روماتیسم مفصلی چیست | علائم + روش درمان روماتیسم مفصلی

چه کسانی به روماتیسم مفصلی مبتلا می‌شوند؟

روماتیسم مفصلی بیش از 1.3 میلیون نفر در ایالات متحده را تحت تأثیر قرار می دهد. این بیماری در زنان 2.5 برابر بیشتر از مردان شایع است. این بیماری معمولاً در سنین بین 30 تا 60 سالگی آغاز می‌شود. اما هر کسی ممکن است به روماتیسم مفصلی مبتلا شود. در کودکان و بزرگسالان جوان - معمولاً بین 16 تا 40 سال - اتفاق می افتد که به آن روماتیسم مفصلی جوان (YORA) گفته می‌شود. در افرادی که پس از 60 سالگی دچار علائم می‌شوند، روماتیسم مفصلی دیررس (LORA) می‌گویند.

بررسی علائم روماتیسم مفصلی 

علائم روماتیسم مفصلی در هر فردی متفاوت است. در برخی افراد، علائم مفصلی طی چندین سال ایجاد می‌شود و در افراد دیگر، این علائم به سرعت پیشرفت می‌کند. در بسیاری از افراد، دوره التهاب این بیماری ، با علائم التهابی همراه است و  دوره بهبودی دیگر علائمی را نشان نمی‌دهند.

علائم روماتیسم مفصلی عبارتند از:

• درد، تورم، خشکی و حساسیت در بیش از یک مفصل
• خشکی مفاصل، به خصوص در هنگام صبح یا بعد از نشستن  بمدت طولانی
• درد و خشکی در مفاصل یکسان در دو طرف بدن بیمار
• خستگی شدید
• ضعف
• تب

تجربه همه افراد از روماتیسم مفصلی کمی متفاوت است. اما بسیاری از افراد مبتلا به آرتریت روماتوئید می‌گویند که خستگی یکی از بدترین علائم این بیماری است. زندگی با درد مزمن می‌تواند خسته کننده باشد و خستگی می‌تواند مدیریت درد را دشوارتر کند. بنابراین باید به بدن خود توجه کنید و قبل از اینکه خیلی خسته شوید استراحت کنید.

علائم روماتیسم مفصلی چیست؟

علائم روماتیسم مفصلی با علائم التهاب روماتیسم مفصلی تفاوت زیادی ندارد. اما افراد مبتلا به RA دارای علائم شدیدتری هستند. التهاب مفاصل زمانی است که پس از مدتی احساس بهتر شدن علائم را دارید. با درمان، احتمالاً دوره‌هایی خواهید داشت که احساس بهتری دارید. استرس، تغییرات آب و هوا، برخی غذاها یا عفونت‌ها باعث تشدید بیماری می‌شود. اگرچه شما نمی‌توانید به طور کلی از التهاب آن آن جلوگیری کنید، اقداماتی وجود دارد که می‌توانید شرایط بیماری را مدیریت کنید. بهتر است با مشاهده هرگونه علائمی، با متخصص مشورت کنید.

چه چیزی باعث روماتیسم مفصلی می‌شود؟

علت دقیق روماتیسم مفصلی ناشناخته است. محققان فکر می‌کنند که این امر توسط ترکیبی از ژنتیک، هورمون‌ها و عوامل محیطی ایجاد می‌شود. به طور معمول، سیستم ایمنی بدن شما را از بیماری محافظت می‌کند. در روماتیسم مفصلی، یک عامل، سیستم ایمنی بدن شما را تحریک می‌کند تا باعث آسیب مفاصل شود. عفونت، سیگار کشیدن یا استرس فیزیکی یا عاطفی ممکن است عامل محرک باشد. دانشمندان بسیاری از ژن‌ها را به عنوان عوامل خطر بالقوه برای RA مطالعه کرده‌اند. برخی از تغییرات ژنتیکی و عوامل غیر ژنتیکی در خطر ابتلا به روماتیسم مفصلی نقش دارند. عوامل غیر ژنتیکی شامل جنسیت و قرار گرفتن در معرض محرک‌ها و آلاینده‌ها است. افرادی که با تغییراتی در ژن‌های آنتی ژن لکوسیت انسانی (HLA) متولد می‌شوند، بیشتر در معرض ابتلا به روماتیسم مفصلی هستند. ژن‌های HLA به سیستم ایمنی شما کمک می‌کنند تا تفاوت بین پروتئین‌هایی را که بدن شما می‌سازد و پروتئین‌های مهاجمانی مانند ویروس‌ها و باکتری‌ها را تشخیص دهد.

