تیروئید
کم کاری تیروئید زمانی اتفاق می افتد که غده تیروئید به مقدار کافی هورمون تیروئید نمی‌سازد. کم کاری تیروئید ممکن است در مراحل اول علائم قابل توجهی ایجاد نکند. با گذشت زمان، کم کاری تیروئید که درمان نمی شود می تواند منجر به سایر مشکلات سلامتی، مانند کلسترول بالا و مشکلات قلبی شود. برای تشخیص کم کاری تیروئید از آزمایش خون استفاده میشود. درمان با داروهای هورمون تیروئید اغلب زمانی ساده، ایمن و مؤثر است که شما و پزشک تان دوز مناسب را برای خود پیدا کنید.
آنچه در این مقاله می‌خوانیم:
- علائم کم کاری تیروئید
- علت کم کاری تیروئید
- کم کاری تیروئید در کودکان و نوجوانان
- عوامل خطر
- چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد
- عوارض تیروئید
- تشخیص تیروئید
- نتیجه گیری
- پرسش و پاسخ
علائم کم کاری تیروئید
به شدت بیماری بستگی دارد. مشکلات اغلب به آرامی و معمولا در طی چندین سال ایجاد می شوند.اوایل ممکن است به سختی متوجه علائم کم کاری تیروئید، مانند خستگی و افزایش وزن شوید.
علائم کم کاری تیروئید ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- خستگی
- حساسیت بیشتر به سرما
- یبوست
- پوست خشک
- افزایش وزن
- صورت پف کرده
- صدای خشن
- مو و پوست درشت
- ضعف عضلانی
- درد عضلانی، حساسیت و سفتی
- نازک شدن مو
علت کم کاری تیروئید
تیروئید یک غده پروانه ای شکل کوچک است که در پایین گردن قرار دارد. غده تیروئید دو هورمون اصلی می سازد: تیروکسین (T-4) و تری یدوتیرونین (T-3). این هورمون ها روی هر سلول بدن تاثیر می گذارند. آنها از میزان استفاده بدن از چربی ها و کربوهیدرات ها حمایت می کنند. آنها به کنترل دمای بدن کمک می کنند. روی ضربان قلب تاثیر دارند. و به کنترل میزان پروتئین بدن کمک می کنند.
کم کاری تیروئید زمانی اتفاق می افتد که غده تیروئید به اندازه کافی هورمون نمی سازد. شرایط یا مشکلاتی که می تواند منجر به کم کاری تیروئید شود عبارتند از:
بیماری خودایمنی. شایع ترین علت کم کاری تیروئید یک بیماری خود ایمنی به نام بیماری هاشیموتو است. بیماری‌های خودایمنی زمانی اتفاق می‌افتند که سیستم ایمنی آنتی‌بادی‌هایی بسازد که به بافت‌های سالم حمله می‌کنند. گاهی اوقات این فرآیند غده تیروئید را درگیر می کند و بر توانایی آن در ساخت هورمون تأثیر می گذارد.
جراحی تیروئید. جراحی برای برداشتن تمام یا بخشی از غده تیروئید می تواند توانایی غده برای ساخت هورمون های تیروئید را کاهش دهد یا آن را به طور کامل متوقف کند.
پرتو درمانی: پرتوهای مورد استفاده برای درمان سرطان های سر و گردن می تواند غده تیروئید را تحت تاثیر قرار دهد و منجر به کم کاری تیروئید شود.
تیروئیدیت : تیروئیدیت زمانی اتفاق می افتد که غده تیروئید ملتهب می شود. این ممکن است به دلیل عفونت باشد. یا می تواند ناشی از یک اختلال خود ایمنی یا بیماری دیگری باشد که بر تیروئید تأثیر می گذارد. تیروئیدیت می تواند تیروئید را تحریک کند تا تمام هورمون تیروئید ذخیره شده خود را به یکباره آزاد کند. این باعث افزایش فعالیت تیروئید می شود، وضعیتی به نام پرکاری تیروئید. پس از آن، تیروئید کم کار می شود.
دارو: تعدادی از داروها ممکن است منجر به کم کاری تیروئید شوند. یکی از این داروها لیتیوم است که برای درمان برخی از اختلالات روانپزشکی استفاده می شود. اگر دارو مصرف می کنید، از پزشک خود در مورد تأثیر آن بر غده تیروئید سؤال کنید.
اختلال هیپوفیز: یکی از علل نسبتا نادر کم کاری تیروئید، نارسایی غده هیپوفیز در تولید کافی هورمون محرک تیروئید (TSH) است. این معمولا به دلیل تومور غیر سرطانی غده هیپوفیز است.
