی، تنهایی، اختلالات خلقی و اختلالات خواب منجر میشود. نتایج پژوهش حاکی از آن است که بین اعتیاد به تلفن همراه و سلامت روان در ابعاد مشکلات رفتاری، اضطراب، افسردگی و روان پریشی رابطه وجود دارد. استفاده مداوم از گوشی می‌تواند منجر به افزایش اضطراب و استرس شود. علاوه بر این، استفاده بیش از حد از گوشی‌های هوشمند می‌تواند خواب را مختل کند، که برای سلامت روان بسیار مهم است. مشاوران سلامت روان باید از مشکلات احتمالی مرتبط با استفاده بیش از حد از تلفن های هوشمند آگاه باشند تا بتوانند به مراجعین خود در شناسایی، مدیریت و غلبه بر اعتیاد به استفاده از گوشی کمک کنند.
اختلالات فیزیکی
اختلالات خوابهمانطور که استفاده از رایانه یا تلفن قبل از خواب به یک عادت بد در میان مردم تبدیل شده است، مطالعات نشان داده‌اند که این دستگاه‌ها می‌توانند با سرکوب تولید ملاتونین، در روند خواب اختلال ایجاد کنند. ( ملاتونین نوعی هورمون طبیعی در بدن است که در هنگام شب ترشح میشود و به شما کمک می‌کند احساس خستگی کنید و برای خواب آماده باشید) مطالعات متعدد نشان میدهد؛ مشکل در به خواب رفتن یا خواب سطحی و کوتاه، ارتباط مستقیم با استفاده از گوشی در شب داشته و استفاده از تلفن همراه در رختخواب باعث میشود که چرخه طبیعی خواب شما مختل شود. از طرف دیگر گفته میشود انواع کابوس‌ها و رویاهای شبانه در اثر مشاهده تصاویری است که در بیداری دیده میشوند و دیدن زیاد صفحه موبایل منجر به اختلال امواج مغزی و کابوس های شبانه میشود. میزان خواب مورد نیاز بدن برای حفظ سلامت کلی روحی و جسمی شما ضروری است و اگر هنگام خوابیدن دچار مشکل می‌شوید، بهتر است عادات استفاده از گوشی قبل از خواب را کنترل کنید. راه حل: از نیم ساعت قبل از آمادگی برای خواب و رفتن به رختخواب از استفاده از گوشی بپرهیزید تا هورمون ملاتونین در بدن ترشح شود و خواب بدون کابوس و عمیقی را تجربه کنید. |
مشکلات بینایییکی از رایج‌ترین نگرانی‌هایی که اغلب مردم در هنگام استفاده از صفحه نمایش گوشی و دستگاه‌های دیجیتال دارند، خستگی چشم ناشی از استفاده از دستگاه‌های دیجیتال است. نگاه کردن به تلفن هوشمند برای ساعات طولانی می‌تواند منجر به مشکلات مختلفی مانند خستگی، خارش و خشکی چشم یا حتی تاری دید و سردرد شود. از آنجایی که آسیب چشمی ناشی از استفاده از تلفن همراه اغلب طولانی مدت است، بهتر است این مشکل را با پیشگیری از آن حل کنید تا اینکه بعداً به دنبال درمان باشید. راه حل برای حفاظت چشم:
فشار چشم"بیماری تلفن همراه" اصطلاحی است که برای اثرات منفی استفاده بیش از حد از تلفن استفاده میشود. استفاده طولانی مدت از تلفن همراه می‌تواند منجر به فشار چشم شود که به عنوان سندرم بینایی رایانه نیز شناخته میشود. علائم شامل خستگی چشم، خشکی، تاری دید، سردرد و درد گردن یا شانه است. با نگاه کردن چندین ساعت به صفحه نمایش رایانه، تبلت یا گوشی‌های هوشمند، ماهیچه‌های چشم را تحت فشار قرار میدهد و می‌تواند منجر به سردردهای ناراحت کننده شود. راه حل: برای کاهش عوارض چشمی در هنگام استفاده از گوشی همراه، رعایت برخی نکات توصیه میشوند:
|
اختلال اسکلتی - عضلانیحرکات مکرر موردنیاز اندام فوقانی برای استفاده از تلفن همراه باعث انقباض مداوم عضلات در گردن و شانه‌ها میشود که ممکن است به دلیل آسیب میکروسکوپی به عضلات، اعصاب و رگ‌های خونی در حین انجام کار، بدن مستعد ابتلا به اختلالات اسکلتی-عضلانی شود. از جمله:
باید بدانید که هنگامی که با گوشی کار می‌کنید و گوشی را پایین‌تر از صورت خود گرفته و قوز می‌کنید و گردن را به سمت پایین به مدت طولانی خم نگه می‌دارید، معادل این است که یک وزنه 50 کیلویی را روی گردن خود گذاشته و در تمام این مدت به مهره‌های گردن فشار آورده و باعث بروز درد و التهاب شدید در گردن و شانه و دست و قفسه سینه و پشت و کمر می‌شوید. بسیاری از افراد مخصوصا نوجوانان یا افراد مسن بازنشسته که مشغله و فعالیت کمتری داشته و خود را به گوشی سرگرم می‌کنند، دچار دردهایی در ناحیه قفسه سینه و قلب و زیر بغل و دست میشوند و با نگرانی نسبت به بیماری‌های قلبی، به پزشک متخصص مراجعه می‌کنند. اینجاست که یک پزشک متبحر پس از انجام تست‌ها و اطمینان از سلامت قلبی می‌تواند بیمار خود را به راحتی آگاه کند که تمام مشکلات ایجاد شده به دلیل استفاده طولانی مدت و غیر صحیح از موبایل می‌باشد. راه حل برای کاهش عوارض اسکلتی:
|
تاثیرات تشعشات منتشرشده از گوشی‌های همراه و افزایش دمای بدنگوشیهای همراه در هنگام استفاده، سطوح پایینی از تشعشعات غیریونیزان ساطع می‌کنند. نوع تشعشعات منتشر شده از گوشی‌های همراه به عنوان انرژی فرکانس رادیویی (RF) نیز شناخته میشود. اگر تشعشع RF به اندازه کافی زیاد باشد، یک اثر حرارتی دارد، به این معنی که دمای بدن را افزایش میدهد. نگرانی‌هایی وجود دارد که سطوح پایین تشعشعات RF ساطع شده از تلفن‌های همراه می‌تواند باعث مشکلات سلامتی مانند سردرد یا تومورهای مغزی شود. علاوه بر آن از آنجایی که این تشعشعات مطالعات مختلفی برای بررسی اینکه آیا استفاده از تلفن همراه برای سلامت انسان خطرناک است یا خیر، انجام شده است. با این حال، شواهد تا به امروز نشان میدهد که استفاده از گوشی همراه باعث ایجاد سرطان مغز یا سایر انواع سرطان در انسان نمی‌شود. همانطور که توسط موسسه ملی سرطان بیان شده است، "در حال حاضر هیچ مدرک ثابتی وجود ندارد که پرتوهای غیریونیزان خطر ابتلا به سرطان را در انسان افزایش دهد. با این حال، در مورد تاثیر تشعشات منتشر شده از گوشی‌های همراه هیچ اطلاعات دقیقی در دسترس نیست و محققان هنوز مدرک معتبری بر چگونگی تاثیرات این تشعشعات ارائه نکرده‌اند. راه حل برای دوری ماندن از تشعشعات موبایل:
|
سرطانبحثهای متعددی در جامعه علمی در مورد ارتباط بالقوه بین استفاده از گوشی‌های همراه و سرطان، به ویژه تومورهای مغزی وجود دارد. برخی از مطالعات اپیدمیولوژیک ارتباط احتمالی را نشان می‌دهند، در حالی که برخی دیگر هیچ خطر مرتبط قابل توجهی پیدا نمی‌کنند. آژانس بین المللی تحقیقات سرطان (IARC) تشعشعات RF را به عنوان "احتمالا سرطان زا برای انسان" طبقه بندی کرده است که نشان میدهد برای نتیجه گیری قطعی به تحقیقات بیشتری نیاز است. درک و پرداختن به این اثرات سلامت فیزیکی برای به حداقل رساندن خطرات مرتبط با استفاده از تلفن همراه ضروری است. با آگاهی از این مشکلات احتمالی و انجام اقدامات مناسب برای کاهش آنها، کاربران می توانند از مزایای فناوری تلفن همراه و در عین حال محافظت از سلامت خود بهره مند شوند. راه حل: جهت جلوگیری از خطرات احتمالی، استفاده از گوشی را به حداقل رسانده و فقط در مدت محدود تعیین شده برای خود با گوشی کار کنید. |
اختلالات سلامت روان
اعتیاد به گوشی همراهاعتیاد به تلفن، در واقع استفاده وسواس گونه از گوشی هوشمند است. این اعتیاد رفتاری اغلب به عنوان "نوموفوبیا" یا ترس نداشتن دستگاه تلفن همراه شناخته میشود. افرادی که اعتیاد به تلفن دارند، اگر نتوانند از گوشی هوشمند خود استفاده کنند، ممکن است دچار اضطراب، آشفتگی و سرگردانی شوند. احساسات و خلق و خوی منفی پس از استفاده از فناوری رایج است، برخی از مطالعات وابستگی به گوشی‌های هوشمند را با افزایش احساس تنهایی و افسردگی و اختلالات خلق و خو مرتبط می‌دانند. طبق گزارشات، کسانی که به استفاده از گوشی معتاد میشوند، به طور متوسط بیش از چهار ساعت در روز را صرف استفاده از گوشی می‌کنند. علائم اعتیاد به گوشی:
راه حل: خود را مجبور کنید که هر هفته نیم ساعت از مدت زمان کار با تلفن همراه خود کم کنید. آن وقت میبینید هیچ خللی در برنامه های زندگی شما ایجاد نخواهد شد. |
