شایع‌ترین علائم گرمازدگی و رفع سریع گرمازدگی در فصل گرما

چگونگی بروز گرمازدگی

عارضه گرمازدگی یا آفتاب زدگی(Heat Stroke یا sun stroke) و سایر مشکلات سلامتی مرتبط با گرما، زمانی رخ می‌دهد که بدن در معرض گرمای شدید قرار می‌گیرد و مطابق با روند طبیعی بدن، امکان خنک شدن وجود ندارد. می‌توان گفت که گرمازدگی شدیدترین نوع بیماری مرتبط با گرما (هیپرترمی = Hyperthermia) است و زمانی اتفاق می افتد که بدن شما بیش از حد گرم می‌شود و خود به خود نمی‌تواند خنک شود. اگر در یک فضای بسیار گرم باشید، مانند خانه‌ای بدون تهویه مطبوع، یا اگر فعالیت بدنی شدیدی را برای مدت طولانی انجام می‌دهید که گرمای زیادی در بدن ایجاد می‌کند، احتمال بروز گرمازدگی وجود دارد.

اگر بخواهیم مکانیسم گرمازدگی را از لحاظ علمی بررسی کنیم؛ می‌توان گفت که مکانیسم بیماری‌زای اولیه گرمازدگی بصورت انتقال از یک فاز تنظیم کننده حرارت قابل جبران (که در آن اتلاف گرما از افزایش گرما بیشتر است) به فاز غیرقابل جبران (که در آن افزایش گرما بیشتر از اتلاف گرما است) تعریف شده و این زمانی است که برون‌ده قلبی برای مقابله با حرارت بالا کافی نیست. مراحل مختلفی از آسیب گرمایی وجود دارد و گرمازدگی را می‌توان به‌عنوان جدی‌ترین مرحله در نظر گرفت که اگر دمای بدن به 104درجه فارنهایت (40 درجه سانتیگراد) یا بالاتر برسد، ممکن است اتفاق بیفتد.

 مهمترین راه‌کار رفع سریع گرمازدگی که در هنگام مواجه شدن با علائم گرمازدگی توصیه می‌شود، کاهش دمای بدن می‌باشد که در ادامه مطالب توضیحاتی در مورد آن ارائه شده است.

چگونگی کاهش دمای بدن

 در هنگام مواجه شدن با شرایط گرما، بدن به‌طور طبیعی  با روش‌های مختلفی می‌تواند دمای خود را کاهش دهد که در ادامه مطالب به نحوه انجام این فرایند اشاره شده است:

تنظیم حرارت

به طور معمول بدن انسان می‌تواند دمای خود را با وجود دمای متفاوت خارج از محیط حفظ کند. به این روند، تنظیم حرارت می‌گویند. دمای بدن بطور طبیعی بین 36.5 - 37.5 درجه سانتیگراد (97.7 - 99.5 درجه فارنهایت) است. هنگام افزایش دمای درونی، بدن به‌طور معمول از برخی تکنیک‌ها برای خنک کردن خود استفاده می‌کند. این موارد عبارتند از:

• تبخیر؛ زمانی که بدن عرق تولید می‌کند ؛ این عرق تبخیر شده و بدن را خنک می‌کند
• ساطع شدن گرما از بدن به صورت امواج
• جریان‌های همرفتی؛ هوای خنک یا آبی که برای خنک کردن، از روی پوست می‌گذرد
• رسانایی؛ هنگامی که یک جسم سردتر با بدن تماس پیدا می‌کند و گرما و حرارت بدن را می‌گیرد

تعریق بدن

وقتی دمای محیط بالاتر از دمای بدن می‌باشد، تعریق اولین و مهمترین راه خنک کردن بدن است. تعریق توسط بخشی از مغز به‌نام هیپوتالاموس تنظیم می‌شود. نحوه عملکرد این قسمت مانند یک ترموستات می‌باشد و در پاسخ به گرمای بیش از حد محیط، عمل تعریق بدن را تحریک می‌کند. همچنین از بدن می‌خواهد که وقتی بدن خنک است، تعریق را متوقف کند. در صورت اشباع نشدن هوای محیط از آب، عرق بدن تبخیر می‌شود و سطح بدن را خنک نگه می‌دارد. عمل تبخیر مقدار 1.7 میلی لیتر عرق، 1 کیلو کالری انرژی گرمایی مصرف می‌کند. زمانی که بخواهیم روند بهینه عمل تعریق را مشخص کنیم، بطور کلی زمانی است که تعریق بتواند حدود 600 کیلوکالری گرما را در ساعت دفع کند.

