قند، شکر و نمک؛ سه ماده افزودنی و چاشنی طعمدهنده پرطرفدار اما خطرناک!
نمک، بهعنوان یکی از اصلیترین چاشنیهای مصرفی و کاربردی در رژیم غذایی انسان، در طول سالیان متمادی نقش مهمی در طعمدهی غذاها و مواد خوراکی و حفظ مواد غذایی ایفا میکند. با این حال، مصرف بیرویه و بیش از حد آن میتواند عواقب جدی برای سلامت بدن داشته باشد. تحقیقات گسترده نشان دادهاند که ارتباط مستقیمی بین مصرف بالای نمک و عوارض مصرف نمک، بهعنوان مثال ابتلا به بیماریهای خطرناکی مانند فشار خون بالا، بیماریهای قلبی-عروقی، نارسایی کلیوی و حتی پوکی استخوان، وجود دارد. با وجود هشدارهای متخصصان تغذیه و سازمانهای بهداشتی، بسیاری از افراد غافل از عواقب بلندمدت این عادت غذایی ناسالم، همچنان از میزان مجاز مصرف روزانه نمک فراتر میروند.
شکر، این ماده شیرین اما پُرریسک، به بخش جداییناپذیر رژیم غذایی زندگی مدرن امروز تبدیل شده است. از نوشیدنیها و شیرینیجات تا غذاهای فرآوریشده، شکر به اشکال مختلف در عادات غذایی روزانه ما حضور دارد. با این حال، مصرف بیش از حد آن نه تنها باعث افزایش وزن و چاقی میشود، بلکه با بیماریهای خطرناکی مانند دیابت نوع ۲، بیماریهای قلبی-عروقی، کبد چرب و حتی اختلالات متابولیک مرتبط است. تحقیقات نشان میدهند که مواد غذایی با ترکیبات قند افزودنی، یکی از عوامل اصلی اپیدمی چاقی و بیماریهای مزمن در جهان است. با وجود هشدارهای مکرر متخصصان تغذیه، بسیاری از افراد بدون توجه به تاثیرات قند بر بدن و سلامت خود، همچنان مقادیر زیادی شکر مصرف میکنند.
این مقاله تاثیرات نمک و تاثیرات قند بر بدن را موردبرسی قرار داده و راهکارهایی برای کاهش مصرف آن ارائه میدهد تا گامی مؤثر در جهت ارتقای سلامت عمومی برداشته شود.
آنچه در این مقاله میخوانیم:
- مصرف نمک و شکر چه تاثیراتی بر سلامت بدن دارند؟
- تاثیر نمک بر بدن
- بررسی علمی ترکیبات نمک
- نمک: اثرات مثبت
- نمک: اثرات منفی
- عوارض مصرف نمک
- نفخ
- تشنگی
- تکرر ادرار
- فشار خون بالا
- تورم
- سردرد
- خستگی
- تپش قلب
- راهکارهای کنترل سطوح بالای نمک در بدن
- تاثیرات قند بر بدن
- بررسی علمی ترکیب قند
- تاثیرات قند بر بدن (فواید)
- تاثیرات قند بر بدن (عوارض)
- مصرف زیاد قند و شکر چه عوارضی دارد؟
- تاثیر بر عملکرد مغز
- تاثیر بر وزن و متابولیسم
- تاثیر بر سلامت قلب
- فواید محدود کردن مصرف قند در بدن
- آیا تفاوتی بین قند و شکر وجود دارد؟
- نتیجه گیری
- پرسش و پاسخ
مصرف نمک و شکر چه تاثیراتی بر سلامت بدن دارند؟
با وجود طعم خوشمزه تنقلات، غذاهای آماده یا انواع شیرینی و دسرها که طرفداران زیادی هم دارند، اما مصرف خوراکیهایی با درصد ترکیبات نمک بالا یا قند افزودنی تاثیرات نامطلوب و جدی بر سلامت بدن خواهند داشت. نمک و شکر، متأسفانه، از جمله افزودنیهایی هستند که به مقدار فراوان در رژیم غذایی بسیاری از افراد مورداستفاده قرار میگیرد، به خصوص اگر عادت به مصرف غذاهای فرآوری شده یا غذاهای آماده زیادی داشته باشند. مانند اکثر غذاها و مواد مغذی، میزان مصرف این افزودنیها میتواند در مقادیر کم مفید باشد، یا حداقل برای سلامتی بدن مضر نباشد. با این حال، اگر نمک و شکر بیش از حد مصرف کنید، ممکن است خود را در معرض خطر بروز مشکلات بدن و عوارض سلامتی مانند بیماری قلبی و دیابت قرار دهید.
