درمان سریع کمبود کلسیم با مصرف مکمل کلسیم

شناخت ماده حیاتی کلسیم

بدن برای تشکیل و حفظ مقاومت استخوان‌ها، حفظ عملکرد صحیح قلب، ماهیچه‌ها و اعصاب، به کلسیم نیاز دارد. تاثیرات کلسیم برای کاهش چربی بدن، کاهش خطر ابتلا به سرطان روده، بهبود شاخص‌های متابولیک و پیشگیری از تحلیل استخوان در خانم‌ها در سنین میانسالی مشاهده شده‌است. برخی از مطالعات نشان می‌دهد که مصرف کلسیم، همراه با ویتامین D، فراتر از سلامت استخوان؛ ممکن است جهت محافظت در برابر سرطان، دیابت و فشار خون بالا موثر باشند. بدلیل اهمیت چشمگیر کلسیم در عملکرد بخش‌های مختلف بدن و بروز برخی عارضه‌ها در صورت کمبود آن، هر فرد باید به سطح منیزیم در بدن توجه داشته باشد. علائم کمبود کلسیم در بدن شامل بروز مشکل رشد و تناسب قد در کودکان، بروز مشکلات در توده استخوانی، تشکیل توده استخوانی عامل خطر برای پوکی استخوان در بزرگسالان، شکنندگی ناخن‌ها و پوسیدگی دندان‌ها اشاره کرد. بسیاری از افراد، کلسیم کافی در رژیم غذایی خود دریافت نمی‌کنند و اغلب قشر کودکان و نوجوانان و همچنین بزرگسالان 50 سال و بالاتر در معرض خطر هستند.

علائم کمبود کلسیم

علائم کمبود کلسیم می‌تواند به اشکال متفاوتی در بدن بروز یابد که بسته به شدت کمبود، متفاوت است. برخی از شایع‌ترین علائم کمبود کلسیم عبارتند از:

علائم عضلانی و عصبی

• گرفتگی عضلات خصوصا در ساق پا، دست‌ها و پاها
• احساس بی‌حسی و گزگز شدن در دست‌ها، پاها و اطراف دهان
• احساس ضعف عضلانی و حالت خستگی و بی‌حالی
• تشنج (در موارد کمبود کلسیم شدید)
• مشکلات و اختلالات خواب مانند بی‌خوابی یا خواب آلودگی بیش از حد

علائم استخوانی

• درد استخوان به‌ویژه در قسمت‌های کمر، پاها و لگن
• شکستگی‌های مکرر استخوان‌ها
• کاهش تراکم استخوان (علائم پوکی استخوان)
•  پوسیدگی دندان و حساس شدن به سرما و گرما

سایر علائم کمبود کلسیم

• شکنندگی، پوسته پوسته شدن و تغییر رنگ ناخن‌ها
• خشکی پوست و موهای شکننده
• بروز مشکلات قلبی مثل ضربان قلب نامنظم
• اختلال در عملکرد هورمونی مثل اختلال در عملکرد غده پاراتیروئید
• در برخی موارد حالات افسردگی و اضطراب 

چه کسانی باید قرص کلسیم مصرف کنند؟

علائم کمبود کلسیم حتی اگر در برنامه روزانه خود رژیم غذایی سالم و متعادلی داشته باشید، ممکن است در برخی افراد مشاهده شود و دلیل آن این است که بدن شما ممکن است کلسیم به میزان کافی دریافت نکند و علائم کمبود کلسیم را به مرور در بدن خود مشاهده خواهید کرد. عدم مصرف مواد غذایی حاوی کلسیم به میزان کافی می‌تواند یکی از مهمترین عوامل کمبود کلسیم در بدن باشد. برخی افراد برنامه‌های خاص غذایی را دنبال می‌کنند که سطح کلسیم بدن را کاهش می‌دهد، این برنامه‌های غذایی شامل موارد ذیل می‌باشند:

• رژیم غذایی گیاهخواری را دنبال می‌کنید.
• بعلت عدم تحمل لاکتوز، لبنیات را محدود نموده‌اید.
• مصرف مقادیر زیادی پروتئین یا سدیم که باعث دفع کلسیم بیشتری از بدن می‌شود.
• تحت درمان طولانی مدت با کورتیکواستروئیدها هستید.
• ابتلا به برخی بیماری‌های گوارشی یا مشکلات روده، که توانایی شما را در جذب کلسیم کاهش می‌دهد، مانند بیماری سلیاک یا بیماری التهابی روده.
• بانوان یائسه: یائسگی و تغییر هورمون های زنانه موجب کاهش کلسیم بدن و بروز پوکی استخوان میشود.
• افراد مبتلا به پوکی استخوان

بنابراین افرادی که دارای شرایط فوق هستند، مصرف مکمل ممکن است برای درمان سریع کمبود کلسیم و رسیدن به تعادل نسبی، موثر باشد. قبل از مصرف مکمل‌های کلسیم، در مورد مناسب بودن مصرف قرص کلسیم برای شما، با پزشک یا متخصص تغذیه خود مشورت کنید.

بهترین دارو برای کمبود کلسیم

مواد غذایی کلسیم دار و رژیم غذایی

 بدن شما قادر به تولید کلسیم نمی‌باشد، بنابراین در صورت مشاهده علائم کمبود کلسیم باید آن را از طریق منابع غذایی یا مکمل‌ها دریافت کنید. برخی منابع غذایی سرشار از کلسیم هستند که در ادامه مطالب، منابع غذایی تامین‌کننده کلسیم معرفی شده‌اند: 

• محصولات لبنی مثل شیر، پنیر و ماست، سبزیجات دارای برگ سبز تیره مانند کلم بروکلی و کلم پیچ 
• انواع ماهی‌ دارای استخوان‌های نرم و خوراکی، مثل ساردین و کنسرو سالمون
• انواع غذا و نوشیدنی‌های غنی شده با کلسیم، مثل غلات، محصولات سویا، انواع آب میوه و مواد غذایی جایگزین‌ شیر

برای جذب کلسیم، بدن شما همچنین به ویتامین D نیاز دارد. برخی غذاها به‌طور طبیعی حاوی مقادیر کمی ویتامین D هستند، مانند کنسرو ماهی آزاد با استخوان و زرده تخم مرغ. منابع دریافت ویتامین D، انواع غذاهای غنی شده حاوی ویتامین دی و همچنین نور خورشید معرفی شده‌اند. مقدار مصرف روزانه توصیه شده ویتامین D برای اکثر بزرگسالان، 600 واحد بین المللی (15 میکروگرم) می‌باشد.

مقدار کلسیم موردنیاز بدن به جنس و سن افراد بستگی دارد. توصیه سازمان غذا و دارو (FDA) مقدار روزانه کلسیم 700 میلی گرم در روز برای کودکان 1 تا 3 سال و 1300 میلی گرم در روز برای بزرگسالان و کودکان 4 سال یا بیشتر است. جدول زیر مقدار کلسیم مورد نیاز بدن با توجه به سن و جنس هر فرد را نشان می‌دهد که در صورتی که فرد با کمبود کلسیم مواجه شود، باید از فراورده‌های غنی از کلسیم یا مکمل کلسیم استفاده کند.

 مقدار نیاز روزانه کلسیم برای خانم‌‌ها

مقدار نیاز روزانه کلسیم برای آقایان

رژیم توصیه شده در دستورالعمل سازمان بهداشت جهانی (WHO) شامل 1.5 تا 2.0 گرم کلسیم عنصری در دوزهای منقسم بیشتر از 500 میلی گرم کلسیم عنصری در هر تجویز برای بهینه‌سازی فراهمی زیستی کلسیم است. حداکثر مقدار مصرف روزانه توصیه شده کلسیم، 2500 میلی‌گرم برای بزرگسالان 19 تا 50 ساله و برای افراد 51 سال و بالاتر، حد مجاز 2000 میلی‌گرم می‌باشد.

