فکسوفنادین؛ قویترین قرص ضد حساسیت فصلی و درمان ضایعات پوستی

فکسوفنادین؛ قویترین قرص ضد حساسیت فصلی

اشکال دارویی و دوزهای مصرفی

اشکال دارویی مختلف فکسوفنادین را می‌توان به موارد زیر تقسیم بندی کرد:

• قرص: دوزهای 30، 60، 120 و 180 میلی گرم 

• شربت/سوسپانسیون خوراکی: با غلظت 30 میلی گرم در 5 میلی لیتر برای استفاده کودکان

فکسوفنادین چیست؟

فکسوفنادین نوعی متابولیت ترفنادین و بعنوان یک آنتی هیستامین نسل دوم شناخته شده است. فکسوفنادین از داروهای آنتی هیستامین (یک آنتاگونیست انتخابی گیرنده H1 هیستامین) می‌باشد که برای تسکین علائم آلرژی مانند آبریزش بینی، خارش چشم و بینی، عطسه، کهیر پوستی و سایر واکنش‌های آلرژیک کاربرد دارد. آنتی هیستامین‌ها با جلوگیری از تاثیرات ماده هیستامین ( تولید شده در بدن) عمل می‌کنند و از بروز علائم آلرژی جلوگیری می‌نماید. این دارو با مهار انتخابی گیرنده‌های هیستامین، بدون ایجاد احساس خواب‌آلودگی قابل‌توجه (برخلاف آنتی‌هیستامین‌های نسل اول)، توانسته جایگاه ویژه‌ای در درمان بیماری‌های آلرژیک پیدا کند.

مکانیسم اثر فکسوفنادین

فکسوفنادین به گیرنده‌های H1 هیستامین در سلول‌های هدف در دستگاه تنفسی، رگهای خونی و دستگاه گوارش متصل شده و از فعال شدن این گیرنده‌ها توسط هیستامین ممانعت می‌کند. این عمل منجر به مهار انقباض عضلات صاف گوارشی، تنفسی و عروقی، کاهش نفوذپذیری مویرگی و در نتیجه تسکین علائمی مانند کبودی، سوختگی و خارش می‌شود. ویژگی قابل توجه فکسوفنادین این است که به سختی از سد خونی-مغزی عبور می‌کند، بنابراین این ویژگی باعث می‌شود که اثرات آرام بخشی و خواب آوری کمتری نسبت به آنتی هیستامین‌های نسل اول دارد و بعنوان قویترین قرص ضد حساسیت فصلی معرفی می‌شود.

موارد مصرف فکسوفنادین

در میان داروهای آنتی هیستامین نسل دوم، فکسوفنادین بعنوان قویترین قرص ضد حساسیت فصلی شناخته شده است و سازمان غذا و دارو (FDA)، مصرف فکسوفنادین را برای درمان علائم رینیت آلرژیک فصلی و کهیر مزمن ایدیوپاتیک تایید کرده است. بنابراین دو کاربرد اصلی فکسوفنادین که پزشک آن را تجویز می‌کند، عبارتند از:

• رینیت آلرژیک فصلی (تب یونجه): به منظور بهبود علائمی مانند  خارش چشم و بینی، عطسه، آبریزش بینی،آبریزش چشم و همچنین خارش گلو.
• کهیر مزمن ایدیوپاتیک: برای درمان ضایعات پوستی دارای خارش و قرمز رنگ ناشی از کهیر پوستی.

سایر موارد استفاده شامل:

• درمان عارضه آنژیوادم (تورم بافت‌های زیر پوست)
• درماتیت آتوپیک (اگزما).
• خارش با علت ناشناخته.
• تسکین علائم آلرژی ناشی از مصرف برخی غذاها، نیش حشرات و سایر آلرژن‌ها. 
• کاهش علائم آلرژی بعد از انجام عمل بینی (رینوپلاستی).
• کمک به بهبود علائم سینوزیت آلرژیک.
• تسکین گوش درد ناشی از احتقان سینوس‌ها.
• کاهش علائم تنگی نفس ناشی از آلرژی.
• کمک به بهبود علائم کرونا (به دلیل خاصیت ضد ویروسی احتمالی).

دوز مصرفی فکسوفنادین

دوز معمول برای بزرگسالان

• رینیت آلرژیک فصلی یا کهیر مزمن:

180 میلی گرم، یکبار در روز یا 60 میلی گرم، دو بار در روز (هر 12 ساعت) - حداکثر دوز روزانه 240 میلی گرم است.