بارداری: برخی از افراد در طی یا بعد از بارداری دچار کم کاری تیروئید می شوند. اگر کم کاری تیروئید در دوران بارداری اتفاق بیفتد و درمان نشود، خطر از دست دادن بارداری، زایمان زودرس و پره اکلامپسی را افزایش می دهد. پره اکلامپسی باعث افزایش قابل توجه فشار خون در سه ماه آخر بارداری می شود. کم کاری تیروئید همچنین می تواند به طور جدی روی جنین در حال رشد تأثیر بگذارد.
کم کاری تیروئید در کودکان و نوجوانان
به طور کلی، کودکان و نوجوانان مبتلا به کم کاری تیروئید علائمی مشابه علائم بزرگسالان نیز دارند. اما آنها همچنین ممکن است علائم زیر را داشته باشند:
- رشد ضعیف که باعث به کوتاهی قد میشود
- تاخیر در رشد دندان های دائمی
- بلوغ تاخیری
- رشد ذهنی ضعیف
عوامل خطر
اگرچه هر کسی ممکن است به کم کاری تیروئید مبتلا شود، اما اگر:
- یک زن هستند.
- سابقه خانوادگی بیماری تیروئید داشته باشید.
- یک بیماری خود ایمنی مانند دیابت نوع 1 یا بیماری سلیاک داشته باشید.
- درمان پرکاری تیروئید دریافت کرده اند.
- تابش به گردن یا بالای سینه شما دریافت کرد.
- جراحی تیروئید انجام داده اند.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد
اگر بدون هیچ دلیلی احساس خستگی می‌کنید یا علائم دیگر کم کاری تیروئید را دارید به پزشک مراجعه کنید. اگر داروی هورمون تیروئید برای کم کاری تیروئید مصرف می کنید، توصیه های ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی خود را در مورد اینکه چند وقت یکبار نیاز به قرار ملاقات های پزشکی دارید، دنبال کنید. در ابتدا، ممکن است نیاز به قرار ملاقات های منظم داشته باشید تا مطمئن شوید که دوز مناسب دارو را دریافت می کنید. با گذشت زمان، ممکن است نیاز به معاینات داشته باشید تا ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی شما بتواند وضعیت و داروی شما را کنترل کند.
عوارض تیروئید
کم کاری تیروئید که درمان نمی شود می تواند منجر به سایر مشکلات سلامتی شود، از جمله:
گواتر: کم کاری تیروئید ممکن است باعث بزرگتر شدن غده تیروئید شود. به این حالت گواتر می گویند. گواتر بزرگ ممکن است مشکلاتی در بلع یا تنفس ایجاد کند.
مشکلات قلبی: کم کاری تیروئید می تواند منجر به افزایش خطر بیماری قلبی و نارسایی قلبی شود. این عمدتا به این دلیل است که افراد مبتلا به تیروئید کم کار تمایل به ایجاد سطوح بالای کلسترول لیپوپروتئین با چگالی کم (LDL) - کلسترول "بد" دارند.
نوروپاتی محیطی: کم کاری تیروئید که بدون درمان برای مدت طولانی ادامه دارد، می تواند به اعصاب محیطی آسیب برساند. این اعصاب هستند که اطلاعات را از مغز و نخاع به بقیه بدن منتقل می کنند. نوروپاتی محیطی ممکن است باعث درد، بی حسی و گزگز در بازوها و پاها شود.
ناباروری: سطوح پایین هورمون تیروئید می تواند در تخمک گذاری اختلال ایجاد کند که می تواند باروری را محدود کند. برخی از علل کم کاری تیروئید مانند اختلالات خودایمنی نیز می تواند به باروری آسیب برساند.
نقائص هنگام تولد: نوزادان متولد شده از افراد مبتلا به بیماری تیروئید درمان نشده ممکن است در مقایسه با نوزادان متولد شده از مادرانی که بیماری تیروئیدی ندارند، در معرض خطر بیشتری برای نقایص مادرزادی باشند.
نوزادان مبتلا به کم کاری تیروئید که در بدو تولد وجود دارند و درمان نمی شوند در معرض خطر مشکلات جدی رشد جسمی و ذهنی هستند. اما اگر این عارضه در چند ماه اول زندگی تشخیص داده شود، احتمال پیشرفت معمولی بسیار عالی است.
میکسدم کما: این وضعیت نادر و تهدید کننده زندگی زمانی رخ می دهد که کم کاری تیروئید بدون درمان برای مدت طولانی ادامه یابد. کما میکسدما ممکن است در اثر داروهای آرام بخش، عفونت یا استرس های دیگر روی بدن ایجاد شود. علائم آن شامل عدم تحمل شدید سرما و خواب آلودگی، به دنبال آن کمبود شدید انرژی و سپس بیهوشی است. کما میکسدم نیاز به درمان فوری پزشکی دارد.
تشخیص تیروئید
علائم کم کاری تیروئید می تواند از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد. و اغلب شبیه علائم سایر مشکلات سلامتی هستند. به همین دلیل، تشخیص کم کاری تیروئید تنها به علائم بستگی ندارد. معمولاً بر اساس نتایج آزمایش خون است.