در ادامه مطالب، تاثیرات قند بر بدن و بر عملکرد قسمتهای مختلف بدنمان، از مغز گرفته تا وزن بدن و همچنین عوارض مصرف نمک بیش از مقدار توصیه شده موردبحث قرار گرفته و اهمیت مصرف آگاهانه را روشن میکنیم.
تاثیر نمک بر بدن
تاثیر نمک بر بدن و درک علائم مصرف بیش از حد نمک برای سلامت بخشهای مختلف بدن بهویژه قلب، کلیه، مغز و اعصاب و… از اهمیت خاصی برخوردار میباشد. در مورد تاثیرات مصرف بیش از حد نمک بر قلب میتوان گفت که میتواند فشار خون را افزایش دهد، عملکرد قلب را دچار مشکل کند و خطر بیماریهای قلبی و سکته را افزایش دهد. بنابراین مصرف نامتعادل آن میتواند به اختلالات قلبی، کلیوی و عصبی منجر شود. کاهش نمک در رژیم غذایی یکی از سادهترین راهها برای پیشگیری از بیماریهای مزمن است.
نَمَک مادهای معدنی است که عمدتاً از سدیم و کلر ساخته شده و اغلب در آشپزی و تهیه مواد غذایی کاربرد دارد. در ادامه مطالب، به برخی از مهمترین انواع نمک خوراکی اشاره میشود:
انواع نمکهای خوراکی (نمک طعام)
- نمک معمولی (سدیم کلرید - NaCl): رایجترین نوع نمک که در آشپزی و صنایع غذایی استفاده میشود.
- نمک یددار: نمک طعام غنیشده با ید برای جلوگیری از کمبود ید و بیماریهای تیروئید.
- نمک دریا: نمکی که از تبخیر آب دریا به دست میآید و حاوی مواد معدنی بیشتری است.
سازمان بهداشت جهانی (WHO) و سازمان غذا دارو (FDA)، برای بزرگسالان، محدوده بین کمتر از 2000 تا 2300 میلی گرم در روز سدیم (معادل کمتر از 5 گرم در روز نمک (فقط کمتر از یک قاشق چایخوری) را توصیه میکنند. همچنین برای کودکان 2 تا 15 ساله، توصیه میشود که براساس نیازهای انرژی کودکان، مقدار مصرف را کمتر از دوز توصیه شده برای بزرگسالان (یعنی مقادیری کمتر از 2000 میلی گرم در روز) کاهش دهید. مصرف روزانه نمک برای کودکان و نوجوانان با مقادیر ذیل توصیه شده است:
- سنین 1 تا 3 - کمتر از 1200 میلی گرم.
- سنین 4 تا 8 - کمتر از 1500 میلی گرم.
- سنین 9 تا 13 - کمتر از 1800 میلی گرم.
- سنین 14 تا 18 - 2300 میلی گرم
در ادامه این مطلب، اثرات مثبت و تاثیرات مخرب مصرف بیش از حد نمک و همچنین عوارض مصرف زیاد نمک را موردبحث قرار میدهیم، با ما همراه باشید تا بتوانید این عوامل را بشناسید و اقدامات لازم را انجام دهید.
بررسی علمی ترکیبات نمک
نمک (سدیم کلرید) نقش مهمی در تنظیم تعادل الکترولیتی، فشار اسمزی و انتقال عصبی ایفا میکند. سدیم، جزء اصلی نمک، به حفظ حجم خون و فشار خون از طریق مکانیسمهای کلیوی مانند بازجذب در توبولهای پروگزیمال و سیستم رنین-آنژیوتانسین-آلدوسترون کمک میکند. یونهای سدیم همچنین در پتانسیل عمل نورونها و انقباض عضلانی نقش دارند. با این حال، مصرف بیشازحد نمک باعث افزایش فشار خون میشود، زیرا سدیم آب را در فضای خارج سلولی حفظ کرده و حجم خون را افزایش میدهد. این وضعیت در مدت زمان طولانی میتواند به هایپرتانسیون، بیماریهای قلبی-عروقی و آسیب کلیوی منجر شود. کلیهها با دفع سدیم اضافی، تعادل آن را حفظ میکنند، اما در صورت اختلال در عملکرد کلیوی یا مصرف مداوم نمک زیاد، این تنظیم مختل میشود.
