علائم استرس: تأثیرات بر بدن و رفتار شما

اثرات رایج استرس

علائم استرس می‌تواند بر بدن، افکار، احساسات و رفتار شما تأثیرگذار باشد. برای مدیریت و درمان استرس دانستن علائم رایج آن می‌تواند به شما کمک کند. استرسی که با آن مقابله نشود می‌تواند منجر به بسیاری از مشکلات سلامتی مانند فشار خون بالا، بیماری قلبی، سکته مغزی، چاقی و دیابت شود. در جدول زیر اثرات رایج استرس را برمی‌شماریم.

مدیریت و درمان استرس

اگر علائم استرس دارید، انجام اقداماتی برای مدیریت و درمان استرس می‌تواند فواید زیادی برای سلامتی داشته باشد. می‌توانید مواردی را برای مدیریت و درمان استرس بررسی کنید. به عنوان مثال:

• فعالیت بدنی منظمی در بیشتر روزهای هفته داشته باشید و مدام نفس عمیق بکشید.
• تکنیک‌های تقویت اعصاب را تمرین کنید. تنفس عمیق، مدیتیشن (مراقبه)، یوگا، تای چی یا ماساژ را امتحان کنید.
• ماساژدرمانی با روغن اسطوخودوس
• آبدرمانی و شنا. چون آب روشنی بخش وجود انسان است.
• حس شوخ‌طبعی را حفظ کنید.
• در کنار خانواده و دوستان وقت بگذرانید و از جمع دوری نکنید. حتی اگر ابتدا برای شما شرکت در محافل بسیار سخت باشد.
• زمانی را برای سرگرمی‌های مختلف اختصاص دهید. کتاب بخوانید، به موسیقی گوش دهید یا پیاده‌روی کنید. زمانی را برای علایق خود برنامه‌ریزی کنید.
• مطلب بنویسید. نوشتن خاطره یا دل نوشته و … در تخلیه روحی بسیار مفید است.  یک کاغذ بردارید و هر چه میخواهد دل تنگتان بگویید.
• به اندازه کافی بخوابید. در خواب عمیق هورمون رشد و آرامش و خوش خلقی ترشح میشود.
• آروماتراپی. در واقع استشمام بوی خوب  با کنترل رفتار و آرامش رابطه مستقیم دارد.
• یک رژیم غذایی سالم و متعادل داشته باشید. دیده شده مصرف زیاد فست فود و… ، احتمال پرخاشگری را افزایش داده است.
• دخانیات، الکل و مواد غیرقانونی مصرف نکنید.
• یادآوری نعمت ها؛ میتوانید هر شب قبل از خوابیدن در یک دفترچه تمام نعمت هایی که در طول روز داشتید و تمام اتفاق های خوشایند را بنویسید. حتی رسیدن به یک چراغ سبز و…
• مصرف داروهای گیاهی آرامش بخش زیر نظر متخصص طب سنتی . برای مثال دم کرده گل گاوزبان، بادرنجبویه، سنبل الطیب و…
• گاها برای درمان استرس نیاز به کمک داروها داریم که به چندین گروه طبقه بندی میشوند:

1)داروهای گیاهی برای کنترل استرس و اضطراب، چندین مثال:

• قرص موود پلاس: حاوی گیاه آشواگاندا و منیزیم و ب 6، روزانه 1تا 2 عدد با معده پر
• قرص کالم انرژی:  حاوی گیاه آشواگاندا،  روزانه 1تا 2 عدد با معده پر
• قرص نوراگل فورت: حاوی گیاه سنبل الطیب و بادرنجبویه، روزانه 2 عدد با معده پر
• قرص پرفوران: حاوی گیاه علف چای، روزانه 3 عدد با معده پر
• قطره پاسی پی: حاوی گیاه گل ساعتی،  روزانه 3 مرتبه و هر بار 10 قطره  با معده پر
• کپسول ریلکس هرب: حاوی گیاه گل ساعتی، روزانه 1تا 2 عدد با معده پر
• قرص نروکسین: حاوی گیاه علف چای، روزانه 1 تا 2 عدد با معده پر
• قطره هایپیران: حاوی گیاه هوفاریقون، روزانه 2 مرتبه و هر بار 10 قطره  با معده پر
• قطره گل سرخ: حاوی گیاه گل سرخ، روزانه 2 مرتبه و هر بار 15 قطره  با معده پر
• کپسول لاسرین: حاوی گیاه اسطوخدوس، روزانه 1تا 2 عدد با معده پر
• قرص لاواندیپ: حاوی گیاه اسطوخدوس، یک ساعت پیش از خواب شبانه یک عدد

2) داروهای غیر گیاهی برای  کنترل استرس و اضطراب، چندین مثال:

• قرص نوپتوگر: برای کاهش اضطراب و افزایش تمرکز و انرژی و حافظه و قدرت یادگیری، روزانه 2 تا 3 عدد با معده پر
• قرص نوترارست: برای کاهش استرس فکری و جسمی، روزانه 3 عدد با معده پر

3) داروهایی  برای  کنترل استرس و اضطراب که فقط با تجویز پزشک قابل استفاده هستند. چندین مثال:

به دنبال یافتن راه‌های درست و کارآمد برای مدیریت و درمان استرس خود باشید. برای کاهش استرس، راه‌های بیهوده‌ای که برای شما اثربخش نیست، ممکن است در آغاز آرامش‌بخش به نظر برسد؛ اما ممکن است علائم استرس شما را به مرور زمان افزایش نیز بدهد. به عنوان مثال تماشای تلویزیون، سر زدن به اینترنت یا بازی‌های ویدیویی در ابتدا به ظاهر شما را آرام میکند اما به مرور زمان خودش موجب افزایش استرس ناخودآگاه انسان میشود.

چه زمانی درخواست کمک کنیم؟

اگر علائمی دارید که مطمئن نیستید استرس علت آن است، یا اگر اقداماتی را برای کنترل استرس خود انجام داده‌اید، اما همچنان علائم دارید، به پزشک خود مراجعه کنید. پزشک شما ممکن است بخواهد علل دیگری را نیز بررسی کند. همچنین، به یک مشاور یا درمانگر مراجعه کنید که فکر می‌کنید می‌تواند به شما کمک کند. منابع استرس خود را بیابید و روش‌های مختلف مدیریت و مقابله با آن را بیاموزید. همچنین اگر درد قفسه سینه دارید، به خصوص اگر تنگی نفس نیز دارید، فوراً برای درمان و کمک اضطراری اقدام کنید. نشانه‌هایی مانند درد فک، کمر، شانه یا بازو، تعریق، سرگیجه یا حالت تهوع، ممکن است علائم هشداردهنده حمله قلبی باشند و فقط از علائم استرس محسوب نمی‌شوند.

استرس مزمن، سلامت شما را به خطر می‌اندازد

استرس مزمن، می‌تواند به ذهن و بدن شما آسیب برساند. با انجام اقداماتی استرس خود را کنترل کنید. بدن برای محافظت از شما در برابر تهدیدات و عوامل بیماری‌زا، به گونه‌ای ساخته شده است که به استرس واکنش نشان دهد. امروزه چنین تهدیدهایی نادر است. اما به این معنی نمی‌باشد که زندگی عاری از استرس است. ممکن است روزانه با موارد زیادی روبرو شوید. به عنوان مثال، ممکن است حجم کاری زیادی را بر عهده بگیرید، صورت حساب‌ها را بپردازید یا از خانواده خود مراقبت کنید. بدن شما با این کارهای روزمره به عنوان عامل محرک برخورد می‌کند. به همین دلیل، ممکن است احساس کنید که همیشه تحت تاثیر عامل محرک قرار گرفته‌اید. اما شما می‌توانید مقابله کنید. اجازه ندهید استرس زندگی شما را تحت کنترل قرار دهد.

درک پاسخ طبیعی به استرس

هنگامی که با یک عامل محرک روبه‌رو می‌شوید، ناحیه‌ای کوچک در پایه مغز به نام هیپوتالاموس، سیستم هشداری را در بدن فعال می‌کند. یک مثال از تهدید که ممکن است تجربه کرده باشید، واق‌واق یک سگ بزرگ در حین پیاده‌روی صبحگاهی شماست. این اتفاق باعث بروز مکانیسم زیر در بدن میشود:

1) تحریک هیپوتالاموس درون مغز و ارسال پیام به غدد فوق کلیه

2) از طریق سیگنال‌های عصبی و هورمونی، غدد فوق کلیوی که در بالای کلیه‌ها قرار دارند، تحریک می‌شود تا هورمون‌هایی مانند آدرنالین و کورتیزول ترشح کنند. 

3) آدرنالین ترشح شده، ضربان قلب را تندتر می‌کند، فشار خون را بالا می‌برد و انرژی بیشتری به شما می‌دهد.

4) و کورتیزول ترشح شده(هورمون استرس اولیه) قند را که گلوکز نیز نامیده می‌شود، در جریان خون افزایش می‌دهد،از آنجایی که ماده لازم برای سلول مغز، قند بوده این امر باعث فعال شدن بیشتر مغز میشود.  کورتیزول همچنین عملکردهایی را که در شرایط مقابله یا گریز غیرضروری یا مضر هستند، کند می‌کند. پاسخ‌های سیستم ایمنی را تغییر می‌دهد و سیستم گوارش، سیستم تولیدمثل و فرآیندهای رشد را سرکوب می‌کند. 

