بهترین دارو برای عفونت روده و معده

ویدئوی توضیحات سرکار خانم دکتر ذنوبی در رابطه با عفونت روده و معده

عفونت معده و  روده چیست؟

عفونت معده و روده یکی از انواع بیماری‌های دستگاه گوارش است که اغلب اوقات با اسهال و استفراغ همراه است. علائم بیماری به دلیل عوامل باکتریایی یا ویروسی ایجاد می‌شوند. علائم عفونت معده و روده شامل اسهال شدید، گرفتگی و درد شکم، تهوع، استفراغ و تب با درجه پایین می‌شوند. برای درمان و پیشگیری از این نوع عفونت‌ها، می‌توانید از رژیم غذایی مناسب و مشاوره با متخصص گوارش استفاده کنید.

علائم گاستروانتریت ویروسی که اصطلاحا به آن آنفولانزای معده هم گویند ممکن است در عرض 1 تا 3 روز پس از آلوده شدن ظاهر شوند و از خفیف تا شدید متغیر باشند. بروز علائم معمولا فقط یک یا دو روز می‌باشد، اما گاهی اوقات ممکن است روند بهبود تا 14 روز ادامه داشته باشد.

علائم عفونت روده و معده

از آنجایی که علائم عفونت باکتریایی و ویروسی مشابه هستند، به راحتی می‌توان اسهال ویروسی را با اسهال ناشی از باکتری‌ها مانند کلستریدیوئید دیفیسیل، سالمونلا و اشرشیاکلی یا انگل هایی مانند ژیاردیا اشتباه گرفت. علائم عفونت باکتریایی ممکن است بسته به باکتری عامل عفونت متفاوت باشد. عفونت باعث تحریک دستگاه گوارش می‌شود که معمولاً منجر به اسهال، استفراغ و درد شکم می‌گردد. فردی که مبتلا به عفونت گوارشی می‌شود ممکن است یک یا چند مورد از علائم را تجربه کند.

رایج‌ترین علائم عفونت معده و روده عبارتند از:

• اسهال شدید و آبکی و اغلب بدون خون
• تهوع و استفراغ، احساس تهوع و استفراغ یا هر دو
• درد و گرفتگی شکم ( اغلب درد معده)
• دردهای عضلانی یا سردرد گاه‌به‌گاه
• تب با درجه پایین
• نفخ
• بی اختیاری ادرار

در صورتی که بیماری پیشروی کند علائم عفونت معده و روده ممکن است بسیار خطرناک شود که عبارتند از:

• استفراغ بیش از چند ساعت در نوزادان و استفراغ بالای 2 روز در بزرگسالان
• خونریزی در گوارش و وجود خون در استفراغ و مدفوع(مدفوع قیری)
• تب بالای 38/9 درجه در کودکان و تب بالای 40 درجه در بزرگسالان
• کم آبی بدن و غلظت ادرار  و ضعف و سرگیجه و سبکی سر و خشکی بدن نوزاد تا آنجا که گریه بدون اشک  و خشکی دهان دیده شود.

مقایسه علائم عفونت:

علل عفونت‌های روده و معده

برخی عوامل مانند ژنتیک، کم آبی بدن، رژیم غذایی فاقد فیبر، استرس می‌توانند شرایط جهت بروز عفونت‌های گوارشی را فراهم کنند. همچنین ویروس‌ها و باکتری‌ها از مهمترین عوامل ایجاد عفونت‌های معده و روده هستند. 

• از جمله ویروس‌هایی که در این بیماری نقش دارند، می‌توان به نوروویروس‌ها و روتاویروس‌ها اشاره کرد. این ویروس ها بیشتر نوزادان و کودکان را درگیر میکند و در صورت ابتلای بزرگسالان، ممکن است عفونت بدون علامت باشد. اغلب در اثر مصرف غذای نپخته مثل صدف خام و دست آلوده به مدفوع قابل انتقال است. که شایع ترین علائم ابتلا به عفونت ویروسی گوارشی، کمبود آب و الکترولیت بدن است.

• از جمله باکتری هایی که در این بیماری نقش دارند، می‌توان به هلیکوباکتر پیلوری و ای کلای و شیگلا و سالمونلا و کامپیلوباکتر و…اشاره کرد. در ادامه، برخی از باکتری‌های ایجاد‌کننده عفونت روده و معده معرفی شده اند:

نکته: این عفونت گروه های سنی خاصی را بیشتر درگیر میکند.