عوارض قرص کلسیم برای بدن 

قرص کلسیم برای همه افراد مناسب نیست. اغلب، افرادی که دارای علائم کمبود کلسیم هستند، با توصیه پزشک باید از مکمل کلسیم استفاده کنند. به عنوان مثال، اگر بدن شما در شرایط هیپرکلسمی (افزایش کلسیم در جریان خون) باشد، باید از مصرف مکمل اجتناب کنید. ممکن است ارتباطی بین مصرف مکمل کلسیم با دوز بالا و بیماری قلبی وجود داشته باشد، اما هنوز این نظریه قطعی نیست. نظرات متفاوتی در مورد این موضوع ارائه شده و در مورد عوارض قرص کلسیم و احتمال خطر حمله قلبی، تحقیقات بیشتری موردنیاز می‌باشد.

بحث مشابهی در مورد ارتباط بین مصرف افراطی کلسیم و سرطان پروستات وجود دارد. برخی از مطالعات نشان داده‌اند که دریافت مقدار زیاد کلسیم از طریق مصرف محصولات لبنی و مکمل‌ها ممکن است خطر ابتلا به سرطان پروستات را افزایش دهد، در حالی که بررسی‌های دیگر، ارتباط بین افزایش خطر ابتلا به سرطان پروستات با کلسیم موجود در بدن، کلسیم موجود در رژیم غذایی یا کلسیم دریافتی از مکمل را تایید نمی‌کند. تا زمانی که اطلاعات بیشتری در مورد این خطرات احتمالی وجود نداشته باشد، در نحوه مصرف کلسیم دقت داشته و از مصرف مقادیر بیش از میزان توصیه شده آن اجتناب نمایید. همانند سایر مشکلات و اختلالات مرتبط با سلامتی بدن، برای انتخاب نوع مکمل کلسیم مناسب حتما با پزشک خود مشورت کنید.

انواع قرص کلسیم برای درمان سریع کمبود کلسیم

درمان سریع کمبود کلسیم با مصرف مکمل‌های کلسیم توصیه می‌شود که این مکمل‌ها باید توسط پزشک تجویز شوند. مکمل‌های کلسیم موجود در بازار شامل چندین نوع مختلف از ترکیبات کلسیم هستند. هر ترکیب حاوی مقادیر مختلفی از کلسیم بوده که به آن «کلسیم خالص» گفته می‌شود. مکمل‌های کلسیم رایج ممکن است به صورت زیرنام‌گذاری شوند:

• کلسیم کربنات (40 % کلسیم خالص)
• کلسیم سیترات (21٪ کلسیم خالص)
• کلسیم گلوکونات (9٪ کلسیم خالص)
• کلسیم لاکتات (13% کلسیم خالص)

دو شکل اصلی مکمل کلسیم، کربنات و سیترات هستند. کربنات کلسیم بعنوان ارزان‌ترین مکمل شناخته شده و بنابراین اغلب بعنوان اولین گزینه مناسب توصیه می‌شود. سایر اشکال مکمل کلسیم شامل گلوکونات و لاکتات هستند.

چندین مثال:

نکته: حداقل 2 ساعت قبل و بعد از مصرف کلسیم، از مصرف چای، نوشیدنی های کافئین دار، لبنیات و فیبر  و دیگر داروها مانند آنتی بیوتیک(تتراسایکلین) یا  داروی تیروئید(لووتیروکسین) یا داروهای مدر(هیدروکلروتیازید) خودداری شود.

علاوه براین، برخی از قرص‌های کلسیم با ویتامین‌ها و سایر مواد معدنی ترکیب می‌شوند. به عنوان مثال، برخی از آن‌ها ممکن است حاوی ویتامین D یا منیزیم نیز باشند. به منظور انتخاب مکمل کلسیم مناسب برای شما و اطلاع از سایر مواد مغذی تشکیل‌دهنده، فهرست ترکیبات محصولات را بررسی کنید. در صورت وجود ابهامات در زمینه سلامتی و رژیم غذایی، این اطلاعات حائز اهمیت می‌باشد.