کمبود شدید تعریق بدن ممکن است ناشی از موارد زیر باشد:

• کم آبی بدن و کمبود آب بدن
• استفاده از لباس‌هایی بدون قابلیت گردش هوا و لباس‌های تنگ

این موارد ممکن است منجر به افزایش دمای مرکزی بدن شود، زیرا بدن نمی‌تواند خود به خود خنک شود. بنابراین علاوه‌ بر دمای محیط، برخی عوامل دیگر مانند شرایط هوای مرطوب و فعالیت بدنی نیز ممکن است منجر به گرمازدگی شود.

چه عواملی باعث گرمازدگی می‌شوند؟

بطور معمول، علائم گرمازدگی زمانی مشاهده می‌شود که مکانیسم‌های تنظیم حرارت و دمای بدن به دلیل قرارگیری طولانی‌مدت در معرض محیط‌های گرم و مرطوب یا فعالیت بدنی شدید در هوای گرم دچار اختلال شوند. کارشناسان مهم‌ترین علل بروز گرمازدگی را افزایش دمای محیط، افزایش رطوبت محیط که مانع تعریق مؤثر می‌شود، کم‌آبی بدن ناشی از عدم مصرف مایعات به مقدار کافی، پوشیدن لباس‌های ضخیم یا بدون قابلیت گردش هوا و فعالیت جسمانی و فیزیکی شدید بدون داشتن استراحت کافی، عنوان کرده‌اند. همچنین، برخی گروه‌های پرخطر مانند سالمندان، کودکان، بیماران قلبی، مبتلایان به دیابت و افرادی که داروهای خاص مانند دیورتیک‌ها و آنتی‌هیستامین‌ها مصرف می‌کنند، بیشتر در معرض خطر گرمازدگی قرار دارند. همه این عوامل می‌توانند منجر به تجمع گرمای بیش از حد در بدن و در نتیجه اختلال در عملکرد اندام‌های حیاتی شوند.

انواع گرمازدگی

گرمازدگی به دو نوع گرمازدگی کلاسیک و گرمازدگی ناشی از فعالیت تقسیم می‌شود.

گرمازدگی ناشی از شرایط بدنی (کلاسیک)

گرمازدگی ناشی از شرایط بدنی یا کلاسیک معمولاً نوزادان زیر دو سال، افراد مسن و مبتلایان به بیماری‌های طولانی مدت مانند دیابت، بیماری قلبی و کلیوی را تحت تاثیر قرار می‌دهد. این نوع گرمازدگی معمولا در طول موج‌های گرما و هوای گرم دیده می‌شود. گرمای محیطی که در آن قرار دارید (مانند ماشین، خانه یا فضای باز) بر توانایی بدن شما برای خنک کردن خود غلبه می‌کند.

گرمازدگی ناشی از فعالیت

از سوی دیگر، گرمازدگی ناشی از فعالیت شامل افزایش دمای مرکزی بدن ناشی از فعالیت بدنی شدید در هوای گرم است و ممکن است بر افراد جوان‌تر تأثیر بگذارد، به‌ویژه اگر فعالیت بدنی شدیدی را در شرایط وضعیت هوایی گرم برای مدت طولانی انجام دهند. این گرمازدگی معمولاً در بین ورزشکاران، پرسنل نظامی، آتش نشانان و کارگران ساختمانی و کارگران یدی که در زیر نور خورشید کار می‌کنند، دیده می‌شود. هر فردی که در هوای گرم ورزش می‌کند یا فعالیتی را انجام می‌دهد ممکن است دچار گرمازدگی ناشی از فعالیت شود. همچنین اگر به دمای بالا عادت نداشته باشید، به احتمال زیاد این اتفاق می افتد.

علائم گرمازدگی

هنگامی‌که افراد در شرایط گرمازدگی قرار می‌گیرند، در مراحل اولیه با برخی علائم مواجه خواهند شد. این افراد، تغییرات در وضعیت ذهنی یا رفتار، مانند گیجی، آشفتگی و گفتار نامفهوم، پوست گرم و خشک یا تعریق شدید، حالت تهوع و استفراغ و برافروختگی پوست را تجربه خواهند کرد.

