هدر عید دسکتاپ هدر عید موبایل

تقویت سیستم ایمنی بدن | با 10 مکمل ضروری آشنا شویم

آیا مکمل‌ها بر تقویت سیستم ایمنی بدن موثرند؟

سیستم ایمنی بدن در واقع شبکه بزرگی از سلول‌ها، اندام‌ها و پروتئین‌ها می‌باشد که برای محافظت از بدن در برابر میکرو ارگانیسم‌های مضر عمل می‌کند؛ در واقع سیستم ایمنی مانند یک ارتش با سربازان بسیار بوده که در مقابل عوامل مهاجم از بدن دفاع کرده و به مبارزه با فاکتور بیگانه میپردازد. هنگامی که سیستم ایمنی در وضعیت مطلوب قرار دارد، عملکرد دفاعی بدن به درستی انجام می‌شود. اما اگر سیستم ایمنی ضعیف باشد، خطر تأخیر در بهبود زخم، بروز بیماری‌های عفونی مانند سرماخوردگی و سایر عفونت‌ها افزایش می یابد. 

بسیاری از محققان در عرصه سلامت بر این باورند که مکمل‌های غذایی رایج، عملکرد سیستم ایمنی را تقویت می‌کنند، اما آیا این ادعا صحت دارد؟ در این مقاله مزایای مصرف مکمل‌های غذایی  و اثرات آن‌ها بر سیستم ایمنی بررسی می‌شود.

آنچه در این مقاله می‌خوانیم :

  • اجزای اصلی سیستم ایمنی بدن
  • نحوه عملکرد سیستم ایمنی بدن
  • علائم ضعف سیستم ایمنی بدن
  • ریز مغذی‌ها برای سلامت سیستم ایمنی
  • مکمل‌های غذایی و تقویت سیستم ایمنی بدن
    • ویتامین A
    •  ویتامین C
    •  ویتامین D 
    • ویتامین E
    • ویتامین B6
    • ویتامین B12
    • ویتامین B9 (فولات)
    • آهن
    • زینک (روی)
    • مس
  • مکمل های تقویت کننده سیستم ایمنی بزرگسالان
  •  مکمل های تقویت کننده سیستم ایمنی کودکان
  • آیا پروبیوتیک‌ها می‌توانند به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک کنند؟
  • چگونه به طور طبیعی سیستم ایمنی را تقویت کنیم؟
  • نتیجه گیری
  • پرسش و پاسخ

اجزای اصلی سیستم ایمنی بدن

در این جدول اجزای اصلی سیستم ایمنی بدن آورده شده است:

جزء اصلیزیرمجموعه‌ها/ نقش آنها
گلبول‌های سفید (لکوسیت‌ها)

گلبول های سفیددر مغز استخوان تولید شده و در سراسر بدن، از جمله خون و بافت‌های لنفاوی، گردش می‌کنند

  • گرانولوسیت‌ها: این سلول‌ها در سیتوپلاسم خود دانه‌های حاوی آنزیم‌ها و مواد شیمیایی دارند که در مبارزه با عفونت‌ها نقش دارند.
    • نوتروفیل‌ها: اولین پاسخ‌دهندگان به عفونت‌های باکتریایی و قارچی - فراوان‌ترین نوع گلبول سفید
    • ائوزینوفیل‌ها: دفاع در برابر انگل‌ها و واکنش‌های آلرژیک
    • بازوفیل‌ها: نقش در واکنش‌های آلرژیک و التهابی با آزادسازی هیستامین و هپارین - کمترین فراوانی گلبول سفید
  • آگرانولوسیت‌ها:  این سلول‌ها در سیتوپلاسم خود دانه‌های قابل مشاهده ندارند.
    • لنفوسیت‌ها (سلول‌های B و T): به طور خاص عوامل بیماری‌زا را شناسایی میکنند. دو نوع اصلی لنفوسیت وجود دارد: لنفوسیت‌های B: آنتی‌بادی تولید می‌کنند و لنفوسیت‌های T: به وسیله سلول‌های T کشنده، سلول‌های آلوده به ویروس یا سلول‌های سرطانی را مستقیماً از بین می‌برند.
    • مونوسیت‌ها: بزرگترین نوع گلبول سفید هستند که از خون به بافت‌ها مهاجرت کرده و به ماکروفاژها تبدیل شوند و میکروب‌ها، سلول‌های مرده و سایر ذرات زائد را می‌بلعند و از بین می‌برند.
اندام‌های لنفاوی
  • شامل غدد لنفاوی، طحال، تیموس، لوزه‌ها، آدنوئیدها
  • محل تولید، بلوغ و تجمع سلول‌های ایمنی، فیلتر کردن مواد زائد و میکروب‌ها از بدن.
مغز استخوانمحل تولید سلول‌های خونی، از جمله گلبول‌های سفید، بافت نرم استخوان است.
پوست و غشاهای مخاطی
  • پوست و غشاهای مخاطی مانند دستگاه تنفسی، گوارشی، ادراری-تناسلی؛ اولین خط دفاعی فیزیکی بدن و مسئول جلوگیری از ورود عوامل بیماری‌زاهستند.
پروتئین‌هاآنتی‌بادی‌ها (ایمونوگلوبولین‌ها)، پروتئین‌های مکمل: کمک به شناسایی عوامل مهاجم به وسیله اتصال به عوامل بیماری‌زا و علامت‌گذاری

نحوه عملکرد سیستم ایمنی بدن

نحوه عملکرد سیستم ایمنی بدن به طور کلی شامل سه مرحله اصلی است:

  1. شناسایی مهاجم: تشخیص بیگانه از بافت های خودی
  2. فعال سازی پاسخ ایمنی: تولید سلول ها و پروتئین های سربار برای مبارزه مثلا تولید آنتی بادی هایی که با اتصال به بیگانه، آن را برای سیستم ایمنی قابل تشخیص میکنند.
  3. از بین بردن مهاجم: از بین بردن عامل بیماری زا مثلا ماکروفاژهایی که عامل مهاجم را می بلعند.
سیستم ایمنی بدن

علت ضعف سیستم ایمنی بدن

سیستم ایمنی بدن دارای دو نوع پاسخ ایمنی اصلی است:

