آیا مکملها بر تقویت سیستم ایمنی بدن موثرند؟
سیستم ایمنی بدن در واقع شبکه بزرگی از سلولها، اندامها و پروتئینها میباشد که برای محافظت از بدن در برابر میکرو ارگانیسمهای مضر عمل میکند؛ در واقع سیستم ایمنی مانند یک ارتش با سربازان بسیار بوده که در مقابل عوامل مهاجم از بدن دفاع کرده و به مبارزه با فاکتور بیگانه میپردازد. هنگامی که سیستم ایمنی در وضعیت مطلوب قرار دارد، عملکرد دفاعی بدن به درستی انجام میشود. اما اگر سیستم ایمنی ضعیف باشد، خطر تأخیر در بهبود زخم، بروز بیماریهای عفونی مانند سرماخوردگی و سایر عفونتها افزایش می یابد.
بسیاری از محققان در عرصه سلامت بر این باورند که مکملهای غذایی رایج، عملکرد سیستم ایمنی را تقویت میکنند، اما آیا این ادعا صحت دارد؟ در این مقاله مزایای مصرف مکملهای غذایی و اثرات آنها بر سیستم ایمنی بررسی میشود.
آنچه در این مقاله میخوانیم :
- اجزای اصلی سیستم ایمنی بدن
- نحوه عملکرد سیستم ایمنی بدن
- علائم ضعف سیستم ایمنی بدن
- ریز مغذیها برای سلامت سیستم ایمنی
- مکملهای غذایی و تقویت سیستم ایمنی بدن
- ویتامین A
- ویتامین C
- ویتامین D
- ویتامین E
- ویتامین B6
- ویتامین B12
- ویتامین B9 (فولات)
- آهن
- زینک (روی)
- مس
- مکمل های تقویت کننده سیستم ایمنی بزرگسالان
- مکمل های تقویت کننده سیستم ایمنی کودکان
- آیا پروبیوتیکها میتوانند به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک کنند؟
- چگونه به طور طبیعی سیستم ایمنی را تقویت کنیم؟
- نتیجه گیری
- پرسش و پاسخ
اجزای اصلی سیستم ایمنی بدن
در این جدول اجزای اصلی سیستم ایمنی بدن آورده شده است:
جزء اصلی | زیرمجموعهها/ نقش آنها |
گلبولهای سفید (لکوسیتها) | گلبول های سفیددر مغز استخوان تولید شده و در سراسر بدن، از جمله خون و بافتهای لنفاوی، گردش میکنند
|
اندامهای لنفاوی |
|
مغز استخوان | محل تولید سلولهای خونی، از جمله گلبولهای سفید، بافت نرم استخوان است. |
پوست و غشاهای مخاطی |
|
پروتئینها | آنتیبادیها (ایمونوگلوبولینها)، پروتئینهای مکمل: کمک به شناسایی عوامل مهاجم به وسیله اتصال به عوامل بیماریزا و علامتگذاری |
نحوه عملکرد سیستم ایمنی بدن
نحوه عملکرد سیستم ایمنی بدن به طور کلی شامل سه مرحله اصلی است:
- شناسایی مهاجم: تشخیص بیگانه از بافت های خودی
- فعال سازی پاسخ ایمنی: تولید سلول ها و پروتئین های سربار برای مبارزه مثلا تولید آنتی بادی هایی که با اتصال به بیگانه، آن را برای سیستم ایمنی قابل تشخیص میکنند.
- از بین بردن مهاجم: از بین بردن عامل بیماری زا مثلا ماکروفاژهایی که عامل مهاجم را می بلعند.

علت ضعف سیستم ایمنی بدن
سیستم ایمنی بدن دارای دو نوع پاسخ ایمنی اصلی است:
- ایمنی ذاتی: پاسخ سریع - اولین خط دفاعی - بلع عوامل مهاجم - ایمنی بدون حافظه که در برخورد بعدی با همان مهاجم، پاسخ سریعتر ندارد.
- ایمنی اکتسابی: پاسخ کندتر ولی اختصاصی تر - تولید آنتی بادی از لنفوسیت ها - ایمنی با حافظه که در برخورد بعدی با همان مهاجم، پاسخ سریعتر دارد مانند واکسنها
علائم ضعف سیستم ایمنی بدن
علامت ضعف سیستم ایمنی | علت |
---|---|
سرماخوردگی یا آنفلوآنزای مکرر | عدم توانایی بدن در ریشه کن کردن کامل ویروس ها |
عفونتهای مکرر (مثلاً گوش، سینوس، مجاری ادراری) | ضعف سلول های سیستم ایمنی و غالب شدن باکتری ها |
زخمهایی که دیرتر از حالت عادی بهبود می یابند | عدم وانایی بدن در فعال کردن به موقع سلول های ترمیمی |
خستگی مزمن و بیدلیل | بدن انرژی زیادی برای دفاع یا درمان التهاب صرف میکند |
مشکلات گوارشی مداوم (نفخ، یبوست، اسهال) | 70% ایمنی در روده ها وجود دارد؛ ضعف روده = ضعف ایمنی. |
تبخالهای مکرر | ویروسهای خفته (مثل HSV) در نبود سیستم ایمنی قوی، فعال میشوند. |
احساس سرما و لرز مداوم | نشاندهنده عفونت پنهان درون بدن که در اثر تضعیف سیستم ایمنی باقی مانده است |
واکنش ضعیف به واکسنها | عدم توانایی بدن در تولید آنتیبادی کافی |
ریزش مو یا مشکلات پوستی | اختلال در تعادل هورمونی و دفاع سلولی پوست. |
ریز مغذیها برای سلامت سیستم ایمنی
ویتامینها و مواد معدنی مختلفی که اغلب به آنها «ریزمغذیها» گفته میشود، برای داشتن یک سیستم ایمنی سالم و بهبود عملکرد دفاعی آن ضروری هستند.