 شایع‌ترین علائم گرمازدگی عبارتند از:

• سردرد مداوم
• تشنگی
• از دست دادن اشتها
• دمای بالای 38 درجه سانتیگراد یا بالاتر
• حالت تهوع و گرفتگی در معده
• گرفتگی در اندام‌ها
• سرگیجه و گیجی
• تعریق بیش از حد
• پوست رنگ پریده
• تنفس سریع و/یا نبض سریع

با مشاهده علائم فوق یا تشدید علائم، حتما به پزشک یا مراکز درمانی مراجعه نمائید.

عوامل خطر

عارضه گرمازدگی ممکن است در افراد مختلف مشاهده شود، اما عوامل متعددی خطر ابتلا به آن را افزایش می‌دهند:

• کم آبی بدن به طور طبیعی یا در اثر اسهال و استفراغ و…
• سن، توانایی مقابله با گرمای شدید به قدرت سیستم عصبی مرکزی (هیپوتالاموس) بستگی دارد. البته در زنان یائسه نیز گرگرفتگی به طور طبیعی رخ میدهد.
• ورزش در هوای گرم.
• پوشیدن لباس چسبان و پلاستیکی بدون امکان عبور هوا
• قرار گرفتن ناگهانی در هوای گرم.
• هوای مرطوب که اجازه تعریق بدن نمیدهد.
• کمبود تهویه مطبوع.
• برخی داروهای خاص. مانند ادرار آورها و…
• برخی از شرایط سلامتی. مانند یائسگی و…

علائم گرمازدگی در کودکان چیست؟

علائم گرمازدگی در کودکان به روشی مشابه در بزرگسالان مشاهده می‌شود. با این حال، کودکان و نوجوانان (نوزادان و کودکان زیر دو سال) نیز مستعد ابتلا به این عارضه هستند، زیرا تعریق آنها کمتر است و بیشتر تحت تاثیر کم آبی بدن قرار می‌گیرند. بنابراین کودکان بیشتر از بزرگسالان در برابر گرمازدگی آسیب پذیر هستند، زیرا با فعالیت، گرمای بیشتری تولید می‌کنند و تعریق آنها کمتر می‌باشد. به عنوان والدین، آگاهی از نشانه‌های گرمازدگی در کودکان و درک چگونگی پیشگیری از آن ضروری است. گرمازدگی در کودکان معمولا با این علائم همراه است: دمای بدنی که به طور خطرناکی بالا می رود - بالای 104 درجه فارنهایت. عدم تعریق. سردرگمی، گیجی. پوست برافروخته و گرم و خشک. (پوست ممکن است خیس باشد.)

علائم گرمازدگی بزرگسالان

در افراد مسن و کسانی که دچار بیماری‌های زمینه‌ای طولانی مدت هستند، تنظیم حرارت مغز کافی نیست. این امر، این افراد را در معرض خطر بیشتری برای گرمازدگی قرار می‌دهد. خطر گرمازدگی در زنان مسن بیشتر از مردان مسن اتفاق می‌افتد. این ممکن است به این دلیل باشد که آنها غدد عرق کمتری نسبت به مردان دارند. 

مهمترین علائم گرمازدگی بزرگسالان دمای مرکزی بدن 104 درجه فارنهایت (40 درجه سانتیگراد) یا بالاتر است. علائم گرمازدگی:

•  تغییر در وضعیت روانی یا رفتار
• گیجی
• بی‌قراری
• گفتار نامفهوم
• تحریک پذیری، هذیان
• تغییر در الگوی تعریق
• تشنج و کما همگی می‌توانند ناشی از گرمازدگی باشند. 

چه افرادی بیشتر در معرض گرمازدگی قرار دارند؟

گروه‌های پرخطر عبارتند از:

• کسانی که به بیماری آلزایمر مبتلا هستند.
• بیماران معلول و بستری.
• نوزادان و کودکان.
• کسانی که بیش از حد الکل مصرف کرده اند - زیرا الکل باعث کم آبی بدن می‌شود.
• کسانی که بی اشتهایی دارند.
• کسانی که فیبروز کیستیک دارند.
• کسانی که صرع دارند.
• کسانی که دیابت بی مزه دارند.
• افرادی که گاستروانتریت و اسهال دارند.
• کسانی که به بیماری پارکینسون مبتلا هستند.
• افرادی که پرکاری تیروئید و تیروتوکسیکوز دارند.
• کسانی که سطح پتاسیم خونشان پایین است و غیره.
• افرادی که چاق هستند.
•  زمانی‌که فرد در شرایط یک فعالیت بدنی غیرعادی قرار می‌گیرد. (افرادی که عادت به فعالیت ندارند.)
• کسانی که لباس‌های تنگ، غیر نخی و نامناسب می‌پوشند.
• بی‌خوابی و کم خوابی.
• کسانی که دچار اختلال عملکرد غدد عرق هستند.