  • ایمنی ذاتی: پاسخ سریع - اولین خط دفاعی - بلع عوامل مهاجم - ایمنی بدون حافظه که در برخورد بعدی با همان مهاجم، پاسخ سریعتر ندارد.
  • ایمنی اکتسابی: پاسخ کندتر ولی اختصاصی تر - تولید آنتی بادی از لنفوسیت ها - ایمنی با حافظه که در برخورد بعدی با همان مهاجم، پاسخ سریعتر دارد مانند واکسن‌ها

علائم ضعف سیستم ایمنی بدن

علامت ضعف سیستم ایمنیعلت
سرماخوردگی یا آنفلوآنزای مکررعدم توانایی بدن در ریشه کن کردن کامل ویروس ها
عفونت‌های مکرر (مثلاً گوش، سینوس، مجاری ادراری)ضعف سلول های سیستم ایمنی و غالب شدن باکتری ها
زخم‌هایی که دیرتر از حالت عادی بهبود می یابندعدم وانایی بدن در فعال کردن به موقع سلول های ترمیمی
خستگی مزمن و بی‌دلیلبدن انرژی زیادی برای دفاع یا درمان التهاب صرف میکند
مشکلات گوارشی مداوم (نفخ، یبوست، اسهال)70% ایمنی در روده ها وجود دارد؛ ضعف روده = ضعف ایمنی.
تبخال‌های مکررویروس‌های خفته (مثل HSV) در نبود سیستم ایمنی قوی، فعال میشوند.
احساس سرما و لرز مداومنشاندهنده عفونت پنهان درون بدن که در اثر تضعیف سیستم ایمنی باقی مانده است
واکنش ضعیف به واکسن‌هاعدم توانایی بدن در تولید آنتی‌بادی کافی
ریزش مو یا مشکلات پوستیاختلال در تعادل هورمونی و دفاع سلولی پوست.

ریز مغذی‌ها برای سلامت سیستم ایمنی

ویتامین‌ها و مواد معدنی مختلفی که اغلب به آن‌ها «ریزمغذی‌ها» گفته می‌شود، برای داشتن یک سیستم ایمنی سالم و بهبود عملکرد دفاعی آن ضروری هستند.

ریزمغذی‌های مهم که در پاسخ ایمنی بدن نقش دارند عبارتند از:

  • ویتامین A
  • ویتامین C
  • ویتامین D
  • ویتامین E
  • ویتامین B6
  • ویتامین B12
  • ویتامین B9 (فولات)
  • آهن
  • زینک (روی)
  • مس

به صورت طبیعی، بدن ما مقادیر زیادی از این ریزمغذی‌ها را از طریق یک رژیم غذایی متعادل دریافت می‌کند.–اما تهیه منابع این ریزمغذی‌ها می‌تواند دشوار باشد. بسیاری از مردم در سراسر جهان با کمبود مواد مغذی مواجه هستند. در ایالات متحده، طبق آمارهای موجود، برخی  از مردم  قادر به تامین روزانه ریزمغذی‌ها نیستند که این آمار در جمعیت  برای ویتامین‌های A ،C ،E ،D و ماده معدنی Zinc به ترتیب شامل  تقریباً 95٪، 84٪، 46٪، 45٪ و 15% می‌باشد.

مطالعات نشان می‌دهد که حتی کمبود جزئی  یک یا چند ویتامین  و مواد معدنی می‌تواند منجر به اختلال در عملکرد سیستم ایمنی شود. بسیاری از عوامل، مانند استرس و عفونت، می‌توانند ذخایر مواد مغذی را در سراسر بدن کاهش دهند. در عین حال افزایش سن، نیاز بدن به ریزمغذی‌ها را افزایش می‌دهد. افراد بالای 50 سال به مواد مغذی خاصی از جمله ویتامین D، کلسیم، ویتامین B6 و ویتامین B12 نیاز دارند.

 

مکمل‌های غذایی و تقویت سیستم ایمنی بدن

به منظور تثبیت سیستم ایمنی سالم و تأمین نیازهای غذایی بدن، فرد باید از سالم بودن رژیم غذایی خود اطمینان حاصل کند. مصرف روزانه مولتی ویتامینی حاوی 100 درصد از مقدار توصیه‌شده برای هر ماده مغذی توصیه می‌شود. با این حال، بسیاری از مولتی ویتامین‌های استاندارد ممکن است حاوی ویتامینC کافی نباشند. محققان بر این باورند که روزانه مصرف  200میلی‌گرم ویتامینC  برای حفظ و تقویت سیستم ایمنی ضروری است.

اگر فرد، پیش‌زمینه کمبود یکی  از این ریزمغذی‌ها را داشته باشد، احتمالاً به جای مصرف یک مولتی ویتامین، به مقدار بیشتری از منبع آن ماده مغذی نیاز دارد. اگرچه برخی از مطالعات نشان می‌دهد که مصرف مکمل‌هایی نظیر ریزمغذی‌های چندگانه، در تقویت سیستم ایمنی مفید است، اما همچنان تحقیقات بیشتری مورد نیاز است. 

در حال حاضر، طبق منابع معتبر این سه ریزمغذی، در تقویت سیستم ایمنی  مؤثر هستند: ویتامینC، ویتامینD و روی(زینک). 

ریز مغذی های مفید در مکمل های تقویت سیستم ایمنی

ریزمغذینقش در سیستم ایمنیدوز پیشنهادی روزانه (بزرگسال)
ویتامین Cآنتی‌اکسیدان قوی، تحریک تولید گلبول سفید500-1000 میلی‌گرم
ویتامین D3تنظیم پاسخ ایمنی، کاهش التهاب1000-2000 IU (واحد بین‌المللی)
زینک (روی)حمایت از عملکرد سلول‌های ایمنی، ضد ویروس15-30 میلی‌گرم
ویتامین Aحفظ سلامت پوست و مخاط‌ها، تقویت ایمنی ذاتی700-900 میکروگرم (RAE)
ویتامین Eآنتی‌اکسیدان، حمایت از ایمنی سلولی15 میلی‌گرم (α-TE)
سلنیومآنتی‌اکسیدان، حمایت از عملکرد تیروئید و ایمنی55-100 میکروگرم
آهنضروری برای رشد سلول‌های ایمنی، ضد کم‌خونی8-18 میلی‌گرم
مس (Copper)کمک به عملکرد آنزیم‌های ایمنی0.9-2 میلی‌گرم
ویتامین B6کمک به تولید آنتی‌بادی‌ها و سلول‌های ایمنی1.3-2 میلی‌گرم
ویتامین B12حمایت از تقسیم سلولی و عملکرد نورولوژیک2.4-6 میکروگرم
فولات (B9)کمک به تقسیم سلولی، حمایت از تولید DNA400 میکروگرم

در ادامه، مصرف مکمل‌های حاوی ریزمغذی‌های مفید مورد بررسی قرار می‌گیرند.