ریزمغذیهای مهم که در پاسخ ایمنی بدن نقش دارند عبارتند از:
- ویتامین A
- ویتامین C
- ویتامین D
- ویتامین E
- ویتامین B6
- ویتامین B12
- ویتامین B9 (فولات)
- آهن
- زینک (روی)
- مس
به صورت طبیعی، بدن ما مقادیر زیادی از این ریزمغذیها را از طریق یک رژیم غذایی متعادل دریافت میکند.–اما تهیه منابع این ریزمغذیها میتواند دشوار باشد. بسیاری از مردم در سراسر جهان با کمبود مواد مغذی مواجه هستند. در ایالات متحده، طبق آمارهای موجود، برخی از مردم قادر به تامین روزانه ریزمغذیها نیستند که این آمار در جمعیت برای ویتامینهای A ،C ،E ،D و ماده معدنی Zinc به ترتیب شامل تقریباً 95٪، 84٪، 46٪، 45٪ و 15% میباشد.
مطالعات نشان میدهد که حتی کمبود جزئی یک یا چند ویتامین و مواد معدنی میتواند منجر به اختلال در عملکرد سیستم ایمنی شود. بسیاری از عوامل، مانند استرس و عفونت، میتوانند ذخایر مواد مغذی را در سراسر بدن کاهش دهند. در عین حال افزایش سن، نیاز بدن به ریزمغذیها را افزایش میدهد. افراد بالای 50 سال به مواد مغذی خاصی از جمله ویتامین D، کلسیم، ویتامین B6 و ویتامین B12 نیاز دارند.
مکملهای غذایی و تقویت سیستم ایمنی بدن
به منظور تثبیت سیستم ایمنی سالم و تأمین نیازهای غذایی بدن، فرد باید از سالم بودن رژیم غذایی خود اطمینان حاصل کند. مصرف روزانه مولتی ویتامینی حاوی 100 درصد از مقدار توصیهشده برای هر ماده مغذی توصیه میشود. با این حال، بسیاری از مولتی ویتامینهای استاندارد ممکن است حاوی ویتامینC کافی نباشند. محققان بر این باورند که روزانه مصرف 200میلیگرم ویتامینC برای حفظ و تقویت سیستم ایمنی ضروری است.
اگر فرد، پیشزمینه کمبود یکی از این ریزمغذیها را داشته باشد، احتمالاً به جای مصرف یک مولتی ویتامین، به مقدار بیشتری از منبع آن ماده مغذی نیاز دارد. اگرچه برخی از مطالعات نشان میدهد که مصرف مکملهایی نظیر ریزمغذیهای چندگانه، در تقویت سیستم ایمنی مفید است، اما همچنان تحقیقات بیشتری مورد نیاز است.
در حال حاضر، طبق منابع معتبر این سه ریزمغذی، در تقویت سیستم ایمنی مؤثر هستند: ویتامینC، ویتامینD و روی(زینک).
ریز مغذی های مفید در مکمل های تقویت سیستم ایمنی
ریزمغذی | نقش در سیستم ایمنی | دوز پیشنهادی روزانه (بزرگسال) |
---|---|---|
ویتامین C | آنتیاکسیدان قوی، تحریک تولید گلبول سفید | 500-1000 میلیگرم |
ویتامین D3 | تنظیم پاسخ ایمنی، کاهش التهاب | 1000-2000 IU (واحد بینالمللی) |
زینک (روی) | حمایت از عملکرد سلولهای ایمنی، ضد ویروس | 15-30 میلیگرم |
ویتامین A | حفظ سلامت پوست و مخاطها، تقویت ایمنی ذاتی | 700-900 میکروگرم (RAE) |
ویتامین E | آنتیاکسیدان، حمایت از ایمنی سلولی | 15 میلیگرم (α-TE) |
سلنیوم | آنتیاکسیدان، حمایت از عملکرد تیروئید و ایمنی | 55-100 میکروگرم |
آهن | ضروری برای رشد سلولهای ایمنی، ضد کمخونی | 8-18 میلیگرم |
مس (Copper) | کمک به عملکرد آنزیمهای ایمنی | 0.9-2 میلیگرم |
ویتامین B6 | کمک به تولید آنتیبادیها و سلولهای ایمنی | 1.3-2 میلیگرم |
ویتامین B12 | حمایت از تقسیم سلولی و عملکرد نورولوژیک | 2.4-6 میکروگرم |
فولات (B9) | کمک به تقسیم سلولی، حمایت از تولید DNA | 400 میکروگرم |
در ادامه، مصرف مکملهای حاوی ریزمغذیهای مفید مورد بررسی قرار میگیرند.
ویتامین A
ویتامین A یکی از ویتامینهای ضروری برای بدن است که در بدن تولید نمیشود و باید از طریق مواد غذایی دریافت شود. این ویتامین نقش بسیار مهمی در حفظ سلامت و تقویت سیستم ایمنی ایفا میکند. این ویتامین به دلیل تأثیرش بر بینایی و سلامت پوست نیز شناخته شده است. ویتامین A از طریق حفاظت از غشاهای مخاطی با عملکرد دفاع از بدن در برابر میکروبها، تقویت پاسخ ایمنی از طریق فعال شدن سلولهای ایمنی مانند لنفوسیتها و ماکروفاژها، رشد و توسعه سلولهای ایمنی به تقویت سیستم ایمنی کمک میکند. همچنین بعنوان یک آنتیاکسیدان قوی برای ممانعت از عملکرد رادیکالهای آزاد در تضعیف سیستم ایمنی عمل میکند. مقدار توصیه شده مصرف روزانه ویتامین A در بزرگسالان 0.7 میلی گرم (2300 IU) برای آقایان و 0.6 میلی گرم (2000IU ) برای خانمها است.