علاوه بر این، برخی از داروها نیز خطر بیماری‌های مرتبط با گرما را افزایش می‌دهند و شامل داروهای سوء مصرفی هستند، مانند:

• آمفتامین‌ها (اسپید و کریستال مت)
• کوکائین
• دی اتیل آمید اسید لیسرژیک (LSD)
• فن سیکلیدین (PCP)
• اکستازی و غیره

داروهایی که خطر گرمازدگی را افزایش می‌دهند عبارتند از:

• داروهای ضد روان پریشی که برای درمان اختلالات روانی استفاده می‌شود؛ مانند الانزاپین و کلوزاپین و…
• آرام بخش‌هایی مانند بنزودیازپین‌ها؛ مانند دیازپام و کلردیازپوکساید و….
• مسدود کننده‌های بتا و مسدود کننده‌های کانال کلسیم و دیورتیک‌ها یا قرص‌های آب مورد استفاده در درمان بیماری‌های قلبی و فشار خون بالا مانند تریامترن اچ و فوروزماید و…
• آنتی کولینرژیک‌ها؛ مانند هیوسین و دی سیکلومین و…
• آلفا آدرنرژیک (مورد استفاده در فشار خون بالا)؛ مانند پرازوسین و ترازوسین و…
• آنتی هیستامین‌ها (مورد استفاده در آلرژی)؛ مانند هیدروکسی زین و…
• داروهای ضد افسردگی سه حلقه‌ای و مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIs) (هر دو در اختلالات افسردگی استفاده می‌شوند)؛ مانند نورتریپتیلین و سیتالوپرام و…
• آسپرین
• لیتیوم (عامل تثبیت کننده خلق و خو)

راه‌کارهای درمان و رفع سریع گرمازدگی

گرمازدگی ممکن است برای همه افراد اتفاق افتد و با توجه به شرایط ویژه هر فرد، مانند سن، وضعیت و شرایط سلامت بدنی و …، ممکن است خطرناک باشد. بنابراین آگاهی از اقدامات لازم و راه‌کارهای اولیه در هنگام مواجه شدن با این عارضه، بسیار ضروری می‌باشد.

به منظور رفع سریع گرمازدگی اقدمات زیر توصیه می‌شود:

• از شرایط و محیط گرما خارج شوید و به یک منطقه خنک‌تر در داخل خانه یا منطقه سایه دار در خارج از منزل بروید.
• دراز بکشید و پاها را بالا بیاورید.
• لباس‌های آزاد و خنک بپوشید یا لباس‌های خود را کم کنید.
• از هر طریقی که می‌توانید بدن خود را خنک نگه دارید: از اسپری آب خنک استفاده کنید، از اسفنج یا پارچه خنک و مرطوب بر روی پوست بدن خود استفاده کنید. لباس‌ها و پوست خود را خیس کنید، دوش یا حمام خنک بگیرید، کمپرس یخ یا یخ خرد شده را در یک حوله مرطوب روی گردن، کشاله ران و زیر بغل قرار دهید.
• در صورت امکان جرعه های کوچک آب بنوشید.
• مصرف نوشیدنی ضد گرمازدگی: از محلول وانلایت استفاده کنید:
  • نوشیدنی ORS با زینک = آب + الکترولیت‌ها + زینک = جبران کم آبی بدن در افراد یک سال به بالا
  • حاوی دکستروز، پتاسیم سیترات، سدیم سیترات، سدیم کلرید، سیتریک اسید، بنزوئیک اسید، سوکرالوز(تنها شیرین کننده بدون کالری)، زینک گلوکونات و آسه سولفام پتاسیم(شیرین کننده). 
  • مناسب زمانی که بدن، آب و الکترولیت بسیاری از دست داده است مانند: گرمازدگی، اسهال، تعریق زیاد، سوختگی، فعالیت ورزشی طولانی و….
  • مقدار مصرف بسته به مقدار کم آبی بدن دارد و در بزرگسال هر 4 ساعت یک بطری نیز قابل استفاده است و حداقل یک بطری روزانه جهت تامین آب بدن.
  • مدت زمان نگهداری در یخچال پس از باز شدن:
    • نوع بدون طعم (برچسب آبی): تا یک ماه بعد از باز شدن
    • نوع طعم سیب (برچسب سبز): تا دو هفته بعد از باز شدن
• مصرف نوشیدنی ضد گرمازدگی: از محلول بست لایت استفاده کنید:
  • دقیقا مشابه وانلایت می‌باشد. تنها تفاوت آن مدت نگهداری است. محلول بست لایت از زمان باز شدن فقط تا 48 ساعت در یخچال قابل نگهداری است.
• مصرف پودر یا قرص جوشان او آر اس: برای بزرگسال 1 تا 2 عدد قرص جوشان در یک لیوان آب  یا یک ساشه در یک لیوان آب
• مصرف پور یا قرص جوشان او آر اس با زینک: برای بزرگسال 1 تا 2 عدد قرص جوشان در یک لیوان آب  یا یک ساشه در یک لیوان آب