افزایش استرس و اضطراببرخی از افراد زمانی که از تلفن خود دور هستند یا در شرایطی که نمی‌توانند از آن استفاده کنند، دچار اضطراب میشوند. برای این افراد، علائم استرس حتی به عنوان علائمی شبیه ترک نشان داده میشود. استفاده بیش از حد از گوشی‌های هوشمند وابستگی روانی ایجاد می‌کند و عدم استفاده از دستگاه باعث ایجاد اضطراب میشود. مطالعات نشان داده است که قرار گرفتن در معرض تشعشعات تلفن همراه باعث افزایش سطح اضطراب مربوط به تغییرات عصبی زیستی و سلولی میشود. همچنین محققان می‌گویند که افزایش زمان استفاده از گوشی همراه، احتمال بروز علائم افسردگی، اضطراب و استرس را، به‌ویژه در نوجوانانی که چهار ساعت یابیشتر برای استفاده از گوشی همراه سپری می‌کنند، افزایش میدهد. در واقع امواج موبایل میزان ترشح هورمون های آرامش را در بدن کاهش داده و میزان ترشح هورمون های جنگ و گریز(کورتیزول) را افزایش میدهد؛ از این رو هنگام کار با موبایل و یا دوری از موبایل، به صورت ناخودآگاه استرس و بدخلقی رخ میدهد. علاوه برآن اغلب مطالبی که در رسانه ها منتشر میشوند برای جهت دهی به افکار عمومی و تخریب قدرت تفکر و باعث بسته شدن مغز و بروز افسردگی میشوند. راه حل: خود را مجبور کنید که هر هفته نیم ساعت از مدت زمان کار با تلفن همراه خود کم کنید. آن وقت میبینید هیچ خللی در برنامه‌های زندگی شما ایجاد نخواهد شد و به اخبار سوء و برنامه ریزی شده توجه نفرمایید. |
کاهش روابط اجتماعیمطالعات نشان میدهد که استفاده بیش از حد از تلفن با کاهش تعاملات چهره به چهره (اجتماعی)، افزایش اضطراب اجتماعی و ضعف توانایی‌های برقراری ارتباط با دیگران مرتبط است. برخی تحقیقات گذشته نشان داده است که استفاده از گوشی همراه در تعاملات اجتماعی و ظرفیت ما برای شرکت در فعالیت‌هایی که نیاز به تمرکز شناختی دارند اختلال ایجاد می‌کند که می‌تواند بر انگیزه ما برای مشارکت در فعالیت‌های گروهی تأثیرات منفی بگذارد. استفاده مداوم گوشی همراه منجر به انزوای اجتماعی و کاهش فعالیت و کم حرف شدن افراد در زندگی واقعی میشود. و مردم برای داشتن فن بیان خوب دچار مشکل خواهند شد. این اعتیاد به فناوری، به زندگی اجتماعی ما آسیب می‌رساند و باعث قطع ارتباطات خانودگی و دوستانه خواهد شد. در بررسی تاثیر گوشی همراه بر تعاملات در سنین کودکی مشخص شده است که وقتی کودکان زمان بیشتری را صرف نگاه کردن به دستگاه تلفن همراه می‌کنند، به این معنی است که زمان کمتری برای تعامل چهره به چهره با افراد دیگر دارند. علاوه بر این، اگر کودک برای برقراری ارتباط، به وسایل الکترونیکی مانند تلفن‌های هوشمند متکی باشد، در معرض خطر از دست دادن مهارت‌های اجتماعی خود قرار می‌گیرد. |
اختلالات شناختیاستفاده بیش از حد از گوشی همراه می‌تواند باعث اختلال در عملکرد شناختی شود. مطالعات نشان میدهد که صرف زمان بیش از حد نگاه کردن به صفحه نمایش گوشی می‌تواند اساساً ساختار مغز را تغییر دهد و بر نواحی درگیر در عملکرد شناختی و تنظیم هیجانی تأثیر بگذارد. “دمانس دیجیتال” اصطلاحی است که برای توصیف زوال شناختی و مشکلات حافظه ناشی از استفاده بیش از حد از فناوری دیجیتال مانند گوشی‌های هوشمند، رایانه‌ها و تبلت‌ها استفاده میشود. این بیماری با علائمی از جمله فراموشی، مشکل در تمرکز و کاهش توانایی تمرکز مشخص میشود. سیاست‌های سختگیرانه‌ای باید برای کنترل استفاده از تلفن‌های هوشمند به منظور به حداقل رساندن اثرات تشعشعات تلفن همراه بر روی عملکرد شناختی اجرا شود. |
باید بدانید که فقط با 3 روز دوری از موبایل، مغز شما به حالت طبیعی و سلامت گذشته باز خواهد گشت. فقط 72 ساعت دوری از موبایل منجر میشود که تمام هورمون‌های طبیعی بدن به طور منظم ترشح شده و خواب شما تنظیم و عمقی گردد و اضطراب و درد های بدنی برطرف شود.