این سیستم زنگ هشدار طبیعی پیچیده، همچنین با مناطق مغزی که خلق و خو، انگیزه و ترس را کنترل می‌کنند، ارتباط برقرار می‌کند.

زمانی که پاسخ طبیعی به استرس شدید می‌شود

سیستم پاسخ به استرس بدن معمولاً خود محدود کننده است. هنگامی که تهدید از بین رفت، هورمون‌ها به سطوح معمولی بازمی‌گردند. با کاهش سطح آدرنالین و کورتیزول، ضربان قلب و فشار خون شما به سطح معمولی باز می‌گردد. سیستم‌های دیگر به فعالیت‌های عادی خود باز می‌گردند. اما وقتی عوامل استرس‌زا همیشه وجود دارند و شما احساس می‌کنید تحت تاثیر عامل محرک هستید، این واکنش مقابله یا گریز، فعال باقی می‌ماند. فعال‌شدن طولانی مدت سیستم پاسخ به استرس و قرار گرفتن بیش از حد در معرض کورتیزول و سایر هورمون‌های استرس می‌تواند تقریباً تمام فرآیندهای بدن را مختل کند. این امر شما را در معرض خطر بیشتر مشکلات سلامتی قرار می‌دهد، از جمله:

• اضطراب
• افسردگی
• مشکلات گوارشی
• سردرد
• تنش و درد عضلانی
• بیماری قلبی، حمله قلبی، فشار خون بالا و سکته مغزی
• مشکلات خواب
• افزایش وزن
• مشکلات حافظه و تمرکز

به همین دلیل یادگیری روش‌های سالم برای مقابله با استرس‌های زندگی بسیار مهم است.

چرا به عوامل استرس‌زای زندگی واکنش نشان می‌دهید؟

واکنش شما به یک رویداد استرس‌زا با دیگران متفاوت است. نحوه واکنش شما به عوامل استرس‌زای زندگی تحت تأثیر عواملی مانند ژنتیک و تجارب زیستی شماست.

• ژنتیک: ژن‌های کنترل پاسخ استرس از نظر احساسی اکثر افراد را در سطح نسبتاً ثابتی نگه می‌دارند، فقط گاهی بدن را برای مقابله یا فرار آماده می‌کنند. پاسخ‌های استرس فعال‌تر یا کمتر فعال ممکن است ناشی از تفاوت‌های جزئی در این ژن‌ها باشد.
• تجارب زندگی: واکنش‌های استرسی شدید گاهی اوقات می‌تواند در رویدادهای آسیب‌زا ردیابی شود. افرادی که در دوران کودکی مورد بی‌توجهی قرار گرفته یا مورد آزار و اذیت قرار گرفته‌اند، در معرض خطر استرس شدید قرار دارند. همین امر در مورد بازماندگان سقوط هواپیما، افراد ارتش، افسران پلیس و آتش‌نشانان و افرادی که جرایم خشونت‌آمیز را تجربه کرده‌اند نیز صادق است.

ممکن است دوستانی داشته باشید که تقریباً در مورد همه چیز آرام به نظر می‌رسند و ممکن است دوستان دیگری داشته باشید که به کوچک‌ترین استرس واکنش شدید نشان می‌دهند. اکثر مردم به استرس‌های زندگی در جایی بین این افراط‌ها واکنش نشان می‌دهند.

واکنش به استرس به روشی سالم 

رویدادهای استرس‌زا حقایق زندگی هستند و ممکن است نتوانید وضعیت فعلی خود را تغییر دهید. اما شما می‌توانید برای مدیریت تأثیر این رویدادها بر خود، گام بردارید. می‌توانید یاد بگیرید که چگونه بفهمید چه چیزی باعث استرس شما می‌شود و چگونه در مواجهه با موقعیت‌های استرس‌زا از خود به لحاظ جسمی و روحی مراقبت کنید. برای مدیریت و درمان استرس می‌توانید مواردی همچون رژیم غذایی سالم، ورزش منظم، خواب کافی، سرگرمی، روابط سالم و برنامه‌ریزی مناسب برای کارها را امتحان کنید. یادگیری مدیریت و درمان استرس نتایج مثبت زیادی را در پی دارد. به عنوان مثال، می‌توانید آرامش خاطر، استرس و اضطراب کمتر، کیفیت زندگی بهتر، بهبود شرایطی مانند فشار خون بالا، خودکنترلی و تمرکز بیشتر و روابط بهتر را داشته باشید و حتی ممکن است منجر به زندگی طولانی‌تر و سالم‌تر شود.