برای گرمازدگی چی خوبه

بطور کلی رفع سریع گرمازدگی برای کاهش گرمای بدن شامل موارد ذیل می‌باشد:

• مایعات سرد و انواع نوشیدنی ضد گرمازدگی بنوشید. 
• یک دوش خنک بگیرید.
• لباس‌های سبک و گشاد بپوشید. 
• از کمپرس خنک کننده استفاده کنید.
• از مصرف نوشیدنی‌های کافئین دار یا قندی خودداری کنید.
• در یک محیط خنک استراحت کنید.
• میوه‌ها و سبزیجات تازه بخورید.
• تمرینات تنفسی را انجام دهید.

سازمان بهداشت جهانی (WHO) به همه مردم یادآوری می‌کند که در دوره‌های هوای گرم، خنک نگه داشتن بدن برای جلوگیری از اثرات منفی آن بر سلامت بدن، ضروری است. مهمترین اقدامات توصیه شده عبارتند از: 1. خانه و محل سکونت خود را خنک نگه دارید. 2. خود را دور از شرایط گرما و حرارت نگه دارید. 3. بدن خود را خنک و هیدراته نگه دارید.

درمان خانگی و رفع سریع گرمازدگی

به فرد کمک کنید تا در یک منطقه خنک یا سایه قرار بگیرد. بدن فرد را با پارچه خنک و مرطوب، کیسه‌های یخ یا حوله‌های خنک و مرطوب، خنک نگه دارید (روی گردن، زیر بغل و کشاله ران). اگر فرد هوشیار است، آب خنک، انواع نوشیدنی ضد گرمازدگی مانند نوشیدنی‌های ورزشی حاوی الکترولیت یا نوشیدنی غیرالکلی دیگر بدون کافئین به او بدهید. اگر فرد هوشیاری خود را از دست داد و هیچ نشانه‌ای از گردش خون مانند تنفس، سرفه یا حرکت نشان نداد، CPR ( احیای قلبی ریوی) را شروع کنید. فرد را فورا به یک مرکز درمانی منتقل کنید.

پیشگیری از گرمازدگی

به‌منظور پیشگیری از احتمال بروز گرمازدگی برای خود یا دیگران، برخی اقدامات ضروری توسط کارشناسان توصیه می‌شود که برای آگاهی بیشتر شما، در ادامه مطالب، آورده شده اند:

• لباس مناسب بپوشید. لباس‌های سبک و گشاد را انتخاب کنید.
• در محل سکونت و در داخل خانه یا هر محیطی که هستید، دمای محیط و هوا را خنک نگه دارید. تا حد امکان در مکانی با تهویه مطبوع بمانید.
• در فصول گرما، بچه‌ها یا افراد دیگر را به مدت طولانی در ماشین رها نکنید.
• فعالیت‌های خارج از منزل را با دقت برنامه ریزی کنید و از قرار گرفتن غیرضروری در هوای گرم اجتناب کنید.
• کارهای خود را ( خصوصا در شرایط گرما) با سرعت ملایم انجام دهید.
• از ضد آفتاب استفاده کنید.
• از خوردن غذاهای گرم و سنگین خودداری کنید.
• میتوانید جهت افزایش آب بدن، مکمل های خود را به صورت جوشان مصرف کنید. برای مثال:
  • قرص جوشان ویتامین سی
  • قرص جوشان مولتی ویتامین
  • قرص جوشان ویتامین دی
  • قرص جوشان کلسیم
  • قرص جوشان منیزیم و ب6
  • قرص جوشان زینک پلاس
  • قرص جوشان ویتامین سی و زینک
  • قرص جوشان کلاژن
  • قرص جوشان آلفلکسیل مفصل ساز
  • قرص جوشان ال کارنیتین
  • قرص جوشان ال آرژنین
  • قرص جوشان انرژی زا
  • قرص جوشان ضد سرفه آیورامی
  • قرص جوشان ضد درد و التهاب مفصل سوپرازورب کورکومین
  • قرص جوشان درمان سرماخوردگی مییل سی
  • قرص جوشان ضد خلط ان استیل سیستئین
     

