روماتیسم چیست؟
روماتیسم مفصلی یا آرتریت روماتوئید (Rheumatoid Arthritis) یک بیماری خود ایمنی مزمن است که در مفاصل هر دو طرف بدن رخ میدهد، که آن را از سایر انواع آرتریت متفاوت میکند.در این بیماری ممکن است علائم درد و التهاب در بدن خود ( انگشتان، دست ها، مچ دست، زانو، مچ پا، پا، انگشتان پا) داشته باشید. التهاب کنترل نشده به غضروف آسیب میرساند که غضروف معمولاً به عنوان یک ضربه گیر در مفاصل شما عمل میکند. با گذشت زمان، این امر میتواند باعث تغییر شکل مفاصل شود. در نهایت، خود استخوان شما فرسایش مییابد. این میتواند منجر به جوش خوردن مفصل شما شود که در واقع تلاش بدن شما برای محافظت از خود در برابر تحریک مداوم است. سلولهای خاصی در سیستم ایمنی بدن شما (سیستم مبارزه با عفونت بدن ) به این فرآیند کمک میکنند. این مواد در مفاصل شما تولید میشوند، اما در بدن شما گردش پیدا میکنند و باعث ایجاد علائم میشوند. آرتریت روماتوئید علاوه بر تأثیر بر مفاصل، گاهی اوقات سایر قسمتهای بدن از جمله پوست، چشم ها، دهان، ریهها و قلب را نیز تحت تأثیر قرار میدهد. روشهای درمانی شامل تغییر سبک زندگی، فیزیوتراپی، کاردرمانی، تغذیه درمانی، دارو درمانی و جراحی است.
آنچه در این مقاله میخوانیم:
- چه کسانی به روماتیسم مفصلی مبتلا می شوند؟
- بررسی علائم روماتیسم مفصلی
- علائم روماتیسم مفصلی چیست؟
- چه چیزی باعث روماتیسم مفصلی میشود؟
- عوامل خطر برای ابتلا به روماتیسم مفصلی چیست؟
- روماتیسم مفصلی چگونه تشخیص داده میشود؟
- روماتیسم مفصلی چگونه درمان میشود؟
- چه داروهایی روماتیسم مفصلی را درمان میکنند؟
- داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs)
- مهارکنندههای COX-2
- کورتیکواستروئیدها
- مهارکنندههای ژانوس کیناز (JAK)
- بیولوژیکها
- بهترین دارو برای روماتیسم مفصلی چیست؟
- آیا تغییر رژیم غذایی به درمان آرتریت روماتوئید کمک میکند؟
- چه زمانی از جراحی برای درمان روماتیسم مفصلی استفاده میشود؟
- چه نوع تغییراتی در شیوه زندگی میتواند به روماتیسم مفصلی کمک کند؟
- استراحت
- ورزش
- نتیجهگیری
- پرسش و پاسخ
چه کسانی به روماتیسم مفصلی مبتلا می شوند؟
روماتیسم مفصلی بیش از 1.3 میلیون نفر در ایالات متحده را تحت تأثیر قرار می دهد. این بیماری در زنان 2.5 برابر بیشتر از مردان شایع است. سن شروع این بیماری RA معمولاً در سنین 30 تا 60 سالگی آغاز میشود. اما هر کسی ممکن است به روماتیسم مفصلی مبتلا شود. در کودکان و بزرگسالان جوان - معمولاً بین 16 تا 40 سال - اتفاق می افتد که به آن روماتیسم مفصلی جوان (YORA) گفته میشود. در افرادی که پس از 60 سالگی دچار علائم میشوند، روماتیسم مفصلی دیررس (LORA) میگویند.
بررسی علائم روماتیسم مفصلی
علائم روماتیسم مفصلی در هر فردی متفاوت است. در برخی افراد، علائم مفصلی طی چندین سال ایجاد میشود و در افراد دیگر، علائم روماتیسم مفصلی به سرعت پیشرفت میکند. در بسیاری از افراد، دوره التهاب این بیماری ، با علائم التهابی همراه است و دوره بهبودی دیگر علائمی را نشان نمیدهند.