آیا استرس می‌تواند باعث ریزش مو شود؟

بله، استرس و ریزش مو می‌توانند با هم مرتبط باشند. سه نوع ریزش مو می‌تواند با سطح استرس بالا مرتبط باشد:

• تلوژن افلوویوم: در تلوژن افلوویوم، استرس قابل توجه، تعداد زیادی از فولیکول‌های مو را وارد فاز استراحت می‌کند. در عرض چند ماه، موهای آسیب‌دیده ممکن است هنگام شانه‌زدن یا شستن موهایتان به طور ناگهانی ریزش کنند.
• تریکوتیلومانیا: تریکوتیلومانیا، یک تمایل غیرقابل مقاومت برای کندن مو از پوست سر، ابروها یا سایر نواحی بدن است. کشیدن مو می‌تواند راهی برای مقابله با احساسات منفی یا ناراحت‌کننده مانند استرس، تنش، تنهایی، کسالت یا ناامیدی باشد.
• آلوپسی آره‌آتا: تصور می‌شود که عوامل مختلفی باعث ایجاد آلوپسی آره‌آتا می‌شوند که احتمالاً از جمله این عوامل استرس شدید می‌باشد. با آلوپسی آره‌آتا، سیستم ایمنی بدن به فولیکول‌های مو حمله می‌کند و باعث ریزش مو می‌شود.

استرس و ریزش مو لزوماً دائمی نیستند و اگرعلائم  استرس خود را کنترل کنید، ممکن است موهایتان دوباره رشد کنند. اگر متوجه ریزش موی ناگهانی یا تکه‌تکه یا بیشتر از حد معمول در هنگام شانه کردن یا شستن موهای خود شدید، با پزشک خود صحبت کنید. ریزش مو ناگهانی مو می‌تواند نشانه یک بیماری زمینه‌ای باشد که باید درمان شود. در صورت نیاز، پزشک ممکن است گزینه‌های درمانی برای ریزش مو را نیز پیشنهاد کند.

نتیجه‌گیری

استرس مزمن می‌تواند به سلامت شما آسیب برساند. استرس یک بخش عادی از زندگی است، اما مهم است که آن را به روشی سالم مدیریت کنید. با یادگیری روش‌های مقابله با استرس، می‌توانید از سلامت جسمی و روانی خود محافظت کنید. برای مدیریت و درمان استرس خود، رژیم غذایی سالم داشته باشید و به طور منظم ورزش کنید؛ ورزش‌های آرامش‌بخش مانند یوگا، تنفس عمیق، ماساژ یا مدیتیشن را انجام دهید. زمانی را به سرگرمی‌ها اختصاص دهید؛ روابط دوستانه سالم را تقویت کنید؛ حس شوخ‌طبعی داشته باشید؛ در فعالیت‌های گروهی، داوطلب شوید. کارها را سازماندهی کنید و از راهنمایی‌های یک مشاور حرفه‌ای بهره‌مند شوید. 

پرسش و پاسخ

1. اگر استرس مدیریت نشود، چه اتفاقی می‌افتد؟

اگر استرس خود را مدیریت نکنید، می‌تواند تأثیرات منفی زیادی بر سلامت جسمی و روانی شما داشته باشد. این امر می‌تواند منجر به مشکلاتی مانند فشار خون بالا، بیماری قلبی، افسردگی، اضطراب، سوء مصرف مواد و مشکلات گوارشی شود. بنابراین مهم است که یاد بگیرید چگونه استرس خود را به روشی سالم مدیریت کنید. با انجام این کار، می‌توانید از سلامت جسمی و روانی خود محافظت کنید و کیفیت زندگی خود را بهبود بخشید.

2. در مواقعی که استرس دارم، چه کاری می‌توانم برای مدیریت آن انجام دهم؟

کارهای زیادی وجود دارد که می‌توانید برای مدیریت و درمان استرس انجام دهید. یکی از بهترین راه‌ها برای کاهش علائم استرس ورزش منظم است. تکنیک‌هایی مانند تنفس عمیق، مدیتیشن و یوگا می‌توانند به شما در آرام شدن و مدیریت و درمان استرس کمک کنند. داشتن یک رژیم غذایی سالم می‌تواند به شما در احساس بهتر کمک کند و استرس را کاهش دهد. برای حفظ سلامت جسمی و روانی داشتن خواب کافی ضروری است. یادگیری نحوه مدیریت زمان می‌تواند به شما کمک کند تا احساس کنترل بیشتری داشته باشید و استرس را کاهش دهید. اگر می‌توانید، از عوامل استرس‌زا اجتناب کنید. اگر این کار امکان‌پذیر نیست، یاد بگیرید که چگونه با آن‌ها کنار بیایید.

3. آیا استرس می‌تواند منجر به بیماری‌های جدی شود؟

بله، استرس مزمن می‌تواند منجر به بیماری‌های جدی مانند فشار خون بالا، بیماری قلبی، سکته مغزی، دیابت، سرطان و مشکلات گوارشی شود.

منبع :

New Researches about Stress Symptoms