خواص ویتامین a و تاثیرات شگفت انگیز آن بر سلامتی بدن

عملکرد ویتامین a در بدن

ویتامین‌ها گروهی از مواد هستند که برای عملکرد طبیعی سلول، رشد و تکامل مورد نیاز هستند. ویتامین a ویتامین A، یک ویتامین محلول در چربی است که طبق مطالعات انجام شده توسط محققان، تاثیرات قابل توجهی بر عملکردهای ضروری بدن مانند سیستم ایمنی، بینایی، سلامت پوست و فرایند رشد و نمو دارد. ویتامین A به حفظ سلامت پوست و پوشش برخی از قسمت‌های بدن مانند بینی و از خشک شدن پوست جلوگیری می‌کند. سلامت و حفاظت از پوست این ممکن است بدن را از بیماری‌های عفونی محافظت کند. همچنین در حفظ سیستم ایمنی بدن، کمک به عملکرد صحیح سلول‌های ایمنی در دفاع طبیعی بدن شما در برابر بیماری و عفونت (سیستم ایمنی) موثر می‌باشد. ویتامین آ برای کمک به بینایی در نور کم و دید در شب نیز مورد نیاز است. بیشتر ویتامین A در کبد ذخیره می شود، بنابراین اندازه گیری سطح ویتامین A در کبد بهترین راه برای ارزیابی مقدار موردنیاز ویتامین A برای بدن است. ویتامین a با چربی‌های غذایی جذب بدن می‌شود و سپس در بافت چربی خود بدن ذخیره می‌شود. در نتیجه، می‌توانید ویتامین A کافی را تا ماه‌ها ذخیره کنید ، اما اگر بیش از نیازتان مصرف کنید، به آرامی در بافت‌های بدن شما جمع می‌شود.

اشکال مختلف ویتامین a

دو شکل اصلی ویتامین A در رژیم غذایی انسان عبارتند از ویتامین A از پیش ساخته شده (رتینول، استرهای رتینیل) و پروویتامین A کاروتنوئیدها مانند آلفاکاروتن و بتاکاروتن که به رتینول تبدیل می شوند.  بسیاری از مکمل ها ترکیبی از رتینول و بتا کاروتن را ارائه می کنند.

•  ویتامین A از پیش ساخته شده. رتینول و استرهای رتینیل اغلب به عنوان ویتامین A از پیش ساخته شده نامیده می شوند. رتینول می تواند توسط بدن به شبکیه تبدیل شود، که به نوبه خود می تواند به اسید رتینوئیک اکسید شود، شکل ویتامین A که برای تنظیم رونویسی ژن شناخته شده است. رتینول، رتینال، رتینوئیک اسید و ترکیبات مرتبط با آن به عنوان رتینوئید شناخته می شوند. مکمل‌ها اشکال اصلی ویتامین A از پیش ساخته شده در مکمل ها رتینیل پالمیتات و رتینیل استات است
• پیش سازهای ویتامین A.  پیش سازهای ویتامین آ که به عنوان پروویتامین A نیز شناخته می شود، در غذاهای گیاهی مانند میوه ها و سبزیجات یافت می شود. رایج ترین نوع پروویتامین A بتاکاروتن است. پروویتامین A کاروتنوئیدها مانند بتا کاروتن، آلفا کاروتن و بتا کریپتوکسانتین پیش ساز ویتامین A هستند و خاصیت آنتی اکسیدانی دارند. پروویتامین A به گروهی از ترکیبات مانند بتا کاروتن و بتا کریپتوکسانتین اشاره دارد که می توانند در بدن به ویتامین A تبدیل شوند. این ترکیبات نقش مهمی در حفظ سطح ویتامین A و کاهش کمبود ویتامین A دارند.  بتا کاروتن نیز منبع رایج ویتامین A در مکمل ها است.