حداکثر دوز مجاز: 180 میلی گرم در روز 

دوز مصرفی برای کودکان

• 6 ماه تا 2 سال: 15 میلی گرم، دو بار در روز (فقط شکل شربت) 
• 2 تا 11 سال: 30 میلی گرم، دو بار در روز 
• 12 سال به بالا: مانند بزرگسالان (60 میلی گرم دو بار در روز یا 180 میلی گرم، یکبار در روز) 

تنظیم دوز در بیماران خاص

نارسایی کلیوی (CrCl ≤ 90 میلی لیتر در دقیقه):

• بزرگسالان: 60 میلی گرم، یکبار در روز
• کودکان 6 ماه تا 2 سال: 15 میلی گرم، یکبار در روز
• کودکان 2 تا 11 سال: 30 میلی گرم، یکبار در روز

نارسایی کبدی: برای بیمارانی که دچار نارسایی کبدی هستند، داده‌های کافی موجود نیست و برای مصرف حتما با پزشک مشورت کنید.

نحوه مصرف فکسوفنادین

• قرص‌های معمولی را با معده خالی و همراه با آب مصرف کنید اما جهت جلوگیری از ناراحتی گوارشی میتوانید دارو را با معده پر استفاده کنید.
• از مصرف همزمان این دارو با آبمیوه خودداری کنید، زیرا این آبمیوه‌ها می‌توانند مقدار جذب دارو را در بدن کاهش دهند. 
• آنتی اسیدهای حاوی آلومینیوم یا منیزیم را حداقل 2 ساعت قبل یا بعد از فکسوفنادین مصرف کنید. 
• قبل از مصرف، شربت را به خوبی تکان دهید و از پیمانه مخصوص استفاده کنید.

شروع اثر و مدت زمان اثرگذاری

برای آگاهی بیشتر بیمارانی که از این دارو استفاده می‌کنند می‌توان گفت که شروع اثرگذاری آن، حدود 1-2 ساعت پس از مصرف می‌باشد که مدت اثر آن بر بدن تا 24 ساعت گزارش شده است. (به همین دلیل امکان مصرف یک‌بار در روز وجود دارد.) 

عوارض قرص فکسوفنادین

فکسوفنادین به طور کلی بعنوان یک داروی ایمن شناخته شده که ممکن است عوارض جانبی محدودی داشته باشد. برخی عوارض گزارش شده عبارتند از:

شایع‌ترین عوارض قرص فکسوفنادین

• سردرد 
• سرگیجه
• تهوع یا ناراحتی معده
• خواب آلودگی (هرچند کمتر از آنتی هیستامین‌های نسل اول) 
• کمردرد
• علائم سرماخوردگی مانند گرفتگی بینی، درد سینوس‌ها، گلو درد 

عوارض نادر اما جدی

واکنش‌های آلرژیک شدید (آنافیلاکسی) با علائم:

• کهیر پوستی
• دشواری تنفس
• متورم شدن صورت، لب‌ها، زبان یا گلو
• علائم مشابه آنفلونزا (تب، لرز، خستگی غیرمعمول)
• تشدید سرفه 
• علائم عفونت گوش

در صورت بروز هر یک از عوارض جدی، از مصرف دارو اجتناب کنید و فوراً به پزشک مراجعه کنید.

تداخلات دارویی

مصرف فکسوفنادین ممکن است با برخی داروها تداخل داشته باشد، بنابراین بهتر است قبل از مصرف آن، لیست تمام داروهای مصرفی خود را به پزشک ارائه دهید و نسبت به داروهایی که ممکن است با فکسوفنادین تداخل ایجاد کند، آگاه شوید. مانند تداخل مصرف هم زمانی فکسوفنادین با آزلاستین، آنتی اسیدها، آمفتامین‌ها، آمانتادین، بتاهیستین، بریمونیدین، مخدرها، جم فیبروزیل، گریپ فروت، هیدروکسی زین، ایپراتروپیوم، منیزیم سولفات، میرابگرون، میرتازاپین، اکسی کدون، پتاسیم سیترات و کلراید، پرامی پکسول، رانولازین، ادرارآورهای تیازیدی، توپیرامات، وراپامیل، زولپیدم و… .

و مخصوصا تداخل‌های مهم مانند:

• آنتی اسیدهای حاوی آلومینیوم یا منیزیم: این داروها جذب فکسوفنادین را کاهش می‌دهند. بنابراین توصیه می‌شود حداقل 2 ساعت فاصله زمانی بین مصرف آنها رعایت شود.
• کتوکونازول و اریترومایسین: ممکن است این داروها باعث افزایش غلظت پلاسمایی فکسوفنادین شوند. 
• ریفامپین: می‌تواند جذب فکسوفنادین را کاهش دهد. 
• داروهای آرام بخش یا خواب آور: مصرف داروهای آرام بخش یا خواب آور ممکن است باعث تشدید شدن تاثیرات خواب آوری آنها شوند.