علائم روماتیسم مفصلی عبارتند از:
- درد، تورم، خشکی و حساسیت در بیش از یک مفصل
- خشکی مفاصل، به خصوص در صبح یا بعد از نشستن طولانی مدت
- درد و خشکی در مفاصل یکسان در دو طرف بدن شما
- خستگی شدید
- ضعف
- تب
تجربه همه افراد از روماتیسم مفصلی کمی متفاوت است. اما بسیاری از افراد مبتلا به RA میگویند که خستگی یکی از بدترین علائم این بیماری است. زندگی با درد مزمن میتواند خسته کننده باشد و خستگی میتواند مدیریت درد را دشوارتر کند. بنابراین باید به بدن خود توجه کنید و قبل از اینکه خیلی خسته شوید استراحت کنید.
علائم روماتیسم مفصلی چیست؟
علائم التهاب روماتیسم مفصلی تفاوت زیادی با علائم روماتیسم مفصلی ندارد. اما افراد مبتلا به RA دارای علائم شدیدتری هستند. التهاب مفاصل زمانی است که پس از مدتی احساس بهتر شدن علائم را دارید. با درمان، احتمالاً دورههایی خواهید داشت که احساس بهتری دارید. استرس، تغییرات آب و هوا، برخی غذاها یا عفونتها باعث تشدید بیماری میشود. اگرچه شما نمیتوانید به طور کلی از التهاب آن آن جلوگیری کنید، اقداماتی وجود دارد که میتوانید شرایط بیماری را مدیریت کنید. بهتر است با مشاهده هرگونه علائمی، با متخصص مشورت کنید.
چه چیزی باعث روماتیسم مفصلی میشود؟
علت دقیق روماتیسم مفصلی ناشناخته است. محققان فکر میکنند که این امر توسط ترکیبی از ژنتیک، هورمونها و عوامل محیطی ایجاد میشود. به طور معمول، سیستم ایمنی بدن شما را از بیماری محافظت میکند. در روماتیسم مفصلی، یک عامل، سیستم ایمنی بدن شما را تحریک میکند تا باعث آسیب مفاصل شود. عفونت، سیگار کشیدن یا استرس فیزیکی یا عاطفی ممکن است عامل محرک باشد. دانشمندان بسیاری از ژنها را به عنوان عوامل خطر بالقوه برای RA مطالعه کردهاند. برخی از تغییرات ژنتیکی و عوامل غیر ژنتیکی در خطر ابتلا به روماتیسم مفصلی نقش دارند. عوامل غیر ژنتیکی شامل جنسیت و قرار گرفتن در معرض محرکها و آلایندهها است. افرادی که با تغییراتی در ژنهای آنتی ژن لکوسیت انسانی (HLA) متولد میشوند، بیشتر در معرض ابتلا به روماتیسم مفصلی هستند. ژنهای HLA به سیستم ایمنی شما کمک میکنند تا تفاوت بین پروتئینهایی را که بدن شما میسازد و پروتئینهای مهاجمانی مانند ویروسها و باکتریها را تشخیص دهد.
عوامل خطر برای ابتلا به روماتیسم مفصلی چیست؟
چندین عامل خطر برای ابتلا به روماتیسم مفصلی وجود دارد. این عوامل خطر شامل:
- سابقه خانوادگی: اگر یکی از بستگان نزدیکتان نیز به روماتیسم مفصلی مبتلا باشد، احتمال ابتلا به روماتیسم مفصلی بیشتر است.
- جنسیت: زنان دو تا سه برابر بیشتر از مرادن در معرض ابتلا به روماتیسم مفصلی هستند.
- سیگار کشیدن: سیگار خطر ابتلا به روماتیسم مفصلی را در افراد افزایش میدهد و باعث نشدید بیماری میشود.
- چاقی: احتمال ابتلا به روماتیسم مفصلی در افراد چاق بیشتر است.
روماتیسم مفصلی چگونه تشخیص داده میشود؟
برای تشخیص این بیماری، باید به پزشک متخصص در آرتریت (روماتولوژیست) مراجعه کنید. تشخیص بیماری بر اساس ترکیبی از چندین عامل انجام میشود که شامل معاینه فیزیکی، سابقه پزشکی و علائم بیماری میباشد. همچنین روماتولوژیست برای بیمار، آزمایش خون و آزمایش تصویربرداری را تجویز میکند.