نمک؛ اثرات مثبت
نمک یا کلرید سدیم برای برخی از عملکردهای ضروری بدن مانند جذب و انتقال مواد مغذی مهم است. به گفته “موسسه لینوس پاولینگ”، زمانیکه نمک به دو جزء شیمیایی سازنده خود در بدن تجزیه میشود، کلرید به بخشی از اسیدهای دستگاه گوارش بدن شما تبدیل میشود و مواد مغذی را از غذای مصرفی شما جذب میکنند. سدیم، جزء دیگر نمک، بر حجم مایعات باقیمانده در بدن شما در خارج از سلولها تأثیر میگذارد. براین اساس، حجم خون بدن را تعیین میکند که به نوبه خود باعث تنظیم شدن فشار خون میشود.
نمک؛ اثرات منفی
درک علائم مصرف بیش از حد نمک برای سلامت قلب بسیار مهم است. از آنجاییکه مصرف نمک نقش مهمی در فشار خون شما دارد، مصرف بیش از حد آن نیز میتواند منجر به فشار خون بالا شود و خطر ابتلا به مشکلات قلبی را افزایش دهد. بدن شما تنها به 3.8 گرم نمک در روز نیاز دارد، اما بیشتر مردم روزانه نزدیک به 7 گرم نمک مصرف میکنند. مصرف سدیم بیش از حد، یکی از اجزای نمک، ممکن است باعث فشار خون یا فشار خون بالا شود. فشار خون بالا میتواند باعث ایجاد عوارض مرتبط با سلامتی از جمله بیماری قلبی و سکته شود.
عوارض مصرف نمک
توجه به میزان مصرف نمک و آگاهی داشتن نسبت به علائم و عوارض مصرف نمک بیش از حد توصیه شده، میتواند به شما در جلوگیری از عوارض احتمالی مرتبط با مصرف بیش از حد نمک کمک کند:
نفخ
مصرف بیش از حد نمک میتواند تعادل مایعات را در بدن شما مختل کند و منجر به نفخ و ناراحتی به خصوص در ناحیه شکم شود. هنگامی که مقدار سدیم اضافی در بدن وجود دارد، بدن شما آب را برای رقیق کردن آن نگه میدارد و باعث میشود بافتها متورم و منبسط شوند. این امر میتواند منجر به احساس پری و انبساط شود و باعث شود احساس ناراحتی و تنبلی کنید.
تشنگی
مصرف بیش از حد نمک، مکانیسم تشنگی طبیعی بدن شما را تحریک میکند، زیرا تلاش میکند تعادل مناسب مایعات را بازگرداند. غلظت بالای سدیم در جریان خون، مغز شما را وادار میکند که احساس تشنگی را نشان دهد و از شما میخواهد مایعات بیشتری بنوشید تا نمک اضافی را رقیق کنید. این احساس مداوم تشنگی میتواند نشانگر واضحی باشد که نشان میدهد شما ممکن است بیش از حد نمک مصرف کنید و نیاز به ارزیابی مجدد عادات غذایی خود داشته باشید.
تکرر ادرار
مصرف زیاد نمک میتواند کلیهها را بیش از حد تحریک کند و باعث تولید ادرار بیشتر از حد معمول شود. این افزایش تولید ادرار منجر به احساس دفع زیاد و تکرر ادرار میشود، زیرا بدن شما سعی میکند سدیم اضافی را دفع کند و تعادل مایعات را حفظ کند. اگر احساس میکنید که دفع ادرار شما بیشتر از حد معمول است، میتواند نشانه آن باشد که مصرف نمک شما بیش از حد زیاد است و نیاز به تعدیل دارد.