ویتامین C
ویتامین C یا اسید اسکوربیک یک ویتامین محلول در آب است که در بدن تولید نمیشود و باید از طریق مواد غذایی دریافت شود. این ویتامین به دلیل توانایی آن در عملکرد قوی و تقویت سیستم ایمنی، در بین سایر مکملها شناختهشده میباشد. ویتامینC علاوه بر تقویت عملکردهای سلولی مختلف سیستم ایمنی، به رشد و ترمیم بافتها، التیام زخمها و جذب آهن به بدن کمک میکند. ویتامینC همچنین یک آنتی اکسیدان است، به این معنی که با رادیکالهای آزاد مبارزه میکند، که ممکن است به پیشگیری از برخی سرطانها و بیماریهای قلبی کمک کند. طبق مطالعات اخیر کمبود ویتامینC میتواند منجر به اختلال در سیستم ایمنی و افزایش خطر عفونت شود.
RDA (میزان مصرف توصیهشده ماده در رژیم غذایی در روز) برای ویتامینC حدود 90 میلیگرم برای بزرگسالان مرد و 75 میلیگرم برای بزرگسالان زن میباشد. با این حال، بسیاری از دانشمندان معتقدند که این مقدارکافی نیست و روزانه دریافت 200 میلیگرم از این ویتامین را برای حفظ سلامتی بدن توصیه میکنند. در حالیکه بیشتر مطالعات گویای این امر است که مصرف ویتامینC از بروز سرماخوردگی دربین مردم جلوگیری نمیکند، اما ممکن است به کاهش علائم و شدت سرماخوردگی کمک کند. به عنوان مثال، یک متاآنالیز در سال 2018 نشان داد که مصرف دوزهای بیشتر ویتامینC ممکن است به کاهش طول مدت سرماخوردگی تا نیم روز و همچنین علائمی مانند درد قفسه سینه، تب و لرز کمک کند.
مکمل ویتامینC ممکن است حتی برای افرادی که فعالیت بدنی سنگین انجام میدهند مفیدتر باشد. در پنج نمونه آزمایشی با 598 شرکتکننده، که در معرض دورههای کوتاه استرس شدید فیزیکی قرار داشتند، ویتامینC خطر سرماخوردگی را تقریباً 50 درصد کاهش داد.
ویتامین D
ویتامین D از طریق برخورد نور مستقیم آفتاب به پوست، در بدن تولید میشود. این ویتامین نقش مهمی در تقویت سیستم ایمنی بدن دارد تا بدن بتواند با بیماریهای باکتریایی و ویروسی مانند سرماخوردگی مبارزه کند. طبق برخی آزمایشهای بالینی، استفاده از مکمل به مقدار 400 واحد بینالمللی (IU) از ماده غذایی حاوی این ویتامین یا مصرف 10 میکروگرم (mcg) ویتامینD ممکن است به پیشگیری از سرماخوردگی کمک کند.
طیق مطالعات اخیر، درمان با ویتامینD، به ویژه در شرایط افزایش خطر بستریشدن در بیمارستان به علت کمبود ویتامینD، میتواند عفونتهای دستگاه تنفسی را کاهش دهد، اگرچه در مورد این ادعا اختلاف نظر وجود دارد.
بسیاری از کارشناسان معتقدند که میزان مصرف روزانه توصیهشده فعلی برای این ویتامین حدود IU) 600) معادل 15 میکروگرم برای افراد تا سن 70 سال و 800 IU معادل 20 میکروگرم برای افراد بالای 70سال برای تقویت عملکرد سالم ایمنی ممکن است کافی نباشد. با این حال، شواهد بینتیجه باقی ماندهاند و یافتن دوزی که با عملکرد بهینه و تقویت سیستم ایمنی متناسب باشد، مستلزم انجام تحقیقات بیشتری میباشد.
ویتامین E
ویتامین E در بدن تولید نمیشود و باید از طریق مواد غذایی دریافت شود. این ویتامین با کمک به تولید سلول های T که برای پاسخ ایمنی موثر ضروری است، از سیستم ایمنی شما حمایت می کند. . ویتامین E نقش مهمی در تقویت سیستم ایمنی دارد. سلول های T از عملکرد ایمنی حمایت می کنند و کمبود آن می تواند تأثیر منفی بر عملکرد ویتامین E در بدن داشته باشد. مهمتر از همه، ویتامین E یک آنتی اکسیدان قوی است و از سلولهای بدن در برابر آسیبهای ناشی از رادیکالهای آزاد محافظت میکند. ویتامین E به بهبود عملکرد سلولهای ایمنی کمک میکند و میتواند به کاهش التهاب و تقویت پاسخ ایمنی بدن کمک کند. روش مصرف قرص ویتامین E برای آقایان و خانمهای بالای 14 سال، 15 میلی گرم در طول یک روز است. به این نکته دقت داشته باشید که حداکثر مقدار مصرف مجاز و روزانه این مکمل برای بزرگسالان چیزی در حدود 1000 میلی گرم در طول یک روز است.