انجام آزمایش خون برای بررسی التهاب و پروتئینهای خون (آنتی بادی) است که نشانههای روماتیسم مفصلی هستند که شامل موارد زیر میباشد:
- نرخ رسوب گلبول های قرمز (ESR) یا “sed rate” التهاب در مفاصل شما را تایید میکند.
- پروتئین واکنشی C (CRP).
- حدود 80 درصد افراد مبتلا به RA برای فاکتور روماتوئید (RF) مثبت هستند.
- حدود 60 تا 70 درصد از افرادی که مبتلا به روماتیسم مفصلی هستند، دارای آنتی بادی علیه پپتیدهای سیترولینه حلقوی (CCP) (پروتئینها) میباشند.
روماتولوژیست، همچنین آزمایشهای تصویربرداری را برای بررسی علائمی آسیب دیدگی مفاصل، انجام خواهد داد. روماتیسم مفصلی میتواند باعث ساییدگی انتهای استخوانهای داخل مفاصل شود. آزمایشات تصویربرداری ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- اشعه ایکس
- سونوگرافی
- اسکن تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI)
در برخی موارد، پزشک ممکن است قبل از تشخیص قطعی روماتیسم مفصلی، نحوه عملکرد شما را در طول زمان بررسی کند.
معیارهای تشخیصی روماتیسم مفصلی چیست؟
معیارهای تشخیصی، مجموعهای از علائم، علائم و نتایج آزمایشی است که متخصص قبل ازتایید بیماری، به دنبال آن است. به طور کلی، معیارهای تشخیصی روماتیسم مفصلی عبارتند از:
- آرتریت التهابی در دو یا چند مفصل بزرگ (شانه، آرنج، لگن، زانو و مچ پا).
- آرتریت التهابی در مفاصل کوچکتر.
- تستهای نشانگر زیستی مثبت مانند فاکتور روماتوئید (RF) یا آنتیبادیهای CCP.
- افزایش سطح CRP یا افزایش نرخ سدیم.
- علائم شما بیش از شش هفته طول کشیده است.
روماتیسم مفصلی چگونه درمان میشود؟
مهمترین هدف درمان روماتیسم مفصلی کاهش درد و تورم مفاصل است. انجام این کار باید به حفظ یا بهبود عملکرد مفصل کمک کند. هدف بلند مدت درمان، کند کردن یا توقف آسیب مفصل است. کنترل التهاب مفاصل درد شما را کاهش میدهد و کیفیت زندگی شما را بهبود میبخشد. آسیب مفاصل عموماً در دو سال اول تشخیص رخ میدهد، بنابراین در صورت مشاهده علائم مهم است که به پزشک مراجعه کنید. درمان سریع روماتیسم مفصلی میتواند به جلوگیری از عوارض طولانی مدت کمک کند. روشهای درمان روماتیسم مفصلی شامل تغییر سبک زندگی، درمان، دارو و جراحی است. عواملی مانند سن، سلامتی، سابقه پزشکی و میزان وخامت علائم برای تجویز روشهای درمانی حائز اهمیت میباشند
چه داروهایی روماتیسم مفصلی را درمان میکنند؟
درمان زودهنگام با داروهای خاص میتواند در پیشگیری از عوارض طولانی مدت موثر باشد. ترکیبی از داروها ممکن است موثرتر از درمان با یک دارو باشد و به نظر میرسد بی خطر باشد.
داروهای زیادی برای کاهش درد، تورم و التهاب مفاصل و پیشگیری یا کند کردن روند بیماری وجود دارد. داروهایی روماتیسم مفصلی عبارتند از:
داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs)
داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی درد و التهاب را کاهش میدهند. این داروها شامل:
- ایبوپروفن (Advil®، Motrin®).
- ناپروکسن (Aleve®).
- آسپرین.
مهارکنندههای COX-2
مهارکنندههای COX-2 نوع دیگری از NSAID ها هستند که این مهارکنندهها داروهایی مانند سلکوکسیب (Celebrex®) هستند. مهارکنندههای COX-2 نسبت به NSAID های معمولی عوارض جانبی( خونریزی کمتری) روی معده دارند.
کورتیکواستروئیدها
کورتیکواستروئیدها، همچنین به عنوان استروئید شناخته شده که میتوانند به کاهش درد و التهاب کمک کنند. این کورتیکواستروئیدها شامل پردنیزون و کورتیزون هستند.