با این حال، در حالی که ویتامین آ از پیش ساخته شده به طور موثر جذب، ذخیره و هیدرولیز می‌شود تا رتینول تشکیل شود، هضم و جذب کاروتنوئیدهای پروویتامین A مانند β-کاروتن به راحتی کمتر انجام می‌شوند و پس از جذب به روده کوچک، باید توسط بدن به رتینول و سایر رتینوئیدها تبدیل شوند. رتینول در واقع فقط اصطلاحی دیگر برای ویتامین A است. این یک ماده بسیار موثر برای ارتباط سلولی است، به این معنی که این ماده می‌تواند به معنای واقعی کلمه خود را به تقریباً هر سلول پوست بچسباند و به سلول‌ها این قابلیت را دهد که عملکرد آنها باید مانند سلول‌های پوست روند سالمی داشته باشند. رتینول  در واقع یک آنتی اکسیدان است.

پایدارترین فرم مورداستفاده ویتامین A به شکل رتینیل پالمیتات یا استات، پایدارترین آنالوگ‌ها می‌باشد که به مکمل‌ها یا غذاهای غنی‌شده اضافه می‌شود، اگرچه برخی از فرمول‌ها ممکن است با کاروتن‌ها، ترجیحاً بتاکاروتن، که بیشترین فعالیت ویتامین A را دارد، غنی شوند. ایزومرهای ویتامین فعالیت‌های متفاوتی دارند.

خواص ویتامین a برای بدن

ویتامین A به شکل گیری و حفظ سلامت دندان‌ها، بافت‌های اسکلتی و نرم، غشاهای مخاطی و پوست کمک می‌کند. همچنین به‌عنوان رتینول شناخته می‌شود؛ زیرا رنگدانه‌های موجود در شبکیه چشم را تولید می‌کند. ویتامین A بینایی و  میزان دید را به خصوص در نور کم تقویت می‌کند. مهمترین فواید این ویتامین برای بدن در ادامه مطالب آورده شده‌اند:

خواص ویتامین a بر سلامت بینایی

شاید یکی از شناخته شده ترین عملکردهای ویتامین A نقش آن در بینایی و سلامت چشم باشد. شبکیه، شکل فعال ویتامین آ، با پروتئین اپسین ترکیب می‌شود و رودوپسین، مولکولی لازم برای دید رنگی و دید کم نور است. یکی از مهمترین عملکردهای ویتامین A درگیر شدن آن در انتقال نوری بصری است، جایی که به عنوان بخش مهم فوتوپیگمنت، اولین مولکول در فرآیند تبدیل فوتون‌های نور به سیگنال‌های الکتریکی عمل می‌کند. برای دیدن طیف کامل نور، چشم شما نیاز به تولید رنگدانه‌های خاصی دارد تا شبکیه چشم به درستی کار کند. کمبود ویتامین A تولید این رنگدانه‌ها را متوقف می‌کند و منجر به شب کوری می‌شود. چشم شما همچنین برای تغذیه سایر قسمت‌های چشم از جمله قرنیه به ویتامین A نیاز دارد. 

ویتامین A برای حفظ بینایی طبیعی لازم است. کمبود این ویتامین می‌تواند منجر به اختلالات بینایی شود. در چشم، نوعی از ویتامین A به نام رتینال با پروتئینی به نام اپسین ترکیب می‌شود تا رودوپسین، یک مولکول جذب‌کننده نور ضروری برای دید رنگی و دیدن در نور کم، تولید شود. ویتامین A با حفظ قرنیه شفاف، که پوشش بیرونی چشم شما است، نقش مهمی در بینایی ایفا می‌کند. کمبود ویتامین A همچنین می‌تواند سیستم ایمنی چشمی را تضعیف کند و خطر ابتلا به عفونت‌های چشمی مانند ورم ملتحمه را افزایش دهد. کمبود ویتامین a و بروز اختلال شبکیه باعث شب کوری می‌شود. با شدت یافتن کمبود ویتامین آ، سفیدی چشم و قرنیه شما می‌تواند خشک شود و قادر به تولید اشک نمی‌باشد (گزروفتالمی). همچنین لکه‌هایی به‌نام “لکه‌های بیتوت” ممکن است در سفیدی چشم شما ظاهر می‌شود..

