علائم دندان درآوردن نوزاد و زمان رویش اولین دندان‌ها

علائم دندان درآوردن نوزاد

دندان‌های کوچک نوزاد ممکن است بدون هیچ درد یا ناراحتی ظاهر شوند، به طوری که تا دیدن اولین دندان سفید و ریز، متوجه این تغییر نشوید. با این حال، برای برخی نوزادان، دندان درآوردن می‌تواند با ناراحتی و چالش‌هایی همراه باشد. به طور معمول علائم دندان درآوردن نوزاد عبارتند از:

• آب‌ریزش دهان
• بثورات صورت ناشی از ترشح آب دهان
• جویدن اشیاء مختلف
• تحریک‌پذیری و بدخلقی
• گریه کردن
• امتناع از خوردن
• تورم، درد یا حساسیت لثه‌ها
• مشکل در خوابیدن
• گونه‌های برافروخته
• کشیدن گوش‌ها
• افزایش دمای بدن به حدود 99 درجه فارنهایت (2/37 درجه سانتی‌گراد)

علائم دندان درآوردن نوزاد شیرخوار

این علائم ممکن است در نوزادانی که با شیر مادر یا شیشه شیر تغذیه می‌شوند، ظاهر شود. اگر نوزادتان از شیر مادر تغذیه می‌کند، ممکن است متوجه تغییرات دیگری شوید. به عنوان مثال:

• جویدن یا گاز گرفتن سینه مادر: درد لثه می‌تواند باعث تغییر در نحوه شیر خوردن نوزاد شود.
• افزایش تقاضای شیر: شیردهی به دلیل خاصیت تسکین‌دهنده برای نوزادان، ممکن است در دوران دندان درآوردن بیشتر شود.

نکته مهم: علائم دندان درآوردن نوزاد معمولاً پیش از ظاهر شدن دندان از لثه آغاز می‌شوند. بنابراین، اگر متوجه این تغییرات در نوزادتان شدید اما هنوز دندانی ندیدید، نگران نباشید؛ این فرآیند کاملاً طبیعی است.

ترتیب دندان درآوردن نوزاد

اولین دندان‌های نوزاد معمولاً بین 4 تا 7 ماهگی ظاهر می‌شوند، اما بازه زمانی "معمولی" برای دندان درآوردن بسیار گسترده است. اگر کودک شما تا 7 یا حتی 9 ماهگی هنوز دندانی ندارد، جای نگرانی نیست. با این حال، در صورت نگرانی، می‌توانید با متخصص اطفال مشورت کنید.

بیشتر نوزادان از حدود 6 ماهگی دندان درآوردن را شروع می‌کنند و تا 3 سالگی مجموعه کامل دندان‌های شیری خود را خواهند داشت. هرچند زمان دقیق رویش دندان‌ها می‌تواند تحت تأثیر عوامل ژنتیکی قرار بگیرد. در موارد نادر، برخی نوزادان حتی با یک یا دو دندان به دنیا می‌آیند (در حدود 1 مورد از هر 6000 تا 800 کودک). نوزادانی که با دندان متولد می‌شوند، نیاز به نظارت دقیق دارند، زیرا این دندان‌ها ممکن است خطر خفگی ایجاد کنند.

الگوی دندان درآوردن

• دو دندان جلویی پایین (دندان‌های پیشین مرکزی پایین) اغلب اولین دندان‌هایی هستند که بیرون می‌آیند.
• سپس چهار دندان بالایی (پیشین مرکزی و جانبی بالا) رشد می‌کنند.
• پس از آن، دندان‌ها معمولاً به صورت دوتایی، یکی در هر طرف دهان، ظاهر می‌شوند.

این الگو ممکن است متفاوت باشد و عواملی مانند تولد زودرس یا وزن کم هنگام تولد می‌توانند بر زمان‌بندی تأثیر بگذارند.