ویتامین B6
ویتامین B6، که به عنوان پیریدوکسین نیز شناخته میشود در بدن تولید نشده و باید از طریق مواد غذایی دریافت شود. این ویتامین نقش مهمی در تقویت سیستم ایمنی دارد و به تولید و عملکرد سلولهای ایمنی و آنتیبادیها، تکثیر سلولهای ایمنی، کاهش التهاب، فعالسازی برخی آنزیمهای ایمنی و تولید انتقالدهندههای عصبی مانند سروتونین و دوپامین کمک میکند و برای تنظیم خلق و خو و بهزیستی کلی ذهنی حیاتی میباشد. علاوه بر این، ویتامین B6 به بهبود خونرسانی و اکسیژنرسانی به سلولها کمک میکند و در نتیجه، عملکرد سیستم ایمنی را تقویت میکند. کمبود این ویتامین میتواند منجر به ضعف سیستم ایمنی و افزایش خطر ابتلا به عفونتها شود. مقدار توصیه شده روزانه ویتامین B-6 برای بزرگسالان 50 ساله و کمتر 1.3 میلی گرم است. پس از 50 سالگی، مقدار توصیه شده روزانه 1.5 میلی گرم برای خانمها و 1.7 میلی گرم برای آقایان است.
ویتامین B12
ویتامین B12 در بدن تولید نمیشود و باید از طریق مواد غذایی دریافت شود. این ویتامین از سیستم ایمنی پشتیبانی می کند. رشد سلولهای سازنده یک سیستم ایمنی قوی از طریق اکسیژنرسانی انجام میشود که از طریق گلبولهای قرمز خون منتقل میشود. ویتامین B12 برای تولید گلبول های قرمز خون ضروری است و اطمینان می دهد که سیستم ایمنی اکسیژن مورد نیاز خود را دریافت می کند. به همین دلیل، کمبود B12 می تواند فرآیندهای پیچیده مرتبط با ایمنی را مختل کند و سیستم دفاعی بدن شما را در برابر بیماری ها ضعیف کند. بنابراین، دریافت B12 کافی برای حمایت از سیستم ایمنی و سالم ماندن و حفظ سطح مناسب ویتامین B12 در بدن مهم است. مصرف روزانه توصیه شده (RDI) برای ویتامین B12 برای افراد بالای 14 سال 2.4 میکروگرم (mcg) است
ویتامین B9 (فولات)
فولات، که به عنوان ویتامین B9 یا اسید فولیک نیز شناخته میشود، یکی از ویتامینهای ضروری بوده که در بدن تولید نمیشود و باید از طریق مواد غذایی دریافت شود. این ویتامین نقش مهمی در تقویت سیستم ایمنی دارد. فولات به تولید و تکثیر سلولهای جدید، از جمله سلولهای ایمنی، کمک میکند و برای کپیبرداری از اطلاعات DNA ضروری است. همچنین، فولات در تولید گلبولهای سفید خون که نقش مهمی در دفاع از بدن در برابر عفونتها دارند، مؤثر است.در شرایط معمولی، خانمها و آقایان در بزرگسالی روزانه به 400 میکروگرم اسید فولیک نیاز دارند.
آهن
آهن یکی از مهمترین مواد معدنی برای بدن است که در بدن تولید نمیشود و باید از طریق مواد غذایی دریافت شود. آهن نقش حیاتی در بسیاری از فرایندهای بیولوژیکی، از جمله تقویت سیستم ایمنی، ایفا میکند. این عنصر با تولید گلبولهای قرمز خون، تقویت عملکرد سلولهای ایمنی، کمک به تولید آنتیبادیها و حفاظت از سلولها در برابر آسیب و تقویت سیستم ایمنی بدن شما موثر است و به حفظ فعالیتهای روزانه شما کمک میکند. بنابراین، زمانی که مقدار آهن در بدنتان کاهش یابد، در نتیجه اکسیژن کمتری در بدن شما جریان داشته، بنابراین منجر به کاهش عملکرد سیستم بدن گردیده و با توجه به این روند، عملکرد سیستم ایمنی نیز کاهش پیدا میکند. مصرف روزانه توصیه شده برای عنصر آهن، مقدار8.7 میلی گرم در روز برای آقایان 19 سال و بالاتر، 14.8میلی گرم در روز برای خانمهای 19 تا 49 ساله و 8.7 میلی گرم در روز برای خانمهای 50 ساله و بالاتر میباشد.
زینک (روی)
زینک (روی) در بدن تولید نمیشود و باید از طریق مواد غذایی دریافت شود. این عنصر نقش بسیار مهمی در تقویت سیستم ایمنی دارد. این ماده معدنی به عملکرد صحیح سلولهای ایمنی مانند لنفوسیتها، نوتروفیلها و ماکروفاژها و به فعالسازی و تکثیر این سلولها کمک میکند و امکان پاسخدهی ایمنی قویتری از سمت بدن را فراهم میسازد. بدن برای اینکه سیستم ایمنی به درستی کار کند به روی نیاز دارد. کمبود روی می تواند سیستم ایمنی را با ایجاد اختلال در تشکیل، فعالشدن و بلوغ لنفوسیتها و گلبولهای سفید خون که بخش فعال سیستم ایمنی هستند، تضعیف کند. براساس مطالعات انجام شده سطوح پایین روی میتواند خطر ابتلا به عفونتهای ویروسی و عفونت هایی مانند ذات الریه را افزایش داده و مکمل های زینک ممکن است منجر به کاهش مدت زمان سرماخوردگی شوند. با این حال، شناسایی بهترین دوزهای مصرفی برای تقویت سیستم ایمنی و درمان سرماخوردگی ملزم به انجام تحقیقات بیشتری میباشد. مکملهای زینک مختلف حاوی غلظتهای متفاوت روی هستند. دوز توصیه شده روزانه برای مکملهای زینک، مقدار 15 تا 30 میلی گرم میباشد.