عوامل خطر برای ابتلا به روماتیسم مفصلی چیست؟

چندین عامل خطر برای ابتلا به روماتیسم مفصلی وجود دارد. این عوامل خطر شامل:

• سابقه خانوادگی: اگر یکی از بستگان نزدیکتان نیز به روماتیسم مفصلی مبتلا باشد، احتمال ابتلا به روماتیسم مفصلی بیشتر است.
• جنسیت: زنان دو تا سه برابر بیشتر از مرادن در معرض ابتلا به روماتیسم مفصلی هستند.
• سیگار کشیدن: سیگار خطر ابتلا به روماتیسم مفصلی را در افراد افزایش می‌دهد و باعث نشدید بیماری می‌شود.
• چاقی: احتمال ابتلا به روماتیسم مفصلی در افراد چاق بیشتر است.

روماتیسم مفصلی چگونه تشخیص داده می‌شود؟

برای تشخیص این بیماری، باید به پزشک متخصص در آرتریت (روماتولوژیست) مراجعه کنید. تشخیص بیماری بر اساس ترکیبی از چندین عامل انجام می‌شود که شامل معاینه فیزیکی، سابقه پزشکی و علائم بیماری می‌باشد. همچنین روماتولوژیست برای بیمار، آزمایش خون و آزمایش تصویربرداری را تجویز می‌کند.

انجام آزمایش خون برای بررسی التهاب و پروتئین‌های خون (آنتی بادی) است که علائم روماتیسم مفصلی هستند و شامل موارد زیر می‌باشند:

• نرخ رسوب گلبول های قرمز (ESR) یا “sed rate” التهاب در مفاصل شما را تایید می‌کند.
• پروتئین واکنشی C (CRP).
• حدود 80 درصد افراد مبتلا به آرتریت روماتوئید برای فاکتور روماتوئید (RF) مثبت هستند.
• حدود 60 تا 70 درصد افراد مبتلا به روماتیسم مفصلی، دارای آنتی بادی علیه پپتیدهای سیترولینه حلقوی (CCP) (پروتئین‌ها) می‌باشند.

روماتولوژیست، همچنین آزمایش‌های تصویربرداری را برای بررسی علائمی آسیب دیدگی مفاصل، انجام خواهد داد. روماتیسم مفصلی می‌تواند باعث ساییدگی انتهای استخوان‌های داخل مفاصل شود. آزمایشات تصویربرداری ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• اشعه ایکس
• سونوگرافی 
• اسکن تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI)

در برخی موارد، پزشک ممکن است قبل از تشخیص قطعی روماتیسم مفصلی، نحوه عملکرد شما را در طول زمان بررسی کند.

معیارهای تشخیصی روماتیسم مفصلی چیست؟

معیارهای تشخیصی، مجموعه‌ای از علائم، علائم و نتایج آزمایشی است که متخصص قبل ازتایید بیماری، به دنبال آن است. به طور کلی، معیارهای تشخیصی روماتیسم مفصلی عبارتند از:

• آرتریت التهابی در دو یا چند مفصل بزرگ (شانه، آرنج، لگن، زانو و مچ پا).
• آرتریت التهابی در مفاصل کوچکتر.
• تست‌های نشانگر زیستی مثبت مانند فاکتور روماتوئید (RF) یا آنتی‌بادی‌های CCP.
• افزایش سطح CRP یا افزایش نرخ سدیم.
• علائم شما بیش از شش هفته طول کشیده است.