فشار خون بالا
از مهمترین پیامدها و عوارض مصرف نمک میتوان به افزایش فشار خون یا فشار خون بالا اشاره کرد. نمک، آب را جذب میکند، حجم خون را در جریان خون شما افزایش میدهد و فشار بیشتری بر دیواره شریان شما وارد میکند. با گذشت زمان، این فشار پایدار میتواند منجر به فشار خون بالا، یک عامل خطر اصلی برای بیماری قلبی، سکته مغزی و سایر عوارض قلبی عروقی شود. کنترل منظم بر فشار خون برای تشخیص و مدیریت اثرات نمک زیاد در رژیم غذایی ضروری است.
تورم
مصرف بیش از حد نمک میتواند منجر به احتباس آب بهخصوص در اندامها مانند دستها، پاها و مچ پا شود. این تورم که بهعنوان اِدِم (Edema) شناخته میشود، زمانی رخ میدهد که بدن شما سعی میکند سدیم اضافی را رقیق و دفع کند. اندامهای متورم ممکن است حساس باشند و بهطور مشهودی پفکرده بهنظر برسند که نشاندهنده این است که میزان نمک مصرفی شما ممکن است بیش از حد توصیهشده باشد.
سردرد
برخی از افراد ممکن است سردرد را در نتیجه افزایش فشار خون ناشی از مصرف بیش از حد نمک تجربه کنند. افزایش سطح سدیم در جریان خون میتواند باعث انقباض و انبساط نامنظم رگهای خونی و منجر به سردرد یا میگرن شود. اگر بهطور مکرر دچار سردرد میشوید، به خصوص پس از مصرف غذاهای شور، ممکن است ارزش آن را داشته باشد که مصرف نمک خود را کاهش دهید تا ببینید آیا علائم بهبود مییابند.
خستگی
مصرف زیاد نمک میتواند تعادل آسیبپذیر الکترولیتها را در بدن شما مختل کند و منجر به احساس خستگی یا بی حالی شود. الکترولیتها مانند سدیم و پتاسیم نقش مهمی در تنظیم تعادل مایعات، عملکرد اعصاب و انقباضات ماهیچهای دارند. وقتی سطح سدیم خیلی بالا باشد، میتواند این تعادل را از بین ببرد و احساس تخلیه و کمبود انرژی در شما ایجاد کند. اگر احساس خستگی یا تنبلی غیرعادی میکنید، مصرف بیش از حد نمک میتواند یکی از عوامل موثر باشد.
تپش قلب
در برخی موارد، مصرف بیش از حد نمک میتواند سیگنالهای الکتریکی تنظیمکننده ضربان قلب را مختل کند و منجر به تپش قلب یا ضربان قلب نامنظم شود. ممکن است احساس کنید که قلب شما در حال بال زدن، تپش یا پرش ضربان است و در صورت تجربه مکرر یا شدید میتواند نگران کننده باشد. اگر پس از مصرف غذاها یا وعدههای غذایی شور متوجه تپش قلب میشوید، ضروری است که میزان نمک مصرفی خود را کنترل کرده و در صورت تداوم علائم یا وخیم شدن علائم، با یک متخصص مشورت کنید.
راهکارهای کنترل سطوح بالای نمک در بدن
سطوح بالای نمک در بدن، که اغلب ناشی از مصرف بیش از حد نمک یا سایر بیماریهای زمینهای است، از طریق چندین روش قابل درمان است:
اصلاحات غذایی: اولین گزینه درمان معمولاً شامل کاهش مصرف نمک از طریق تغییرات رژیم غذایی است که شامل پرهیز از غذاهای فرآوری شده، غذاهای کنسرو شده و تنقلات شور و انتخاب غذاهای تازه و کامل است. علاوه بر این، محدود کردن استفاده از نمک در پخت و پز و هنگام صرف وعدههای غذایی میتواند به کاهش مصرف کلی سدیم کمک کند.
افزایش مصرف مایعات: نوشیدن آب زیاد میتواند به دفع نمک اضافی از بدن و بازیابی تعادل الکترولیت کمک کند. هیدراتاسیون کافی برای حفظ سطح سدیم در حالت متعادل و کنترل وضعیت عمومی بدن بسیار مهم است.
داروها: در برخی موارد، پزشک یا متخصص ممکن است داروهایی را برای کمک به کاهش فشار خون و مدیریت سطوح سدیم تجویز کنند. این داروها ممکن است شامل دیورتیکها باشد که تولید ادرار را برای از بین بردن نمک و مایع اضافی از بدن افزایش میدهند یا سایر داروها برای کنترل فشار خون بالا یا بیماریهای زمینهای که در افزایش سطح نمک نقش دارند.