مس
مس یک ماده معدنی ضروری برای بدن است که در بدن تولید نمیشود و باید از طریق مواد غذایی دریافت شود. این عنصر نقش بسیار مهمی در تقویت سیستم ایمنی ایفا میکند و به تولید و عملکرد گلبولهای سفید خون که در دفاع از بدن در برابر عفونتها و بیماریها نقش دارند، کمک میکند. همچنین، مس به عنوان یک آنتیاکسیدان عمل میکند و به کاهش التهاب و محافظت از سلولها در برابر آسیبهای اکسیداتیو کمک میکند. این عنصر برای عملکرد صحیح سلولهای ایمنی، تولید آنتیبادیها و پاسخدهی مناسب بدن به عفونتها حیاتی است. این عنصر با تولید سلولهای خونی، تقویت سد دفاعی بدن و تنظیم پاسخ التهابی عملکرد موثری در تقویت سیستم ایمنی دارد. مقدار توصیه شده روزانه (RDA) برای مصرف این ماده معدنی، حدود 900 میکروگرم در روز برای نوجوانان و بزرگسالان است.

تقویت سیستم ایمنی بدن
مکملهای تقویت کننده سیستم ایمنی بزرگسالان
نام محصول | ترکیبات کلیدی | ویژگیها | سن مصرف | روش مصرف / تداخلها |
---|---|---|---|---|
قرص ایمیونس اورجینال | ویتامین C، D، E، زینک، سلنیوم، بتاکاروتن و… | ترکیب کامل آنتیاکسیدانی | 12 سال به بالا | بعد از صبحانه 1 عدد / تداخل با آنتیبیوتیکها مانند تتراسایکلین و… |
شربت پروپولیس پلاس | عصاره برهموم، عصاره های گیاهی | ضدعفونی و ضدباکتری گیاهی | 6 سال به بالا | 1 تا 3 بار در روز / احتمال حساسیت به فرآوردههای زنبور عسل |
کپسول نو فلو | ویتامین C، زینک، عصارههای گیاهی | ضد سرماخوردگی | 12 سال به بالا | 1 تا 2 قرص در روز / در زمان تب بالا یا آلرژی شدید و افت قند خون مصرف نشود |
قرص ایموستیم | اکیناسه | تقویت ایمنی طبیعی | 7 سال به بالا | 1 تا 3 قرص در روز / نباید بیش از 10 روز پیوسته مصرف شود |
کپسول ایمون اکتیو | ویتامین C، زینک، ویتامین ها | حمایت از ایمنی + آنتیاکسیدان | 12 سال به بالا | 1 تا 3 قرص در روز / با داروهای سرکوبگر سیستم ایمنی تداخل دارد |
شربت گیاهی آلرگارد | عصارههای گیاهی | ضد آلرژی و ضد التهاب | 6 سال به بالا | 1یا 2 بار در روز / در کودکان زیر 6 سال با مشورت پزشک |
قرص ماکسیکر ایکس | ویتامین C، زینک | تقویت ایمنی + انرژی | 15 سال به بالا | بعد از صبحانه 1 عدد / در بیماران کلیوی با احتیاط مصرف شود |
قرص نووهیل | عصاره پروپولیس، اکیناسه | ضد ویروس، حمایت ایمنی | 12 سال به بالا | بعد از صبحانه 1 عدد / در بیماران با نقص ایمنی فقط با توصیه پزشک |
قرص اکتی ایمیون | اکیناسه، ویتامین ها، الدربری | پیشگیری از سرماخوردگی | 10 سال به بالا | 1 تا 2 قرص در روز / برای مصرف طولانی مناسب نیست |
کپسول ایمیونیتی استار ویت | ویتامین D، زینک، سلنیوم | تقویت سیستم ایمنی و خاصیت آنتیاکسیدانی | 12 سال به بالا | بعد از صبحانه 1 عدد / با داروهای خاص تحت نظر پزشک مصرف شود |
کپسول لینولایف | ترکیبات گیاهی | تقویت ایمنی و کاهش التهاب | 15 سال به بالا | 2 تا 4 قرص در روز / منع مصرف در کودکان |
شربت آلوئه ورا باریج | عصاره آلوئهورا، عسل | تقویت سیستم ایمنی و ضد سرفه | 12 سال به بالا | روزی1 تا 2 قاشق مرباخوری / حساسیت به آلوئهورا در برخی افراد ممکن است |
کپسول ایمیون ساپورت | حاوی کلستروم(ترشح شده از سینه پستانداران قبل از تولید شیر) | تقویت ایمنی طبیعی و پیشگیری از سرماخوردگی | 12 سال به بالا | 1 تا 2 قرص در روز / در زمان بیماری یا سرماخوردگی، دوز مصرفی افزایش یابد |
سافت ژل ایموکپ | عصاره الدربری،اکیناسه، ویتامین C، جینسینگ و … | افزایش مقاومت بدن و تقویت سیستم ایمنی | ۱8 سال به بالا | 1 تا 2 قرص در روز / در صورت مصرف آنتیبیوتیک یا داروهای خاص با مشورت پزشک مصرف شود |
کپسول بتا پاپیلو نوتراکس | عصاره الدربری، زینک، ویتامین Cو… | تقویت ایمنی و مقابله با ویروسها | 12 سال به بالا | 1 تا 2 قرص در روز / با داروهای خاص تداخل ممکن است داشته باشد |
قرص اکتی ایمیون | اکیناسه و جینسینگ و ویتامین ها | حمایت از ایمنی و کاهش التهاب | 15 سال به بالا | 1 تا 2 قرص در روز / برای مصرف طولانیمدت تحت نظر پزشک |
کپسول نواکسا عبیدی | عصاره قارچ شیتاکه | تقویت ایمنی و زگیل تناسلی | 18 سال به بالا | 1 تا 3 قرص در روز / در صورت ابتلا به بیماریهای زمینهای، با مشورت پزشک مصرف شود |