متوسط تعداد دندان‌ها در سنین مختلف:

• 11 ماهگی: 4 دندان
• 15 ماهگی: 8 دندان
• 19 ماهگی: 12 دندان
• 23 ماهگی: 16 دندان

در این بازه‌های زمانی، علائم دندان درآوردن نوزاد ممکن است ظاهر و سپس از بین بروند. برخی نوزادان این فرآیند را با آرامش طی می‌کنند، در حالی که برای برخی دیگر می‌تواند همراه با ناراحتی باشد.

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

اگر کودک شما تا 18 ماهگی هیچ دندانی نداشت، بهتر است به دندانپزشک اطفال مراجعه کنید. در موارد نادر، تأخیر در رویش دندان ممکن است ناشی از مشکلات پزشکی زیر باشد:

• سوء تغذیه
• کمبود ویتامین‌ها
• کم‌کاری تیروئید

هر کودک با سرعت و الگوی خاص خود رشد می‌کند؛ بنابراین، نگران نباشید اگر فرزند شما با دیگر کودکان متفاوت است. در عوض، از این مرحله شیرین و چالش‌برانگیز زندگی او لذت ببرید!

راهکارهای مؤثر برای تسکین ناراحتی دندان درآوردن نوزاد

دندان درآوردن می‌تواند دوره‌ای ناراحت‌ کننده برای کودک و والدین باشد، اما با چند روش ساده می‌توانید به تسکین علائم دندان درآوردن نوزاد کمک کنید. در ادامه، راه‌حل‌های خانگی و نکات پزشکی برای این دوران آورده شده است.

درمان‌های خانگی مؤثر و ایمن

موارد زیر، راهکارهای آزمایش‌شده و مطمئنی هستند که می‌توانید برای آرامش کودک خود امتحان کنید:

• ماساژ لثه‌ها: با انگشت تمیز، بند انگشت یا یک پد گاز مرطوب، لثه‌های کودک را به آرامی ماساژ دهید.
• سرما درمانی: یک دستمال مرطوب سرد، قاشق سرد یا دندانگیر خنک (نه منجمد) را روی لثه‌های کودک نگه دارید.
• استفاده از دندانگیر مناسب: اسباب‌بازی‌های پلاستیکی یا لاستیکی سرد می‌توانند گزینه‌های خوبی باشند، اما مطمئن شوید دندانگیر بیش از حد سرد نباشد.
• غذاهای سرد: اگر کودک شما شروع به خوردن غذاهای جامد کرده است، می‌توانید تکه‌های کوچک و سرد مانند خیار یا سیب را برای جویدن به او بدهید. با این حال، همیشه در کنار او باشید تا خطر خفگی را کاهش دهید.
• تهیه ژل های موضعی لثه از داروخانه ها و استعمال آن بر لثه و محل رویش دندان جهت تسکین خارش و درد و التهاب لثه و کاهش ریزش بزاق.  میتوانید جهت تسکین بیشتر، ژل را در یخچال قرار دهید اما مراقب باشید که به حد یخ زدگی نرسد چون میتواند به بافت لثه آسیب بزند.

مانند:

بنابراین از استعمال ژل های بی حسی موضعی مانند لیدوکائین یا زایلوکائین یا پریلوکائین و… که برای لثه نوزاد مناسب نیستند، جدا خودداری فرمایید.

نکات پزشکی و احتیاط‌ها

در حال حاضر، درمان دارویی ویژه‌ای برای تسکین درد دندان درآوردن وجود ندارد. خوشبختانه، بیشتر نوزادان به درمان‌های خانگی پاسخ مثبت می‌دهند. اگر روش‌های خانگی مؤثر نبودند یا ناراحتی کودک شدید بود، با متخصص اطفال مشورت کنید.

نکته مهم: از گردنبندها یا دستبندهای دندان‌گیر ساخته‌شده از کهربا، چوب یا سیلیکون به دلیل خطر خفگی و آسیب‌های احتمالی خودداری کنید، حتی اگر سازندگان آن‌ها ادعاهای جذابی مطرح کنند.