• کودکان: مخصوصا در سنین  ابتدایی چون هنوز سیستم ایمنی کامل نشده و توان مقابله با عوامل مهاجم را ندارد.
• افراد مسن: چون سیستم ایمنی ضعیف شده و توان مقابله با عوامل مهاجم را ندارد.
• دانشجویان: چون تجمع گروهی در یک فضای کوچک مانند خوابگاه و … موجب افزایش تماس فرد به فرد و افزایش انتقال عامل مهاجم میشود.
• در افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند مانند کسانی که پیوند عضو شده اند و یا کورتون مصرف میکنند و… .

عوارض عفونت‌های معده و روده

در صورت ابتلا به عفونت‌های روده و معده فرد ممکن است دچار برخی عوارض شود.

کم آبی بدن

شایع‌ترین عارضه عفونت ویروسی، کم آبی بدن (عدم تعادل مایعات (کم آبی) و نمک (الکترولیت) در بدن بیمار) است که به معنای از دست دادن شدید آب و املاح ضروری و مواد معدنی در هنگام بروز بیماری می‌باشد. اگر سالم هستید و برای جایگزینی مایعات از دست رفته در اثر استفراغ و اسهال، به اندازه کافی مایعات  می‌نوشید، کم آبی بدن نباید مشکل حادی برای شما ایجاد کند.

عوارض واکنشی

 سایر قسمت‌های بدن ممکن است به ندرت، به عفونتی که در روده رخ می‌دهد، واکنش نشان دهند که علائمی مانند التهاب مفاصل (آرتریت)، التهاب پوست و التهاب چشم (اعم از ملتحمه یا یوئیت) ایجاد کند. هنگامی که یک ویروس عامل ایجاد عفونت گوارشی  می‌شود، عوارض واکنشی غیرمعمول است.

گسترش عفونت

عفونت می تواند به سایر قسمت‌های بدن شما مانند استخوان‌ها، مفاصل یا مننژهایی که مغز و نخاع را احاطه کرده اند، سرایت کند. 

عوامل خطر بیماری‌های گوارشی 

موارد زیر برخی از شایع ترین عوامل خطر برای اختلالات گوارشی هستند:

• چاقی
• سیگار کشیدن
• مصرف بیش از حد الکل
• عوامل ژنتیکی
• مصرف داروهای خاص
• مسافرت کردن
• تغییر در روال عادی

درمان عفونت معده و روده

درمان عفونت معده و روده با توجه به نوع عامل عفونت صورت می‌گیرد. اگر عفونت ویروسی عامل بروز عفونت باشد، معمولاً درمان خاصی نیازی ندارد و توصیه می‌شود که بیشتر استراحت کنید و مایعات کافی مصرف کنید. اگر عفونت باکتریایی باعث ایجاد عفونت گوارشی باشد، ممکن است پزشک داروهای ضد باکتری مانند آنتی‌بیوتیک‌ها را تجویز کند. همچنین، مراقبت‌های فردی مانند رعایت رژیم غذایی مناسب و ممانعت از تماس با آب و غذای آلوده نیز می‌تواند به بهبود عفونت کمک کند.

درمان دارویی

برخی از داروهای مناسب  (زیر نظر و تجویز پزشک) برای درمان عفونت روده و معده عبارت‌اند از:

• آنتی‌بیوتیک‌ها: اگر علت عفونت عامل باکتریایی باشد، آنتی‌بیوتیک‌هایی مانند سفتریاکسون، سیپروفلوکساسین و سفیکسیم و مترونیدازول معمولاً توصیه می‌شوند.
• داروهای ضد اسهال: در صورتی ک بیمار دچار اسهال شدید باشد، داروهای ضد اسهال مانند لوپرامید و لوموتیل(دیفنوکسیلات) می‌توانند موثر باشند.
• ضد التهاب‌ها: برای درمان عفونت  و مخصوصا التهاب معده و روده، داروهای ضد التهاب مانند پردنیزون (prednisone) و مزالازین (Mesalazine) نیز تجویز می‌شوند.
• آنتی‌ویروس‌ها: در برخی بیماران مبتلا به عفونت‌های ویروسی نیز داروهای آنتی‌ویروس مانند اسلتامیویر(Oseltamivir) موثر هستند.
• پروبیوتیک‌ها: مصرف پروبیوتیک‌ها می‌تواند به بهبود تعادل میکروبیوم روده و تنظیم کامل گوارش کمک کند مثل فمی لاکت توپلاس و…
• جبران آب و الکترولیت بدن: به وسیله پودر یا جوشان ORS در یک لیوان آب یا  نوشیدن محلول وانلایت آماده و یا تزریق سرم وریدی
• داروهای کنترل کننده اسید معده: برای رفع درد معده و رفلاکس و سوزش سر دل و حالت تهوع و… که به دو گروه تقسیم بندی میشوند:

1.مهارکننده‌های پمپ پروتون

داروهایی به نام مهارکننده‌های پمپ پروتون(PPI=Proton pump inhibitor) با مسدود کردن سلول‌های تولید‌کننده اسید معده، از تولید اسید در معده جلوگیری میکنند بنابراین باید قبل از غذا مصرف شوند. این داروها  عبارتند از:

• امپرازول
• اس امپرازول 
• پنتوپرازول
• لانزوپرازول
• رابپرازول

2.داروهای کاهش دهنده اسید

آنتی اسیدها میزان بیش از حد اسید تولیدشده در معده را کاهش می‌دهند، بنابراین باید بعد از وعده غذایی و بعد از تولید اسید معده مصرف شوند. این داروها درد گاستریت را تسکین می‌دهند و اجازه می‌دهند پوشش معده شما بهبود یابد.این داروها  عبارتند از:

• قرص فاموتیدین- قرص سایمتیدین-  سوسپانسیون لوسیدامین(فاموتیدین)- قرص جویدنی پپتی لاک(فاموتیدین+منیزیم هیدروکسید+کلسیم کربنات)
• شربت آلومینیوم ام جی- شربت آلومینیوم ام جی اس- قرص جویدنی آلومینیوم ام جی اس
• شربت کی دی اس(عصاره زنیان)- شربت ردیوسید(عصاره آلوئه ورا)- شربت آنتی رفلاکس بی(عصاره آلوئه ورا)
• شربت برنیسکون و شربت گابیس(سدیم آلژینات+کلسیم کربنات+سدیم بی کربنات)

نکته: برای درمان عفونت باکتریایی معده یا اچ پایلوری(H. Pylori) 4 نوع رژیم درمانی معرفی شده‌اند که عبارتند از:

الف) رژیم دوگانه: امپروازول 20 میلی گرم نیم ساعت قبل از صبحانه و شام + کلاریترومایسین 500 میلی گرم هر 8 ساعت یک عدد؛ به مدت 14 روز؛ و در ادامه فقط مصرف امپرازول 20 میلی گرم نیم ساعت قبل از صبحانه یک عدد به مدت 14 روز.

ب) رژیم 3 گانه: امپروازول 20 میلی گرم نیم ساعت قبل از صبحانه و شام + کلاریترومایسین 500 میلی گرم هر 12 ساعت یک عدد + آموکسی سیلین 500 میلی گرم هر 12 ساعت دو عدد؛ به مدت 10 روز؛ و در ادامه فقط امپرازول 20 میلی گرم نیم ساعت قبل از صبحانه یک عدد به مدت 18 روز.

ج) رژیم 3 گانه: امپروازول 20 میلی گرم نیم ساعت قبل از صبحانه و شام + لووفلوکساسین 500 میلی گرم هر 24 ساعت یک عدد + آموکسی سیلین 500 میلی گرم هر 12 ساعت دو عدد؛ به مدت 10 روز؛ و در ادامه فقط امپرازول 20 میلی گرم نیم ساعت قبل از صبحانه یک عدد به مدت 14 روز.

د) رژیم 4 گانه: امپروازول 20 میلی گرم نیم ساعت قبل از صبحانه و شام + مترونیدازول 500 میلی گرم هر 12 ساعت یک عدد + تتراسایکلین 500 میلی گرم هر 12 ساعت دو عدد + بیسموت هر 12 ساعت دو عدد قبل از غذا؛ به مدت 10 روز؛ و در ادامه فقط امپرازول 20 میلی گرم نیم ساعت قبل از صبحانه یک عدد به مدت 18 روز.

نکته: تشخیص عفونت روده و معده اغلب به وسیله آزمایش مدفوع انجام میشود.