خواص ویتامین a بر سلامت پوست

ویتامین A یک ویتامین محلول در چربی است که نقش مهمی در ایمنی پوست و حفظ سلامت پوست دارد. این ویتامین سرشار از رتینول و کاروتنوئیدهای پرو ویتامین A است که به حفظ سلامت کلی پوست، ترویج بازسازی سلول‌های پوست و مبارزه با آکنه کمک می‌کنند. ویتامین A همچنین با افزایش چرخش سلولی به کاهش تولید سبوم اضافی کمک می‌کند. کمبود ویتامین A با اختلال در پاسخ ایمنی و افزایش حساسیت به عفونت‌های پوستی و بیماری‌های التهابی پوست مرتبط است. کمبود ویتامین A می‌تواند مشکلات پوستی را ایجاد کند و منجر به خشکی و زبری پوست شود. در بافت زخمی نقش مهمی در تمام مراحل بهبود زخم دارد. ویتامین A  به دلیل توانایی خود در تحریک رشد اپیتلیال، فیبروبلاست‌ها، بافت گرانولاسیون، رگ زایی، سنتز کلاژن، اپیتلیال شدن و فیبروپلازی، گردش اپیدرم را تحریک می‌کند، سرعت اپیتلیال شدن مجدد را افزایش می‌دهد و ساختار اپیتلیال را بازسازی می‌کند. دانستن مهم‌ترین ریز مغذی‌ها برای پوست اولین قدم برای حفظ سلامت و زیبایی کلی پوست شماست.

موثرترین شکل ویتامین برای پوست رتینالدئید یا رتینول است. این بدان معنی است که سریعتر از رتینول روی پوست عمل می‌کند. این فرم، قوی‌ترین نوع ویتامین A است که می‌توانید بدون نسخه تهیه کنید. برای بهبود سلامت پوست، ویتامین a غیرخوراکی به شکل رتینول ماده ای است که به کرم‌ها، لوسیون‌ها و سرم‌های پوست اضافه می‌شود. اثرات ضد پیری دارد و می‌تواند به بهبود آکنه کمک کند. محصولات حاوی رتینول به طور گسترده بدون نسخه در دسترس هستند و غلظت‌های قوی‌تری از رتینوئیدها با نسخه در دسترس هستند.

خواص ویتامین a در پیشگیری از سرطان

ویتامین A به‌عنوان یکی از آنتی‌اکسیدان‌های قوی، در پیشگیری از سرطان تاثیر چشمگیری دارد. این ویتامین با عمل خنثی‌ کردن رادیکال‌های آزاد که به سلول‌ها آسیب می‌رسانند و می‌توانند منجر به رشد سلول‌های سرطانی شوند، از تکثیر و رشد سلول‌های سرطانی جلوگیری می‌کند. علاوه بر این، عملکرد ویتامین A در تقویت سیستم ایمنی بدن و حفظ سلامت سلول‌ها برای جلوگیری از ابتلا به سرطان ضروری می‌باشد. مطالعات نشان داده‌اند که مصرف کافی ویتامین A از طریق رژیم غذایی می‌تواند خطر ابتلا به برخی انواع سرطان، مانند سرطان ریه و سرطان دهان، را کاهش دهد. با این حال، مهم است بدانید که مصرف بیش از حد ویتامین A می‌تواند عوارض جانبی داشته باشد، بنابراین توصیه می‌شود قبل از هرگونه تغییر در رژیم غذایی و مصرف مکمل، با پزشک خود مشورت کنید.

خواص ویتامین a بر سیستم ایمنی

اگرچه عملکرد بیولوژیکی اولیه حفظ یکپارچگی بافت اپیتلیال، بینایی و رشد است، ویتامین A نیز در تنظیم سیستم ایمنی نقش دارد. مشخص شده است که حساسیت به عفونت در کشورهای در حال توسعه به دلیل کمبود ویتامین A افزایش می‌یابد. ویتامین A و متابولیت‌های آن تقویت کننده‌های ایمنی هستند که نشان داده شده است که پاسخ آنتی بادی به آنتی ژن‌های وابسته به سلول T را تقویت می‌کنند، پاسخ تکثیر لنفوسیت‌ها به آنتی ژن‌ها و میتوژن‌ها را افزایش می‌دهند، آپوپتوز را مهار می‌کنند و یکپارچگی و عملکرد سطوح مخاطی را بازیابی می‌کنند. ویتامین A به دلیل نقشی که در کمک به بدن در مبارزه با عفونت‌های باکتریایی، انگلی و ویروسی دارد، ویتامین ضد عفونت نامیده می‌شود. ویتامین A نیز به عنوان یک عامل ضد التهابی نقش دارد. مشخص شده است که مکمل ویتامین A در برخی از شرایط التهابی، از جمله اختلالات پوستی مانند آکنه ولگاریس، دیسپلازی برونش-ریوی و برخی از انواع حالت‌های پیش سرطانی و سرطانی مفید است.