دندان درآوردن، هرچند چالش‌برانگیز، یکی از مراحل طبیعی رشد کودک است. با رعایت این نکات، می‌توانید این دوران را برای خود و فرزندتان آسان‌تر کنید.

اصول طلایی مراقبت از دندان‌های تازه نوزادان

مراقبت از دندان‌های نوزاد از همان لحظه‌ای که اولین دندان کوچک او ظاهر می‌شود، پایه‌ای برای سلامت دهان و دندان در آینده است. در ادامه به نکات کلیدی برای حفظ سلامت دندان‌های ظریف نوزاد پرداخته‌ایم.

شروع به موقع مسواک زدن

• زمان مناسب: به محض رویش اولین دندان، مسواک زدن را آغاز کنید.
• انتخاب مسواک: از مسواک‌های مخصوص نوزاد با برس نرم و کوچک استفاده کنید که برای لثه‌ها و دندان‌های حساس طراحی شده‌اند.
• دفعات مسواک زدن: روزانه دو بار، صبح و شب، دندان‌های کودک را به آرامی تمیز کنید.

از خمیر دندان حاوی فلوراید استفاده کنید، اما فقط به اندازه یک دانه برنج برای نوزاد کافی است. فلوراید به پیشگیری از پوسیدگی و تقویت مینای دندان کمک می‌کند.

پیشگیری از پوسیدگی دندان

• پس از هر وعده شیر مادر یا شیر خشک، باقی‌مانده قند روی دندان‌ها را تمیز کنید تا از آسیب به مینای دندان جلوگیری شود.
• از خواباندن کودک با بطری شیر یا آب میوه اجتناب کنید، زیرا قند موجود در این مایعات می‌تواند به دندان‌ها آسیب برساند.

تا قبل از یک سالگی، نوزاد خود را برای اولین معاینه به دندانپزشک اطفال ببرید. در کنار مراقبت روزانه، به تدریج کودک را با روش‌های بهداشت دهان و دندان آشنا کنید.

مراقبت اولیه و مناسب از دندان‌های نوزاد نه تنها از مشکلات دندانی جلوگیری می‌کند، بلکه به شکل‌گیری عادات سالم و لبخندی زیبا در آینده کمک خواهد کرد.

نتیجه‌گیری

دندان درآوردن یکی از مراحل طبیعی و مهم رشد در نوزادان است که می‌تواند با علائم مختلفی همراه باشد. اگرچه بسیاری از نوزادان این دوره را با ناراحتی کم یا بدون مشکل سپری می‌کنند، برخی دیگر ممکن است دچار درد و بی‌قراری شوند. آگاهی والدین از علائم و الگوی رویش دندان‌ها می‌تواند نقش مؤثری در مدیریت این دوره داشته باشد.

با بهره‌گیری از راهکارهای ساده و مؤثر مانند ماساژ لثه‌ها، استفاده از دندانگیر مناسب و سرما درمانی، می‌توان علائم دندان درآوردن نوزاد را تسکین داد. همچنین، رعایت اصول بهداشت دهان و دندان از همان لحظه رویش اولین دندان، تضمین‌کننده سلامت دندان‌های کودک در آینده خواهد بود.

در نهایت، هر نوزاد با سرعت و الگوی خاص خود رشد می‌کند و تفاوت در زمان‌بندی رویش دندان‌ها معمولاً طبیعی است. با این حال، در صورت نگرانی یا بروز مشکلات خاص، مشورت با متخصصان اطفال و دندانپزشکان اطفال توصیه می‌شود. این دوران هرچند چالش‌برانگیز است، با همراهی آگاهانه والدین می‌تواند به تجربه‌ای دلپذیر و خاطره‌انگیز تبدیل شود.