داروهای ضد روماتیسمی اصلاح کننده بیماری (DMARDs)
برخلاف سایر NSAID ها، DMARDها در واقع میتوانند با اصلاح سیستم ایمنی، روند بیماری را کاهش دهند.متخصص ممکن است DMARDها را به تنهایی و در ترکیب با استروئیدها یا سایر داروها تجویز کند. DMARDهای رایج عبارتند از:
- متوترکسات (Trexall®).
- هیدروکسی کلروکین (Plaquenil®).
- سولفاسالازین (Azulfidine®).
- Leflunomide (Arava®).
مهارکنندههای ژانوس کیناز (JAK)
مهارکنندههای JAK نوع دیگری از DMARD هستند. روماتولوژیستها، اغلب مهارکنندههای JAK را برای افرادی تجویز میکند که با مصرف «متوترکسات» بهبود نمییابند. این مهارکنندهها عبارتند از:
- توفاسیتینیب (Xeljanz®).
- باراسیتینیب (Olumiant®).
بیولوژیکها
اگر بیمار با مصرف DMARDها درمان نشود، متخصص ممکن است داروهای بیولوژیکی را تجویز کند. بیولوژیکها، مولکولهایی را هدف قرار میدهند که باعث التهاب در مفاصل میشوند. طبق نظر متخصصان،اثر درمانی بیولوژیکها بیشتر است، زیرا آنها در سطح خاصی به سلولها حمله میکنند. بیولوژیکها عبارتند از:
- اتانرسپت (Enbrel®).
- Infliximab (Remicade®).
- آدالیموماب (Humira®).
- آناکینرا (Kinaret®).
- آباتاسپت (Orencia®).
- ریتوکسیماب (Rituxan®).
- Certolizumab (Cimzia®).
- گلیموماب (Simponi®).
- توسیلیزوماب (Actemra®).
بیولوژیکها به سرعت (در عرض دو تا شش هفته) عمل میکنند. متخصص آنها را به تنهایی یا در ترکیب با DMARD مانند متوترکسات تجویز میکند.
بهترین دارو برای روماتیسم مفصلی چیست؟
بهترین دارو برای روماتیسم مفصلی دارویی است که بیشترین تاثیر را همراه با کمترین عوارض جانبی منفی برای بیمار داشته باشد. این امر، بسته به سابقه سلامتی و شدت علائم بیماری، متفاوت است. متخصص یک برنامه درمانی را بر اساس این موارد تجویز خواهد کرد. داروهایی که متخصص تجویز میکند، با شدت و وخامت وضعیت بیمار مطابقت دارد. بیمار لزوما باید به طور منظم با متخصص خود مراجعه کند و متخصص با بررسی عوارض جانبی و در صورت لزوم، روش درمانی بیمار را تغییر میدهد. همچنین متخصص ممکن است آزمایشهایی را برای تعیین میزان مؤثر بودن درمان و بررسی عوارض جانبی تجویز کند.
آیا تغییر رژیم غذایی به درمان آرتریت روماتوئید کمک میکند؟
با شروع درمان و تجویز دارو توسط متخصص، تغییر در رژیم غذایی ممکن است به کاهش التهاب و سایر علائم RA کمک کند، اما این رژیم، روش درمانی محسوب نمیشود . میتوانید با پزشک خود در مورد افزودن چربیهای مناسب و به حداقل رساندن چربیهای مضر، نمک و کربوهیدراتهای فرآوری شده مشورت کنید. مصرف مکمل گیاهی یا غذایی مانند کلاژن در کاهش علائم آرتریت روماتوئید موثر میباشد. این تغییرات رژیم غذایی، زمانی که توسط روماتولوژیست شما تایید شود، مناسب است. اما با انجام برخی تغییرات در سبک زندگی میتوان به کاهش علائم بیماری کمک کرد. روماتولوژیست ممکن است کاهش وزن را به منظور کاهش التهاب مفاصل توصیه کند.
افراد مبتلا به روماتیسم مفصلی نیز در معرض خطر ابتلا به بیماری عروق کرونر هستند. کلسترول خون بالا (یک عامل خطر برای بیماری عروق کرونر) می تواند به تغییرات در رژیم غذایی پاسخ دهد. یک متخصص تغذیه می تواند غذاهای خاصی را برای خوردن یا اجتناب از آن برای رسیدن به سطح کلسترول مطلوب توصیه کند.