اقدامات پیشگیرانه

 برای درمان عفونت‌ معده و روده، می‌توانید برخی اقدامات پیشگیرانه را انجام دهید:

• رعایت بهداشت فردی. پس از استفاده از سرویس بهداشتی دست‌های خود را کاملا بشویید. در حالت ایده آل، از صابون و آب استفاده کنید. پس از شستشو به خوبی خشک کنید.
• هیدراتاسیون. هیدراته ماندن برای جلوگیری از کم آبی بدن در اثر اسهال و استفراغ بسیار مهم است. هر روز مقدار زیادی مایعات بنوشید، محلول های آبرسانی خوراکی و نوشیدنی های غنی از الکترولیت بنوشید.
• استراحت. استراحت به بدن شما اجازه می دهد تا عفونت، بسیار سریع تر بهبود یابد.
• رعایت رژیم غذایی سالم. از غذاهای حاوی فیبر، میوه‌ها و سبزیجات برگ‌دار و مایعات زیاد استفاده کنید و از مصرف غذاهای شیرین، چرب یا تند و چاشنی زیاد و لبنیات و الکل و کافئین که می‌توانند علائم عفونت معده و روده مانند اسهال و تهوع را تشدید کنند، خودداری کنید. 
• در مسافرت فقط ازآب درون بطری آب معدنی  استفاده کنید. از رفتن به رستوران های بین راهی غیر مطمئن و خوردن غذاهای نپخته مثل سالاد و گوشت و ماهی خام خودداری فرمایید.
• در مراحل بهبود، ابتدا کمی به معده خود استراحت بدهید و سپس از غذاهای زود هضم شروع کنید مثل برنج و کته و موز و مرغ و…
• برای کاهش درد به جای بروفن از استامینوفن استفاده بفرمایید تا بیش از این گوارش شما اذیت نشود.
•  می توان به وسیله اجتناب از تماس با افراد آلوده ، از ابتلا به عفونت پیشگیری کرد.
• برای جبران آب از دست رفته بدن کودکان بهتر است به جای آب، از آبمیوه استفاده کنید. اما آب سیب مناسب نمی باشد چون اسهال را بدتر میکند.
• از دادن داروی ضد اسهال به کودکان به صورت خودسرانه و بدون تجویز پزشک خودداری فرمایید چون ممکن است موجب  عدم دفع و باقی ماندن آلودگی در گوارش  کودکان شوید.
• با اجازه پزشک، مصرف داروهای گیاهی در منزل هم میتواند در بهبود روند بیماری موثر باشد برای مثال ترکیب آب و عسل و زنجبیل خاصیت ضد عفونت و التهابی بسیار خوبی دارد و چای نعنا و ترکیب آب گرم با آبلیمو نیز موثر می باشد.

نتیجه گیری

عفونت معده و روده یکی ازشایع‌ترین انواع بیماری‌های دستگاه گوارش است که زمانی اتفاق می‌افتد که باکتری‌ها، ویروس‌ها یا انگل‌ها وارد معده یا روده می‌شوند که اغلب اوقات با علائم عفونت معده و روده شامل اسهال شدید، گرفتگی و درد شکم، تهوع، استفراغ و تب با درجه پایین همراه است. درمان عفونت معده و روده با تجویزداروهای ضد باکتری و آنتی ویروس‌ها، مراقبت‌های پیشگیرانه مانند رعایت بهداشت فردی و رژیم غذایی مناسب صورت می‌گیرد.

پرسش و پاسخ

1. بهترین راه برای پیشگیری از بیماری‌های گوارشی چیست؟

 بهترین راه برای پیشگیری از بیماری‌های گوارشی رعایت بهداشت دست است. دست‌ها باید بطور کامل در آب و صابون به مدت حداقل 15-20 ثانیه شسته شوند. در صورتی که آب در دسترس نباشد، صابون و ضدعفونی‌کننده‌های دست مبتنی بر الکل نیز ممکن است مؤثر باشند. تمیز نگه داشتن محیط زیست و نگهداری مناسب و آماده سازی مواد غذایی با رعایت نکات بهداشتی، همچنین راه‌های مهمی برای پیشگیری از بیماری‌های دستگاه گوارش هستند.

 2. شایع‌ترین عوارض جانبی عفونت‌های معده و روده چیست؟

 بر اثر بروز این عفونت علاوه بر کم آبی بدن، عوارض دیگری مانند سوءتغذیه ، تشدید بیماری‌های موجود مانند مانند دیابت، بیماری‌های قلبی و سندرم روده تحریک‌پذیر ممکن است افراد را درگیر کند.

منبع

Gastrointestinal Infection