نتیجه گیری

گرمازدگی به عنوان یک فوریت پزشکی ناشی از اختلال در سیستم تنظیم حرارت بدن، نیازمند توجه جدی هم از جنبه پیشگیری و هم درمان می‌باشد. مطالعات نشان می‌دهند که برخی راهکارهای پیشگیرانه شامل اجتناب از قرار گرفتن در معرض گرما، حفظ هیدراتاسیون کافی، استفاده از پوشش مناسب خنک و آزاد و توجه به گروه‌های پرخطر می‌تواند به میزان قابل توجهی از بروز موارد گرمازدگی بکاهد. از سوی دیگر، تشخیص سریع علائم و انجام مداخلات درمانی به موقع برای شامل خنک‌سازی فیزیکی، جبران مایعات و الکترولیت‌ها و در موارد شدید مراقبت‌های پزشکی ویژه، از بروز عوارض جدی جلوگیری می‌نماید. با توجه به تغییرات اقلیمی جهانی و افرایش گرما در جهان، توسعه برنامه‌های آموزشی و افزایش آگاهی عمومی در این زمینه ضروری به نظر می‌رسد. مطالعات آینده می‌توانند بر ارزیابی اثربخشی روش‌های جدیدتر پیشگیری و درمان گرمازدگی متمرکز شوند.

پرسش و پاسخ

1. برای درمان گرمازدگی چه بخوریم؟

گرمای شدید می‌تواند شرایطی مانند گرمازدگی را برای افراد ایجاد کند. این خطر برای افرادی که دارای بیماری‌های مزمن هستند که بر نحوه تنظیم دمای بدن آنها تأثیر می‌گذارد، می‌تواند افزایش یابد. مکمل‌های تنظیم کننده گرما مانند منیزیم، الکترولیت‌ها و اسیدهای چرب امگا 3 ممکن است به بدن شما در مدیریت گرما کمک کنند.

2. علائم شایع گرمازدگی چیست؟

گرمازدگی یک وضعیت تهدید کننده زندگی است که در آن گرما بر توانایی بدن شما برای مدیریت دمای خود غلبه می‌کند. علائم شامل سرگیجه، غش، تاری دید، تکلم نامفهوم و گیجی است. گرمازدگی باعث کاهش جریان خون و آسیب به اندام‌های حیاتی می‌شود.

3. برای رفع گرمازدگی چکار کنیم؟

به منظور بهبود سریع گرمازدگی توصیه می‌شود اقدامات سریع و مؤثری انجام شود تا بدن به حالت عادی بازگردد و از عوارض جدی مانند گرمازدگی شدید (هایپرترمی) یا شوک گرمایی جلوگیری شود. در ادامه مطالب، مراحل ضروری آورده شده است:

1. انتقال فرد به محیط خنک و سایه
2. کاهش دمای بدن (کمپرس آب سرد، خیس کردن پوست با آب خنک (نه یخ) به‌ویژه روی گردن، زیر بغل، کشاله ران و پشت زانوها، پوشیدن لباس آزاد و خنک)
3. استفاده از نوشیدنی ضد گرمازدگی مانند نوشیدن مایعات خنک و الکترولیت‌دار ( آب خنک، آبمیوه رقیق یا نوشیدنی‌های الکترولیتی)
4. استراحت و دراز کشیدن
5. استفاده از روش‌های طبیعی خنک‌کننده (استفاده از شربت نعناع یا عرق کاسنی)

4. برای گرمازدگی چه قرصی بخوریم؟

برای مواقعی که دچار گرمازدگی می‌شوید، مصرف قرص‌ جوشان اوریکس (ORIX) و قرص جوشان او آر اس برای حفظ تعادل الکترولیت‌های بدن توصیه می‌شود. همچنین، برای جبران کم‌آبی بدن، استفاده از محلول خوراکی الکترولیت (ORS) تاثیر بسیاری در رفع علائم گرمازدگی خواهد داشت.

منبع

Learning Heat Stroke Causes, Signs, Prevention and Treatments