روش درمان روماتیسم مفصلی

مهمترین هدف درمان روماتیسم مفصلی کاهش درد و تورم مفاصل است که این امر باید در حفظ یا بهبود عملکرد مفصل موثر باشد. هدف بلند مدت روند درمانی، کند کردن یا توقف آسیب مفصل است. کنترل التهاب مفاصل درد بیمار را کاهش می‌دهد و باعث بهبود کیفیت زندگی می‌شود. آسیب مفاصل عموماً در دو سال اول تشخیص رخ می‌دهد، بنابراین در صورت مشاهده علائم، مهم است که به پزشک مراجعه کنید. درمان سریع روماتیسم مفصلی می‌تواند به جلوگیری از عوارض طولانی مدت کمک کند.

 درمان روماتیسم مفصلی شامل تغییر سبک زندگی، درمان، مصرف دارو و جراحی توصیه می‌شود. عواملی مانند سن، سلامتی، سابقه پزشکی و میزان وخامت علائم  برای تجویز روش‌های درمانی حائز اهمیت می‌باشند.

چه داروهایی روماتیسم مفصلی را درمان می‌کنند؟

درمان روماتیسم مفصلی زودهنگام با داروهای خاص می‌تواند در پیشگیری از عوارض طولانی مدت موثر باشد. ترکیبی از داروها ممکن است موثرتر از درمان با یک دارو باشد و به نظر می‌رسد بی خطر باشد.

داروهای زیادی برای کاهش درد، تورم و التهاب مفاصل و پیشگیری یا کند کردن روند بیماری وجود دارد. داروهایی روماتیسم مفصلی عبارتند از:

داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs)

داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی درد و التهاب را کاهش می‌دهند. این داروها شامل:

• ایبوپروفن (Advil®، Motrin®).
• ناپروکسن (Aleve®).
• آسپرین.

مهارکننده‌های COX-2

مهارکننده‌های COX-2 نوع دیگری از NSAID ها هستند که این مهارکننده‌ها داروهایی مانند سلکوکسیب (Celebrex®) هستند. مهارکننده‌های COX-2 نسبت به NSAID های معمولی عوارض جانبی( خونریزی کمتری) روی معده دارند.

کورتیکواستروئیدها

کورتیکواستروئیدها، همچنین به عنوان استروئید شناخته شده که می‌توانند به کاهش درد و التهاب کمک کنند. این کورتیکواستروئیدها شامل پردنیزون و کورتیزون هستند.

داروهای ضد روماتیسمی اصلاح کننده بیماری (DMARDs)

برخلاف سایر NSAID ها، DMARDها در واقع می‌توانند با اصلاح سیستم ایمنی، روند بیماری را کاهش دهند.متخصص ممکن است DMARDها را به تنهایی و در ترکیب با استروئیدها یا سایر داروها تجویز کند. DMARDهای رایج عبارتند از:

• متوترکسات (Trexall®).
• هیدروکسی کلروکین (Plaquenil®).
• سولفاسالازین (Azulfidine®).
• Leflunomide (Arava®).

مهارکننده‌های ژانوس کیناز (JAK)

مهارکننده‌های JAK نوع دیگری از DMARD هستند. روماتولوژیست‌ها، اغلب مهارکننده‌های JAK را برای افرادی تجویز می‌کند که با مصرف «متوترکسات» بهبود نمی‌یابند. این مهارکننده‌ها عبارتند از:

• توفاسیتینیب (Xeljanz®).
• باراسیتینیب (Olumiant®).

بیولوژیک‌ها

روش درمان روماتیسم برای بیمارانی که با مصرف DMARDها درمان نشوند، تجویز داروهای بیولوژیکی توسط متخصص می‌باشد. بیولوژیک‎‌ها، مولکول‌هایی را هدف قرار می‌دهند که باعث التهاب در مفاصل می‌شوند. طبق نظر متخصصان،اثر درمانی بیولوژیک‌ها بیشتر است، زیرا آنها در سطح خاصی به سلول‌ها حمله می‌کنند. بیولوژیک‌ها عبارتند از:

• اتانرسپت (Enbrel®).
• Infliximab (Remicade®).
• آدالیموماب (Humira®).
• آناکینرا (Kinaret®).
• آباتاسپت (Orencia®).
• ریتوکسیماب (Rituxan®).
• Certolizumab (Cimzia®).
• گلیموماب (Simponi®).
• توسیلیزوماب (Actemra®).