چه زمانی از جراحی برای درمان روماتیسم مفصلی استفاده میشود؟
جراحی ممکن است گزینه ای برای بازگرداندن عملکرد مفاصلی باشد که به شدت دچارآسیبدیدگی شدهاند. اگر درد شما با دارو کنترل نشود، ممکن است متخصص، جراحی را توصیه کند. جراحیهایی که این بیماری را درمان میکنند، عبارتند از:
- تعویض زانو.
- تعویض مفصل ران.
- سایر جراحیها برای اصلاح ناهنجاری.
چه نوع تغییراتی در شیوه زندگی میتواند به روماتیسم مفصلی کمک کند؟
ابتلا به یک بیماری مادام العمر مانند روماتیسم مفصلی ممکن است باعث شود احساس کنید کنترل زیادی بر کیفیت زندگی خود ندارید. در حالی که این بیماری شرایطی را ایجاد میکند که نمیتوانید برخی از کارها را انجام دهید، اما انجام برخی فعالیتها در کنترل شرایط بیماری موثر هستند.
چنین تغییراتی در سبک زندگی عبارتند از:
استراحت
هنگامی که مفاصل شما ملتهب هستند، خطر آسیب به مفاصل و ساختارهای بافت نرم اطراف (مانند تاندونها و رباطها) زیاد است. به همین دلیل است که باید به مفاصل ملتهب خود استراحت دهید. اما همچنان ورزش کردن برای شما مهم است. حفظ دامنه حرکتی خوب در مفاصل و به طور کلی تناسب اندام خوب در مقابله با این بیماری مهم است.
ورزش
درد و خشکی مفاصل میتواند باعث کندی فعالیتهای شما شود. برخی از افراد مبتلا به روماتیسم مفصلی بیتحرک میشوند. اما عدم تحرک میتواند منجر به از دست دادن حرکت مفصل و از دست دادن قدرت عضلانی شود. اینها به نوبه خود ثبات مفصل را کاهش میدهند و درد و خستگی را افزایش میدهند. ورزش منظم میتواند به پیشگیری و معکوس کردن این اثرات کمک کند. بهتر است با مراجعه به فیزیوتراپیست یا درمانگر، برای مشاوره در مورد نحوه انجام ورزش مناسب، اقدام کنید. تمرینات مفید عبارتند از:
- تمرینات دامنه حرکتی برای حفظ و بازیابی حرکت مفصل.
- تمریناتی برای افزایش قدرت.
- ورزشهایی برای افزایش استقامت (پیاده روی، شنا و دوچرخه سواری).
نتیجهگیری
آرتریت روماتوئید نوعی روماتیسم است که در آن سیستم ایمنی بدن به بافت پوشاننده مفاصل در هر دو طرف بدن حمله میکند. ممکن است سایر قسمتهای بدن شما را نیز تحت تاثیر قرار دهد. علت دقیق آن ناشناخته است. روشهای درمانی شامل تغییر سبک زندگی، فیزیوتراپی، کاردرمانی، تغذیه درمانی، دارو درمانی و جراحی است.
پرسش و پاسخ
1. تفاوت آرتریت روماتوئید و استئوآرتریت چیست؟
آرتریت روماتوئید و استئوآرتریت هر دو از علل شایع درد و سفتی مفاصل هستند. اما دلایل مختلفی دارند. در آرتروز، التهاب و آسیب به مرور زمان غضروف شما را تجزیه میکند. در آرتریت روماتوئید، سیستم ایمنی بدن به پوشش مفاصل شما حمله میکند.
آیا روماتیسم مفصلی درمان قطعی دارد؟
خیر، آرتریت روماتوئید بطور قطعی قابل درمان نیست. این شرایطی است که بیمار تا آخر عمر خواهد داشت. اما ممکن است دورههایی داشته باشند که علائمی را مشاهده نکنند که بطور موقت هستند.
فاطمه قنبری
13 مرداد 1403 در 04:13ورزش کردن یکی از بهترین روش های هست که میتونه برای درمان روماتیسم مفصلی موثر باشه. مکمل های غذایی هم با تاثیرات زیادی که بر مفاصل دارند نتیجه خوبی دارند.