اندانسترون: داروی ضد تهوع [نحوه صحیح مصرف + عوارض جانبی]

اشکال دارویی انداسترون

اندانسترون در اشکال دارویی زیر موجود است:

• قرص‌ خوراکی
• محلول خوراکی
• قرص‌ خوراکی بازشونده در دهان
• آمپول تزریقی در عضله یا سرم

موارد مصرف انداسترون

نحوه مصرف در شرایط مختلف متفاوت است از جمله:

مکانیسم اثر اندانسترون

زمانی که سرعت ترشح هورمون سروتونین بیش از جذب آن باشد، سطح سروتونین آزاد در خون افزایش می یابد و موجب فعال شدن گیرنده ای در پیاز مغز شده که فرمان استفراغ میدهد. داروی اندانسترون  گیرنده سروتونین را مسدود می‌کند و حالت تهوع را کاهش میدهد  و از آنجایی که نقش بسزایی در حرکت دادن غذا به سمت پایین و عدم ماندن غذا در معده  و رفع مشکل هضم دارد، به عنوان درمان مکمل در مشکلات گوارشی به حساب می آید

شایع‌ترین عوارض جانبی اندانسترون چیست؟

عوارض جانبی اندانسترون در زیر ذکر شده است که به ندرت رخ میدهد. اگر هر یک از این عوارض جانبی شما را آزار می‌دهد، به پزشک خود اطلاع دهید.

• سردرد
• خستگی
• یبوست یا اسهال

ممکن است عوارض جانبی دیگری از اندانسترون وجود داشته باشد که در اینجا ذکر نشده است. اگر فکر می کنید که دارای عوارض جانبی دارویی هستید، با پزشک خود تماس بگیرید.

عوارض جانبی جدی اندانسترون چیست؟

جدی‌ترین عوارض جانبی اندانسترون، همراه با اقداماتی که در صورت بروز آنها باید انجام شود، در زیر توضیح داده شده است، اگرچه این عوارض کمتر شایع هستند.

واکنش‌های آلرژیک شدید. اندانسترون ممکن است باعث واکنش‌های آلرژیک شود که می‌تواند جدی باشد. اگر هر یک از علائم واکنش آلرژیک جدی زیر را دارید، مصرف اندانسترون را متوقف کنید و فوراً کمک بگیرید.

• مشکلات تنفسی یا خس خس سینه
• ضربان قلب
• تب یا احساس بیماری عمومی
• تورم غدد لنفاوی
• تورم صورت، لب‌ها، دهان، زبان یا گلو
• مشکل در بلع یا گرفتگی گلو
• خارش، بثورات پوستی یا برجستگی‌های قرمز کم رنگ روی پوست به نام کهیر
• حالت تهوع یا استفراغ
• سرگیجه، احساس سبکی سر، یا غش کردن
• گرفتگی معده
• درد مفاصل

تغییر ریتم قلب. اندانسترون ممکن است یک مشکل نادر و خطرناک برای ریتم قلب به نام طولانی شدن QT و تورساد د پوینتس ایجاد کند. برخی از افراد در معرض خطر بالاتری از این بیماری هستند، از جمله افرادی که سن بالاتری دارند، افراد دیگری در خانواده خود دارند که این شرایط را داشته‌اند، سطح پتاسیم یا منیزیم پایینی دارند، یا برخی از داروها را برای سایر مشکلات ریتم قلب مصرف می‌کنند. اگر غش کردید یا تغییراتی در ضربان یا ریتم قلب خود داشتید، مانند ضربان قلب سریع یا پرش، فوراً به پزشک خود اطلاع دهید.

سایر مشکلات قلبی. اندانسترون می‌تواند باعث جریان خون ضعیف به قلب شود که به آن ایسکمی میوکارد می‌گویند. این امر می‌تواند منجر به درد قفسه سینه شود. ایسکمی میوکارد در صورتی که فرم IV اندانسترون به شما داده شود، یا اگر بیماری قلبی دارید، با احتمال بیشتری رخ می‌دهد. اگر اخیراً دچار حمله قلبی شده‌اید، بدون صحبت و مشورت با پزشک، از اندانسترون استفاده نکنید. اگر هر یک از علائم حمله قلبی زیر را دارید، کمک اضطراری دریافت کنید.

• درد یا فشار قفسه سینه
• ضربان قلب سریع یا غیر طبیعی
• مشکل در تنفس
• درد در پشت، فک، گلو یا بازو
• عرق کردن، ناراحتی معده، استفراغ یا سرگیجه

سندرم سروتونین. سندرم سروتونین زمانی است که مقدار زیادی ماده به نام سروتونین در بدن شما وجود دارد. اندانسترون زمانی که به تنهایی یا همراه با سایر داروهایی که سروتونین را تحت تأثیر قرار می‌دهند مصرف شود، می‌تواند باعث سندرم سروتونین شود. این وضعیت می‌تواند تهدید کننده زندگی فرد باشد. اگر هر یک از علائم سندرم سروتونین زیر را دارید، کمک اضطراری دریافت کنید.