اصلاح سبک زندگی: ایجاد یک سبک زندگی سالم نیز میتواند نقش مهمی در مدیریت کنترل سطح نمک در بدن داشته باشد. سبک زندگی سالم شامل ورزش منظم، حفظ وزن متناسب، مدیریت استرس و اجتناب از مصرف بیش از حد الکل است که همگی میتوانند به بهبود فشار خون و تعادل سدیم کمک کنند.
تاثیرات قند بر بدن
میل به خوردن شیرینی که در اغلب افراد مشاهده میشود، رابطه پیچیده ای با سلامتی بدن ما دارد. در حالیکه قند و شکر بهعنوان یک منبع دریافت انرژی فوری عمل میکند و به خوراکیهای موردعلاقه ما طعم میبخشد، عواقب مصرف بیش از حد آنها میتواند برای سلامتی ما مضر باشد. مصرف مزمن مقادیر بالای شکر با برخی عوارض جدی و مشکلات سلامتی مانند مقاومت به انسولین، افزایش وزن و اختلالات متابولیکی مانند دیابت نوع ۲ مرتبط است، زیرا بدن در مدیریت سطوح بالای قند دچار اختلال میشود.
شکر جزو پرکاربردترین مواد شیرینکننده است از منابع مختلف گیاهی استخراج میشود و انواع مختلفی دارد. هر نوع شکر بسته به روش تولید، میزان تصفیه و کاربرد، ویژگیهای خاص خود را دارد. برخی از آنها مانند شکر سفید و قهوهای در آشپزی روزمره استفاده میشوند، در حالیکه انواع دیگر مانند شکر نارگیل یا استویا بهعنوان جایگزینهای سالمتر شناخته میشوند. انتخاب نوع شکر به سلیقه، نیازهای غذایی و سلامت فرد بستگی دارد.در جدول ذیل، به مهمترین انواع شکر اشاره میکنیم:
شکر براساس منبع تولید | شکر براساس میزان تصفیه شدگی | ||
---|---|---|---|
شکر نیشکر | از عصاره نیشکر بهدست میآید و رایجترین نوع شکر در جهان محسوب میشود | شکر سفید | کاملاً تصفیهشده و عاری از ناخالصی، مانند شکر دانهریز معمولی |
شکر چغندر | از چغندر قند استخراج میشود و از نظر طعم و ترکیب شبیه شکر نیشکر است. | شکر قهوهای | حاوی مقداری ملاس است که رنگ و طعم خاصی به آن میدهد (دو نوع روشن و تیره دارد). |
شکر خرما | از عصاره خشکشده خرما تولید میشود و حاوی فیبر و مواد معدنی است. | شکر خام | مانند شکر(Demerara) و (Turbinado) که کمتر تصفیه شدهاند و طعم کاراملی دارند. |
شکر نارگیل | از شیره نخل نارگیل به دست میآید و شاخص گلیسمی پایینتری دارد. | - | - |
سازمان جهانی بهداشت (WHO) توصیه میکند که شکر باید تنها 10 درصد یا مقادیر کمتر از کل انرژی دریافتی روزانه شما را تشکیل دهد و کاهش بیشتر مصرف قندهای آزاد را به کمتر از 5٪ از کل انرژی دریافتی پیشنهاد میکند. این مقدار معادل حدود 12 قاشق چایخوری (50 گرم) شکر در روز برای یک بزرگسال است و شامل قندهای افزودنی و طبیعی میشود.
مقدار مصرف روزانه شکر بصورت نرمال بر اساس گروه سنی به شرح زیر است:
- از 90 تا 130 میلی گرم در دسی لیتر (5.0 تا 7.2 میلی مول در لیتر) برای بزرگسالان.
- از 90 تا 130 میلی گرم در دسی لیتر (5.0 تا 7.2 میلی مول در لیتر) برای کودکان 13 تا 19 ساله.
- از 90 تا 180 میلی گرم در دسی لیتر (5.0 تا 10.0 میلی مول در لیتر) برای کودکان 6 تا 12 ساله.
- از 100 تا 180 میلی گرم در دسی لیتر (5.5 تا 10.0 میلی مول در لیتر) برای کودکان زیر 6 سال.