عوارض استفاده گوشی همراه برای کودکان
کودکانی که عادت به استفاده از گوشی‌های همراه یا تبلت دارند، ممکن است دچار اختلال اعتیاد به گوشی همراه شوند که می تواند با ایجاد اضطراب، افسردگی و اختلالات خواب، بر سلامت روان آنها تأثیر منفی بگذارد. این اعتیاد به تلفن می‌تواند تأثیرات مخربی بر سلامت کلی کودک داشته باشد که برخی از موارد آن عبارتند از:
- کاهش ترشح هورمون رشد
- کم خوابی
- عملکرد تحصیلی ضعیف و افزایش مشکلات تمرکز و دقت
- اعتیاد به استفاده مداوم از گوشی
- اختلالات روانی، استرس و رفتارهای نامناسب کودکان
- کاهش فعالیت بدنی،
- کاهش مهارت‌های اجتماعی
- دوری و جدایی از دوستان و خانواده
- تضعیف هوش هیجانی
فواید عدم استفاده بیش از حد گوشی همراه
با توجه به مضرات استفاده بیش از حد از گوشی همراه، اگر تعداد دفعات استفاده از تلفن خود را محدود کنید، متوجه فواید تغییر در وضعیت سلامت بدن و همچنین بهبود شرایط زندگی خود خواهید شد، از جمله:
- کاهش اضطراب و استرس.
- افزایش آگاهی و شفافیت تفکر.
- ارتباط عمیق تر با دیگران.
- افزایش تفکر انتقادی و خلاقیت.
- افزایش ذهن آگاهی.
- افزایش سلامت بدن
نتیجه گیری
استفاده بیش از حد از گوشی‌های همراه می‌تواند تأثیرات منفی متعددی بر سلامت جسمی، روانی و روابط اجتماعی ما داشته باشد. این ابزارها، با وجود تمام مزایا و امکاناتی که ارائه می‌دهند، زمانی به یک معضل تبدیل میشوند که کنترل استفاده از آنها از دست خارج شود. بنابراین، یافتن تعادل در استفاده از این فناوری ضروری است تا بتوانیم از فواید آن بهره‌مند شویم، بدون اینکه به سلامت یا کیفیت زندگی‌مان آسیب وارد شود. شاید بهترین راهکار این باشد که گاهی برای لحظاتی گوشی‌های خود را کنار بگذاریم و با دنیای اطراف خود ارتباطی حقیقی‌تر برقرار کنیم.
پرسش و پاسخ
1. مدت زمان بهینه استفاده از گوشی همراه چقدر است؟
کارشناسان می‌گویند بزرگسالان در خارج از محیط کار، زمان استفاده از گوشی‌های همراه را به کمتر از دو ساعت در روز محدود کنند. به جای استفاده بیش از حد از گوشی،، باید وقت خود را به شرکت در فعالیت بدنی اختصاص دهید.
2. مضرات گوشی همراه برای بدن چیست؟
استفاده بیش از حد از تلفن همراه به افزایش مشکلات جسمی و روانی از جمله فشار چشم، گردن درد، کمردرد، افسردگی، تنهایی، اختلالات خلقی و اختلالات خواب نسبت داده شده است.
3. چه تحقیقاتی برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد تاثیرات تلفن همراه و سلامتی بدن انجام میشود؟
دانشمندان به بررسی اثرات احتمالی استفاده از تلفن همراه بر سلامتی ادامه می دهند. به عنوان مثال، سازمان بهداشت جهانی (WHO) در حال حاضر در حال بررسی چگونگی تأثیر تلفن‌های همراه بر موارد زیر است:
- برخی از انواع تومورها (یک توده یا رشد)
- چشمان
- خواب
- حافظه
- سردرد
منبع