نکات مهم مصرف فکسوفنادین

• مصرف در بارداری: فکسوفنادین در رده C دارویی در بارداری قرار دارد.قبل از مصرف، حتما با پزشک مشورت کنید. بنابراین بدون تجویز پزشک فکسوفنادین مصرف نکرده و به جای آن، لوراتادین قابل استفاده است.
• مصرف در شیردهی: ممکن است ترکیبات دارو به شیر مادر وارد شود. بنابراین مخصوصا تا قبل از 2 ماهگی نوزاد حتما قبل از مصرف دارو با پزشک مشورت کنید و بعد از آن نیز بهتر است دارو را بعد از شیردهی و یا قبل از طولانی ترین فاصله از شیردهی و زیر نظر پزشک استفاده نمود و حتی به جای آن میتوان از لوراتادین که ایمن تر است استفاده کرد.
• اجتناب ازمصرف آبمیوه‌ها: مصرف انواع آبمیوه ممکن است میزان جذب فکسوفنادین را کاهش دهند. از مصرف همزمان انواع آب میوه با این دارو خودداری شود. 
• مصرف در هنکام رانندگی و کار با ماشین آلات: فکسوفنادین اگرچه خواب آور نیست، اما اگر دچار احساس خواب آلودگی می‌شوید، توصیه می‌شود از انجام این فعالیت‌ها خودداری کنید. 
• مصرف الکل: در افرادی که الکل استعمال می‌کنند، مصرف این دارو ممکن است اثرات آرام بخشی دارو را افزایش دهد.
• کودکان زیر 6 سال: برای کودکان فقط با نظر پزشک و با دوز مناسب و صحیح مصرف شود. 
• افراد مسن: میانسالان و افراد مسن ممکن است حساسیت بیشتری به اثرات دارو داشته باشند. 
• بیماران کلیوی: نیاز به تنظیم دوز دارند. 

فراموشی دوز

در صورتی‌که مصرف یک دوز دارو را فراموش کرده‌اید، اگر زمان مصرف دوز بعدی نزدیک است، از مصرف دوز فراموش شده اجتناب کنید.به این نکته توجه داشته باشید که هرگز دو دوز را بصورت همزمان مصرف نکنید.

مصرف بیش از حد

در صورت مصرف بیش از حد فکسوفنادین، برخی علائم شامل خشکی دهان، سرگیجه یا خواب آلودگی ممکن است در افراد بروز کند. در این موارد باید فوراً به مراکز درمانی مراجعه کرد.

شرایط نگهداری

دارو را در ظرف دربسته در دمای اتاق، دور از حرارت، رطوبت و نور مستقیم نگهداری کنید. شرایط و محل نگهداری آن، دور از یخ زدگی قرار گرفته باشد. دور از دسترس کودکان نگهداری شود.

نتیجه گیری

فکسوفنادین بعنوان نوعی آنتی‌هیستامین نسل دوم شناخته شده است که برای کاهش علائم آلرژی مانند آبریزش بینی، خارش چشم‌ها و عطسه تجویز می‌شود. این دارو به دلیل تاثیرات خواب آوری کمتر نسبت به نسل اول آنتی‌هیستامین‌ها، گزینه‌ای مناسب برای افرادی است که نیاز به کنترل علائم آلرژی بدون ایجاد خواب‌آلودگی دارند. در مجموع، فکسوفنادین با ترکیب منحصربه‌فرد، اثربخشی بالا و عوارض جانبی کم، به یکی از گزینه‌های اولیه در درمان آلرژی‌ها تبدیل شده است. با این حال، مصرف این دارو باید با رعایت توصیه‌های پزشکی انجام شود تا از بروز عوارض قرص فکسوفنادین جلوگیری شود.

پرسش و پاسخ

1. قرص فکسوفنادین برای چیست؟

قرص فکسوفنادین یک نوع آنتی‌هیستامین برای رفع علائم حساسیت است. عملکرد دارو بدین ترتیب است که از ترشح هیستامین‌ در بدن جلوگیری می‌کند و از بروز التهاب، آبریزش بینی، عطسه، کهیر و سایر علائم مربوط به آلرژی ممانعت می‌کند. این دارو با دوزهای30، 60، 120 و 180 میلی‌گرمی در داروخانه‌ها موجود است و با دستور پزشک تجویز می‌شود.

2. اگر فکسوفنادین را هر روز مصرف کنید چه اتفاقی می افتد؟

در حالی‌که می‌توان فکسوفنادین را به صورت روزانه در زمانی که آلرژی شما شایع است (مانند فصل بهار) مصرف کرد، نباید بیش از حد از این دارو استفاده کنید. استفاده بیش از حد ممکن است منجر به عوارض جانبی رایج مانند احساس کسلی و خستگی شدید، حالت تهوع، سردرد و خشکی دهان شود. از این دارو طبق توصیه پزشک خود استفاده کنید تا از عوارض جانبی ناخواسته آن جلوگیری کنید.

3. قرص فکسوفنادین کی بخوریم؟

اگر قرص فکسوفنادین 30 میلی گرمی مصرف می‌کنید، می‌توانید آن را همراه با غذا یا بدون غذا مصرف کنید. اگر قرص فکسوفنادین 120 یا 180 میلی گرمی مصرف می‌کنید، آنها را قبل از غذا مصرف کنید. همیشه قرص فکسوفنادین را به همراه آب مصرف کنید.

منبع

Fexofenadine: Uses, Doses, Side Effects and Interactions