ویتامین A

ویتامین A یکی از ویتامین‌های ضروری برای بدن است که در بدن تولید نمیشود و باید از طریق مواد غذایی دریافت شود. این ویتامین نقش بسیار مهمی در حفظ سلامت و تقویت سیستم ایمنی ایفا می‌کند. این ویتامین به دلیل تأثیرش بر بینایی و سلامت پوست نیز شناخته شده است. ویتامین A از طریق حفاظت از غشاهای مخاطی با عملکرد دفاع از بدن در برابر میکروب‌ها، تقویت پاسخ ایمنی از طریق فعال شدن سلول‌های ایمنی مانند لنفوسیت‌ها و ماکروفاژها، رشد و توسعه سلول‌های ایمنی به تقویت سیستم ایمنی کمک می‌کند. همچنین بعنوان یک آنتی‌اکسیدان قوی برای ممانعت از عملکرد رادیکال‌های آزاد در تضعیف سیستم ایمنی عمل می‌کند.  مقدار توصیه شده مصرف روزانه ویتامین A در بزرگسالان 0.7 میلی گرم (2300 IU) برای آقایان و 0.6 میلی گرم (2000IU ) برای خانم‌ها است.

ویتامین C

 ویتامین C یا اسید اسکوربیک یک ویتامین محلول در آب است که در بدن تولید نمیشود و باید از طریق مواد غذایی دریافت شود. این ویتامین به دلیل توانایی آن در عملکرد قوی و تقویت سیستم ایمنی، در بین سایر مکمل‌ها شناخته‌شده می‌باشد. ویتامینC علاوه بر تقویت عملکردهای سلولی مختلف سیستم ایمنی، به رشد و ترمیم بافت‌ها، التیام زخم‌ها و جذب آهن به بدن کمک می‌کند. ویتامینC همچنین یک آنتی اکسیدان است، به این معنی که با رادیکال‌های آزاد مبارزه می‌کند، که ممکن است به پیشگیری از برخی سرطان‌ها و بیماری‌های قلبی کمک کند. طبق مطالعات اخیر کمبود ویتامینC می‌تواند منجر به اختلال در سیستم ایمنی و افزایش خطر عفونت شود.

RDA (میزان مصرف توصیه‌شده ماده در رژیم غذایی در روز) برای ویتامینC حدود 90 میلی‌گرم برای بزرگسالان مرد و 75 میلی‌گرم برای بزرگسالان زن می‌باشد. با این حال، بسیاری از دانشمندان معتقدند که این مقدارکافی نیست و روزانه دریافت 200 میلی‌گرم از این ویتامین را برای حفظ سلامتی بدن توصیه می‌کنند. در حالی‌که بیشتر مطالعات گویای این امر است که مصرف ویتامینC از بروز سرماخوردگی دربین مردم جلوگیری نمی‌کند، اما ممکن است به کاهش علائم و شدت سرماخوردگی کمک کند. به عنوان مثال، یک متاآنالیز در سال 2018 نشان داد که مصرف دوزهای بیشتر ویتامینC ممکن است به کاهش طول مدت سرماخوردگی تا نیم روز و همچنین علائمی مانند درد قفسه سینه، تب و لرز کمک کند.

مکمل ویتامینC ممکن است حتی برای افرادی که فعالیت بدنی سنگین انجام می‌دهند مفیدتر باشد. در پنج نمونه آزمایشی با 598 شرکت‌کننده، که در معرض دوره‌های کوتاه استرس شدید فیزیکی قرار داشتند، ویتامینC خطر سرماخوردگی را تقریباً 50 درصد کاهش داد.

ویتامین D

ویتامین D از طریق برخورد نور مستقیم آفتاب به پوست، در بدن تولید میشود. این ویتامین نقش مهمی در تقویت سیستم ایمنی بدن دارد تا بدن بتواند با بیماری‌های باکتریایی و ویروسی مانند سرماخوردگی مبارزه کند. طبق برخی آزمایش‌های بالینی، استفاده از مکمل  به مقدار 400 واحد بین‌المللی (IU) از ماده غذایی  حاوی این ویتامین یا  مصرف 10 میکروگرم (mcg) ویتامینD  ممکن است به پیشگیری از سرماخوردگی کمک کند.

طیق مطالعات اخیر، درمان با ویتامینD، به ویژه در شرایط افزایش خطر بستری‌شدن در بیمارستان به علت کمبود ویتامینD، می‌تواند عفونت‌های دستگاه تنفسی را کاهش دهد، اگرچه در مورد این ادعا اختلاف نظر وجود دارد.

بسیاری از کارشناسان معتقدند که  میزان مصرف روزانه توصیه‌شده فعلی برای این ویتامین حدود IU) 600) معادل 15 میکروگرم برای افراد تا سن 70 سال و 800 IU معادل 20 میکروگرم برای افراد بالای 70سال برای تقویت عملکرد سالم ایمنی ممکن است کافی نباشد. با این حال، شواهد بی‌نتیجه باقی مانده‌اند و یافتن دوزی که با عملکرد بهینه و تقویت سیستم ایمنی متناسب باشد، مستلزم انجام  تحقیقات بیشتری می‌باشد.