خواص ویتامین a بر فرایند رشد و نمو

محققان مدت‌هاست که کمبود ویتامین A بالینی را به صورت مقطعی با رشد ضعیف کودک مرتبط می‌دانند. اغلب هر چه علائم مربوط به مشکلات چشم شدیدتر باشد، بروز مشکلات در رشد شدیدتر است. بسیاری از مطالعات مقطعی، کمبود ویتامین آ را با خطر بیشتر توقف رشد و کاهش وزن و قد مرتبط می‌دانند. علاوه بر این، یک مطالعه نشان داد که کودکان مبتلا به خشکی غیرطبیعی قرنیهٔ چشم، افزایش وزن و قد کمتری نسبت به کودکان سالم دارند. مطالعات اولیه نشان داد که اثر اولیه ویتامین a برای سیستم اسکلتی بدن، افزایش جذب استخوان است، اما مطالعات بعدی نشان داده است که ویتامین A نه تنها می‌تواند تشکیل استئوکلاست‌های جذب کننده استخوان را تحریک کند، بلکه از تشکیل آنها نیز جلوگیری می‌کند. تا همین اواخر، ویتامین A بعنوان عامل موثر در تحلیل استخوان شناخته نشده بود. سپس مطالعات آزمایشگاهی نشان داد که اسید رتینوئیک (که بدن از ویتامین A می‌سازد) استئوکلاست‌ها را تحریک می‌کند اما استئوبلاست‌ها را سرکوب می‌کند. به همین دلیل به نظر می رسد که حتی مقادیر زیاد ویتامین A نیز خطر شکستگی را افزایش می‌دهد. همچنین ویتامین A کاهش رشد سلولی و افزایش متالوپروتئینازهای ماتریکس تجزیه کننده کلاژن را خنثی می‌کند و تجمع کلاژن را در پوست طبیعی انسان تحریک می‌کند.

علائم کمبود ویتامین آ

کمبود ویتامین A زمانی است که بدن شما مقدار ویتامین A مورد نیاز خود را برای عملکرد صحیح  بخش‌های مختلف ندارد. کمبود ویتامین A می‌تواند باعث کاهش بینایی و عارضه نابینایی در برخی افراد شود. همچنین می‌واند منجر به عوارض پوست، قلب، ریه‌ها، بافت‌ها و سیستم ایمنی بدن شما شود. اشکال خفیف کمبود ویتامین A ممکن است هیچ علامتی ایجاد نکند، اما گاهی اوقات ممکن است باعث خستگی شود. هر دو شکل خفیف و شدید کمبود ویتامین A ممکن است باعث افزایش خطر ابتلا به موارد زیر شود: عفونت‌ها، از جمله عفونت گلو و سینه و گاستروانتریت. کمبود ویتامین A همچنین می تواند سیستم ایمنی چشمی را تضعیف کند و خطر ابتلا به عفونت‌های چشمی مانند ورم ملتحمه را افزایش دهد. برخی از اولین علائم کمبود ویتامین A خشکی چشم و شب کوری است.

 عوارض کمبود ویتامین a

در صورتی‌که کمبود شدید .ویتامین a از طریق رژیم غذایی و مصرف مکمل‌ها تامین نشود، علائم بصورت شدیدتری ظاهر می‌وند و ممکن است در برخی افراد منجر به بروز عارضه‌ها و بیماری‌ها شوند . از مهمترین عوارض کمبود ویتامین a میتوان به موارد ذیل اشاره کرد:

• مشکل در دید در تاریکی یا شب کوری (Nyctalopia).
• خشکی قرنیه یا سفیدی چشم (گزروفتالمی)
• لکه های بیتوت در سفیدی چشم.
• زخم قرنیه (زخم قرنیه)
• قرنیه ابری (کراتومالسیا) در صورت عدم درمان، این علائم می تواند منجر به کوری شود.