بررسی علمی ترکیب قند
برای دانستن تاثیرات قند بر بدن و درک اینکه قند چگونه بر بدن ما تأثیر میگذارد، ابتدا باید این موضوع را از لحاظ علمی بررسی کنیم. شکر در درجه اول به ساکارز(مولکولی متشکل از گلوکز و فروکتوز) اشاره دارد. گلوکز بهعنوان یک منبع انرژی ضروری برای سلولهای بدن ما عمل میکند، در حالیکه فروکتوز در کبد متابولیزه میشود. با این حال، هنگامیکه فروکتوز بیش از حد مصرف شود، میتواند کبد را بیش از حد بارگذاری کند و منجر به اختلالات متابولیکی مختلف شود. علاوه بر این، قندهای تصفیه شده فاقد مواد مغذی ضروری هستند و کالری تنها منجر به افزایش وزن و مشکلات متعدد سلامتی میشود.
تاثیرات قند بر بدن (فواید)
قند در واقع به هر تعداد کربوهیدرات ساده مانند گلوکز، فروکتوز و ساکارز اشاره دارد. در بدن در طول فرآیند هضم، اکثر کربوهیدراتها به این قندها تجزیه میشوند که تبدیل به انرژی میشود که منجر به سوخت رسانی در بدن شما میشود. برخی از غذاها مانند میوهها به طور طبیعی قند زیادی دارند. وقتی قند بهطور طبیعی به وجود می آید، لزوما برای بدن شما مضر نیست. با این حال، خوردن غذاهای حاوی کربوهیدراتهای پیچیده به جای قندهای ساده، سالمتر است و به این دلیل است که بسیاری از اثرات منفی شکر از طریق فرآیند واقعی غذا خوردن رخ میدهد.
تاثیرات قند بر بدن (عوارض)
قند میتواند با تامین سوخت برای باکتریهای سازنده پلاک ایجاد کننده حفره، باعث پوسیدگی دندان شود. به گفته سازمانهای بهداشتی، خوردن مکرر غذاهای حاوی قند و مسواک زدن مکرر دندانها، خطر پوسیدگی و سایر مشکلات دندانی را افزایش میدهد. علاوه بر این، بسیاری از تولید کنندگان قند را به غذاهای فرآوری شده اضافه میکنند و مواد مغذی اصلی موجود را کاهش میدهند. این امر میتواند بعنوان عاملی موثر در افزایش وزن محسوب شود، به خصوص زمانی که بخش عمده ای از رژیم غذایی شما غذاهای حاوی قند پُرکالری و مضر است.
مصرف زیاد قند و شکر چه عوارضی دارد؟
تاثیر بر عملکرد مغز
دلیل جذب شدن و میل زیاد اغلب افراد به شیرینیجات، تاثیرات ترکیبات قندی بر تقویت ناگهانی انرژی و حالت روحی افراد میباشد. با این حال، این افزایش موقت پیامدهای طولانی مدتی برای سلامت مغز دارد. تحقیقات نشان میدهد که مصرف بیش از حد قند میتواند عملکرد شناختی را مختل کند و خطر ابتلا به اختلالات سلامت روان مانند افسردگی و اضطراب را افزایش دهد. علاوهبر این، اعتیاد به شکر شباهتهایی با سوء مصرف مواد دارد، سیستم پاداش مغز را تحت کنترل گرفته و میل به مصرف شیرینی بیشتر را تقویت میکند.
تاثیر بر وزن و متابولیسم
یکی از بارزترین پیامدهای تاثیرات قند بر بدن و مصرف بیش از حد آن، افزایش وزن و اختلال در عملکرد متابولیک است. نوشیدنیهای شیرین و غذاهای فرآوری شده غنی از قندهای افزودنی، بدون ایجاد احساس سیری به میزان قابل توجهی به دریافت کالری کمک میکنند. علاوه بر این، متابولیسم فروکتوز در کبد باعث تجمع چربی میشود که منجر به چاقی شکمی و مقاومت به انسولین میشود. این اختلالات متابولیک احتمال بروز بیماریهای مزمن مانند دیابت نوع 2، بیماریهای قلبی عروقی و بیماری کبد چرب افزایش میدهد.