ویتامین E

ویتامین E در بدن تولید نمیشود و باید از طریق مواد غذایی دریافت شود. این ویتامین با کمک به تولید سلول های T که برای پاسخ ایمنی موثر ضروری است، از سیستم ایمنی شما حمایت می کند. . ویتامین E نقش مهمی در تقویت سیستم ایمنی دارد. سلول های T از عملکرد ایمنی حمایت می کنند و کمبود آن می تواند تأثیر منفی بر عملکرد ویتامین E در بدن داشته باشد. مهمتر از همه، ویتامین E یک آنتی اکسیدان قوی است و از سلول‌های بدن در برابر آسیب‌های ناشی از رادیکال‌های آزاد محافظت می‌کند. ویتامین E به بهبود عملکرد سلول‌های ایمنی کمک می‌کند و می‌تواند به کاهش التهاب و تقویت پاسخ ایمنی بدن کمک کند. روش مصرف قرص ویتامین E برای آقایان و خانم‌های بالای 14 سال، 15 میلی‌ گرم در طول یک روز است. به این نکته دقت داشته باشید که حداکثر مقدار مصرف مجاز و روزانه این مکمل برای بزرگسالان چیزی در حدود 1000 میلی‌ گرم در طول یک روز است.

ویتامین B6

ویتامین B6، که به عنوان پیریدوکسین نیز شناخته می‌شود در بدن تولید نشده و باید از طریق مواد غذایی دریافت شود. این ویتامین نقش مهمی در تقویت سیستم ایمنی دارد و به تولید و عملکرد سلول‌های ایمنی و آنتی‌بادی‌ها، تکثیر سلول‌های ایمنی، کاهش التهاب، فعال‌سازی برخی آنزیم‌های ایمنی و تولید انتقال‌دهنده‌های عصبی مانند سروتونین و دوپامین کمک میکند و برای تنظیم خلق و خو و بهزیستی کلی ذهنی حیاتی میباشد. علاوه بر این، ویتامین B6 به بهبود خونرسانی و اکسیژن‌رسانی به سلول‌ها کمک می‌کند و در نتیجه، عملکرد سیستم ایمنی را تقویت می‌کند. کمبود این ویتامین می‌تواند منجر به ضعف سیستم ایمنی و افزایش خطر ابتلا به عفونت‌ها شود. مقدار توصیه شده روزانه ویتامین B-6 برای بزرگسالان 50 ساله و کمتر 1.3 میلی گرم است. پس از 50 سالگی، مقدار توصیه شده روزانه 1.5 میلی گرم برای خانم‌ها و 1.7 میلی گرم برای آقایان است.

ویتامین B12

ویتامین B12 در بدن تولید نمیشود و باید از طریق مواد غذایی دریافت شود. این ویتامین از سیستم ایمنی پشتیبانی می کند. رشد سلول‌های سازنده یک سیستم ایمنی قوی از طریق اکسیژن‌رسانی انجام می‌شود که از طریق گلبول‌های قرمز خون منتقل می‌شود. ویتامین B12 برای تولید گلبول های قرمز خون ضروری است و اطمینان می دهد که سیستم ایمنی اکسیژن مورد نیاز خود را دریافت می کند. به همین دلیل، کمبود B12 می تواند فرآیندهای پیچیده مرتبط با ایمنی را مختل کند و سیستم دفاعی بدن شما را در برابر بیماری ها ضعیف کند. بنابراین، دریافت B12 کافی برای حمایت از سیستم ایمنی و سالم ماندن و حفظ سطح مناسب ویتامین B12 در بدن مهم است. مصرف روزانه توصیه شده (RDI) برای ویتامین B12 برای افراد بالای 14 سال 2.4 میکروگرم (mcg) است 

ویتامین B9 (فولات)

فولات، که به عنوان ویتامین B9 یا اسید فولیک نیز شناخته می‌شود، یکی از ویتامین‌های ضروری بوده که در بدن تولید نمیشود و باید از طریق مواد غذایی دریافت شود. این ویتامین نقش مهمی در تقویت سیستم ایمنی دارد. فولات به تولید و تکثیر سلول‌های جدید، از جمله سلول‌های ایمنی، کمک می‌کند و برای کپی‌برداری از اطلاعات DNA ضروری است. همچنین، فولات در تولید گلبول‌های سفید خون که نقش مهمی در دفاع از بدن در برابر عفونت‌ها دارند، مؤثر است.در شرایط معمولی، خانم‌ها و آقایان در بزرگسالی روزانه به 400 میکروگرم اسید فولیک نیاز دارند.

آهن

آهن یکی از مهم‌ترین مواد معدنی برای بدن است که در بدن تولید نمیشود و باید از طریق مواد غذایی دریافت شود. آهن نقش حیاتی در بسیاری از فرایندهای بیولوژیکی، از جمله تقویت سیستم ایمنی، ایفا می‌کند. این عنصر با تولید گلبول‌های قرمز خون، تقویت عملکرد سلول‌های ایمنی، کمک به تولید آنتی‌بادی‌ها و حفاظت از سلول‌ها در برابر آسیب و تقویت سیستم ایمنی بدن شما موثر است و به حفظ فعالیت‌های روزانه شما کمک می‌کند. بنابراین، زمانی که مقدار آهن در بدنتان کاهش یابد، در نتیجه اکسیژن کمتری در بدن شما جریان داشته، بنابراین منجر به کاهش عملکرد سیستم بدن گردیده و با توجه به این روند، عملکرد سیستم ایمنی نیز کاهش پیدا می‌کند. مصرف روزانه توصیه شده  برای عنصر آهن، مقدار8.7 میلی گرم در روز برای آقایان 19 سال و بالاتر، 14.8میلی گرم در روز برای خانم‌های 19 تا 49 ساله و 8.7 میلی گرم در روز برای خانم‌های 50 ساله و بالاتر می‌باشد.

زینک (روی)

زینک (روی) در بدن تولید نمیشود و باید از طریق مواد غذایی دریافت شود. این عنصر نقش بسیار مهمی در تقویت سیستم ایمنی دارد. این ماده معدنی به عملکرد صحیح سلول‌های ایمنی مانند لنفوسیت‌ها، نوتروفیل‌ها و ماکروفاژها و به فعال‌سازی و تکثیر این سلول‌ها کمک می‌کند و امکان پاسخ‌دهی ایمنی قوی‌تری از سمت بدن را فراهم می‌سازد. بدن برای اینکه سیستم ایمنی به درستی کار کند به روی نیاز دارد. کمبود روی می تواند سیستم ایمنی را با ایجاد اختلال در تشکیل، فعال‌شدن و بلوغ لنفوسیت‌ها و گلبول‌های سفید خون که بخش فعال سیستم ایمنی هستند، تضعیف کند. براساس مطالعات انجام شده سطوح پایین روی می‌تواند خطر ابتلا به عفونت‌های ویروسی و عفونت هایی مانند ذات الریه را افزایش داده و مکمل های زینک ممکن است منجر به کاهش مدت زمان سرماخوردگی شوند. با این حال، شناسایی بهترین دوزهای مصرفی برای تقویت سیستم ایمنی و درمان سرماخوردگی  ملزم به انجام تحقیقات بیشتری می‌باشد. مکمل‌های زینک مختلف حاوی غلظت‌های متفاوت روی هستند. دوز توصیه شده روزانه برای مکمل‌های زینک، مقدار 15 تا 30 میلی گرم می‌باشد.