انتخاب شربت کلسیم

راهنمای انتخاب بهترین شربت کلسیم مناسب بدن شما:

• اگر شربت کلسیم میخواهید که در بدن رسوب نکند و ملح سیترات باشد: شربت کلسیترا سوپرابیون - شربت تری دی تری
• اگر شربت کلسیم میخواهید که باعث یبوست و عارضه گوارشی نشده و کلسیم آن لیپوزومال باشد: شربت لیپو کلسید
• اگر شربت کلسیم میخواهید که باعث اسهال نشده و با داشتن زینک گلوکونات اشتهاآور نیز باشد: شربت کلتریت سندروس
• اگر شربت کلسیم میخواهید که هم ملح کربنات بوده و با داشتن ویتامین کا در بدن رسوب نکند: شربت بون استرن - شربت کلسی کید جویس یوروویتال
• اگر شربت کلسیم میخواهید که علاوه بر داشتن بالاترین دوز کلسیم، در بدن رسوب نکند(ملح سیترات): شربت کلسیترا سوپرابیون 
• اگر شربت کلسیم میخواهید که مناسب زیر 1 سال باشد: شربت کلسی پاور
• اگر شربت کلسیم میخواهید که مناسب زیر 1 سال باشد و در بدن رسوب نکند: شربت استئوکینون
• اگر شربت کلسیم میخواهید که ال آرژنین هم برای رشد قد داشته باشد: شربت آرژی پلاس یوروویتال
• اگر شربت کلسیم میخواهید که فقط کلسیم، بدون دیگر اجزا داشته باشد: شربت کلسیم خوارزمی
• اگر شربت کلسیم میخواهید که علاوه بر کلسیم بدون رسوب، ویتامین های دیگر نیز داشته باشد: شربت کلسی جویس کیندر - شربت اوستی کپ ویواتیون
• اگر شربت کلسیم میخواهید که زینک نداشته و اشتهاآور نباشد: شربت کلسی جویس کیندر -  شربت کلسی کید جویس یوروویتال - شربت استئوکینون

انتخاب قرص کلسیم

راهنمای انتخاب بهترین قرص کلسیم مناسب بدن شما:

• اگر مکمل کلسیم میخواهید که بدن رسوب نکند:
  • مکملی از جدول مکمل کلسیم ملح سیترات انتخاب کنید که رسوب نداشته باشد؛ مانند قرص کلسیم سوپراکل و…
  • مکملی (حتی غیر از ملح سیترات) انتخاب کنید که به واسطه داشتن ویتامین کا، کلسیم در اندام ها رسوب نکند؛ مانند قرص کالمرز پلاس کا2 و…
• اگر مکمل کلسیم میخواهید که حاوی بالاترین دوز ملح سیترات بدون رسوب در بدن باشد؛ مانند قرص بن فیت پلاس (حاوی کلسیم 1200 میلی گرم)
• اگر مکمل کلسیم میخواهید که حاوی بالاترین دوز ملح سیترات بدون رسوب در بدن و به فرم کپسول باشد؛ مانند سافت ژل کلسیم سیترات D3 مگنوم ویتامینز
• اگر مکمل کلسیم میخواهید که حاوی بالاترین دوز ملح کربنات با جذب بالا در بدن باشد؛ مانند قرص کلسینورم پلاس (حاوی کلسیم 750 میلی گرم)
• اگر مکمل کلسیم میخواهید که حاوی بالاترین دوز ملح کربنات با جذب بالا در بدن و به فرم کپسول باشد؛ مانند کپسول لیکوئید کلسیم یوروویتال
• اگر مکمل کلسیم میخواهید که حاوی ترکیبات گیاهی نیز باشد: کپسول کلسیم باریویتال
• اگر مکمل کلسیم میخواهید که حاوی انواع ملح های کلسیم باشد: کپسول لیکوئی کلسیم 6 پلاس آنتی ایجینگ

هنگام بررسی مکمل کلسیم، این عوامل را در نظر بگیرید:

مقدار کلسیم

کلسیم خالص دارای اهمیت ویژه‌ای می‌باشد، زیرا مقدار واقعی کلسیم موجود در مکمل را تشکیل داده و برای رشد استخوان و سایر عملکرد بدن نیازمند است. برچسب موجود بر روی بسته قرص کلسیم برای تعیین مقدار کلسیم در یک وعده مصرف مفید می‌باشد. به عنوان مثال، کربنات کلسیم، 40 درصد کلسیم خالص را تشکیل داده، بنابراین 1250 میلی‌گرم کربنات کلسیم حاوی 500 میلی‌گرم کلسیم خالص است. هنگام تعیین مقدار کلسیم در یک وعده مصرف، حتما به اندازه وعده مصرفی (تعداد قرص) توجه کنید.