پرسش و پاسخ

1. چه علائمی می‌توانند به اشتباه به دندان درآوردن نسبت داده شوند؟

برخی والدین ممکن است علائمی مانند اسهال، تب بالا، یا بثورات شدید را به دندان درآوردن نسبت دهند. اما این موارد معمولاً ارتباط مستقیمی با دندان درآوردن ندارند. اگر علائم شدیدتر از حد معمول یا همراه با تب بالای 38 درجه سانتی‌گراد بود، بهتر است به پزشک مراجعه کنید، زیرا ممکن است نشان‌دهنده عفونت یا مشکل دیگری باشد.

2. غذای مقوی برای دندان درآوردن کودک چه مواردی هستند؟

برای نوزادانی که در حال دندان درآوردن هستند و به غذاهای جامد روی آورده‌اند، خوراکی‌های سرد و مغذی مانند پوره سیب، ماست سرد، تکه‌های خیار یا هویج نرم و پخته شده می‌توانند گزینه‌های خوبی باشند. این غذاها علاوه بر تأمین مواد مغذی، می‌توانند به کاهش تورم و تسکین لثه‌ها کمک کنند. همیشه مراقب باشید که قطعات غذا برای جلوگیری از خطر خفگی کوچک و نرم باشند.

3. دندان درآوردن نوزاد چند روز طول میکشد؟

فرایند رویش هر دندان معمولاً 1 تا 2 هفته طول می‌کشد؛ علائم ممکن است چند روز قبل از نمایان شدن دندان آغاز شوند و تا چند روز پس از رویش ادامه داشته باشند. با این حال، کل دوره دندان درآوردن از اولین دندان تا تکمیل مجموعه دندان‌های شیری (حدود 20 دندان) ممکن است تا 3 سالگی طول بکشد.

4. برای زود دندان دراوردن نوزاد چه کنیم؟

روند دندان درآوردن عمدتاً به عوامل ژنتیکی و رشد طبیعی کودک وابسته است و نمی‌توان آن را تسریع کرد. اما تغذیه مناسب مادر در دوران بارداری و شیردهی، و همچنین تأمین ویتامین‌ها و مواد معدنی مانند کلسیم و ویتامین D، به رشد سالم دندان‌های کودک کمک می‌کنند. از مکمل‌های ویتامینی فقط با مشورت پزشک استفاده کنید.

5. چکار کنیم درد دندان دراوردن نوزاد کم شود؟

برای کاهش درد دندان درآوردن می‌توانید از روش‌های زیر استفاده کنید:

• ماساژ لثه‌ها: انگشت تمیز یا پارچه مرطوب را به‌آرامی روی لثه‌ها بکشید.
• استفاده از دندانگیرهای خنک: دندانگیرها را در یخچال (نه فریزر) خنک کرده و به کودک بدهید.
• سرما درمانی: تکه‌های کوچک و سرد خیار یا سیب (در صورت مصرف جامدات) می‌توانند تسکین‌دهنده باشند.

6. آیا تأخیر در رویش دندان‌ها نیاز به نگرانی دارد؟

اگر نوزاد شما تا 18 ماهگی دندان در نیاورده است، بهتر است با دندانپزشک یا پزشک اطفال مشورت کنید. گاهی تأخیر در رویش دندان‌ها به مشکلاتی مانند سوءتغذیه، کمبود ویتامین یا اختلالات هورمونی مرتبط است. در بیشتر موارد، این تأخیر طبیعی است و نیاز به نگرانی خاصی ندارد.

7. چه نکاتی برای مراقبت از دندان‌های تازه نوزادان مهم است؟

از همان لحظه‌ای که اولین دندان ظاهر می‌شود، مراقبت از آن را آغاز کنید. از مسواک‌های نرم و خمیر دندان مخصوص نوزاد استفاده کنید و دندان‌ها را روزی دو بار تمیز کنید. برای جلوگیری از پوسیدگی، پس از هر وعده شیر یا غذا، دهان کودک را با پارچه مرطوب تمیز کنید.

منبع:

When do babies get their first teeth