بیولوژیک‌ها به سرعت (در عرض دو تا شش هفته) عمل می‌کنند. متخصص آنها را به تنهایی یا در ترکیب با DMARD مانند متوترکسات تجویز می‌کند.

بهترین دارو برای روماتیسم مفصلی چیست؟

بهترین دارو برای روماتیسم مفصلی دارویی است که بیشترین تاثیر را همراه با کمترین عوارض جانبی منفی برای بیمار داشته باشد. این امر، بسته به سابقه سلامتی و شدت علائم بیماری، متفاوت است. متخصص یک برنامه درمانی را بر اساس این موارد تجویز خواهد کرد. داروهایی که متخصص تجویز می‌کند، با شدت و وخامت وضعیت بیمار مطابقت دارد. بیمار لزوما باید به طور منظم با متخصص خود مراجعه کند و متخصص با بررسی عوارض جانبی و در صورت لزوم، روش درمانی بیمار را تغییر می‌دهد. همچنین متخصص ممکن است آزمایش‌هایی را برای تعیین میزان مؤثر بودن درمان و بررسی عوارض جانبی تجویز کند.

روش درمان روماتیسم مفصلی با تغییر رژیم غذایی

با شروع درمان و تجویز دارو توسط متخصص، تغییر در رژیم غذایی ممکن است به کاهش التهاب و سایر علائم RA کمک کند، اما این رژیم، روش درمانی محسوب نمی‌شود . می‌توانید با پزشک خود در مورد افزودن چربی‌های مناسب و به حداقل رساندن چربی‌های مضر، نمک و کربوهیدرات‌های فرآوری شده مشورت کنید. مصرف مکمل گیاهی یا غذایی مانند کلاژن در کاهش علائم آرتریت روماتوئید موثر می‌باشد. این تغییرات رژیم غذایی، زمانی که توسط روماتولوژیست شما تایید شود، مناسب است. اما با انجام برخی تغییرات در سبک زندگی می‌توان به کاهش علائم بیماری کمک کرد. روماتولوژیست ممکن است کاهش وزن را به منظور کاهش التهاب مفاصل توصیه کند.

افراد مبتلا به روماتیسم مفصلی نیز در معرض خطر ابتلا به بیماری عروق کرونر هستند. کلسترول خون بالا (یک عامل خطر برای بیماری عروق کرونر) می تواند به تغییرات در رژیم غذایی پاسخ دهد. یک متخصص تغذیه می تواند غذاهای خاصی را برای خوردن یا اجتناب از آن برای رسیدن به سطح کلسترول مطلوب توصیه کند.

روش درمان روماتیسم مفصلی با جراحی

روش درمان روماتیسم با جراحی ممکن است گزینه ای برای بازگرداندن عملکرد مفاصلی باشد که به شدت دچارآسیب‌دیدگی شده‌اند. اگر درد شما با دارو کنترل نشود، ممکن است متخصص، جراحی را توصیه کند. جراحی‌هایی که این بیماری را درمان می‌کنند، عبارتند از:

• تعویض زانو.
• تعویض مفصل ران.
• سایر جراحی‌ها برای اصلاح ناهنجاری.

 درمان روماتیسم مفصلی با تغییر سبک زندگی

افراد مبتلا به یک بیماری مادام العمر مانند روماتیسم مفصلی ممکن است احساس کنند نمی‌توانند کنترل زیادی بر کیفیت زندگی خود داشته باشند. در حالی‌که این بیماری شرایطی را ایجاد می‌کند که توانایی انجام برخی از کارها را ندارید، اما انجام برخی فعالیت‌ها و تغییرات سبک زندگی در کنترل شرایط بیماری موثر هستند.