مس

مس یک ماده معدنی ضروری برای بدن است که در بدن تولید نمیشود و باید از طریق مواد غذایی دریافت شود. این عنصر نقش بسیار مهمی در تقویت سیستم ایمنی ایفا می‌کند و به تولید و عملکرد گلبول‌های سفید خون که در دفاع از بدن در برابر عفونت‌ها و بیماری‌ها نقش دارند، کمک میکند. همچنین، مس به عنوان یک آنتی‌اکسیدان عمل می‌کند و به کاهش التهاب و محافظت از سلول‌ها در برابر آسیب‌های اکسیداتیو کمک می‌کند. این عنصر برای عملکرد صحیح سلول‌های ایمنی، تولید آنتی‌بادی‌ها و پاسخ‌دهی مناسب بدن به عفونت‌ها حیاتی است. این عنصر با تولید سلول‌های خونی، تقویت سد دفاعی بدن و تنظیم پاسخ التهابی عملکرد موثری در تقویت سیستم ایمنی دارد. مقدار توصیه شده روزانه (RDA) برای مصرف این ماده معدنی، حدود 900 میکروگرم در روز برای نوجوانان و بزرگسالان است.

تقویت سیستم ایمنی بدن

تقویت سیستم ایمنی بدن

 

مکمل‌های تقویت کننده سیستم ایمنی بزرگسالان

نام محصولترکیبات کلیدیویژگی‌هاسن مصرفروش مصرف / تداخل‌ها
قرص ایمیونس اورجینالویتامین C، D، E، زینک، سلنیوم، بتاکاروتن و…ترکیب کامل آنتی‌اکسیدانی12 سال به بالابعد از صبحانه 1 عدد / تداخل با آنتی‌بیوتیک‌ها مانند تتراسایکلین و…
شربت پروپولیس پلاسعصاره بره‌موم، عصاره های گیاهیضدعفونی و ضدباکتری گیاهی6 سال به بالا1 تا 3 بار در روز / احتمال حساسیت به فرآورده‌های زنبور عسل
کپسول نو فلوویتامین C، زینک، عصاره‌های گیاهیضد سرماخوردگی12 سال به بالا1 تا 2 قرص در روز / در زمان تب بالا یا آلرژی شدید و افت قند خون مصرف نشود
قرص ایموستیماکیناسهتقویت ایمنی طبیعی7 سال به بالا1 تا 3 قرص در روز / نباید بیش از 10 روز پیوسته مصرف شود
کپسول ایمون اکتیوویتامین C، زینک، ویتامین هاحمایت از ایمنی + آنتی‌اکسیدان12 سال به بالا1 تا 3 قرص در روز / با داروهای سرکوبگر سیستم ایمنی تداخل دارد
شربت گیاهی آلرگاردعصاره‌های گیاهیضد آلرژی و ضد التهاب6 سال به بالا1یا 2 بار در روز / در کودکان زیر 6 سال با مشورت پزشک
قرص ماکسیکر ایکسویتامین C، زینکتقویت ایمنی + انرژی15 سال به بالابعد از صبحانه 1 عدد / در بیماران کلیوی با احتیاط مصرف شود
قرص نووهیلعصاره پروپولیس، اکیناسهضد ویروس، حمایت ایمنی12 سال به بالابعد از صبحانه 1 عدد / در بیماران با نقص ایمنی فقط با توصیه پزشک
قرص اکتی ایمیوناکیناسه، ویتامین ها، الدربریپیشگیری از سرماخوردگی10 سال به بالا1 تا 2 قرص در روز / برای مصرف طولانی مناسب نیست
کپسول ایمیونیتی استار ویتویتامین D، زینک، سلنیومتقویت سیستم ایمنی و خاصیت آنتی‌اکسیدانی12 سال به بالابعد از صبحانه 1 عدد / با داروهای خاص تحت نظر پزشک مصرف شود
کپسول لینولایفترکیبات گیاهیتقویت ایمنی و کاهش التهاب15 سال به بالا2 تا 4 قرص در روز / منع مصرف در کودکان
شربت آلوئه ورا باریجعصاره آلوئه‌ورا، عسلتقویت سیستم ایمنی و ضد سرفه12 سال به بالاروزی1 تا 2 قاشق مرباخوری / حساسیت به آلوئه‌ورا در برخی افراد ممکن است
کپسول ایمیون ساپورتحاوی کلستروم(ترشح شده از سینه پستانداران قبل از تولید شیر)تقویت ایمنی طبیعی و پیشگیری از سرماخوردگی12 سال به بالا1 تا 2 قرص در روز / در زمان بیماری یا سرماخوردگی، دوز مصرفی افزایش یابد
سافت ژل ایموکپعصاره الدربری،اکیناسه، ویتامین C، جینسینگ و …افزایش مقاومت بدن و تقویت سیستم ایمنی۱8 سال به بالا1 تا 2 قرص در روز / در صورت مصرف آنتی‌بیوتیک یا داروهای خاص با مشورت پزشک مصرف شود
کپسول بتا پاپیلو نوتراکسعصاره الدربری، زینک، ویتامین Cو…تقویت ایمنی و مقابله با ویروس‌ها12 سال به بالا1 تا 2 قرص در روز  / با داروهای خاص تداخل ممکن است داشته باشد
قرص اکتی ایمیوناکیناسه و جینسینگ و ویتامین هاحمایت از ایمنی و کاهش التهاب15 سال به بالا1 تا 2 قرص در روز / برای مصرف طولانی‌مدت تحت نظر پزشک
کپسول نواکسا عبیدیعصاره قارچ شیتاکهتقویت ایمنی و زگیل تناسلی18 سال به بالا1 تا 3 قرص در روز  / در صورت ابتلا به بیماری‌های زمینه‌ای، با مشورت پزشک مصرف شود
کپسول ایموونویتزینک, پروپولیس و اکیناسه،ویتامین Cتقویت سیستم ایمنی و پیشگیری از بیماری‌ها15 سال به بالابعد از صبحانه 1 عدد / در دوران بارداری با مشورت پزشک مصرف شود
قرص ایموژنعصاره سرخارگلتقویت ایمنی و مقابله با ویروس‌ها12 سال به بالا3 تا 6 قرص در روز  / با داروهای سرکوبگر سیستم ایمنی تداخل دارد
کپسول شیتاکه وارناعصاره قارچ شیتاکهتقویت سیستم ایمنی، آنتی‌اکسیدان15 سال به بالا1 تا 2 قرص در روز / مصرف طولانی‌مدت با مشورت پزشک
کپسول ایمونیکس دایونیکسویتامین D3، زینک، اکیناسهتقویت ایمنی طبیعی و مقابله با عفونت‌ها15 سال به بالا1 تا 2 قرص در روز / در صورت مصرف داروهای خاص، حتماً مشورت کنید
قرص بایو فایت گرین نیچرآندروگرافیس پانیکولاتاتقویت ایمنی و پیشگیری از سرماخوردگی12 سال به بالا1 تا 2 قرص در روز / مصرف با داروهای ضد انعقاد ممکن است تداخل داشته باشد