مکمل ویتامین a

مکمل ویتامین A یک راه حل درمانی جهانی برای از بین بردن کمبود ویتامین A و بروز مشکلات بینایی ناشی از آن است. از آنجایی که ویتامین A علاوه بر بهبود بینایی، در فرایند رشد هم موثر است و همچنین آن را می‌توان برای چند ماه در بدن ذخیره کرد، مصرف دو مکمل با دوز بالا در سال تمام چیزی است که برای کودکان خردسال لازم است. بدن شما بتاکاروتن را به ویتامین A تبدیل می کند. به عنوان یک مکمل خوراکی، ویتامین A عمدتاً برای افرادی که رژیم غذایی ضعیف یا محدود دارند یا شرایطی دارند که نیاز به ویتامین A را افزایش می دهد، مانند بیماری پانکراس، بیماری چشم یا سرخک مفید است. اگر فکر می‌کنید فقط به ویتامین A نیاز دارید، ممکن است تصمیم بگیرید که به یک مکمل ویتامین A باشید. با این حال، اگر به دنبال یک گزینه طبیعی‌تر و کامل‌تر هستید، ممکن است روغن کبد ماهی را انتخاب کنید. افرادی که به دنبال مصرف ویتامین A برای تقویت بینایی هستند، باید مکملی را انتخاب کنند که به طور خاص برای تقویت سلامت بینایی آنها مد نظر قرار گرفته باشد. 

عوارض جانبی ویتامین a

اغلب مکمل‌ها دارای عوارض جانبی هستند و افراد ممکن است با مصرف برخی مکمل‌ها عوارض و مشکلاتی را تجربه کنند که باید در اسرع وقت به پزشک خود گزارش دهند. مهمترین عوارض جانبی عبارتند از:

•   واکنش های آلرژیک مانند بثورات پوستی 
• خارش
•  کهیر
•  تورم صورت، لب ها، زبان یا گلو
• درد استخوان یا مفصل 
• افزایش فشار در اطراف مغز
• سردرد شدید
•  تاری دید
•  تغییر در بینایی
•  حالت تهوع
•  استفراغ

بهترین زمان مصرف ویتامین a

از آنجایی‌که ویتامین A به جای محلول در آب، محلول در چربی است، ضروری است که آن را با نوعی چربی مصرف کنید. در غیر این صورت، بدن شما قادر به جذب ویتامین نخواهد بود. به همین دلیل، معمولاً توصیه می‌شود که مکمل ویتامین A را همراه با غذا مصرف کنید. بدین دلیل است که متخصصان توصیه می‌کنند برای بهترین نتیجه این ویتامین را با غذا مصرف کنید. 

ویتامین خود را در فواصل منظم مصرف کنید تا خطرات عوارض جانبی کاهش پیدا کند.

 توجه داشته باشید مکمل را بیشتر از مقدار تجویز شده مصرف نکنید. برخی تحقیقات نشان می‌دهند که مصرف روزانه بیش از 1.5 میلی‌گرم (1500 میکروگرم) ویتامین A در طول سالیان متمادی ممکن است بر استخوان‌های شما تأثیر بگذارد و در سنین بالا احتمال شکستگی آن‌ها را افزایش دهد.در مورد استفاده از این دارو در کودکان با پزشک خود صحبت کنید.

دوز صحیح مصرف

همان‌گونه که گفته شد، ویتامین A کافی در رشد و تکامل طبیعی، سلامت چشم و تقویت عملکرد طبیعی سیستم ایمنی بدن نقش دارد. بنابراین تامین مقدار کافی این ویتامین برای افراد در سنین مختلف حائز اهمیت می‌باشد. کل محتوای ویتامین A موجود در غذا معمولاً به صورت میکروگرم (μg) معادل رتینول (RE) بیان می‌شود. مقدار ویتامین A مورد نیاز بزرگسالان 19 تا 64 ساله: 700 میکروگرم در روز برای آقایان، مقدار 600 میکروگرم در روز برای زنان مشخص شده‌اند. همچنین دختران نوجوان (14 تا 18 سال) به 700 میکروگرم ویتامین A در روز و پسران نوجوان (14 تا 18 سال) به 900 میکروگرم ویتامین A نیاز دارند.