چندین تغییرات سبک زندگی عبارتند از:

استراحت

هنگامی که مفاصل شما ملتهب هستند، خطر آسیب به مفاصل و ساختارهای بافت نرم اطراف (مانند تاندون‌ها و رباط‌ها) زیاد است. به همین دلیل است که باید به مفاصل ملتهب خود استراحت دهید. اما همچنان ورزش کردن برای شما مهم است. حفظ عملکرد حرکتی مطلوب مفاصل و به طور کلی حفظ تناسب اندام در مقابله با این بیماری مهم است.

ورزش

درد و خشکی مفاصل می‌تواند باعث کندی فعالیت‌های شما شود. برخی از افراد مبتلا به روماتیسم مفصلی بی‌تحرک می‌شوند. اما عدم تحرک می‌تواند منجر به از دست دادن حرکت مفصل و از دست دادن قدرت عضلانی شود. اینها به نوبه خود ثبات مفصل را کاهش می‌دهند و درد و خستگی را افزایش می‌دهند. انجام ورزش بصورت منظم می‌تواند به پیشگیری و کاهش علائم کمک کند. توصیه می‌شود با مراجعه به فیزیوتراپیست یا درمانگر، برای مشاوره در مورد نحوه انجام ورزش بطور صحیح اقدام کنید. تمرینات مفید عبارتند از:

• تمرینات دامنه حرکتی برای حفظ و بازیابی حرکت مفصل.
• تمریناتی برای افزایش قدرت.
• ورزش‌های مناسب برای افزایش استقامت (پیاده روی، شنا و دوچرخه سواری).

نتیجه‌گیری

علائم روماتیسم مفصلی که خصوصا در سنین بالا بروز پیدا می‌کند شامل درد و خشکی در مفاصل یکسان در دو طرف بدن، خستگی شدید، ضعف و تب می‌باشد که این علائم به سرعت پیشرفت می‌کند. آرتریت روماتوئید نوعی روماتیسم است که در آن سیستم ایمنی بدن به بافت پوشاننده مفاصل در هر دو طرف بدن حمله می‌کند و امکان دارد سایر قسمت‌های بدن بیمار را نیز تحت تاثیر قرار دهد. در بسیاری از افراد، دوره التهاب این بیماری، با علائم التهابی همراه است و  دوره بهبودی دیگر علائمی را نشان نمی‌دهند. علت دقیق بیماری ناشناخته است. روش‌های درمانی شامل تغییر سبک زندگی، فیزیوتراپی، کاردرمانی، تغذیه درمانی، دارو درمانی و جراحی است.

پرسش و پاسخ

1. تفاوت آرتریت روماتوئید و استئوآرتریت چیست؟

آرتریت روماتوئید و استئوآرتریت هر دو از علل شایع درد و سفتی مفاصل هستند. اما دلایل مختلفی دارند. در آرتروز، التهاب و آسیب به مرور زمان غضروف شما را تجزیه می‌کند. در آرتریت روماتوئید، سیستم ایمنی بدن به پوشش مفاصل شما حمله می‌کند.

2. درمان قطعی روماتیسم مفصلی چیست؟

خیر، آرتریت روماتوئید بطور قطعی قابل درمان نیست. این شرایطی است که بیمار تا آخر عمر خواهد داشت. اما ممکن است دوره‌هایی داشته باشند که علائم موقت را مشاهده نکنند.

3. چرا روماتیسم مفصلی میگیریم؟

علت دقیق روماتیسم مفصلی مشخص نیست. در واقع دلایل مختلف بیماری به ترکیبی از عوامل هورمونی، محیطی و ارثی یا ژنتیک مربوط می‌شود. روماتیسم مفصلی و به خصوص روماتیسم زانو در زنان شیوع بالاتری دارد و زنان سه برابر بیش از مردان به این بیماری مبتلا می‌شوند.

4. برای درمان روماتیسم مفصلی چکار کنیم؟

یک روش درمان روماتیسم تجویز داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی است که به تسکین و بهبود درد و التهاب کمک زیادی می‌کند. از جمله این داروها می‌توان به ایبوپروفن (ibuprofen) و ناپروکسن (naproxen) اشاره کرد.

منبع

Rheumatism Symptoms and Treatment