کپسول ایموونویت | زینک, پروپولیس و اکیناسه،ویتامین C | تقویت سیستم ایمنی و پیشگیری از بیماریها | 15 سال به بالا | بعد از صبحانه 1 عدد / در دوران بارداری با مشورت پزشک مصرف شود |
قرص ایموژن | عصاره سرخارگل | تقویت ایمنی و مقابله با ویروسها | 12 سال به بالا | 3 تا 6 قرص در روز / با داروهای سرکوبگر سیستم ایمنی تداخل دارد |
کپسول شیتاکه وارنا | عصاره قارچ شیتاکه | تقویت سیستم ایمنی، آنتیاکسیدان | 15 سال به بالا | 1 تا 2 قرص در روز / مصرف طولانیمدت با مشورت پزشک |
کپسول ایمونیکس دایونیکس | ویتامین D3، زینک، اکیناسه | تقویت ایمنی طبیعی و مقابله با عفونتها | 15 سال به بالا | 1 تا 2 قرص در روز / در صورت مصرف داروهای خاص، حتماً مشورت کنید |
قرص بایو فایت گرین نیچر | آندروگرافیس پانیکولاتا | تقویت ایمنی و پیشگیری از سرماخوردگی | 12 سال به بالا | 1 تا 2 قرص در روز / مصرف با داروهای ضد انعقاد ممکن است تداخل داشته باشد |

قرص وینترویتس هلث اید
مکمل های تقویت کننده سیستم ایمنی کودکان
نام محصول | ترکیبات کلیدی | ویژگیها | سن مصرف | روش مصرف / تداخلها |
---|---|---|---|---|
شربت آسماویت | ویتامینهای A، C، D، E، زینک، سلنیوم | ترکیب کامل برای تقویت عمومی | 1 سال به بالا | طبق جدول روی دارو/ احتیاط در افراد مبتلا به صرع |
شربت ایمونو سانستول | ویتامین ها و رویال ژلی | مکمل ایمنی محبوب کودکان | 3 سال به بالا | 5 تا 10 ml در روز / با مکمل دیگر حاوی D مصرف نشود |
شربت ایمیونیتی ویوا کیدز | ویتامینهای B, C, D3, A, E, K1، پروپولیس | تقویت ایمنی، طعم پرتقالی، فاقد گلوتن | 1 سال به بالا | روزانه طبق دستور پزشک / مناسب برای کودکان بد غذا |
شربت ایمیونس ویتابیوتیکس | زینک، ویتامینهای A، C، D، سلنیوم و… | تقویت سیستم ایمنی با فرمول کودکپسند | 1 سال به بالا | 5 تا 10 ml در روز / تداخل با داروی صرع و تیروئید |

شربت لیکو میون

قرص اکتی ایمیون
آیا پروبیوتیکها میتوانند به سیستم ایمنی کمک کنند؟
بسیاری از پروبیوتیکها یا «باکتریهای خوب» را به عنوان یکی دیگر از روشهای طبیعی برای تقویت ایمنی معرفی کردهاند. نقش کلیدی پروبیوتیکها در کمک به حفظ تعادل سالم باکتریها در روده اثبات شده و تحقیقات جدید اثرات آنها را بر ایمنی بدن تایید میکنند. به عنوان مثال طبق یک مطالعه در سال 2020 که توسط یک شرکت تولیدکننده پروبیوتیک انجام شد، استفاده از پروبیوتیک ممکن است بروز و طول مدت عفونتهای دستگاه تنفسی فوقانی را کاهش دهد.
نقش پروبیوتیکها در سیستم ایمنی:
- تنظیم پاسخ ایمنی: حدود 70 درصد سیستم ایمنی از طریق روده عمل میکند. چون همه غذاهایی که میخوریم وارد روده باریک میشوند. روده ها پر از سلول ایمنی و بافت لنفاوی هستند که در آن آنتی بادی تولید میشود. پروبیوتیک ها، باکتری های مفید در روده قرار داده و موجب عملکرد بهتر این سلول های ایمنی خواهند شد.
- افزایش تولید آنتی بادی
- کاهش التهاب
مخصوصا پروبیوتیک هایی مانند:
سویه پروبیوتیک | تأثیر ایمنی |
---|---|
Lactobacillus rhamnosus GG | تقویت ایمنی، پیشگیری از عفونتهای تنفسی |
Bifidobacterium lactis | کاهش عفونتهای ویروسی |
Lactobacillus plantarum | تنظیم سیستم ایمنی، ضد التهاب |
Saccharomyces boulardii | مؤثر در پیشگیری از اسهال و عفونتهای گوارشی |
چگونه به طور طبیعی سیستم ایمنی را تقویت کنیم؟
داشتن یک سبک زندگی سالم در تثبیت سیستم دفاع طبیعی و سلامت کلی بدن مؤثر میباشد. جهت حفظ سیستم ایمنی رعایت شرایط ذیل ضروری است:
- اجتناب از سیگار کشیدن. نیکوتین و سایر سموم درون سیگار موجب تضعیف سیستم ایمنی میگردد.
- اجتناب از مصرف زیاد الکل، مصرف زیاد الکل، موجب التهاب و تضعیف گوارش و تضعیف سیستم ایمنی بدن میگردد.
- ورزش کردن:
- ورزش ملایم (مثل پیادهروی، یوگا یا دوچرخهسواری) باعث افزایش گردش خون و فعال شدن سلولهای ایمنی و کاهش التهاب میگردد.
- ورزش شدید به طور موقت سیستم ایمنی را تضعیف میکند.
- شستن مکرر دستها. شستن دست = کاهش بار میکروبی = کمک به سیستم ایمنی که کمتر درگیر دفاع از بدن باشد
- کنترل استرس: استرس زیاد = ترشح زیاد کورتیزول = سرکوب سیستم ایمنی. بنابراین مدیتیشن، تنفس عمیق، نوشتن، گوش دادن به موسیقی و ارتباط با طبیعت و… توصیه میگردد.