در صورت مصرف خوراکی: ویتامین A زمانی که در مقادیر کمتر از 10000 واحد (3000 میکروگرم) در روز مصرف شود احتمالاً بی خطر است. ویتامین A به دو شکل موجود است: ویتامین A از پیش ساخته شده (رتینول یا رتینیل استر) و پروویتامین A (کاروتنوئید). حداکثر دوز روزانه فقط مربوط به ویتامین A از پیش ساخته شده است.

نتیجه گیری

 ویتامین A، یک ویتامین محلول در چربی است که در فرآیندهای مختلف بدن از جمله رشد سلولی، ترمیم بافت‌ها و حفظ سلامت چشم‌ها نقش حیاتی ایفا می‌کند. این ویتامین با مصرف منابع غذایی حاوی ویتامین a به‌ویژه میوه‌ها و سبزیجات نارنجی رنگ و دارای برگ‌های سبز تیره جذب بدن می‌شوند. همچنین افرادی که با کمبود ویتامین a مواجه هستند، با مصرف مکمل‌های آن می‌توانند مقدار موردنیاز بدن خود را تامین کنند. زمانی‌که بدن با کمبود ویتامین A مواجه باشد و بدن شما مقدار ویتامین A مورد نیاز خود را برای عملکرد صحیح بخش‌های مختلف ندارد، ممکن است باعث بروز برخی عوارض و بیماری‌ها شود. برخی عوارض شایع عبارتند از شب کوری، خشکی قرنیه، بیماری‌های التهابی پوست، افزایش احتمال سرطان‌ها.  بنابراین تامین مقدار کافی این ویتامین از طریق رژیم غذایی یا مصرف مکمل ویتامین a همراه با غذا، برای افراد در سنین مختلف حائز اهمیت می‌باشد.

پرسش و پاسخ

1. کدام میوه سرشاز از ویتامین A هستند؟

یک پاپایای متوسط ​​می‌تواند بیش از 200 درصد از نیاز روزانه ویتامین A را برای بزرگسالان تامین کند. سایر میوه‌هایی که  مقدار ویتامین A بالایی دارند عبارتند از انبه، طالبی، زردآلو و خرمالو.

2. ویتامین A از چه بیماری‌هایی پیشگیری می کند؟

ویتامین A ممکن است از برخی انواع سرطان و آکنه جلوگیری کند. همچنین ممکن است به درمان پسوریازیس کمک کند. همچنین ادعا می‌شود که به درمان پوست خشک یا چروکیده کمک می‌کند. همچنین ممکن است از اثرات آلودگی بر پوست محافظت کند و از عفونت‌های دستگاه تنفسی جلوگیری کند.

3. چه چیزی مانع جذب ویتامین A می‌شود؟

روغن معدنی، کلستیرامین و غذاهای حاوی اولسترا ممکن است در جذب ویتامین A اختلال ایجاد کنند. نشان داده شده است که Orlistat، دارویی برای کاهش وزن، جذب بتاکاروتن و ویتامین E را کاهش می‌دهد.

4. ویتامین a را کی بخوریم؟

برای جذب بهتر مکمل‌های ویتامین A توصیه شده است که آن‌ها را همراه با وعده‌های اصلی ناهار و شام که حاوی غذا‌های چرب هستند، مصرف کنید.

5. قرص ویتامین a را چند روز یکبار بخوریم؟

برای اطلاع از نحوه مصرف قرص ویتامین a، باید به دوز آن قرص توجه کنید. در بازار  انواع مختلف مکمل‌های ویتامین آ موجود است که هریک مقادیر و دوز متفاوتی دارند. همچنین میزان نیاز بدن به ویتامین a به‌ویژه در دوران کودکی تعیین‌کنندۀ دوز مصرفی ویتامین a برای شماست. بنابراین برای مصرف مکمل‌های این ویتامین با پزشک خود مشورت کنید.

منبع

Vitamin A Supplement Benefits