• عرق کردن، تب یا برافروختگی
• گیجی
• احساس آشفتگی یا بی قراری
• دیدن یا شنیدن چیزهای غیرعادی
• سرگیجه
• ضربان قلب تند
• حالت تهوع، استفراغ یا اسهال
• انقباض عضلانی، سفتی یا لرزش
• تشنج

چه کسانی نباید از اندانسترون استفاده کنند؟

1) آلرژی به مواد تشکیل دهنده. افرادی که به هر یک از موارد زیر حساسیت دارند نباید اندانسترون مصرف کنند.

• اندانسترون
• هر یک از مواد تشکیل دهنده در محصول خاص توزیع شده است

داروساز شما می‌تواند تمام مواد تشکیل دهنده محصولات خاص اندانسترون را که موجود است به شما بگوید.

2) تداخلات دارویی. اندانسترون نباید در زمانی که از داروهای خاصی استفاده می‌کنید استفاده شود. قبل از استفاده از اندانسترون، به پزشک خود در مورد داروهای تجویزی یا بدون نسخه (OTC)، ویتامین‌ها/مواد معدنی، محصولات گیاهی و سایر مکمل‌هایی که استفاده می‌کنید اطلاع دهید.

قبل از استفاده از اندانسترون چه چیزی باید بدانیم؟

ا0ندانسترون را مصرف نکنید مگر اینکه توسط پزشک برای شما تجویز شده باشد. آن را طبق دستور مصرف کنید.

اندانسترون را به افراد دیگر توصیه نکنید، حتی اگر آن‌ها شرایطی مشابه شما دارند. ممکن است به آنها آسیب برساند.
اندانسترون را دور از دسترس کودکان نگهداری کنید.

قبل از استفاده از اندانسترون چه چیزی باید به پزشک خود بگوییم؟

به پزشک در مورد تمام شرایط سلامتی خود و هر گونه داروهای تجویزی یا بدون نسخه (OTC)، ویتامین ها/مواد معدنی، محصولات گیاهی و سایر مکمل‌هایی که استفاده می‌کنید، اطلاع دهید. این کار به آنها کمک می‌کند تا تعیین کنند که آیا اندانسترون برای شما مناسب است یا خیر. به ویژه، مطمئن شوید که در مورد هر یک از موارد زیر صحبت می‌کنید.

شرایط سلامت فعلی و گذشته. اگر هر یک از موارد زیر را دارید به پزشک خود اطلاع دهید:

• سندرم QT طولانی
• مشکلات الکترولیت (مانند پتاسیم کم یا منیزیم کم)
• نارسایی احتقانی قلب
• سایر مشکلات ریتم قلب (ضربان قلب آهسته/ برادی کاردی)

جراحی شکم. اگر اخیراً روی روده خود (معده یا روده) جراحی کرده‌اید، به پزشک خود اطلاع دهید. در این مورد، از آنجایی که اندانسترون از حالت تهوع و استفراغ جلوگیری می‌کند، در صورت استفاده آن ممکن است تشخیص اینکه آیا عوارض جراحی را دارید، مانند هرگونه انسداد، دشوارتر باشد.

بارداری. مشخص نیست که آیا اندانسترون می‌تواند بر بارداری تأثیر بگذارد یا به جنین آسیب برساند یا خیر. اگر باردار هستید یا قصد بارداری دارید، به پزشک خود اطلاع دهید.

شیر دادن. مشخص نیست که آیا اندانسترون به شیر مادر منتقل می‌شود یا خیر. اگر شیر می‌دهید یا قصد شیردهی دارید، به پزشک خود اطلاع دهید.

آیا اندانسترون با غذاها یا نوشیدنی‌ها تداخل دارد؟

هیچ اثر متقابل شناخته شده‌ای بین اندانسترون و غذاها یا نوشیدنی‌ها وجود ندارد.

آیا اندانسترون با سایر داروها تداخل دارد (تداخلات دارویی)؟

همیشه در مورد داروهای تجویزی یا بدون نسخه (OTC)، ویتامین‌ها و مواد معدنی، محصولات گیاهی و سایر مکمل‌هایی که استفاده می‌کنید، به پزشک خود اطلاع دهید. به ویژه، قبل از استفاده از اندانسترون، مطمئن شوید که در مورد استفاده از هر یک از موارد زیر با پزشک مشورت کرده‌اید:

• داروهایی [در 2 هفته گذشته] که می‌توانند باعث طولانی شدن QT شوند که یک مشکل بالقوه خطرناک ریتم قلب است.
• مهارکننده انتخابی بازجذب سروتونین (SSRI)، که دارویی است که به طور معمول برای اضطراب و افسردگی استفاده می‌شود.
• مهارکننده بازجذب نوراپی نفرین سروتونین (SNRI)، که دارویی است که معمولاً برای اضطراب و افسردگی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
• نوعی دارو به نام تریپتان مانند سوماتریپتان (ایمیترکس و غیره)، التریپتان (رلپاکس) و غیره که معمولاً برای درمان میگرن استفاده می‌شود.
• آپومورفین (Apokyn)، دارویی است که معمولاً برای بیماری پارکینسون استفاده می‌شود.
• ترامادول که دارویی است برای درد استفاده می‌شود.