قرص وینترویتس هلث اید

 

مکمل های تقویت کننده سیستم ایمنی کودکان

نام محصولترکیبات کلیدیویژگی‌هاسن مصرفروش مصرف / تداخل‌ها
شربت آسماویتویتامین‌های A، C، D، E، زینک، سلنیومترکیب کامل برای تقویت عمومی1 سال به بالاطبق جدول روی دارو/ احتیاط در افراد مبتلا به صرع
شربت ایمونو سانستولویتامین ها و رویال ژلیمکمل ایمنی محبوب کودکان3 سال به بالا5 تا 10 ml در روز / با مکمل دیگر حاوی D مصرف نشود
شربت ایمیونیتی ویوا کیدزویتامین‌های B, C, D3, A, E, K1، پروپولیستقویت ایمنی، طعم پرتقالی، فاقد گلوتن1 سال به بالاروزانه طبق دستور پزشک / مناسب برای کودکان بد غذا
شربت ایمیونس ویتابیوتیکسزینک، ویتامین‌های A، C، D، سلنیوم و…تقویت سیستم ایمنی با فرمول کودک‌پسند1 سال به بالا5 تا 10 ml در روز / تداخل با داروی صرع و تیروئید

شربت لیکو میون

 

 

 

قرص اکتی ایمیون

 

آیا پروبیوتیک‌ها می‌توانند به سیستم ایمنی کمک کنند؟

بسیاری از پروبیوتیک‌ها یا «باکتری‌های خوب» را به عنوان یکی دیگر از روش‌های طبیعی برای تقویت ایمنی معرفی کرده‌اند. نقش کلیدی پروبیوتیک‌ها در کمک به حفظ تعادل سالم باکتری‌ها در روده اثبات شده و تحقیقات جدید اثرات آن‌ها را بر ایمنی بدن تایید می‌کنند. به عنوان مثال طبق یک مطالعه در سال 2020  که توسط یک شرکت تولیدکننده پروبیوتیک انجام شد، استفاده از پروبیوتیک ممکن است بروز و طول مدت عفونت‌های دستگاه تنفسی فوقانی را کاهش دهد.

نقش پروبیوتیک‌ها در سیستم ایمنی:

  • تنظیم پاسخ ایمنی: حدود 70 درصد سیستم ایمنی از طریق روده عمل میکند. چون همه غذاهایی که میخوریم وارد روده باریک میشوند. روده ها پر از سلول ایمنی و بافت لنفاوی هستند که در آن آنتی بادی تولید میشود. پروبیوتیک ها، باکتری های مفید در روده قرار داده و موجب عملکرد بهتر این سلول های ایمنی خواهند شد.
  • افزایش تولید آنتی بادی
  • کاهش التهاب

مخصوصا پروبیوتیک هایی مانند:

سویه پروبیوتیکتأثیر ایمنی
Lactobacillus rhamnosus GGتقویت ایمنی، پیشگیری از عفونت‌های تنفسی
Bifidobacterium lactisکاهش عفونت‌های ویروسی
Lactobacillus plantarumتنظیم سیستم ایمنی، ضد التهاب
Saccharomyces boulardiiمؤثر در پیشگیری از اسهال و عفونت‌های گوارشی

چگونه به طور طبیعی سیستم ایمنی را تقویت کنیم؟

داشتن یک سبک زندگی سالم در تثبیت سیستم دفاع طبیعی  و سلامت کلی بدن مؤثر می‌باشد. جهت حفظ سیستم ایمنی رعایت شرایط ذیل ضروری است:

  • اجتناب از سیگار کشیدن. نیکوتین و سایر سموم درون سیگار موجب تضعیف سیستم ایمنی میگردد.
  • اجتناب از مصرف زیاد الکل، مصرف زیاد الکل، موجب التهاب و تضعیف گوارش و تضعیف سیستم ایمنی بدن میگردد.
  • ورزش کردن: 
    • ورزش ملایم (مثل پیاده‌روی، یوگا یا دوچرخه‌سواری) باعث افزایش گردش خون و فعال شدن سلول‌های ایمنی و کاهش التهاب میگردد.
    • ورزش شدید به طور موقت سیستم ایمنی را تضعیف میکند.
  • شستن مکرر دست‌ها. شستن دست = کاهش بار میکروبی = کمک به سیستم ایمنی که کمتر درگیر دفاع از بدن باشد
  • کنترل استرس: استرس زیاد = ترشح زیاد کورتیزول = سرکوب سیستم ایمنی. بنابراین مدیتیشن، تنفس عمیق، نوشتن، گوش دادن به موسیقی و ارتباط با طبیعت و… توصیه میگردد.
  • به روز نگه داشتن واکسن‌های توصیه شده
  •  وزن متوسط: از آنجایی که چربی مخصوصا چربی زیاد اطراف شکم موجب ترشح التهاب و تضعیف سیستم ایمنی میگردد، اگر وزن فرد کنترل شود،  سطح انسولین و هورمون ها در تعادل قرار میگیرد و سیستم ایمنی عملکرد مناسبی خواهد داشت.
  •  حداقل 7 ساعت خواب در روز: در خواب، پروتئین‌هایی به نام سایتوکاین در بدن تولید می‌شود که نقش کلیدی در مبارزه با عفونت‌ها دارند. بنابراین توصیه میشود روزانه بین 7 تا 9 ساعت خواب خوب داشته باشیم.
  • نور خورشید. آفتاب گرفتن به مدت 15 دقیقه در روز موجب تولید ویتامین دی و تقویت سیستم ایمنی میگردد.
  • مصرف روزانه حداقل 8 لیوان آب به دفع سموم از بدن کمک میکند.
  •  یک رژیم غذایی متعادل با مقدار زیادی میوه و سبزیجات؛ داشتن تغذیه سالم مانند:
ماده غذاییخاصیت برای ایمنی
مرکبات (پرتقال، لیمو)سرشار از ویتامین C - تقویت گلبول‌های سفید
سیرضدویروس، ضدباکتری، ضدالتهاب
زنجبیلکاهش التهاب، آرامبخش دستگاه گوارش
ماست (پروبیوتیک‌دار)تقویت میکروبیوم روده - پایه سیستم ایمنی
سبزیجات برگ‌سبزغنی از آنتی‌اکسیدان‌ها و ویتامین‌های A و K
بادام و تخمه‌هامنبع ویتامین E - آنتی‌اکسیدان قوی
زردچوبهحاوی کورکومین - تقویت کننده ضدالتهابی
چای سبزآنتی‌اکسیدان بالا + آمینو اسیدهای تقویت کننده بدن

برای هر فرد که دچار کمبود مواد مغذی بوده و قادر به داشتن یک رژیم غذایی سالم و متعادل نیست، ممکن است مصرف روزانه مولتی ویتامین مفید باشد. اما اگرچه برخی تحقیقات نشان می‌دهد که دریافت بیش از مقدار توصیه‌شده ویتامین‌های C و D ممکن است به تقویت سیستم ایمنی کمک کند، تأیید این امر به تحقیقات بیشتری نیاز دارد. قبل از مصرف هر مکملی، باید با پزشک خود که با سابقه پزشکی  شما آشناست، صحبت کنید.

 

 

نتیجه گیری

به منظور تثبیت و تقویت  سیستم ایمنی بدن، وجود ریزمغذی های ضروری در رژیم غذایی هر فرد از اهمیت بالایی برخوردار می‌باشد. همچنین با مصرف مکمل‌های تامین کننده ریز مغذی‌های موردنیاز بدن می‌توان به عملکرد بهینه سیستم ایمنی کمک کرد. مکمل‌های ضروری شامل ویتامین‌های D ،C  ,و روی می‌باشند که با تاثیرات مثبت بر سیستم ایمنی، باعث قوی شدن سیستم ایمنی می‌شوند. جهت حفظ سیستم ایمنی، رعایت برخی نکات فردی و کنترل شرایط محیطی مانند: انجام ورزش، اجتناب ازسیگار کشیدن و مصرف نوشیدنی‌های الکلی، کنترل استرس، مصرف سبزیجات و میوه به مقدار زیاد، داشتن خواب کافی، کنترل وزن ضروری است

پرسش و پاسخ

1. آیا برنامه غذاهای روزمره به سیستم ایمنی ما کمک می‌کنند؟
همه غذاها و مواد مغذی موجود در آن‌ها برای عملکرد صحیح سیستم ایمنی ضروری هستند. مهمترین جنبه داشتن یک رژیم غذایی متعادل مانند رژیم مدیترانه‌ای است که به دلیل محتوای غنی از مواد مغذی، ویتامین‌ها و آنتی اکسیدان‌ها می‌تواند برای بدن مفید باشد. این رژیم غذایی سالم را می‌توان در زمان‌هایی مانند تغییرات فصلی یا زمستان، با مکمل‌های غذایی غنی از ویتامینA، ویتامینC، ویتامین‌های گروه B (B6 و B12)، ویتامینD و روی، از جمله مکمل‌های غذایی تکمیل کرد که به عملکرد طبیعی سیستم ایمنی کمک می‌کنند. پس باید:

  • اجتناب از غذاهای ضعیف‌کننده ایمنی: قند زیاد مانند شربت های صنعتی و… - غذاهای فراوری‌شده مانند سوسیس و… - چربی‌های ترانس مانند فست فود و… - نوشابه و…
  • مصرف مواد مغذی ایمنی‌زا: 
ماده مغذینقش در ایمنیمنابع غذایی
ویتامین Cتقویت گلبول‌های سفید، آنتی‌اکسیدانمرکبات، فلفل دلمه‌ای، کیوی
ویتامین Dفعال‌سازی سلول‌های Tنور خورشید، ماهی چرب، تخم‌مرغ
روی (زینک)تقویت تکثیر سلول‌های ایمنیگوشت قرمز، مغزها، حبوبات
ویتامین Aحفظ سلامت مخاط‌ها (مثلاً بینی)هویج، اسفناج، جگر
آهنتقویت گلبول‌های قرمز و اکسیژن‌رسانیگوشت قرمز، عدس، اسفناج
پروبیوتیک‌هاتقویت میکروبیوم رودهماست پروبیوتیک‌دار، کفیر، ترشی طبیعی

2. علاوه بر مصرف غذا، چه کارهای دیگری برای کمک به تقویت سیستم ایمنی می‌توانیم انجام دهیم؟ 

علاوه بر یک رژیم غذایی متعادل و سالم، می‌توانیم مواد مغذی را از طریق مکمل‌های غذایی حاوی موادی که عملکرد طبیعی سیستم ایمنی را تقویت می‌کنند، دریافت کنیم، که در قالب‌های مختلف موجود است. علاوه بر غذا، حداقل هشت ساعت خوابیدن در روز، انجام تمرینات بدنی، حفظ سبک زندگی تا حد امکان آرام، اجتناب از موقعیت‌های استرس زا نیز عادات خوبی هستند که به عملکرد صحیح سیستم ایمنی و دفاعی ما کمک می‌کنند.

3. چگونه می‌توانید به حفظ سیستم ایمنی در کودکان کمک کنید؟

در کودکانی که در مرحله رشد و تکامل هستند، نگرانی اصلی تغذیه مناسب آن‌ها می‌باشد، بر این اساس که غذای دریافتی باید به اندازه‌ای باشد که سلامت کلی آن‌ها و به طور خاص سیستم ایمنی آن‌ها را در شرایط مطلوب حفظ کند. در برخی موارد، می‌توان رژیم غذایی را با مکمل‌های غذایی برای تامین ریز مغذی‌ها، ویتامین‌ها و مواد معدنی مورد نیاز آن‌ها، همیشه تحت نظر پزشک، تکمیل کرد.

4. چرا سیستم ایمنی بدن ضعیف میشود؟

عواملی مانند کمبود خواب، استرس و اضطراب، احساس ناراحتی و اندوه، کمبود ویتامین D، مصرف برخی داروهای خاص، تغذیه نامناسب و اضافه وزن، استعمال دخانیات و الکل باعث تضعیف سیستم ایمنی می‌شوند. به طور کلی دلایل شایع ضعف سیستم ایمنی عبارت است از:

  • استرس مزمن = ترشح زیاد هورمون کورتیزول(هورمون جنگ و گریز) = تضعیف سیستم ایمنی
  • کم خوابی = عدم توانایی بدن در بازسازی خود = تضعیف سیستم ایمنی
  • مصرف زیاد چربی و قند و فست فود و غذاهای فراوری شده = تولید زیاد التهاب در بدن = تضعیف سیستم ایمنی
  • کم تحرکی = گردش خون ضعیف = تاخیر در رسیدن سلول ایمنی به عامل مهاجم = تضعیف سیستم ایمنی
  • مصرف سیگار و الکل = تولید زیاد التهاب در اثر نیکوتین = تضعیف سیستم ایمنی
  • چاقی یا لاغری = لاغری و سوءتغذیه آن  - چاقی و التهاب حاصل از آن = تضعیف سیستم ایمنی
  • بیماری های زمینه ای مانند دیابت و ایدز و سرطان و مصرف داروهای کورتون = تضعیف سیستم ایمنی

5. برای تقویت سیستم ایمنی بدن چکار کنیم؟

کنترل استرس و دوری از تنش های عصبی مداوم، انجام ورزش بصورت منظم و روزانه، تغذیه سالم، نوشیدن به اندازه کافی آب و مایعات، خواب شبانه کافی و با کیفیت، استفاده از مکمل‌های تقویت کننده سیستم ایمنی در صورت نیاز، دریافت واکسن برای پیشگیری از بیماری‌های خاص.

6. اصول کلیدی مورد تأکید سازمان جهانی بهداشت برای حمایت از سیستم ایمنی چیست؟

از نظر سازمان بهداشت جهانی(WHO):

توصیه سازمان بهداشت جهانی جهت سلامت سیستم ایمنی بدنتوضیح
واکسیناسیون منظممهم‌ترین ابزار محافظت از بدن در برابر بیماری‌های خطرناک (مثل کرونا، آنفلوآنزا، هپاتیت، سرخک و...)
تغذیه سالم و متعادلمصرف کافی ویتامین‌ها (به‌ویژه C، D، A)، مواد معدنی (روی، آهن) و پروتئین‌ها
تحرک بدنی منظمروزانه حداقل 30 دقیقه پیاده‌روی یا ورزش متوسط برای تقویت گردش خون و ایمنی
خواب کافیخواب شبانه 7 تا9 ساعت برای بازسازی سیستم ایمنی
مدیریت استرسچون استرس مزمن، قدرت دفاعی بدن را کاهش می‌دهد
بهداشت فردیشستن مرتب دست‌ها، جلوگیری از تماس با عوامل عفونی، ضدعفونی سطوح و ابزارها
عدم مصرف دخانیات و الکلاین دو مورد مستقیماً سلول‌های ایمنی را سرکوب می‌کنند
سلامت روانتأکید WHO بر این که سلامت روان، بخش مهمی از سلامت ایمنی بدن محسوب می‌شود

7. توصیه‌های مهم FDA درباره سیستم ایمنی چیست؟

از نظر سازمان غذا و دارو (FDA):

نکتهتوضیح
مکمل جای غذا نیستمکمل‌های ویتامین و مینرال فقط در صورتی توصیه می‌شوند که رژیم غذایی جهت تقویت سیستم ایمنی کامل نباشد.
برچسب‌ها را مطالعه کنیدروی مکمل‌ها باید دوز، مواد فعال، هشدارها و تاریخ انقضا مشخص باشد.
تداخل دارویی را جدی بگیریدبعضی مکمل‌ها (مثل زینک یا ویتامین E) با داروهایی چون داروهای صرع و تیروئید و… تداخل دارند.
به ادعاهای عجیب اعتماد نکنیدمثلاً "درمان فوری کرونا" یا "ایمنی بدن آهنین" — این‌ها تبلیغات فریبنده هستند.
مشورت با پزشک قبل از مصرفمخصوصاً اگه بیماری زمینه‌ای دارید یا دارو مصرف می‌کنید.

 

منبع

ten immune system booster supplements

دکتر فاطمه ذنوبی

دکتر فاطمه ذنوبی

فارغ التحصیل رشته داروسازی از دانشگاه علوم پزشکی شیراز در سال 1397. موضوع پایان نامه : 1- سرکوب سلول های سرطان مغز با دوز داروی کمتر 2- اثر نوعی قارچ بر کاهش تکثیر سلول سرطانی، فعالیت ها : - دریافت رتبه سوم کشوری مقاله سرطان درمانی در همایش کشوری سم شناسی سال 96-97 - دبیر انجمن علمی دانشجویان داروسازی بین الملی شیراز - رئیس کمیته استاد مشاور دانشکده داروسازی بین المللی شیراز

دیدگاه (1)

  •  فاطمه قنبری

    فاطمه قنبری

    03 مرداد 1403 در 04:17

    من مدت طولانی مکمل های c و d برای تقویت سیستم ایمنی مصرف میکنم . نسبت به قبل بدنم قوی تر شده و در مقابل بیماری ها مقاومت بدنم بیشتر شده .

دیدگاه خود را برای ما بنویسید

کلید ESC برای خروج فشار دهید