- به روز نگه داشتن واکسنهای توصیه شده
- وزن متوسط: از آنجایی که چربی مخصوصا چربی زیاد اطراف شکم موجب ترشح التهاب و تضعیف سیستم ایمنی میگردد، اگر وزن فرد کنترل شود، سطح انسولین و هورمون ها در تعادل قرار میگیرد و سیستم ایمنی عملکرد مناسبی خواهد داشت.
- حداقل 7 ساعت خواب در روز: در خواب، پروتئینهایی به نام سایتوکاین در بدن تولید میشود که نقش کلیدی در مبارزه با عفونتها دارند. بنابراین توصیه میشود روزانه بین 7 تا 9 ساعت خواب خوب داشته باشیم.
- نور خورشید. آفتاب گرفتن به مدت 15 دقیقه در روز موجب تولید ویتامین دی و تقویت سیستم ایمنی میگردد.
- مصرف روزانه حداقل 8 لیوان آب به دفع سموم از بدن کمک میکند.
- یک رژیم غذایی متعادل با مقدار زیادی میوه و سبزیجات؛ داشتن تغذیه سالم مانند:
ماده غذایی | خاصیت برای ایمنی |
---|---|
مرکبات (پرتقال، لیمو) | سرشار از ویتامین C - تقویت گلبولهای سفید |
سیر | ضدویروس، ضدباکتری، ضدالتهاب |
زنجبیل | کاهش التهاب، آرامبخش دستگاه گوارش |
ماست (پروبیوتیکدار) | تقویت میکروبیوم روده - پایه سیستم ایمنی |
سبزیجات برگسبز | غنی از آنتیاکسیدانها و ویتامینهای A و K |
بادام و تخمهها | منبع ویتامین E - آنتیاکسیدان قوی |
زردچوبه | حاوی کورکومین - تقویت کننده ضدالتهابی |
چای سبز | آنتیاکسیدان بالا + آمینو اسیدهای تقویت کننده بدن |
برای هر فرد که دچار کمبود مواد مغذی بوده و قادر به داشتن یک رژیم غذایی سالم و متعادل نیست، ممکن است مصرف روزانه مولتی ویتامین مفید باشد. اما اگرچه برخی تحقیقات نشان میدهد که دریافت بیش از مقدار توصیهشده ویتامینهای C و D ممکن است به تقویت سیستم ایمنی کمک کند، تأیید این امر به تحقیقات بیشتری نیاز دارد. قبل از مصرف هر مکملی، باید با پزشک خود که با سابقه پزشکی شما آشناست، صحبت کنید.
نتیجه گیری
به منظور تثبیت و تقویت سیستم ایمنی بدن، وجود ریزمغذی های ضروری در رژیم غذایی هر فرد از اهمیت بالایی برخوردار میباشد. همچنین با مصرف مکملهای تامین کننده ریز مغذیهای موردنیاز بدن میتوان به عملکرد بهینه سیستم ایمنی کمک کرد. مکملهای ضروری شامل ویتامینهای D ،C ,و روی میباشند که با تاثیرات مثبت بر سیستم ایمنی، باعث قوی شدن سیستم ایمنی میشوند. جهت حفظ سیستم ایمنی، رعایت برخی نکات فردی و کنترل شرایط محیطی مانند: انجام ورزش، اجتناب ازسیگار کشیدن و مصرف نوشیدنیهای الکلی، کنترل استرس، مصرف سبزیجات و میوه به مقدار زیاد، داشتن خواب کافی، کنترل وزن ضروری است
پرسش و پاسخ
1. آیا برنامه غذاهای روزمره به سیستم ایمنی ما کمک میکنند؟
همه غذاها و مواد مغذی موجود در آنها برای عملکرد صحیح سیستم ایمنی ضروری هستند. مهمترین جنبه داشتن یک رژیم غذایی متعادل مانند رژیم مدیترانهای است که به دلیل محتوای غنی از مواد مغذی، ویتامینها و آنتی اکسیدانها میتواند برای بدن مفید باشد. این رژیم غذایی سالم را میتوان در زمانهایی مانند تغییرات فصلی یا زمستان، با مکملهای غذایی غنی از ویتامینA، ویتامینC، ویتامینهای گروه B (B6 و B12)، ویتامینD و روی، از جمله مکملهای غذایی تکمیل کرد که به عملکرد طبیعی سیستم ایمنی کمک میکنند. پس باید:
- اجتناب از غذاهای ضعیفکننده ایمنی: قند زیاد مانند شربت های صنعتی و… - غذاهای فراوریشده مانند سوسیس و… - چربیهای ترانس مانند فست فود و… - نوشابه و…
- مصرف مواد مغذی ایمنیزا:
ماده مغذی | نقش در ایمنی | منابع غذایی |
---|---|---|
ویتامین C | تقویت گلبولهای سفید، آنتیاکسیدان | مرکبات، فلفل دلمهای، کیوی |
ویتامین D | فعالسازی سلولهای T | نور خورشید، ماهی چرب، تخممرغ |
روی (زینک) | تقویت تکثیر سلولهای ایمنی | گوشت قرمز، مغزها، حبوبات |
ویتامین A | حفظ سلامت مخاطها (مثلاً بینی) | هویج، اسفناج، جگر |
آهن | تقویت گلبولهای قرمز و اکسیژنرسانی | گوشت قرمز، عدس، اسفناج |
پروبیوتیکها | تقویت میکروبیوم روده | ماست پروبیوتیکدار، کفیر، ترشی طبیعی |
2. علاوه بر مصرف غذا، چه کارهای دیگری برای کمک به تقویت سیستم ایمنی میتوانیم انجام دهیم؟
علاوه بر یک رژیم غذایی متعادل و سالم، میتوانیم مواد مغذی را از طریق مکملهای غذایی حاوی موادی که عملکرد طبیعی سیستم ایمنی را تقویت میکنند، دریافت کنیم، که در قالبهای مختلف موجود است. علاوه بر غذا، حداقل هشت ساعت خوابیدن در روز، انجام تمرینات بدنی، حفظ سبک زندگی تا حد امکان آرام، اجتناب از موقعیتهای استرس زا نیز عادات خوبی هستند که به عملکرد صحیح سیستم ایمنی و دفاعی ما کمک میکنند.
3. چگونه میتوانید به حفظ سیستم ایمنی در کودکان کمک کنید؟
در کودکانی که در مرحله رشد و تکامل هستند، نگرانی اصلی تغذیه مناسب آنها میباشد، بر این اساس که غذای دریافتی باید به اندازهای باشد که سلامت کلی آنها و به طور خاص سیستم ایمنی آنها را در شرایط مطلوب حفظ کند. در برخی موارد، میتوان رژیم غذایی را با مکملهای غذایی برای تامین ریز مغذیها، ویتامینها و مواد معدنی مورد نیاز آنها، همیشه تحت نظر پزشک، تکمیل کرد.
4. چرا سیستم ایمنی بدن ضعیف میشود؟
عواملی مانند کمبود خواب، استرس و اضطراب، احساس ناراحتی و اندوه، کمبود ویتامین D، مصرف برخی داروهای خاص، تغذیه نامناسب و اضافه وزن، استعمال دخانیات و الکل باعث تضعیف سیستم ایمنی میشوند. به طور کلی دلایل شایع ضعف سیستم ایمنی عبارت است از:
- استرس مزمن = ترشح زیاد هورمون کورتیزول(هورمون جنگ و گریز) = تضعیف سیستم ایمنی
- کم خوابی = عدم توانایی بدن در بازسازی خود = تضعیف سیستم ایمنی
- مصرف زیاد چربی و قند و فست فود و غذاهای فراوری شده = تولید زیاد التهاب در بدن = تضعیف سیستم ایمنی
- کم تحرکی = گردش خون ضعیف = تاخیر در رسیدن سلول ایمنی به عامل مهاجم = تضعیف سیستم ایمنی
- مصرف سیگار و الکل = تولید زیاد التهاب در اثر نیکوتین = تضعیف سیستم ایمنی
- چاقی یا لاغری = لاغری و سوءتغذیه آن - چاقی و التهاب حاصل از آن = تضعیف سیستم ایمنی
- بیماری های زمینه ای مانند دیابت و ایدز و سرطان و مصرف داروهای کورتون = تضعیف سیستم ایمنی
5. برای تقویت سیستم ایمنی بدن چکار کنیم؟
کنترل استرس و دوری از تنش های عصبی مداوم، انجام ورزش بصورت منظم و روزانه، تغذیه سالم، نوشیدن به اندازه کافی آب و مایعات، خواب شبانه کافی و با کیفیت، استفاده از مکملهای تقویت کننده سیستم ایمنی در صورت نیاز، دریافت واکسن برای پیشگیری از بیماریهای خاص.
6. اصول کلیدی مورد تأکید سازمان جهانی بهداشت برای حمایت از سیستم ایمنی چیست؟
از نظر سازمان بهداشت جهانی(WHO):
توصیه سازمان بهداشت جهانی جهت سلامت سیستم ایمنی بدن | توضیح |
---|---|
واکسیناسیون منظم | مهمترین ابزار محافظت از بدن در برابر بیماریهای خطرناک (مثل کرونا، آنفلوآنزا، هپاتیت، سرخک و...) |
تغذیه سالم و متعادل | مصرف کافی ویتامینها (بهویژه C، D، A)، مواد معدنی (روی، آهن) و پروتئینها |
تحرک بدنی منظم | روزانه حداقل 30 دقیقه پیادهروی یا ورزش متوسط برای تقویت گردش خون و ایمنی |
خواب کافی | خواب شبانه 7 تا9 ساعت برای بازسازی سیستم ایمنی |
مدیریت استرس | چون استرس مزمن، قدرت دفاعی بدن را کاهش میدهد |
بهداشت فردی | شستن مرتب دستها، جلوگیری از تماس با عوامل عفونی، ضدعفونی سطوح و ابزارها |
عدم مصرف دخانیات و الکل | این دو مورد مستقیماً سلولهای ایمنی را سرکوب میکنند |
سلامت روان | تأکید WHO بر این که سلامت روان، بخش مهمی از سلامت ایمنی بدن محسوب میشود |
7. توصیههای مهم FDA درباره سیستم ایمنی چیست؟
از نظر سازمان غذا و دارو (FDA):
نکته | توضیح |
---|---|
مکمل جای غذا نیست | مکملهای ویتامین و مینرال فقط در صورتی توصیه میشوند که رژیم غذایی جهت تقویت سیستم ایمنی کامل نباشد. |
برچسبها را مطالعه کنید | روی مکملها باید دوز، مواد فعال، هشدارها و تاریخ انقضا مشخص باشد. |
تداخل دارویی را جدی بگیرید | بعضی مکملها (مثل زینک یا ویتامین E) با داروهایی چون داروهای صرع و تیروئید و… تداخل دارند. |
به ادعاهای عجیب اعتماد نکنید | مثلاً "درمان فوری کرونا" یا "ایمنی بدن آهنین" — اینها تبلیغات فریبنده هستند. |
مشورت با پزشک قبل از مصرف | مخصوصاً اگه بیماری زمینهای دارید یا دارو مصرف میکنید. |
منبع
فاطمه قنبری
03 مرداد 1403 در 04:17من مدت طولانی مکمل های c و d برای تقویت سیستم ایمنی مصرف میکنم . نسبت به قبل بدنم قوی تر شده و در مقابل بیماری ها مقاومت بدنم بیشتر شده .