این موارد ممکن است فهرست کاملی از داروهایی نباشد که می‌توانند با اندانسترون تداخل داشته باشند. همیشه با پزشک خود مشورت کنید.

اگر یک دوز اندانسترون را فراموش کنیم چه باید بکنیم؟

اگر یک نوبت را فراموش کردید، به محض یادآوری آن را مصرف کنید. اگر تقریباً زمان نوبت بعدی فرا رسیده است، نوبت فراموش شده را رها کنید و فقط نوبت بعدی را مصرف کنید. از مصرف دوز اضافی خودداری کنید.

اگر به شما تزریق اندانسترون داده می‌شود، حتماً به موقع آن را تزریق کنید، زیرا برای پیشگیری از حالت تهوع و استفراغی که پس از پرتودرمانی، شیمی درمانی یا جراحی رخ می‌دهد، باید اندانسترون خود را در زمان مناسب استفاده کنید.

شرایط نگهداری اندانسترون

اندانسترون باید در دمای اتاق بین 68 تا 77 درجه فارنهایت (20 تا 25 درجه سانتیگراد) نگهداری شود. می‌توان آن را برای مدت زمان کوتاهی، به عنوان در هنگام حمل و نقل، در دمای بین 59 تا 86 فارنهایت (15 تا 30 درجه سانتیگراد) قرار داد. آن را در جای خشک و خنک و دور از نور آفتاب نگه دارید.

نتیجه‌گیری

اندانسترون به عنوان یک داروی ضدتهوع مؤثر، به شکل‌های مختلف خوراکی و تزریقی در دسترس است و می‌تواند به خوبی از حالت تهوع و استفراغ جلوگیری کند. با این حال، مصرف آن باید تحت نظر پزشک صورت گیرد، زیرا ممکن است با عوارض جانبی جدی مانند واکنش‌های آلرژیک شدید، مشکلات قلبی و سندرم سروتونین همراه باشد. همچنین، افرادی که دارای شرایط خاصی مانند سندرم QT طولانی یا مشکلات قلبی هستند، باید قبل از مصرف این دارو با پزشک مشورت کنند. نگهداری صحیح این دارو و رعایت نکات ایمنی در مصرف آن بسیار حائز اهمیت است.

پرسش و پاسخ

1. آیا مصرف اندانسترون برای زنان باردار و شیرده ایمن است؟

مصرف اندانسترون در دوران بارداری و شیردهی نیاز به مشورت با پزشک دارد. هرچند این دارو به طور گسترده‌ای مورد استفاده قرار می‌گیرد، اما مطالعات در مورد تأثیر آن بر بارداری و جنین محدود است و خطرات احتمالی وجود دارد. در دوران شیردهی نیز مشخص نیست که آیا اندانسترون به شیر مادر منتقل می‌شود یا خیر. بنابراین، اگر باردار هستید یا قصد بارداری دارید، یا در حال شیردهی هستید، باید قبل از مصرف این دارو با پزشک خود مشورت کنید تا منافع و مخاطرات آن برای شما به دقت ارزیابی شود.

در کل به دلیل اینکه اندانسترون در بارداری رده B میباشد، فقط بعد از 12 هفته بارداری زیر نظرمتخصصان زنان و زایمان  قابل تجویز است. برای تهوع قبل از 12 هفته(3 ماه اول بارداری) معمولا داروی زینتوما تجویز میشود. کپسول زینتوما حاوی عصاره زنجبیل بوده و برای تهوع دوران بارداری بسیار مناسب است.

2. آیا مصرف اندانسترون طولانی‌مدت ایمن است؟

مصرف طولانی مدت اندانسترون معمولاً برای شرایط حاد مانند شیمی درمانی یا پس از جراحی توصیه نمی‌شود و باید تنها برای مدت زمان مشخصی که پزشک تعیین کرده است، استفاده شود. مصرف طولانی مدت این دارو می‌تواند خطر بروز عوارض جانبی، مانند مشکلات قلبی یا سندرم سروتونین را افزایش دهد. اگر نیاز به مصرف طولانی‌مدت اندانسترون دارید، پزشک شما باید به طور مرتب وضعیت سلامتی شما را ارزیابی کند و در صورت نیاز، دوز مصرفی یا برنامه درمانی را تنظیم کند.

3. قرص اندانسترون کی بخوریم؟

درمان خوراکی اندانسترون بدین صورت است که 1 الی 2 ساعت قبل شروع درمان مقدار 8 میلی گرم و 12 ساعت بعد 8 میلی گرم دیگر تجویز شود.

منبع:

Ondansetron