عوارض جانبی کلسیم

مصرف قرص کلسیم ممکن است باعث بروز برخی عوارض جانبی شود که گاهی اوقات برای افراد برخی عوارض از جمله تولید گاز، یبوست و نفخ رخ دهد. به طور کلی کربنات کلسیم بیشترین تاثیر را در بروز یبوست دارد. ممکن است لازم باشد چند برند مختلف یا انواع مکمل کلسیم را امتحان کنید تا بهترین مکمل را پیدا کنید.

تداخل دارویی

مصرف مکمل کلسیم می‌تواند با بسیاری از داروهای تجویزی مختلف، از جمله داروهای فشار خون، هورمون‌های تیروئید مصنوعی، بیس فسفونات‌ها، آنتی بیوتیک‌ها و مسدودکننده‌های کانال کلسیم تداخل داشته باشند. بسته به داروهای مصرفی، ممکن است لازم باشد مکمل را همراه با وعده‌های اصلی یا بین وعده‌های غذایی خود مصرف کنید. از پزشک یا داروساز در مورد تداخلات احتمالی و نوع مناسب مکمل کلسیم، مشاوره بگیرید.

کیفیت و قیمت محصول

تولیدکنندگان، مسئول تایید سلامت مکمل‌ها و صحت اعتبار محصولات هستند. برخی از شرکت‌ها محصولات خود را به‌طور مستقل توسط "کنوانسیون دارویی ایالات متحده (USP)، ConsumerLab.com (CL) یا NSF International" آزمایش می‌‌کنند. مکمل‌هایی با عناوین مخفف USP، CL یا NSF، تعیین کننده استانداردهای صنعتی اختیاری را برای کیفیت، خلوص، قدرت و تجزیه یا انحلال قرص هستند. انواع مختلف مکمل کلسیم را با هزینه‌های متفاوتی می‌توانید خریداری نمائید. اگر هزینه برای شما مهم است، فروشگاه‌های مختلف را با هم مقایسه کنید.

شکل دارویی

 اشکال مختلف مکمل کلسیم شامل قرص، کپسول، قرص جویدنی، شربت و پودر در دسترس هستند. اگر با خوردن قرص‌ کلسیم مشکل دارید، می‌توانید قرص کلسیم جویدنی یا شربت آن را خریداری نمایید.

توانایی جذب

تاثیر کلسیم بر سیستم بدن، به جذب آن توسط بدن بستگی دارد. جهت درمان سریع کمبود کلسیم در بدن، با مصرف انواع مکمل کلسیم در دوزهای کوچک (500 میلی‌گرم یا کمتر) در وعده‌های غذایی، قابلیت جذب کلسیم در بدن افزایش می‌یابد. سیترات کلسیم زمانی که با غذا یا بدون غذا مصرف شود، قابلیت جذب بهتری دارد و برای افراد دارای اسید معده پایین (در افراد بالای 50 سال یا افراد مصرف کننده مسدود کننده اسید معده شایع‌تر است)، بیماری التهابی روده یا اختلالات جذب توصیه می‌شود.