تاثیر بر سلامت قلب
رابطه بین قند و سلامت قلب پیچیده و در عین حال نگران کننده است. مصرف زیاد قند با افزایش سطح تری گلیسیرید، کاهش کلسترول HDL (خوب) و افزایش التهاب - همه عوامل خطر برای بیماری قلبی - مرتبط است. علاوه بر این، مصرف بیش از حد قند، منجر به افزایش خطر بروز فشار خون بالا میشود که یک پیش ساز اصلی برای عوارض قلبی عروقی است. با تعدیل مصرف قند، افراد میتوانند بهطور قابل توجهی خطر ابتلا به بیماریهای مرتبط با قلب را کاهش دهند و از سلامت قلبی عروقی خود محافظت کنند.
فواید محدود کردن مصرف قند در بدن
باتوجه به اینکه تاثیرات قند بر بدن در اغلب موارد منجر به بیماریهای وخیم و مشکلات سلامتی میگردد، محدود کردن مصرف قند میتواند فواید زیادی برای سلامتی و وضعیت عمومی بدن شما داشته باشد:
- مدیریت وزن: غذاها و نوشیدنیهای شیرین اغلب میزان کالری بالا اما مواد مغذی کمی دارند که در صورت مصرف بیش از حد منجر به افزایش وزن میشوند. محدود کردن مصرف شکر میتواند به شما کمک کند کالری دریافتی خود را کنترل کرده و وزن خود را بهطور موثرتری مدیریت کنید.
- کاهش خطر چاقی: مصرف بیش از حد قند به شدت با چاقی مرتبط است که یک عامل خطر مهم برای بسیاری از بیماریهای مزمن از جمله بیماری قلبی، دیابت نوع 2 و انواع خاصی از سرطان است. با کاهش مصرف قند، میتوانید خطر اضافه وزن یا چاقی خود را کاهش دهید.
- بهبود سلامت دندان: غذاها و نوشیدنیهای شیرین با تامین سوخت برای باکتریهای مضر در دهان باعث پوسیدگی دندان میشوند. با کاهش مصرف قند، میتوانید از دندانها و لثههای خود محافظت کنید و خطر ابتلا به مشکلات دندانی را کاهش دهید.
- سطوح انرژی پایدار: مصرف غذاها و نوشیدنیهای شیرین میتواند باعث افزایش سریع و کاهش سطح قند خون شود که منجر به احساس خستگی و تحریک پذیری میشود. انتخاب غذاهایی که قند کمتری دارند میتواند به تثبیت سطح انرژی شما کمک کند و در طول روز احساس هوشیاری و تمرکز بیشتری داشته باشید.
- خلق و خوی بهتر و سلامت روان: تحقیقات نشان میدهد که ممکن است بین مصرف زیاد قند و افزایش خطر افسردگی و اضطراب ارتباط وجود داشته باشد. با کاهش مصرف قند، ممکن است بهبودی در خلق و خوی و تعادل کلی ذهنی خود داشته باشید.
- کاهش خطر ابتلا به بیماریهای مزمن: مصرف بیش از حد شکر با افزایش خطر ابتلا به بیماریهای مزمن مانند دیابت نوع 2، بیماری قلبی و انواع خاصی از سرطان مرتبط است. با محدود کردن مصرف شکر، میتوانید خطر ابتلا به این بیماریهای جدی را کاهش دهید.
- بهبود سلامت پوست: مصرف زیاد قند ممکن است با ایجاد التهاب و آسیب رساندن به فیبرهای کلاژن و الاستین، احتمال بروز مشکلات پوستی مانند آکنه و پیری زودرس را افزایش دهد. کاهش مصرف شکر میتواند به بهبود سلامت کلی و ظاهر پوست شما کمک کند.
- مصرف مواد مغذی بهتر: غذاهایی که قندهای افزوده بالایی دارند اغلب فاقد مواد مغذی ضروری مانند ویتامینها، مواد معدنی و فیبر هستند. با کاهش مصرف شکر، میتوانید در رژیم غذایی خود، مصرف غذاهای غنی از مواد مغذی که از سلامت و تندرستی کلی حمایت میکنند، افزایش دهید.