اولین آزمایش خون که معمولا برای تشخیص کم کاری تیروئید انجام می شود، سطح هورمون محرک تیروئید (TSH) را در خون اندازه گیری می کند. اگر بالا باشد، آزمایش مجدداً همراه با آزمایش خون برای هورمون تیروئید T-4 انجام می شود. اگر نتایج نشان داد که TSH بالا و T-4 پایین است، تشخیص کم کاری تیروئید است. در برخی موارد، هورمون تیروئید T-3 نیز ممکن است اندازه گیری شود.
اگر آزمایش دوم نشان دهنده TSH بالا باشد اما T-4 و T-3 در محدوده استاندارد قرار داشته باشند، تشخیص بیماری به نام کم کاری تیروئید تحت بالینی است. معمولاً علائم قابل توجهی ایجاد نمی کند.
تست TSH همچنین نقش مهمی در مدیریت کم کاری تیروئید در طول زمان ایفا می کند. آنها به ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی شما کمک می کنند تا دوز مناسب دارو را برای شما پیدا کند و حفظ کند. نتایج این آزمایشات خون می تواند تحت تأثیر برخی داروها یا مکمل ها قرار گیرد. این شامل بیوتین، ویتامینی است که به عنوان یک مکمل مستقل یا به عنوان بخشی از یک مولتی ویتامین مصرف می شود. قبل از انجام آزمایش خون، هر دارو یا مکملی را که مصرف می کنید به پزشک اطلاع دهید.
نتیجه‌گیری
کم کاری تیروئید زمانی اتفاق می افتد که غده تیروئید به مقدار کافی هورمون تیروئید نمی‌سازد. کم کاری تیروئید ممکن است در مراحل اول علائم قابل توجهی ایجاد نکند. با گذشت زمان، کم کاری تیروئید که درمان نمی شود می تواند منجر به سایر مشکلات سلامتی، مانند کلسترول بالا و مشکلات قلبی شود.تیروئید یک غده پروانه ای شکل کوچک است که در پایین گردن قرار دارد. غده تیروئید دو هورمون اصلی می سازد: تیروکسین (T-4) و تری یدوتیرونین (T-3). این هورمون ها روی هر سلول بدن تاثیر می گذارند. اولین آزمایش خون که معمولا برای تشخیص کم کاری تیروئید انجام می شود، سطح هورمون محرک تیروئید (TSH) را در خون اندازه گیری می کند.
پرسش و پاسخ
1- خوراکی‌های مفید برای تیروئید کم کار؟
تخم مرغ، گوشت ، ماهی ، سبزیجات ، مکمل زینک یا همان روی
2-کم کاری تیروئید چند باشد خطرناک است؟
زمانی که مقدار TSH فرد در آزمایش mIU/L ۱۰ باشد، درمان باید آغاز شود. هر چقدر مقادیر بیشتر از حد نرمال فاصله بگیرند، سلامت شما بیشتر به خطر می‌افتد.
3-آیا با وجود کم کاری تیروئید میتوان باردار شد؟
کم کاری تیروئید می‌تواند باعث نازایی بشود اما این فقط یک احتمال است. از علائمی که کم کاری تیروئید برای خانم‌ها ایجاد می‌کند، اختلال در پریود و تخمک‌گذاری است. اما در صورتیکه در این زمینه مشکلی پیش نیاید، بارداری هم می تواند صورت گیرد. تنها مشکلی که وجود دارد این است که بارداری همراه با کم کاری تیروئید می‌تواند مشکل‌ساز باشد و باعث ایجاد اختلال در روند رشد و نمو جنین شود. بنابراین باید کم کاری تیروئید مادر درمان شوند زیرا در بارداری می‌تواند شدت بیشتری هم پیدا کند و همین مسئله می‌تواند برای شما مشکل‌ساز شود.
4-چرا تیروئید کم کار میشود؟
کم کاری تیروئید یا هیپوتیروئیدی (Hypothyroidism) زمانی اتفاق می‌افتد که غده تیروئید فرد نتواند هورمون مورد نیاز بدن را بسازد، درنتیجه فرد دچار کم کاری تیروئید میشود و در چنین شرایطی برخی از فعالیت‌های بدنی بیمار تحت تاثیر قرار می‌گیرند،
5- چرا قرص تیروئید را باید ناشتا خورد؟
مصرف این دارو بطور معمول(نه همیشه) روزی یک مرتبه 30 تا 60 دقیقه قبل از صبحانه (ناشتا) توصیه میشود؛ بدین علت کهبا مصرف غذا، جذب داروی لووتیروکسین کاهش می‌یابد و همچنین ممکن است باعث بی‌خوابی شود.
منبع:
