همه چیز درباره سرطان معده
سرطان معده (Stomach Cancer یا Gastric cancer) با رشد غیرطبیعی سلولهای معده آغاز میشود. این نوع سرطان، چهارمین سرطان شایع و بدخیم در دنیا بوده و در واقع یک بیماری نسبتاً پیچیده، شامل انواع و مراحل مختلف است. شایعترین انواع سرطان معده شامل آدنوکارسینوما، لنفوم و تومورهای استرومایی دستگاه گوارش (GISTs) میباشد. علائم اولیه سرطان معده ممکن است مشابه سایر مشکلات گوارشی باشد، اما کاهش وزن و بیاشتهایی جزو مهمترین علائم در تشخیص بیماری است. اگر سرطان معده به موقع تشخیص داده شود، قابل درمان است اما در صورت پیشرفت بیماری، احتمال بهبودی کاهش مییابد و احتمال بروز این بیماری در مردان دو برابر زنان میباشد.
آنچه در این مقاله می خوانیم:
- سرطان معده چیست؟
- انواع سرطان معده
- علائم اولیه
- علل سرطان معده
- عفونت باکتریایی هلیکوباکتر پیلوری
- تومور در سایر قسمتهای دستگاه گوارش
- پولیپ معده
- تشخیص سرطان معده
- مراحل و درجه بندی سرطان معده
- درمان سرطان معده
- نتیجه گیری
- پرسش و پاسخ
سرطان معده چیست؟
معده یک کیسه کششی و عضلانی است که در سمت چپ بالای ناحیه شکم (شکم) قرار دارد و وظیفه آن ذخیره غذا و کمک به تجزیه مواد غذایی (هضم) میباشد. در برخی شرایط خاص ممکن است سلولهای معده دچار رشد غیرطبیعی شده و فرد در معرض خطر ابتلا به سرطان معده قرار گیرد. سرطان معده ممکن است به سایر قسمتهای بدن و به غدد لنفاوی نزدیک معده گسترش یابد. با افزایش سن خطر ابتلا به سرطان معده افزایش مییابد.
انواع سرطان معده
سرطان معده شامل انواع مختلفی مانند «آدنوکارسینوما»،«لنفوم» و «تومورهای استرومایی دستگاه گوارش (GISTs)» و… میباشد که میزان شیوع آنها از سایر موارد مشاهده شده بیماری بیشتر است. «آدنوکارسینوم» شایعترین نوع سرطان معده است که در سلولهای غده ای پوشش معده شروع میشود.
علائم اولیه
علائم اولیه سرطان معده میتواند مشابه نشانههای سایر بیماریهای رایج معده باشد.(تاکید میشود که هر کدام از این علائم به تنهایی ، سرطان نیست و به طور معمول با دیدن علائم ساده گوارشی خود را نگران نکنید.)
A) علائم رایج سرطان معده شامل موارد زیر میباشد:
- دل درد متناوب بخصوص بعد از خوردن غذا
- کاهش وزن
- از دست دادن اشتها
- خونریزی معده
- مشکلات گوارشی و دفع
- تهوع و سوء هاضمه و نفخ
- احساس سیری حین غذا خوردن
در صورت مشاهده هر گونه علائم، با پزشک عمومی خود مشورت کنید.
B) علائم پیشرفته سرطان معده شامل موارد زیر میباشد:
- وجود خون در مدفوع (مدفوع قیری) و یا خون در استفراغ
- بی اشتهایی و کاهش وزن بی دلیل مخصوصا در جوانان و کودکان
- برجستگی و تورم و درد معده
- کم خونی و کاهش تعداد گلبول قرمز(RBC) به دلیل خونریزی معده و خستگی به دنبال آن
- اسهال یا یبوست مداوم و سختی در بلع
علل سرطان معده
این بیماری بدلایل مختلفی میتواند در افراد بروز یابد که برخی از مهمترین علتهای مبتلا شدن فرد به بیماری شامل موارد زیر میشود:
عفونت باکتریایی هلیکوباکتر پیلوری یا میکروب معده
این نوع عفونت، از رایجترین علل بروز سرطان معده است که گاهی میتواند به زخم معده منجر شود. بنابراین باید زودهنگام توسط پزشک تشخیص داده شود و درمان دارویی انجام گیرد. دارو برای بیماری میکروب معده 4 شیوه رژیم درمانی دارد که عبارت است از:
الف) رژیم دوگانه: امپروازول 20 میلی گرم نیم ساعت قبل از صبحانه و شام + کلاریترومایسین 500 میلی گرم هر 8 ساعت یک عدد؛ به مدت 14 روز؛ و در ادامه فقط مصرف امپرازول 20 میلی گرم نیم ساعت قبل از صبحانه یک عدد به مدت 14 روز.
ب) رژیم 3 گانه: امپروازول 20 میلی گرم نیم ساعت قبل از صبحانه و شام + کلاریترومایسین 500 میلی گرم هر 12 ساعت یک عدد + آموکسی سیلین 500 میلی گرم هر 12 ساعت دو عدد؛ به مدت 10 روز؛ و در ادامه فقط امپرازول 20 میلی گرم نیم ساعت قبل از صبحانه یک عدد به مدت 18 روز.
ج) رژیم 3 گانه: امپروازول 20 میلی گرم نیم ساعت قبل از صبحانه و شام + لووفلوکساسین 500 میلی گرم هر 24 ساعت یک عدد + آموکسی سیلین 500 میلی گرم هر 12 ساعت دو عدد؛ به مدت 10 روز؛ و در ادامه فقط امپرازول 20 میلی گرم نیم ساعت قبل از صبحانه یک عدد به مدت 14 روز.
د) رژیم 4 گانه: امپروازول 20 میلی گرم نیم ساعت قبل از صبحانه و شام + مترونیدازول 500 میلی گرم هر 12 ساعت یک عدد + تتراسایکلین 500 میلی گرم هر 12 ساعت دو عدد + بیسموت هر 12 ساعت دو عدد قبل از غذا؛ به مدت 10 روز؛ و در ادامه فقط امپرازول 20 میلی گرم نیم ساعت قبل از صبحانه یک عدد به مدت 18 روز.
تومور در سایر قسمتهای دستگاه گوارش
وجود تومور در سایر قسمتهای گوارش نیز احتمال خطر ایجاد سرطان معده را افزایش میدهد.
پولیپ معده
پولیپها، در واقع رشد غیرطبیعی بافتی روی پوشش معده هستند و احتمال سرطان معده را افزایش میدهند.
علل دیگر ابتلا به سرطان معده مانند: مصرف داروی خاص( مثل استفاده بیش از 2 سال از داروی امپرازول)- چاقی و اضافه وزن- کار در محیط صنعتی مثل زغال سنگ و چوب- سیگار و دخانیات- کم خونی ناشی از کمبود ویتامین ب 12- سابقه خانوادگی- سن بالای 55 سال.
تشخیص و پیگیری جهت درمان سرطان معده ملزم به مراجعه فرد به متخصص گوارش میباشد. تاکنون عامل اصلی سرطان معده بطور دقیق شناسایی نشده است، اما برخی موارد و شرایط خاصی وجود دارند که میتوانند احتمال ابتلا به سرطان معده را افزایش دهند.
برخی از عوامل خطر مرتبط با سرطان معده عبارتند از:
• افزایش سن
• جنسیت مرد
• استعمال سیگار
• رژیم غذایی
اگر علائمی مشابه نشانههای فوق دارید، با مراجعه به پزشک خود نسبت به تشخیص بیماری اقدام نمائید. اگر پزشک تشخیص دهد که علائم شما میتواند ناشی از سرطان باشد، شما را برای آزمایش به متخصص بیماریهای گوارشی ارجاع میدهند.
تشخیص سرطان معده
آزمایش اصلی که برای تشخیص سرطان معده انجام میشود، آندوسکوپی است که این آزمایش جهت بررسی بخشهای پوشش مری، معده و اثنی عشر بیمار (نخستین قسمت روده کوچک) صورت میگیرد. بنابراین راههای تشخیص سرطان معده عبارتند از:
- آندوسکوپی: زخم و خونریزی و عفونت دستگاه گوارش قابل مشاهده است. این تست به وسیله بی حسی و یا بی هوشی انجام میشود.
- بیوپسی: نمونه برداری به وسیله آندوسکوپی، برداشتن سلول جهت بررسی تغییرات سرطانی
- تصویربرداری: سی تی اسکن برای:
- تایید تردید پزشک به وجود سرطان معده
- نشان دادن محل سرطان در شکم تا بتوان نمونه برداری کرد.
- پزشک تشخیص دهد درمان سرطان موثر بوده یا خیر.
- پزشک تشخیص دهد سرطان معده تا چه قسمت های بدن متازتاز داده است.
- آزمایش خون: مخصوصا برای افتراق سرطان معده از کبد و …
- کلونوسکوپی: برای بررسی وضعیت روده.
- آزمایش مدفوع: برای تشخیص خونریزی در گوارش.
مراحل و درجه بندی سرطان معده
نتایج آزمایشهای بیمار به پزشکان کمک میکند تا در مورد موقعیت سرطان و میزان گسترش بیماری اطلاعاتی کسب کنند. پزشک متخصص، درجه پیشرفت بیماری سرطان را با مشاهده چگونگی وضعیت توده و سلول های سرطانی در زیر میکروسکوپ، تعیین میکند. پزشک با توجه به نتایج مشاهده شده، قادر است سرعت رشد و گسترش توده سرطانی را پیش بینی کند.
بعد از تشخیص میزان گسترش بیماری، تیمی از متخصصان برای بحث و مشاوره درمانی در مورد بهترین گزینههای درمانی با بیمار جلساتی برگزار خواهند کرد و پزشک یا پرستار متخصص سرطان، درمانهای مختلف و عوارض جانبی آنها را توضیح میدهد. آنها همچنین در مورد مواردی که بیمار باید هنگام تصمیم گیری در مورد درمان در نظر بگیرد، صحبت خواهند کرد.
درمان سرطان معده
درمان سرطان معده زیر نظر متخصص آنکولوژی همراه با متخصص گوارش انجام میشود و به موارد زیر بستگی دارد:
• مرحله سرطان
• سلامت عمومی بیمار
• انتخابهای شخصی بیمار
روشهای اصلی درمان سرطان معده عبارتند از:
- دارو درمانی
- عمل جراحی (عمل گاسترکتومی که در آن معده به طور کامل و یا قسمتی از آن برداشته میشود)
- شیمی درمانی:اصلیترین روش است. قبل از عمل برای برداشتن سلول سرطانی و بعد از عمل برای از بین بردن سلول سرطانی باقی مانده انجام میگیرد)
- پرتو درمانی (به دلیل آسیب به سلول مجاور رایج نیست مگر در موارد پیشرفته)
- سایر درمانها ممکن است شامل موارد زیر باشد:
• رادیوتراپی
• درمان هدفمند
• ایمونوتراپی (به وسیله تجویز دارو، سیستم ایمنی فرد را تقویت میکنند که به سرطان حمله کند و آن را از بین ببرد.)
متخصصات روشهای درمانی را هم بصورت روشهای مجزا یا بصورت ترکیبی چند روش درمانی توصیه میکنند. همچنین ممکن است درمانهایی را به عنوان بخشی از یک کارآزمایی بالینی انجام دهند.
نکته: آگاه باشید که سرطان معده مانند سرطان کبد در مراحل اولیه نشانه ای ندارد و در مراحل پیشرفته، علائم مشابه دارند. بنابراین برای افتراق سرطان کبد از معده؛ اگر درد سمت راست و فوقانی شکم و خارش پوست و درد کتف راست و نفخ و زردی پوست و زردی ملتحمه چشم ایجاد شده باشد، بیماری سرطان کبد میباشد.
نکته: تغذیه مفید برای کمک بهبود بیماری سرطان معده: جینسینگ_ فیبر و سبزیجات_ سیر و….
نتیجه گیری
سرطان معده با گسترش و رشد غیرطبیعی سلولهای معده آغاز میشود. علائم اولیه سرطان معده شامل کاهش وزن، بیاشتهایی و مشکلات گوارشی هستند. متخصصان از روش های عمل جراحی و شیمی درمانی برای درمان سرطان معده استفاده می کنند.
پرسش و پاسخ
1. آیا سرطان معده ارثی است؟
سرطان معده می تواند بصورت وراثتی فرد را مبتلا کند، اما وراثت، عاملی غیر معمول در بروز این بیماری است. اگر سابقه خانوادگی سرطان معده دارید، ضروری است که با پزشک خود برای بررسی تاریخچه و لزوم انجام آزمایشات بیشتر، همکاری کنید.
2. روشهای پیشگیری از بروز سرطان معده شامل چه مواردی هستند؟
پیشگیری از سرطان معده از ظریق ایجاد تغییرات در سبک زندگی و سالم، خطر ابتلا به این بیماری را کاهش دهد. عوامل زیر در پیشگیری از بیماری موثر هستند:
- تغذیه سالم: مصرف میوهها، سبزیجات، غلات، پروتئینهای سالم و مواد غذایی دارای فیبر
- محدود کردن مصرف الکل و دخانیات
- توجه به سالم نگه داشتن معده: طبق نظر متخصصان طب سنتی، مهم ترین نکته برای پیشگیری از سرطان معده ، به حداقل رساندن مصرف مواد غذایی با طبع سرد است مانند کلم و حبوبات و….
- درمان سریع عفونت هلیکوباکتر پیلوری