آیا تفاوتی بین قند و شکر وجود دارد؟
اساساً تفاوتی از لحاظ ترکیبات بین قند و شکر وجود ندارد، حبههای قند در واقع شکر دانهریز هستند که فقط بهصورت مکعبی فشرده میشوند. بر خلاف شکر بسته بندی نشده، که پس از فرآوری به همان شکل باقی میماند، حبههای قند با مخلوط کردن شکر با مقدار کمی آب، قبل از خشک شدن در قالب درست میشوند. این فرایند احتمالاً با مقدار کمی رطوبت برای نگه داشتن ذرات شکر در کنار هم. تا زمان خشک شدن و بسته بندی انجام میگیرد.
نتیجه گیری
تاثیرات قند بر بدن و سلامت افراد، فراتر از احساس لذت از مصرف شیرینیجات و خوراکیهای حاوی ترکیبات قندی است و تأثیرات قابل توجهی بر فرآیندهای فیزیولوژیکی بخشهای مختلف بدن دارد. از تأثیر آن بر عملکرد مغز و متابولیسم گرفته تا پیامدهای آن برای سلامت قلب، مصرف قند نیاز به بررسی دقیق دارد. همچنین اگرچه نمک یکی از چاشنیها و افزودنیهای کاربردی محسوب میشود، اما مدیریت چگونگی مصرف نمک، کنترل منظم سطح نمک در بدن، فشار خون و سلامت کلی برای پیشگیری از بروز بیماریهای مرتبط ضروری است. نظارت منظم بر سطح قند و نمک مصرفی، فشار خون و سلامت کلی برای پیگیری از بیماریها و تنظیم روند درمان در صورت نیاز ضروری است. هر دو ماده در حد متعادل برای عملکرد طبیعی بدن ضروری هستند (قند به عنوان منبع انرژی و نمک برای تعادل الکترولیتها)، اما داشتن عادات غذایی سالم، پرهیز از خوردن غذاهای حاوی قند و نمک ناسالم یا مصرف مواد غذایی جایگزین طبیعی بجای قندهای ساده و همچنین استفاده از سایر ادویهها بجای نمک، میتواند در کنترل سطح این دو ماده افزودنی پرکاربرد در محدوده نیاز مصرف روزانه و پیشگیری از بروز مشکلات سلامتی و بیماریهای قلبی عروقی، بیماریهای کلیوی، دیابت و.... پیشگیری کند.
پرسش و پاسخ
1. کدام نمک برای سلامتی مفید است؟
نمک دریا نسبت به نمک خوراکی، اغلب بهعنوان چاشنی سالمتر تبلیغ میشود. اما نمک دریا و نمک خوراکی ارزش غذایی اولیه یکسانی دارند. نمک دریا و نمک خوراکی حاوی مقادیر قابل قیاسی سدیم از لحاظ وزنی هستند. هر نوع نمکی که دوست دارید، آن را در حد اعتدال مصرف کنید.
2. کدام نوع قند مضر نیست؟
شیرین کنندههایی مانند آب میوه، عسل، ملاس(شیره نیشکر) و شربت افرا حاوی قند طبیعی هستند و دارای برخی فواید تغذیه ای میباشند. میوه دارای فیبر، ویتامین و آنتی اکسیدان است. حتی عسل خام و شربت افرا میتواند حاوی آنتی اکسیدان ها و مواد معدنی مانند آهن، روی، کلسیم و پتاسیم باشد.
3. کدام یک برای بدن ضرر بیشتری دارد، قند یا نمک؟
مصرف بیش از حد هر یک، نمک یا شکر، با مشکلات سلامتی مرتبط است. فشار خون بالا و بیماری قلبی، با مصرف بیش از حد نمک مرتبط است، در حالیکه چاقی، دیابت و فشار خون بالا با مصرف بیش از حد قند مرتبط است. در طول سالهای گذشته، نمک بعنوان عامل اصلی بروز فشار خون شناخته شده و به افراد با فشار خون بالا توصیه میشد که نمک مصرفی روزانه خود را کاهش دهند، اما تحقیقات جدید نشان میدهد قند به عنوان عامل ایجاد برخی بیماریها از جمله فشار خون بالا و افزایش خطر ابتلا به بیماریهای قلبی عروقی، تاثیرات منفی بیشتری بر بدن دارد و بهنظر میرسد قند میتواند بزرگترین عامل فشار خون بالا باشد.
منبع