بهترین زمان مصرف قرص کلسیم و تداخلات دارویی

قبل از مصرف مکمل‌های کلسیم، حتماً با پزشک و داروساز خود مشورت کنید، زیرا این مکمل‌ها می‌توانند در روند پردازش برخی داروها از جمله آنتی‌بیوتیک‌ها و آهن توسط بدن شما اختلال ایجاد کنند. کلسیم نیز برای جذب بدن، با آهن رقابت می‌کند. اگر دچار کمبود آهن هستید و همچنین نیاز به مصرف مکمل‌های کلسیم دارید، سعی کنید کلسیم را همراه با غذا مصرف کنید تا جذب را به حداکثر برسانید و مکمل‌های آهن را 1 ساعت قبل یا 2 ساعت بعد از غذا مصرف کنید. به این ترتیب، کلسیم باعث افزایش جذب آهن از وعده غذایی می‌گردد. طبق مطالعات انجام شده،  بهترین زمان مصرف قرص کلسیم در هنگام شب و بطور معمول همراه با وعده شام است. همچنین باید توجه داشته باشید که به منظور اثردهی بیشتر،۲ ساعت قبل و ۴ ساعت بعد از مصرف کلسیم، از مصرف هرگونه مکمل یا مواد غذایی خودداری کنید.

عوارض مصرف زیاد کلسیم

کلسیم دریافتی از رژیم غذایی عموماً بی‌خطر است، اما مصرف افراطی کلسیم لزوماً توصیه نمی‌شود و جذب کلسیم بیش از حد توصیه شده، باعث حفاظت بیشتر استخوان نمی‌شود. برچسب‌های مواد غذایی و مکمل‌ها را بررسی نموده تا میزان کلسیم دریافتی روزانه مطابق با مقدار دوز تعیین شده را مشاهده کنید. در صورت مصرف مکمل کلسیم حتما با پزشک خود مشورت کنید.

نتیجه‌گیری

درمان سریع کمبود کلسیم با مصرف منابع غذایی سرشار از کلسیم و همچنین مکمل کلسیم توصیه می‌شود. کلسیم از مواد معدنی ضروری بدن می‌باشد که باتاثیر بر عملکرد صحیح قلب، ماهیچه‌ها و اعصاب و همچنین تقویت بافت استخوانی بدن از اهمیت قابل توجهی برخوردار است. کلسیم موردنیاز بدن را از برخی منابع غذایی مانند محصولات لبنی، سبزیجات با برگ سبز، ماهی‌ها و غذاها و نوشیدنی‌های غنی شده با کلسیم، می‌توان دریافت نمود. علاوه بر منابع غذایی، مصرف مکمل‌ها با دوزهای مناسب با سنین مختلف، برای درمان کمبود کلسیم در بدن موثر می‌باشد. مصرف این مکمل‌ها برای همه افراد توصیه نمی‌شود و قبل از مصرف با پزشک خود مشورت کنید. علائم کمبود کلسیم در افراد با سنین مختلف مشاهده می‌شود و بصورت اختلال در فرایند رشد و تناسب قد و همچنین مشکل در توده استخوانی بروز می‌یابد. 

پرسش و پاسخ

1. علائم کمبود کلسیم چیست؟ 

 گزگز و خواب رفتن انگشت‌ها، تشنج و ضربان غیر طبیعی قلب (نامنظمی ضربان قلب که در صورت عدم انجام اقدامات لازم گاهی می‌تواند به مرگ منجر شود). البته این علائم فقط در افرادی که با کمبود کلسیم شدید و بیماری‌های زمینه‌ای مواجه هستند، اتفاق می‌افتد.

2. عوارض کمبود کلسیم در بدن چیست؟ 

 عدم دریافت کلسیم به مقدار کافی منجر به بروز برخی بیماری‌ها، از جمله پوکی استخوان (ضعف و شکننده شدن استخوان‌ها و افزایش خطر زمین خوردن)، راشیتیسم (نرمی و ضعف استخوان‌ها) و استئومالاسی (نرمی استخوان در کودکان و بزرگسالان) می‌شود.

3. قرص کلسیم دی را کی بخوریم؟

مکمل کلسیم را باید صبح (حدود 1 ساعت بعد از صبحانه) یا بعد از ظهر با آب فراوان مصرف کرد و این بازه زمانی این فرصت را به ما می‌دهد که بیشتر در معرض نور خورشید قرار بگیریم. (پوست، ویتامین D را برای بدن سنتز می‌کند که به جذب موثرتر کلسیم کمک می‌کند.)

منبع

Achieving Right Balance By Calcium Supplements